Tomas Babinqton Makoley (ing. Thomas Babington Macaulay; 25 oktyabr 1800[…] – 28 dekabr 1859[…], London və ya Kembric) — Viktoriya dövrünün Britaniya dövlət xadimi, tarixçisi, şairi və nasiri. Ömrünün son on ilində o, milli tarixin viq oxunuşunun əsasını qoyan əsas əsər olan 5 cildlik "İngiltərə tarixi" əsəri üzərində işləmişdir.
Tomas Makoley | |
---|---|
ing. Thomas Babington Macaulay, 1. Baron Macaulay of Rothley | |
Doğum tarixi | 25 oktyabr 1800[…] |
Vəfat tarixi | 28 dekabr 1859[…](59 yaşında) |
Vəfat yeri |
|
Dəfn yeri | |
Elm sahəsi | tarix |
İş yeri | |
Təhsili | |
Üzvlüyü |
|
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
London Kral Cəmiyyətinin üzvü (1849, Fransa Əxlaq və Siyasi Elmlər Akademiyasının əcnəbi üzvü (1857), Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının xarici müxbir üzvü (1858).
Makoley tarixçi kimi
1849-cu ildən başlayaraq Makoley tarixşünaslıq tədqiqatlarına başladı. O, İngiltərənin 1688-ci il "Şanlı inqilabı"ndan III Georqun ölümünə (1820) qədər tarixini yazmağa başladı və burada milli tarixi təmizləyərək Viqlərin mühafizəkarların uydurmalarından (Tori), liberal ideologiyasının və siyasi platformasının üstünlüyünü göstərməyə çalışdı. Makoley daha kiçik həcmli və əhəmiyyətli müvəqqəti əhatəli bir esse hazırladı, lakin onun yazdığı kimi, əsər "fəlakətli şəkildə böyüdü" ki, müəllif özünü yalnız 14 illik bir müddətlə məhdudlaşdırmaq məcburiyyətində qaldı. O, əsərini ingilis monarxlarının ən böyüyü hesab etdiyi III Vilyamın (1702) ölümünə qədər gətirə bildi. Makoley milli tarixdə Stüartların devrilməsinə və "şanlı inqilaba" mərkəzi yer ayırdı.
III Vilyamın hakimiyyəti dövründə baş verən hadisələrlə bağlı müəyyən edilmiş fikirlərin yenidən nəzərdən keçirilməsi çox səs-küy yaratdı. Makoleyin tarixinin beş cildi Britaniya İmperiyasında rekord sayda tirajlandı. Onlar demək olar ki, bütün Avropa dillərinə tərcümə olunub. “İngiltərə tarixi” yazıçının ölümündən sonra yarım əsr ərzində ingilisdilli jurnalistikada üstünlük təşkil edən özünəməxsus, zəriflikdən məhrum olmayan üslubu ilə oxucuları cəlb etdi.
Təbiətcə qərəzsiz bir alimdən daha çox siyasətçi olan Makoley öz Tarixinin bütün səhifələrinə yaddaqalan, hökmlü mühakimələri səpələdi. Alman məktəbinin vasvası peşəkar tarixçiləri üçün bunları təkzib etmək çətin deyildi. 20-ci əsrin ortalarında Makolayın böyük qardaşı oğlu Corc Trevelyan tərəfindən həyata keçirilən Whig tarixşünaslıq ənənəsini davam etdirmək səylərinə baxmayaraq, bir tarixçi kimi Makolayın reputasiyası azaldı. 1934-1938-ci illərdə. Vinston Çörçill Makoleyin ona qarşı irəli sürdüyü ittihamları təkzib etmək üçün əcdadı Marlboro hersoqu haqqında çoxcildlik tərcümeyi-halı yazıb.
Karl Marksa görə, Makoley “tarixin sistemli saxtakarı” olmaqla, “mümkün qədər faktları ört-basdır etmişdir”.
İstinadlar
- M. P. Macaulay, Thomas Babington Macaulay, Baron (ing.). // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm 11 New York, Cambridge, England: University Press, 1911. Vol. 17. P. 192–195.
- Stephen L. Macaulay, Thomas Babington (ing.). // Dictionary of National Biography / L. Stephen, S. Lee London: Smith, Elder & Co., 1885.
- Маколей Томас Бабингтон // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- www.accademiadellescienze.it (it.).
- Plumb J. H. The Making of an Historian. Vol. 1. , 1988, p. 253—268.
