Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tut arağı — Zaqafqaziyanın bir sıra regionları üçün ənənəvi olan güclü spirtli içkidir. Bu fermentləşdirilmiş tut şirəsinin distillə məhsuludur.
| Tut arağı | |
|---|---|
 | |
| Növü | Spirtli içki |
| Alkoqol | 40—80 % |
| Mənşəsi |  Azərbaycan |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Alkoqolun miqdarı 40–80% arasındadır. İçkinin bəzi növləri bir neçə il çəlləkdə saxlanılır.
Coğrafiyası və istehsal tarixi
Tut arağı Zaqafqaziya regionunun böyük bir hissəsi, xüsusən Azərbaycan üçün ənənəvi içkidir. Tarixən Qarabağ tut meyvəsindən arağın ən aktiv istehsal olunan ərazilərindən biri olmuşdur: tut arağının xeyli sayda sənaye və ev istehsalı növləri var ki, burada istehsal olunur . Tut arağının hazırlanma tarixi əsrlərlə ölçülür. Onun istehsalının həcmində bir qədər azalma 19-cu əsrdə rus arağının o vaxta qədər Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil olan müvafiq Zaqafqaziya ərazilərində geniş yayılmasından sonra baş verdi. Buna baxmayaraq, həm Ermənistanda, həm də Azərbaycanda tut ağacından hazırlanan ənənəvi güclü içki çox geniş yayılmışdır. Maraqlıdır ki, bu ölkələrin sakinləri çox vaxt ona müalicəvi xüsusiyyətlər aid edirlər .
Tut arağının yüksək populyarlığına istinadlar, xüsusən 19-cu əsrin ortalarına aid rus sənədli və jurnalist mənbələrində var. Belə ki, 1846-cı ildən nəşr olunan "Kavkaz" qəzeti özünün ilk nömrələrindən birində müasir Şəki şəhəri olan Nuxada "ağ tut arağı" istehsal edilməsindən xəbər verir . Yelizavetpolda — indiki Gəncədə bu içkinin istehsalı və istehlakı haqqında daha ətraflı məlumat Qafqaz qubernatorluğu tərəfindən 1854-cü il üçün nəşr olunan "Qafqaz təqvimi"ndə yer almışdır:
Tut arağı Azərbaycan və Ermənistan əhalisinin ənənəvi həyatını təsvir edən bədii əsərlərdə və memuarlarda da yer alır. Bu yerlərinin sakinləri üçün həmin içkinin dini əhəmiyyəti barəsində də yazmışdır.
Sovet dövründə tut arağının hazırlanması təcrübəsi də onun yayılmasının tarixi ərazisindən kənarda mənimsənilirdi. Bu, xüsusən, 1961-ci il RSFSR Cinayət Məcəlləsində, RSFSR Ali Sovetinin qərarlarında və evdə istehsalı qadağan edilmiş spirtli içkilər arasında digər hüquqi aktlarda görünməsi ilə sübut olunur . 20-ci əsrin sonu və 21-ci əsrin əvvəllərində tut arağının kommersiya istehsalının inkişafı ilə onun ixracı ənənəvi istehlak ölkələrindən kənara çıxdı. Hətta tut arağı partiyalarının, xüsusən də Əfqanıstan ərazisinə qaçaqmalçılıq yolu ilə aparılması məlumdur .
İstehsal texnologiyası
Tut arağının istehsalı üçün xammal tut ağacı kimi tanınan tut meyvəsidir. Həm qara, həm də ağ tutun giləmeyvələrindən istifadə olunur — bu növlərin hər ikisi Zaqafqaziyanın müvafiq ərazilərində geniş şəkildə becərilir .
Araq istehsalı üçün tut meyvələrinin toplanması adətən iyul ayında aparılır — bu zaman giləmeyvə şəkər tərkibinin zirvəsinə çatır (təxminən 15% şəkər). Şirəsi maya və ya şəkər əlavə edilmədən açıq qablarda bir neçə gün mayalanan giləmeyvədən sıxılır. Ənənəvi yeməkdə fermentasiya üçün karas — böyük ellipsoid saxsı qablar, sənaye yeməklərində — emaye ilə örtülmüş metal qablar istifadə olunur. Nəticədə püresi mis stendlərdə distillə edilir — nisbətən aşağı güclü bir içki əldə etmək üçün tək və ya daha yüksək spirt konsentrasiyasını təmin etmək üçün ikiqat olur. .
