Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vilyam Henri Harrison (ing. William Henry Harrison, 9 fevral 1773[…] – 4 aprel 1841[…], Ağ Ev) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının 9-cu prezidenti (4 mart-4 aprel 1841). Ən qısa müddətdə hakimiyyətdə olmuş ABŞ prezidenti (32 gün 12 saat 30 dəq.). 1841-ci il martın 4-də inauqurasiya çıxışı zamanı güclü yağış və küləyə baxmayaraq, ABŞ prezidentlərinin inauqurasiya çıxışları tarixində ən uzunmüddətli nitq söyləmiş (2 saat), nəticədə xəstələnərək pnevmaniya və plevrit diaqnozu ilə bir aylıq uğursuz müalicədən sonra vəfat etmişdir.
| Vilyam Henri Harrison | |
|---|---|
| ing. William Henry Harrison | |
 | |
| 4 mart 1841 – 4 aprel 1841 | |
| Əvvəlki | Martin Van Buren |
| Sonrakı | Con Tayler |
ABŞ Nümayəndələr Palatasının səsvermə hüququ olmayan üzvü[d] | |
| 8 oktyabr 1816 – 3 mart 1819 | |
ABŞ-nin Kolumbiyadakı səfiri[d] | |
| 24 may 1828 – 26 sentyabr 1829 | |
İndiana qubernatoru[d] | |
| 10 yanvar 1801 – 28 dekabr 1812 | |
ABŞ senatoru[d] | |
| 4 mart 1825 – 4 mart 1827 | |
ABŞ senatoru[d] | |
| 4 mart 1827 – 20 may 1828 | |
Amerika Birləşmiş Ştatlarının seçilmiş prezidenti[d] | |
| dekabr 1840 – 4 mart 1841 | |
| Əvvəlki | Martin Van Buren |
| Sonrakı | Ceyms Noks Polk |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 9 fevral 1773[…] |
| Vəfat tarixi | 4 aprel 1841[…](68 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, diplomat, zabit, dövlət xadimi |
| Atası | V Bencamin Harrison[d] |
| Anası | Elizabet Bassett[d] |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları |
|
| Dini | episkopal kilsə[d] |
| Hərbi xidmət | |
| Qoşun növü | Amerika Birləşmiş Ştatları Quru Qoşunları[d] |
| Döyüşlər | |
| Rütbəsi | general |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Vilyam Harrison hakimiyyət başında vəfat edən ilk ABŞ prezidentidir.
Məşhur gedişindəki Tippekano döyüşündə qazandığı uğurlar və 1812-ci il müharibəsindəki xidmətlərinə görə ABŞ-də yaxşı tanınırdı. 1836-cı il prezident seçkilərində Viqlər Partiyasının namizədi olmuş, lakin Martin Van Burenə məğlub olmuşdur.
23-cü ABŞ prezidenti Bencamin Harrisonun babasıdır. Baba və nəvənin müxtəlif dövrlərdə ABŞ prezidenti olması ABŞ prezidentliyi tarixində yeganə haldır.
Erkən həyatı
XVII əsrin əvvəllərindən Amerikada məskunlaşmış ingilis əsilli Harrisonlar ailəsindən çoxlu dövlət xadimləri, varlı quldarlar, böyük torpaq sahibləri çıxmışdır. Gələcək prezidentin atası Bencamin Harrison İstiqlaliyyət Bəyannaməsinə imza atan şəxslərdən, sonralar 1781–84-cü illərdə isə Virciniya qubernatoru olmuşdu. Britaniya vətəndaşı kimi doğulmuş sonuncu prezident Vilyam Henri Harrison 1783-cü il 9 fevralda Virciniyanın şəhərində dünyaya gəlib. Elmə xüsusi marağı ilə seçilməyən balaca Vilyam ibtidai təhsilini yerli HemptonSidni kollecində alır. Kolleci bitirən ərəfədə atasını itirən Vilyam ailənin digər üzvlərinin təkidi ilə tibbi təhsil almaq üçün Filadelfiyaya göndərilir. 17 yaşlı Harrison tibb kollecinə daxil olur. Lakin növbəti il kollecdən çıxaraq hərbçi olmağa qərar verir. 1791-ci ildə orduya daxil olan gənc Harrison Virciniya qubernatoru R. H. Linin himayədarlığı ilə ABŞ ordusunun praporşiki olur. 22 yaşında ikən daşınmaz əmlak ticarətçisi və hakim Con Simmsin qızı Anna Tothil Simmslə ailə qurur. Gələcək karyerasında əhəmiyyətli rol oynamış uğurlu nikahdan onun doqquz övladı olmuşdur. Qeyd edək ki, oğlu Con Skott hələlik prezident oğlu və atası şərəfinə nail olmuş yeganə amerikalıdır. Belə ki, Con Skottun oğlu Bencamin Harrison 1888-ci ildə ABŞ prezidenti seçilmişdir.
