Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Trias dövrü (trias) — Mezozoy erasının ilk dövrü. Perm dövründən sonra və Yura dövründən əvvəl olub. 250 milyon il əvvəl başlayıb və 200 milyon il əvvəl başa çatıb. Həmin dövrə aid olan suxur layları trias sistemi adlanır. Trias dövründə səbəbi bilinməyən məhv olma baş verib.
Trias dövrü - Mezozoy erasının birinci geoloji dövrü; 45-47 mln il davam etmişdir. Trias dövrü əvvəllərində platformalar, demək olar ki, tamamilə quruya çevrilmiş, dəniz, hətta ayrı-ayrı geosinklinalların bəzi hissələrindən çəkilmişdir. Erkən trias epoxasının ortalarında dəniz geosinklinalların hamısını yenidən örtmüş, habelə Sakit okeanın ətraf əyalətlərində bir çox kənar dənizlər əmələ gəlmişdir. Gec trias epoxasında maksimum həddə çatan transqressiya bütün geosinklinalları basmış və bəzi ərazilərdə platformaları da tutmuşdur. Tetis vilayətindən Qondvana hüdudlarına uzanan böyük bir körfəz əmələ gəlmiş və sonralar bu körfəz geniş bir boğaza çevrilərək, nəhəng qitəni 2 hissəyə bölmüşdür. Orta Trias epoxasında Şimal Qafqazda, Yaponiya və Çində tektonik hərəkətlər qeyd edilir. Gec trias epoxasında Şimal-Şərq Çində, Dobrucda, Şimal Amerika, Cənub Afrika (Kap dağları), Qafqazda, Uzaq Şərqdə, Transbaykal əyalətində intensiv hərəkətlər baş vermişdir. Vulkanizm Sakit okeanın kənar sahələrində (Sibir platforması, Kordilyerlər, And dağları) qeyd edilir. Trias dövrü üçün həm dəniz və həm də quru faunasının yeniləşməsi səciyyəvidir. Eyni zamanda, paleozoy faunasının az saylı nümayəndələri (spiriferidlər, tabulatalar, bəzi ikitayqabıqlılar və b.) yaşamışdır. Fəqərəsizlər içərisində ammonoidealar ən çox nümayəndələri olan qruplar olmuşlar. İlk dəfə belemnitlər meydana gəlmiş, altışüalı mərcanlar, braxiopodlardan-rinxonel¬lid¬lər və terebratulidlər, dərisitikanlılar¬dan düz dəniz kirpiləri hakim mövqe tutmuşdur. Fəqərəlilər sürünənlərlə, əsa¬sən kərtənkələçanaqlı çox iri dinozavrlarla təmsil olunmuşdur. Suda yaşayan ilk sürünənlər-ple¬ziozavrlar və ixtiozavrlar meydana gəlmişdir. Steqosefalların trias üçün səciy¬yəvi olan çox iri və ixtisaslaşmış formaları dövrün sonlarında qırılıb məhv olmuşdur. İlk məməlilər-(yumurt¬layan), ehtimal ki, kisəlilərə aid kiçik formalar meydana gəlmişdir. Trias dövrü 3 paleozocoğrafi vilayət ayrılır: Tetis və ətraf dənizləri əhatə edən Aralıq dənizi vilayəti; Asiya və Amerikanın şimal hissələrini əhatə edən Boreal vilayəti və Şimal və Cənub Amerikanın qərb hissəsi, Avstraliya və süxur daxil olduğu Sakit okean vilayəti. Trias dövrü bitki aləmi tədricən paleozoy elementləri tənəzzülə uğrayır, əsil ayıdöşəyilər, tsikadofitlər, kinko və iynəyarpaqlı bitkilər meydana gəlir. Anqara və Qondvana vilayətlərinin gec paleozoy florasındakı fərqlər triasda silinir və bu bitkilər tədricən tənəzzülə uğrayır.