Tut arağı turş dadı və azca tut ətirli şəffaf mayedir. Ev istehsalında, adətən, sarımtıl-yaşıl tonların nəzərə çarpan bir kölgəsinə malikdir, sənaye istehsalında isə tamamilə rəngsizdir. Distillələrin sayından asılı olaraq, araqda 40% -dən 80% -ə qədər spirt ola bilər. İçki distillə edildikdən dərhal sonra qablaşdırıla bilər və ya daha da yaşlanmaya məruz qala bilər — sonuncu adətən daha güclü növlərlə baş verir. Ənənəvi olaraq, qocalmış tut arağı üçün eyni tut ağacının ağacından hazırlanmış çəlləklər istifadə olunur, daxili səthi əvvəllər yandırılır. Ekspozisiya müddəti adətən bir ildən beş ilə qədərdir. Tamamlandıqdan sonra araq adətən şüşə qablaşdırmadan əvvəl su ilə seyreltilir. Yaşlı tut sortları çox zəngin rəngə malikdir — qızılıdan tünd qəhvəyi rəngə qədər, o cümlədən odunsu və bitki mənşəli notlar və güclü tələffüz edilən tort aroması ilə daha zəngin və mürəkkəb dada malikdir .
Tut arağının sənaye istehsalının inkişafına baxmayaraq, onun evdə istehsalı təcrübəsi xüsusilə kənd yerlərində çox geniş yayılmışdır. Çox vaxt fərdi içki reseptləri müxtəlif texnoloji xüsusiyyətlərə malikdir .
İstinadlar
Ədəbiyyat
- История водки. М.: Центрполиграф. 2005. ISBN .
- Кавказский календарь на 1854 год. — Тф.: Тип. Канц. намес. кавказского, 1853. — С. 776.
- Ж.-П. Лабурдет, Д. Озиа. Армения. Путеводитель «Пти фюте». М.: Авангард. 2007. ISBN .
- Лебедева Е. С. Особенности уголовно-правового регулирования производства и оборота алкогольной продукции по Уголовному кодексу РСФСР 1961 г. // Вестник Волжского университета им. В. Н. Татищева. 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tut aragi Zaqafqaziyanin bir sira regionlari ucun enenevi olan guclu spirtli ickidir Bu fermentlesdirilmis tut siresinin distille mehsuludur Tut aragiNovu Spirtli ickiAlkoqol 40 80 Mensesi Azerbaycan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Alkoqolun miqdari 40 80 arasindadir Ickinin bezi novleri bir nece il cellekde saxlanilir Cografiyasi ve istehsal tarixiTut aragi Zaqafqaziya regionunun boyuk bir hissesi xususen Azerbaycan ucun enenevi ickidir Tarixen Qarabag tut meyvesinden aragin en aktiv istehsal olunan erazilerinden biri olmusdur tut araginin xeyli sayda senaye ve ev istehsali novleri var ki burada istehsal olunur Tut araginin hazirlanma tarixi esrlerle olculur Onun istehsalinin hecminde bir qeder azalma 19 cu esrde rus araginin o vaxta qeder Rusiya imperiyasinin terkibine daxil olan muvafiq Zaqafqaziya erazilerinde genis yayilmasindan sonra bas verdi Buna baxmayaraq hem Ermenistanda hem de Azerbaycanda tut agacindan hazirlanan enenevi guclu icki cox genis yayilmisdir Maraqlidir ki bu olkelerin sakinleri cox vaxt ona mualicevi xususiyyetler aid edirler Tut araginin yuksek populyarligina istinadlar xususen 19 cu esrin ortalarina aid rus senedli ve jurnalist menbelerinde var Bele ki 1846 ci ilden nesr olunan Kavkaz qezeti ozunun ilk nomrelerinden birinde muasir Seki seheri olan Nuxada ag tut aragi istehsal edilmesinden xeber verir Yelizavetpolda indiki Gencede bu ickinin istehsali ve istehlaki haqqinda daha etrafli melumat Qafqaz qubernatorlugu terefinden 1854 cu il ucun nesr olunan Qafqaz teqvimi nde yer almisdir Tut aragi Azerbaycan ve Ermenistan