Hərbi və siyası fəaliyyəti
23 illik hərbi karyerası ərzində əsasən hindularla çoxsayli döyüşlərdə iştirak edərək general-mayor rütbəsi alır. 1811-ci ildə Tippekenu-Krik yaxınlığında hindularla aparılan amansız döyüşlərdəki qələbəsi ona "Qoca Tippekenu" ləqəbini qazandırır. Hərbi nazirlə arasındakı ixtilaflar 1814-cü ildə onun istefasıyla sonuclanır.
İstefadan sonra siyasətlə məşğul olur. Əvvəl Ohayo ştatının Nümayəndələr Palatasında, sonra ştatın Vaşinqtonda, senatda nümayəndəsi kimi fəaliyyət göstərir. Adams administrasiyasında dövlət katibi olan H. Kley 1828-ci ildə onu Kolumbiyaya səfir göndərir. Harrisonun səfirliyi uzun çəkmir, yeni seçilən prezident Cekson onu geri çağırır və Harrison Ohayodakı Bend fermasına qayıdır.
Böyük külfətini dolandırmaq məqsədilə 1834-cü ildə yerli məhkəmədə katib işləməyə başlayır. 1836-cı il prezident seçkilərində Kley onun xalq arasında milli qəhrəman nüfuzunu nəzərə alaraq, viqlərin namizədi olmasına köməklik göstərir. Harrison seçkilərdə viqlərin üç namizədindən biri olur. Köhnə siyasət ustası, şöhrətpərəst Kleyin üç namizədlə seçkilərə getməkdə məqsədi, 12 il əvvəl olduğu kimi, demokratların nümayəndəsi Van Burenə zəruri minimum səs toplamaqda mane olmaq, seçkiləri Nümayəndələr Palatasına keçirmək idi. Lakin Van Burenin inamlı qələbəsi Kleyin məqsədini puç etdi. 1840-cı il seçkilərində Van Burenin iqtisadi böhran səbə bindən nüfuzunu itirməsi viqlərə qələbə imkanı yaratdı. Partiyanın namizədi olmaq istəyən Kley partiyadaxili müxalifətin ona mane olması səbəbiylə bu dəfə də istəyinə çatmır və partiyanın Harrisberqdə keçirilən konventində keçmiş seçkilərdə təcrübə toplamış Harrison namizəd göstərilir. Bu dəfə tale üzünə gülür və o, böyük üstünlüklə prezident seçilir. Lakin seçkilər Harrisonun qələbəsindən daha çox M. Van Burenin acınacaqlı məğlubiyyəti ilə yadda qalmışdır. İqtisadi böhranın qarşısını ala bilməməsi ona inamı azaltmış, hətta doğma ştatı Nyu-Yorkda belə seçkiləri uduzmuşdu.
Prezidentliyi
U. H. Harrison ABŞ prezidentlik tarixinə bir neçə rekord yazmışdır. Onların heç də hamısı müsbət işarəli olmamışdır. Əvvəla o, prezident seçilmiş ən yaşlı (67 yaş) şəxs idi (Onun bu rekordunu 1980-ci ildə prezident seçilən 70 yaşlı Ronald Reyqan təzələdi). İkincisi, onun prezidentliyi çox qısa, vur-tut bir ay sürmüşdür. İlk dəfə olaraq prezident, səlahiyyətlərini icra edərkən vəfat edir. 4 mart 1841-ci ildə qeyri-adi, saatyarımlıq inauqurasiya nitqi söyləyir. Soyuq və rütubətli mart havası səhhətinə mənfi təsir göstərir və o, sətəlcəm olur. Bir ay sonra 4 aprel 1841-ci ildə elə bu xəstəlikdən də vəfat edir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- William Henry Harrison // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Lundy D. R. The Peerage (ing.).
- Janken K. R. Walter White: Mr. NAACP (ing.). University of North Carolina Press, 2006. P. 3.
- Woolley J. T., Peters G. D. The American Presidency Project. 1999.
- http://web.archive.org/web/20210510010059/https://www.whitehousehistory.org/bios/william-henry-harrison.
- "William Henry Harrison: Fast Facts". Charlottesville, Virginia: Miller Center of Public Affairs, University of Virginia. October 17, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: March 9, 2019.