- Карл Маркс. Капитал. Т. 1. Гл. 24 2009-05-19 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tomas Babinqton Makoley ing Thomas Babington Macaulay 25 oktyabr 1800 28 dekabr 1859 London ve ya Kembric Viktoriya dovrunun Britaniya dovlet xadimi tarixcisi sairi ve nasiri Omrunun son on ilinde o milli tarixin viq oxunusunun esasini qoyan esas eser olan 5 cildlik Ingiltere tarixi eseri uzerinde islemisdir Tomas Makoleying Thomas Babington Macaulay 1 Baron Macaulay of RothleyDogum tarixi 25 oktyabr 1800 1800 10 25 Vefat tarixi 28 dekabr 1859 1859 12 28 59 yasinda Vefat yeri London Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi ve yaKembric Kembric d Kembricsir qrafligi d Ingiltere Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis KralligiDefn yeri Vestminster abbatligiElm sahesi tarixIs yeri Peterburq Elmler AkademiyasiTehsili Triniti KolleciUzvluyu London Kral Cemiyyeti 1849 Peterburq Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Bavariya Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar London Kral Cemiyyetinin uzvu 1849 Fransa Exlaq ve Siyasi Elmler Akademiyasinin ecnebi uzvu 1857 Sankt Peterburq Elmler Akademiyasinin xarici muxbir uzvu 1858 Makoley tarixci kimi1849 cu ilden baslayaraq Makoley tarixsunasliq tedqiqatlarina basladi O Ingilterenin 1688 ci il Sanli inqilabi ndan III Georqun olumune 1820 qeder tarixini yazmaga basladi ve burada milli tarixi temizleyerek Viqlerin muhafizekarlarin uydurmalarindan Tori liberal ideologiyasinin ve siyasi platformasinin ustunluyunu gostermeye calisdi Makoley daha kicik hecmli ve ehemiyyetli muveqqeti ehateli bir esse hazirladi lakin onun yazdigi kimi eser felaketli sekilde boyudu ki muellif ozunu yalniz 14 illik bir muddetle mehdudlasdirmaq mecburiyyetinde qaldi O eserini ingilis monarxlarinin en boyuyu hesab etdiyi III Vilyamin 1702 olumune qeder getire bildi Makoley milli tarixde Stuartlarin devrilmesine ve sanli inqilaba merkezi yer ayirdi III Vilyamin hakimiyyeti dovrunde bas veren hadiselerle bagli mueyyen edilmis fikirlerin yeniden nezerden kecirilmesi cox ses kuy yaratdi Makoleyin tarixinin bes cildi Britaniya Imperiyasinda rekord sayda tirajlandi Onlar demek olar ki butun Avropa dillerine tercume olunub Ingiltere tarixi yazicinin olumunden sonra yarim esr erzinde ingilisdilli jurnalistikada ustunluk teskil eden ozunemexsus zeriflikden mehrum olmayan uslubu ile oxuculari celb etdi Tebietce qerezsiz bir alimden daha cox siyasetci olan Makoley oz Tarixinin butun sehifelerine yaddaqalan hokmlu muhakimeleri sepeledi Alman mektebinin vasvasi pesekar tarixcileri ucun bunlari tekzib etmek cetin deyildi 20 ci esrin ortalarinda Makolayin boyuk qardasi oglu Corc Trevelyan terefinden heyata kecirilen Whig tarixsunasliq enenesini davam etdirmek seylerine baxmayaraq bir tarixci kimi Makolayin reputasiyasi azaldi 1934 1938 ci illerde Vinston Corcill Makoleyin ona qarsi ireli surduyu ittihamlari tekzib etmek ucun ecdadi Marlboro hersoqu haqqinda coxcildlik tercumeyi hali yazib Karl Marksa gore Makoley tarixin sistemli saxtakari olmaqla mumkun qeder faktlari ort basdir etmisdir IstinadlarM P Macaulay Thomas Babington Macaulay Baron ing Encyclopaedia Britannica a dictionary of arts sciences literature and general information H Chisholm 11 New York Cambridge England University Press 1911 Vol 17 P 192 195 Stephen L Macaulay Thomas Babington ing Dictionary of National Biography L Stephen S Lee London Smith Elder amp Co 1885 Makolej Tomas Babington Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 www accademiadellescienze it it Plumb J H The Making of an Historian Vol 1 1988 p 253 268 Karl Marks Kapital T 1 Gl 24 2009 05 19 at the Wayback Machine