Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Viktoriya dövrü — Böyük Britaniya kraliçası I Viktoriyanın (Onu digər adı Viktoriya Vindzor olub , ona bu adı I Aleksandr qoyub) hakimiyyət illərini (1837-1901) əhatə edən dövrdür. Bu dövr Böyük Britaniyanın sülh, , milli özünə inam hissinin inkişaf etdiyi dövr kimi tarixə yazılıb. Bəzi alimlər bu dövrün başlamasını 1832-ci il islahatlar aktının qəbul edilməsi ilə əlaqələndirirlər.
Siyasi partiyalar
Viktoriyanın başçılığı dövründə dominant siyasi partiyalar da dəyişdi. Bu dövrdə iki əsas partiya var idi: Torilər və Viqlər. O, 1837-ci ildə taxta çıxdıqda baş nazir olan oldu, baxmayaraq ki, Viqlər Partiyası 1860-ci illərə qədər Britaniya siyasətinə təsir göstərməyə davam etdi, onlar tədricən tərəfindən kənarlaşdırıldılar. 1868-ci ildə axırıncı istefa verdikdən sonra, Viktoriya dövrü İngiltərəsində Liberal və Konservativ Partiya dominant güc halına gəldi.
Siyasi islahatlar
Viktoriya dövrü siyasi sahədə əhəmiyyətli islahatlara şahid oldu. İkinci islahat aktı 1867-ci ildə qəbul edildi ki, bununla da evi olan və ya 10 funt illik kirayə ödəyə bilən bütün kişilər, o cümlədən, kənd yerlərində torpaq sahəsi olan kişilər də səsvermə hüququna yiyələndilər. Qadınlar yenə də bu hüquqdan məhrum qaldılar. 1872-ci ildən başlayaraq gizli səsvermə nəticəsində, əvvəllər mövcud olan göz qorxutmalar aradan qalxmış oldu. 1884-cü ildə Üçüncü islahat aktı ilə səsvermə hüququ ölkə boyu eyniləşdirildi və sərhədləri dəyişdi, beləliklə, seçicilərin çoxu parlamentin yalnız bir üzvünü onları Vestminsterdə təmsil etməsi üçün seçirdi.
Xarici işlər
Viktoriya dövründə Britaniya siyasəti bir sıra ciddi məsələlərlə qarşı-qarşıya qaldı. Viktoriyanın hakimiyyət dövründə Britaniyanın sərhədləri genişləndi ki, bu da siyasətçiləri bir sıra suallarla sınayırdı. 1857-ci il Sipahilər üsyanından sonra dövlət Hindistan administrasiyasını Londondakı Hindistan ofisinin vasitəsi ilə mərkəzin nəzarəti altına almaq qərarına gəldi. Dövrün sonunda isə Britaniya ilə bur qoşunları Cənubi Afrikada savaşda idilər.
Daxili işlər
1800-cü il Birləşmə Aktı ilə İrlandiya Britaniyanın tərkib hissəsi oldu. Torpaq mülkiyyəti məsələsi 1850 və 1860-cı illərdə pik həddə çatdı. 1871-ci ildə Parlament səs çoxluğu ilə və İrlandiya arasındakı ənənəvi bağları ayırmağa qərar verdi. İrlandiya Homrul hərəkatı Viktoriya dövrünün sonlarına yaxın güclənsə də, özünü idarə haqqında qanun layihələri 1886 və 1893-cü illərdə Parlament tərəfindən rədd edildi.