- Langguth, A. J. (2006). Union 1812: The Americans Who Fought the Second War of Independence, New York: Simon & Schuster. ISBN . p. 206
Xarici keçidlər
- Ağ Ev bioqrafiyası
- Vilyam Henri Harrison: Gənc Tippekano
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vilyam Henri Harrison ing William Henry Harrison 9 fevral 1773 4 aprel 1841 Ag Ev Amerika Birlesmis Statlarinin 9 cu prezidenti 4 mart 4 aprel 1841 En qisa muddetde hakimiyyetde olmus ABS prezidenti 32 gun 12 saat 30 deq 1841 ci il martin 4 de inauqurasiya cixisi zamani guclu yagis ve kuleye baxmayaraq ABS prezidentlerinin inauqurasiya cixislari tarixinde en uzunmuddetli nitq soylemis 2 saat neticede xestelenerek pnevmaniya ve plevrit diaqnozu ile bir ayliq ugursuz mualiceden sonra vefat etmisdir Vilyam Henri Harrisoning William Henry HarrisonABS Prezidenti4 mart 1841 4 aprel 1841EvvelkiMartin Van BurenSonrakiCon TaylerABS Numayendeler Palatasinin sesverme huququ olmayan uzvu d 8 oktyabr 1816 3 mart 1819ABS nin Kolumbiyadaki sefiri d 24 may 1828 26 sentyabr 1829Indiana qubernatoru d 10 yanvar 1801 28 dekabr 1812ABS senatoru d 4 mart 1825 4 mart 1827ABS senatoru d 4 mart 1827 20 may 1828Amerika Birlesmis Statlarinin secilmis prezidenti d dekabr 1840 4 mart 1841EvvelkiMartin Van BurenSonrakiCeyms Noks PolkSexsi melumatlarDogum tarixi 9 fevral 1773 1773 02 09 Vefat tarixi 4 aprel 1841 1841 04 04 68 yasinda Vefat yeri Ag Ev Vasinqton ABSDefn yeri Vilyam Henri Harrison mezari dovlet memoriali d Partiya Viqler Partiyasi ABS Tehsili Hampden Sidney kolleci d Pensilvaniya UniversitetiFealiyyeti siyasetci diplomat zabit dovlet xadimiAtasi V Bencamin Harrison d Anasi Elizabet Bassett d Heyat yoldasi Anna Qarrison 1795 1795 1841 Usaqlari Con Harrison Karter Basset Harrison d Elizabet Bassett Harrison d Con Kleves Simmes Harrison d Lusi Sinqleton Harrison d Vilyam Henri Harrison d Bencamin Harrison d Meri Simmes Harrison d Anna Tathill Harrison d Ceyms Findley Harrison d Mari Harrison d Dini episkopal kilse d Herbi xidmetQosun novu Amerika Birlesmis Statlari Quru Qosunlari d Doyusler 1812 ci il muharibesiRutbesi general Vikianbarda elaqeli mediafayllar Vilyam Harrison hakimiyyet basinda vefat eden ilk ABS prezidentidir Meshur gedisindeki Tippekano doyusunde qazandigi ugurlar ve 1812 ci il muharibesindeki xidmetlerine gore ABS de yaxsi taninirdi 1836 ci il prezident seckilerinde Viqler Partiyasinin namizedi olmus lakin Martin Van Burene meglub olmusdur 23 cu ABS prezidenti Bencamin Harrisonun babasidir Baba ve nevenin muxtelif dovrlerde ABS prezidenti olmasi ABS prezidentliyi tarixinde yegane haldir Erken heyatiXVII esrin evvellerinden Amerikada meskunlasmis ingilis esilli Harrisonlar ailesinden coxlu dovlet xadimleri varli quldarlar boyuk torpaq sahibleri cixmisdir Gelecek prezidentin atasi Bencamin Harrison Istiqlaliyyet Beyannamesine imza atan sexslerden sonralar 1781 84 cu illerde ise Virciniya qubernatoru olmusdu Britaniya vetendasi kimi dogulmus sonuncu prezident Vilyam Henri Harrison 1783 cu il 9 fevralda Virciniyanin seherinde dunyaya gelib Elme xususi maragi ile secilmeyen balaca Vilyam ibtidai tehsilini yerli HemptonSidni kollecinde alir Kolleci bitiren erefede atasini itiren Vilyam ailenin diger uzvlerinin tekidi ile tibbi tehsil almaq ucun Filadelfiyaya gonderilir 17 yasli Harrison tibb kollecine daxil olur Lakin novbeti il kollecden cixaraq herbci olmaga qerar verir 1791 ci ilde orduya daxil olan genc Harrison Virciniya qubernatoru R H Linin himayedarligi ile ABS ordusunun praporsiki olur 22 yasinda iken dasinmaz emlak ticaretcisi ve hakim Con Simmsin qizi Anna Tothil Simmsle aile qurur Gelecek karyerasinda ehemiyyetli rol oynamis