ehalisinin enenevi heyatini tesvir eden bedii eserlerde ve memuarlarda da yer alir Bu yerlerinin sakinleri ucun hemin ickinin dini ehemiyyeti baresinde de yazmisdir Evde hazirlanmis tut aragi adeten xarakterik sarimtil renge malikdir Sovet dovrunde tut araginin hazirlanmasi tecrubesi de onun yayilmasinin tarixi erazisinden kenarda menimsenilirdi Bu xususen 1961 ci il RSFSR Cinayet Mecellesinde RSFSR Ali Sovetinin qerarlarinda ve evde istehsali qadagan edilmis spirtli ickiler arasinda diger huquqi aktlarda gorunmesi ile subut olunur 20 ci esrin sonu ve 21 ci esrin evvellerinde tut araginin kommersiya istehsalinin inkisafi ile onun ixraci enenevi istehlak olkelerinden kenara cixdi Hetta tut aragi partiyalarinin xususen de Efqanistan erazisine qacaqmalciliq yolu ile aparilmasi melumdur Istehsal texnologiyasiSenaye istehsali olmayan tut aragi seffaf olur Tut araginin istehsali ucun xammal tut agaci kimi taninan tut meyvesidir Hem qara hem de ag tutun gilemeyvelerinden istifade olunur bu novlerin her ikisi Zaqafqaziyanin muvafiq erazilerinde genis sekilde becerilir Araq istehsali ucun tut meyvelerinin toplanmasi adeten iyul ayinda aparilir bu zaman gilemeyve seker terkibinin zirvesine catir texminen 15 seker Siresi maya ve ya seker elave edilmeden aciq qablarda bir nece gun mayalanan gilemeyveden sixilir Enenevi yemekde fermentasiya ucun karas boyuk ellipsoid saxsi qablar senaye yemeklerinde emaye ile ortulmus metal qablar istifade olunur Neticede puresi mis stendlerde distille edilir nisbeten asagi guclu bir icki elde etmek ucun tek ve ya daha yuksek spirt konsentrasiyasini temin etmek ucun ikiqat olur Tut aragi turs dadi ve azca tut etirli seffaf mayedir Ev istehsalinda adeten sarimtil yasil tonlarin nezere carpan bir kolgesine malikdir senaye istehsalinda ise tamamile rengsizdir Distillelerin sayindan asili olaraq araqda 40 den 80 e qeder spirt ola biler Icki distille edildikden derhal sonra qablasdirila biler ve ya daha da yaslanmaya meruz qala biler sonuncu adeten daha guclu novlerle bas verir Enenevi olaraq qocalmis tut aragi ucun eyni tut agacinin agacindan hazirlanmis cellekler istifade olunur daxili sethi evveller yandirilir Ekspozisiya muddeti adeten bir ilden bes ile qederdir Tamamlandiqdan sonra araq adeten suse qablasdirmadan evvel su ile seyreltilir Yasli tut sortlari cox zengin renge malikdir qizilidan tund qehveyi renge qeder o cumleden odunsu ve bitki menseli notlar ve guclu teleffuz edilen tort aromasi ile daha zengin ve murekkeb dada malikdir Tut araginin senaye istehsalinin inkisafina baxmayaraq onun evde istehsali tecrubesi xususile kend yerlerinde cox genis yayilmisdir Cox vaxt ferdi icki reseptleri muxtelif texnoloji xususiyyetlere malikdir IstinadlarPohlyobkin 2005 Armeniya 2007 Kavkazskij kalendar 1853 Lebedeva 2009EdebiyyatIstoriya vodki M Centrpoligraf 2005 ISBN 978 5 9524 1895 3 Kavkazskij kalendar na 1854 god Tf Tip Kanc names kavkazskogo 1853 S 776 Zh P Laburdet D Ozia Armeniya Putevoditel Pti fyute M Avangard 2007 ISBN 9785863943008 Lebedeva E S Osobennosti ugolovno pravovogo regulirovaniya proizvodstva i oborota alkogolnoj produkcii po Ugolovnomu kodeksu RSFSR 1961 g Vestnik Volzhskogo universiteta im V N Tatisheva 2009