Mənbə
- Триасовый период
- Палеоэнтомология в России
- Найден самый древний динозавр
Dövr ərzində yer səthi və iqlim
[[Dosya:Triassic_Utah.JPG|right|thumb|Yutanın cənub-qərbində Orta Trias dəniz çöküntüləri]] Dövrün sonlarına doğru Paleozoy eranın sonunda əmələ gəlmiş yeganə qitə olan Pangeya parçalanmağa başlayır. Parçalanma nəticəsində Şimali Amerika və Şimali Avropa Pangeyadan ayrıldılar. Pangeanın əhatə etdiyi dövrlərdə mövcud olan quraq və materikin daxili hissələrində dəyişilərək öz yerini səhra iqliminə buraxır.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Geoxronoloji skala milyon il evvelEon Era Dovr 0F a n e r o z o y Kaynozoy Dorduncu dovr 2 58Neogen 23Paleogen 66Mezozoy Tebasir 145Yura 201Trias 252Paleozoy Perm 299Karbon 359Devon 419Silur 444Ordovik 485Kembri 541K e m r i d e n e v v e l Proterozoy Neoproterozoy Ediakar 635Kriogen 720Toni 1000Mezoproterozoy Steni 1200Ektaz 1400Kalim 1600Paleoproterozoy Stater 1800Orozir 2050Rias 2300Sider 2500Arxey Neoarxey 2800Mezoarxey 3200Paleoarxey 3600Eoarxey 4000Katarxey 4600Menbe Trias dovru trias Mezozoy erasinin ilk dovru Perm dovrunden sonra ve Yura dovrunden evvel olub 250 milyon il evvel baslayib ve 200 milyon il evvel basa catib Hemin dovre aid olan suxur laylari trias sistemi adlanir Trias dovrunde sebebi bilinmeyen mehv olma bas verib Trias dovru Mezozoy erasinin birinci geoloji dovru 45 47 mln il davam etmisdir Trias dovru evvellerinde platformalar demek olar ki tamamile quruya cevrilmis deniz hetta ayri ayri geosinklinallarin bezi hisselerinden cekilmisdir Erken trias epoxasinin ortalarinda deniz geosinklinallarin hamisini yeniden ortmus habele Sakit okeanin etraf eyaletlerinde bir cox kenar denizler emele gelmisdir Gec trias epoxasinda maksimum hedde catan transqressiya butun geosinklinallari basmis ve bezi erazilerde platformalari da tutmusdur Tetis vilayetinden Qondvana hududlarina uzanan boyuk bir korfez emele gelmis ve sonralar bu korfez genis bir bogaza cevrilerek neheng qiteni 2 hisseye bolmusdur Orta Trias epoxasinda Simal Qafqazda Yaponiya ve Cinde tektonik hereketler qeyd edilir Gec trias epoxasinda Simal Serq Cinde Dobrucda Simal Amerika Cenub Afrika Kap daglari Qafqazda Uzaq Serqde Transbaykal eyaletinde intensiv hereketler bas vermisdir Vulkanizm Sakit okeanin kenar sahelerinde Sibir platformasi Kordilyerler And daglari qeyd edilir Trias dovru ucun hem deniz ve hem de quru faunasinin yenilesmesi seciyyevidir Eyni zamanda paleozoy faunasinin az sayli numayendeleri spiriferidler tabulatalar bezi ikitayqabiqlilar ve b yasamisdir Feqeresizler icerisinde ammonoidealar en cox numayendeleri olan qruplar olmuslar Ilk defe belemnitler meydana gelmis altisuali mercanlar braxiopodlardan rinxonel lid ler ve terebratulidler derisitikanlilar dan duz deniz kirpileri hakim movqe tutmusdur Feqereliler surunenlerle esa sen kertenkelecanaqli cox iri dinozavrlarla temsil olunmusdur Suda yasayan ilk surunenler ple ziozavrlar ve ixtiozavrlar meydana gelmisdir Steqosefallarin trias ucun seciy yevi olan cox iri ve ixtisaslasmis formalari dovrun sonlarinda qirilib mehv olmusdur Ilk memeliler yumurt layan ehtimal ki kiselilere aid kicik formalar meydana gelmisdir Trias dovru 3 paleozocografi vilayet ayrilir Tetis ve etraf denizleri ehate eden Araliq denizi vilayeti Asiya ve Amerikanin simal hisselerini ehate eden Boreal vilayeti ve Simal ve Cenub Amerikanin qerb hissesi Avstraliya ve suxur daxil oldugu Sakit okean vilayeti Trias dovru bitki alemi tedricen paleozoy elementleri tenezzule ugrayir esil ayidoseyiler tsikadofitler kinko ve iyneyarpaqli bitkiler meydana gelir Anqara ve Qondvana vilayetlerinin gec paleozoy florasindaki ferqler triasda silinir ve bu bitkiler tedricen tenezzule ugrayir MenbeTriasovyj period Paleoentomologiya v Rossii Najden samyj drevnij dinozavrDovr erzinde yer sethi ve iqlim Dosya Triassic Utah JPG right thumb Yutanin cenub qerbinde Orta Trias deniz cokuntuleri Dovrun sonlarina dogru Paleozoy eranin sonunda emele gelmis yegane qite olan Pangeya parcalanmaga baslayir Parcalanma neticesinde Simali Amerika ve Simali Avropa Pangeyadan ayrildilar Pangeanin ehate etdiyi dovrlerde movcud olan quraq ve materikin daxili hisselerinde deyisilerek oz yerini sehra iqlimine buraxir