İncəsənət
Viktoriya dövründə rəssamlıq
Viktoriya dövrü Britaniyada uşaqlıq anlayışını dəyişdi. Əvvəlki dövrlərə nisbətən rəsm əsərləri, kitablar və oyuncaqların sayı olduqca artmışdı. Xüsusilə uşaqlar üçün hazırlanan yaradıcılıq işləri genişlənirdi. Bu dövr şəkilləri rəngləmə, illüstrasiya, printlər kimi özünü göstərirdi. Yazıçılar uşaqlıq mövzularına geniş yer verirdilər ki, Viktoriya dövründə adiləşmiş bu hala daha çox 1850-1880-ci illərin yaradıcılıq işlərində rast gəlinir. Dövrün əhəmiyyətli rəssamlarından Con Everet Mille "Mənim ilk nəsihətim" (1863), "Sleeping" (1867), "Waking" (1865), "Dəymiş albalı" (Cherry Ripe, 1879) kimi əsərlərində azyaşlı qəhrəmanlar yaradır. Bu rəssamlar tərəfindən çəkilmiş azyaşlı qəhrəmanlar yetkinlərin dəyərlərinə uyğun olaraq ağır təbiətli qızlar və ya dəcəl oğlanlar idilər. Bu əsərlər modern həyat tərzini təbliğ edirdi və çəkilmiş səhnələrin çoxu orta təbəqənin inamlarına uyğun olaraq uydurulmuşdu. Belə didaktizmə rəssam Uilyam Mülredinin "Uşağı öyrətmək" (1841), "Uşağını öyrədən ana" (1859) əsərlərində rast gəlinir. Təkcə əsərlər üçün seçilmiş adlar belə uşaqlara dini tərbiyə və əxlaq çərçivəsində təhsil verməyin lazımlılığını vurğulayırdı.
Gender məsələlərinə aid bu gün də mövcud olan stereotiplər öz varlığını, məhz Viktoriya dövrü təsvirlərinə borcludur. Fotomexanikaların və fotoqrafiyanın kəşfi nəticəsində Viktoriya dövrü kişilərə tabe, dekorativ, dini bütün və gözəl qızların təsvir olunduğu print, kitab və rəsm əsərləri ilə aşıb-daşırdı. Bu dövr gənc qızlarının qaranlıq təsvirləri də var idi ki, bunlara daha çox "Alisa möcüzələr ölkəsində" əsərinin müəllifi kimi tanınan Luis Kerrollun çəkdiyi foto və rəsmlərdə rast gəlinir. Uilyam Pauel Frayt, Sofi Anderson və Ceyms Kollinsonun rəsmlərində çoxluqla oğlanlar davakar və müstəqil, qızlar isə sülhsevər və kənardan izləyən kimi göstərilirdilər.
Viktoriya dövrü aşağı və fəhlə təbəqəsinə aid uşaqların təsviri isə həm şəhər, həm də kənd mühitində gerçəyindən fərqli idi. İşçi sinifindən olan qadınlar al yanaqlı, incə, şirin, kəndçi və ya küçə satıcısı kimi göstərilir, bu qızlar əyləncə və mərhəmət obyekti kimi görülürdü. Oğlan uşaqları isə istər jurnalı, istər Kral Akademiyası rəsmləri olsun gümrah, köhnə-üskük geyimli, qorxusuz uşaqlar kimi təsvir edilirdi. Həmin dövrdəki yüksək ölüm statistikasının təsiri ilə ölmüş və ya ölmək üzrə olan uşaq rəsmləri də dövrün əsərləri arasına ard-arda qoşulurdu.
Viktoriya dövründə teatr
Viktoriya dövrü ancaq özünün son onilliyində hələ də teatr repertuarlarında öz yerini qoruya bilən əsərlər - Gilbertin operettaları və Uayldın komediyalarını bəxş etdi. Buna baxmayaraq, Viktoriyanın hakimiyyəti dövründə teatr inkişaf etməkdə idi və tamaşaçı ilə dolub-daşırdı. Dövr insanları Şekspirdən doymurdular. Buna görə də, dövrün Uilyam Makridi, Çarlz Kin, Henri İrvinq kimi tanınmış aktyor və rejissorları Şekspirin rolları ilə ad-san qazanırdılar. təhrif olunmuş orijinal mətnləri bərpa etmək üçün hərəkat yaranmışdı və pyeslərdə tarixi realizm axtarılırdı. Bu dövrün başqa gözə çarpan xüsusiyyəti də romanların səhnələşdirilməsi oldu. 1800-cü illərdə populyarlıq qazanan melodramlar və pantomim isə artıq qərbdə geniş kütləsi olmayan növlər hesab olunur və qismən yox olmaq üzrədilər. Qadınlar bu dövrdə artıq aktyor kimi qəbul olunmağa başladılar, onlar çox vaxt kişi rollarında da çıxış edirdilər. Teatrda geniş yayılmışdı.