ugurlu nikahdan onun doqquz ovladi olmusdur Qeyd edek ki oglu Con Skott helelik prezident oglu ve atasi serefine nail olmus yegane amerikalidir Bele ki Con Skottun oglu Bencamin Harrison 1888 ci ilde ABS prezidenti secilmisdir Herbi ve siyasi fealiyyeti23 illik herbi karyerasi erzinde esasen hindularla coxsayli doyuslerde istirak ederek general mayor rutbesi alir 1811 ci ilde Tippekenu Krik yaxinliginda hindularla aparilan amansiz doyuslerdeki qelebesi ona Qoca Tippekenu leqebini qazandirir Herbi nazirle arasindaki ixtilaflar 1814 cu ilde onun istefasiyla sonuclanir Istefadan sonra siyasetle mesgul olur Evvel Ohayo statinin Numayendeler Palatasinda sonra statin Vasinqtonda senatda numayendesi kimi fealiyyet gosterir Adams administrasiyasinda dovlet katibi olan H Kley 1828 ci ilde onu Kolumbiyaya sefir gonderir Harrisonun sefirliyi uzun cekmir yeni secilen prezident Cekson onu geri cagirir ve Harrison Ohayodaki Bend fermasina qayidir Boyuk kulfetini dolandirmaq meqsedile 1834 cu ilde yerli mehkemede katib islemeye baslayir 1836 ci il prezident seckilerinde Kley onun xalq arasinda milli qehreman nufuzunu nezere alaraq viqlerin namizedi olmasina komeklik gosterir Harrison seckilerde viqlerin uc namizedinden biri olur Kohne siyaset ustasi sohretperest Kleyin uc namizedle seckilere getmekde meqsedi 12 il evvel oldugu kimi demokratlarin numayendesi Van Burene zeruri minimum ses toplamaqda mane olmaq seckileri Numayendeler Palatasina kecirmek idi Lakin Van Burenin inamli qelebesi Kleyin meqsedini puc etdi 1840 ci il seckilerinde Van Burenin iqtisadi bohran sebe binden nufuzunu itirmesi viqlere qelebe imkani yaratdi Partiyanin namizedi olmaq isteyen Kley partiyadaxili muxalifetin ona mane olmasi sebebiyle bu defe de isteyine catmir ve partiyanin Harrisberqde kecirilen konventinde kecmis seckilerde tecrube toplamis Harrison namized gosterilir Bu defe tale uzune gulur ve o boyuk ustunlukle prezident secilir Lakin seckiler Harrisonun qelebesinden daha cox M Van Burenin acinacaqli meglubiyyeti ile yadda qalmisdir Iqtisadi bohranin qarsisini ala bilmemesi ona inami azaltmis hetta dogma stati Nyu Yorkda bele seckileri uduzmusdu PrezidentliyiU H Harrison ABS prezidentlik tarixine bir nece rekord yazmisdir Onlarin hec de hamisi musbet isareli olmamisdir Evvela o prezident secilmis en yasli 67 yas sexs idi Onun bu rekordunu 1980 ci ilde prezident secilen 70 yasli Ronald Reyqan tezeledi Ikincisi onun prezidentliyi cox qisa vur tut bir ay surmusdur Ilk defe olaraq prezident selahiyyetlerini icra ederken vefat edir 4 mart 1841 ci ilde qeyri adi saatyarimliq inauqurasiya nitqi soyleyir Soyuq ve rutubetli mart havasi sehhetine menfi tesir gosterir ve o setelcem olur Bir ay sonra 4 aprel 1841 ci ilde ele bu xestelikden de vefat edir Hemcinin baxAmerika Birlesmis Statlari prezidentlerinin siyahisiIstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 William Henry Harrison Encyclopaedia Britannica ing Lundy D R The Peerage ing Janken K R Walter White Mr NAACP ing University of North Carolina Press 2006 P 3 ISBN 978 0 8078 5780 9 Woolley J T Peters G D The American Presidency Project 1999 http web archive org web 20210510010059 https www whitehousehistory org bios william henry harrison William Henry Harrison Fast Facts Charlottesville Virginia Miller Center of Public Affairs University of Virginia October 17 2020 tarixinde Istifade tarixi March 9 2019 Langguth A J 2006 Union 1812 The Americans Who Fought the Second War of Independence New York Simon amp Schuster ISBN 0 7432 2618 6 p 206Xarici kecidlerVikisitatda Vilyam Henri Harrison ile elaqedar sitatlar var Ag Ev bioqrafiyasi Vilyam Henri Harrison Genc Tippekano