Viktoriya dövründə musiqi
Baxmayaraq ki, Viktoriya dövrü İngiltərəsi "musiqinin olmadığı torpaq" kimi ad qazanıb, bu dövr musiqinin səhnəyə qaynayıb-qarışdığı dövr olub. Müştərilərinə içki və yemək də təklif edən musiqili salonlar, tezliklə, köhnə rəqibləri üzərində müştəri üstünlüyü qazanmışdılar. Musiqinin teatr oyunlarına daxil edilməsi geniş yayılmışdı. Məşhur komediya musiqisi "Villikinz və onun Dinahı" mahnısının ifaçısı aktyor bu dəblə uyğunlaşanlara misal göstərmək olar. 1835-ci ildən 1885-ci ilə qədərki dövr İngiltərədə sekulyar musiqi dövrü adlanır və üç başlıca hərəkatlə özünü göstərir: birinci hərəkat yerli musiqi məktəbinin formalaşdırılması idi ki, bu da Feliks Mendelson Bartoldinin modern musiqi dünyasında parladığı vaxtlara təsadüf edir, ikinci hərəkat musiqi təhsili verilməsinin başlamasından sonra yaranan musiqini demokratikləşdirmə hərəkatı idi və Herein Culyen özünün sensasiyalı səhnə çıxışları ilə bu hərəkatdakı başlıca fiqur olmuşdu, Mendelsonun ölümündən və yerli musiqi ənənəsi formalaşdırmaq arzuları yox olandan sonra yaranan üçüncü hərəkat isə Almaniyada başlayıb İngiltərəyə yayılmışdı. Musiqi sahəsində inqilab yaradan bu hərəkatın isə başlıca fiquru Rixard Vaqner idi.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- John Wolffe. Religion in Victorian Britain: Culture and empire. Volume V. Manchester University Press. 1997. 129–30. 2016-05-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-01-11.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-12.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-01-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-12.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-12.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-01-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-10.
- "Arxivlənmiş surət". 2018-02-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-10.
- . 2016-11-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-12.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2021-02-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-12-12.
- "Arxivlənmiş surət". 2019-08-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-12-12.
- https://archive.org/stream/musicduringvicto00davi#page/n15/mode/2up
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Viktoriya dovru Boyuk Britaniya kralicasi I Viktoriyanin Onu diger adi Viktoriya Vindzor olub ona bu adi I Aleksandr qoyub hakimiyyet illerini 1837 1901 ehate eden dovrdur Bu dovr Boyuk Britaniyanin sulh milli ozune inam hissinin inkisaf etdiyi dovr kimi tarixe yazilib Bezi alimler bu dovrun baslamasini 1832 ci il islahatlar aktinin qebul edilmesi ile elaqelendirirler Kralica Viktoriya 1845 ci ilSiyasi partiyalarViktoriyanin basciligi dovrunde dominant siyasi partiyalar da deyisdi Bu dovrde iki esas partiya var idi Toriler ve Viqler O 1837 ci ilde taxta cixdiqda bas nazir olan oldu baxmayaraq ki Viqler Partiyasi 1860 ci illere qeder Britaniya siyasetine tesir gostermeye davam etdi onlar tedricen terefinden kenarlasdirildilar 1868 ci ilde axirinci istefa verdikden sonra Viktoriya dovru Ingilteresinde Liberal ve Konservativ Partiya dominant guc halina geldi Siyasi islahatlarViktoriya dovru siyasi sahede ehemiyyetli islahatlara sahid oldu Ikinci islahat akti 1867 ci ilde qebul edildi ki bununla da evi olan ve ya 10 funt illik kiraye odeye bilen butun kisiler o cumleden kend yerlerinde torpaq sahesi olan kisiler de sesverme huququna yiyelendiler Qadinlar yene de bu huquqdan mehrum qaldilar 1872 ci ilden baslayaraq gizli sesverme neticesinde evveller movcud olan goz qorxutmalar aradan qalxmis oldu 1884 cu ilde Ucuncu islahat akti ile sesverme huququ olke boyu eynilesdirildi ve serhedleri deyisdi belelikle secicilerin coxu parlamentin yalniz bir uzvunu onlari Vestminsterde temsil etmesi ucun secirdi Xarici islerViktoriya dovrunde Britaniya siyaseti bir sira ciddi meselelerle qarsi qarsiya qaldi Viktoriyanin hakimiyyet dovrunde Britaniyanin serhedleri genislendi ki bu da siyasetcileri bir sira suallarla sinayirdi 1857 ci il Sipahiler usyanindan sonra dovlet Hindistan administrasiyasini Londondaki Hindistan ofisinin vasitesi ile merkezin nezareti altina almaq qerarina geldi Dovrun sonunda ise Britaniya ile bur qosunlari Cenubi Afrikada savasda idiler Daxili isler1800 cu il Birlesme Akti ile Irlandiya Britaniyanin terkib hissesi oldu Torpaq mulkiyyeti meselesi 1850 ve 1860 ci illerde pik hedde catdi 1871 ci ilde Parlament ses coxlugu ile ve Irlandiya arasindaki enenevi baglari ayirmaga qerar verdi Irlandiya Homrul herekati Viktoriya dovrunun sonlarina yaxin guclense de ozunu idare haqqinda qanun layiheleri 1886 ve 1893 cu illerde Parlament terefinden redd edildi IncesenetViktoriya dovrunde ressamliq Viktoriya dovru Britaniyada usaqliq anlayisini deyisdi Evvelki dovrlere nisbeten resm eserleri kitablar ve oyuncaqlarin sayi olduqca artmisdi Xususile usaqlar ucun hazirlanan yaradiciliq isleri genislenirdi Bu dovr sekilleri rengleme illustrasiya printler kimi ozunu gosterirdi Yazicilar usaqliq movzularina genis yer verirdiler ki Viktoriya dovrunde adilesmis bu hala daha cox 1850 1880 ci illerin yaradiciliq islerinde rast gelinir Dovrun ehemiyyetli ressamlarindan Con Everet Mille Menim ilk nesihetim 1863 Sleeping 1867 Waking 1865 Deymis albali Cherry Ripe 1879 kimi eserlerinde azyasli qehremanlar yaradir Bu ressamlar terefinden cekilmis azyasli qehremanlar yetkinlerin deyerlerine uygun olaraq agir tebietli qizlar ve ya decel oglanlar idiler Bu eserler modern heyat terzini teblig edirdi ve cekilmis sehnelerin coxu orta tebeqenin inamlarina uygun olaraq uydurulmusdu Bele didaktizme ressam Uilyam Mulredinin Usagi oyretmek 1841 Usagini oyreden ana 1859 eserlerinde rast gelinir Tekce eserler ucun secilmis adlar bele usaqlara dini terbiye ve exlaq cercivesinde tehsil vermeyin lazimliligini vurgulayirdi Gender meselelerine aid bu gun de movcud olan stereotipler oz varligini mehz Viktoriya dovru tesvirlerine borcludur Fotomexanikalarin ve fotoqrafiyanin kesfi neticesinde Viktoriya dovru kisilere tabe dekorativ dini butun ve gozel qizlarin tesvir olundugu print kitab ve resm eserleri ile asib dasirdi Bu dovr genc qizlarinin qaranliq tesvirleri de var idi ki bunlara daha cox Alisa mocuzeler olkesinde eserinin muellifi kimi taninan Luis Kerrollun cekdiyi foto ve resmlerde rast gelinir Uilyam Pauel Frayt Sofi Anderson ve Ceyms Kollinsonun resmlerinde coxluqla oglanlar davakar ve musteqil qizlar ise sulhsever ve kenardan izleyen kimi gosterilirdiler Viktoriya dovru asagi ve fehle tebeqesine aid usaqlarin tesviri ise hem seher hem de kend muhitinde gerceyinden ferqli idi Isci sinifinden olan qadinlar al yanaqli ince sirin kendci ve ya kuce saticisi kimi gosterilir bu qizlar eylence ve merhemet obyekti kimi gorulurdu Oglan usaqlari ise ister jurnali ister Kral Akademiyasi resmleri olsun gumrah kohne uskuk geyimli qorxusuz usaqlar kimi tesvir edilirdi Hemin dovrdeki yuksek olum statistikasinin tesiri ile olmus ve ya olmek uzre olan usaq resmleri de dovrun eserleri arasina ard arda qosulurdu Viktoriya dovrunde teatr Viktoriya dovru ancaq ozunun son onilliyinde hele de teatr repertuarlarinda oz yerini qoruya bilen eserler Gilbertin operettalari ve Uayldin komediyalarini bexs etdi Buna baxmayaraq Viktoriyanin hakimiyyeti dovrunde teatr inkisaf etmekde idi ve tamasaci ile dolub dasirdi Dovr insanlari Sekspirden doymurdular Buna gore de dovrun Uilyam Makridi Carlz Kin Henri Irvinq kimi taninmis aktyor ve rejissorlari Sekspirin rollari ile ad san qazanirdilar tehrif olunmus orijinal metnleri berpa etmek ucun herekat yaranmisdi ve pyeslerde tarixi realizm axtarilirdi Bu dovrun basqa goze carpan xususiyyeti de romanlarin sehnelesdirilmesi oldu 1800 cu illerde populyarliq qazanan melodramlar ve pantomim ise artiq qerbde genis kutlesi olmayan novler hesab olunur ve qismen yox olmaq uzrediler Qadinlar bu dovrde artiq aktyor kimi qebul olunmaga basladilar onlar cox vaxt kisi rollarinda da cixis edirdiler Teatrda genis yayilmisdi Viktoriya dovrunde musiqi Baxmayaraq ki Viktoriya dovru Ingilteresi musiqinin olmadigi torpaq kimi ad qazanib bu dovr musiqinin sehneye qaynayib qarisdigi dovr olub Musterilerine icki ve yemek de teklif eden musiqili salonlar tezlikle kohne reqibleri uzerinde musteri ustunluyu qazanmisdilar Musiqinin teatr oyunlarina daxil edilmesi genis yayilmisdi Meshur komediya musiqisi Villikinz ve onun Dinahi mahnisinin ifacisi aktyor bu deble uygunlasanlara misal gostermek olar 1835 ci ilden 1885 ci ile qederki dovr Ingilterede sekulyar musiqi dovru adlanir ve uc baslica herekatle ozunu gosterir birinci herekat yerli musiqi mektebinin formalasdirilmasi idi ki bu da Feliks Mendelson Bartoldinin modern musiqi dunyasinda parladigi vaxtlara tesaduf edir ikinci herekat musiqi tehsili verilmesinin baslamasindan sonra yaranan musiqini demokratiklesdirme herekati idi ve Herein Culyen ozunun sensasiyali sehne cixislari ile bu herekatdaki baslica fiqur olmusdu Mendelsonun olumunden ve yerli musiqi enenesi formalasdirmaq arzulari yox olandan sonra yaranan ucuncu herekat ise Almaniyada baslayib Ingiltereye yayilmisdi Musiqi sahesinde inqilab yaradan bu herekatin ise baslica fiquru Rixard Vaqner idi IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir John Wolffe Religion in Victorian Britain Culture and empire Volume V Manchester University Press 1997 129 30 2016 05 10 tarixinde Istifade tarixi 2017 01 11 Arxivlenmis suret 2021 10 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 12 Arxivlenmis suret 2021 01 25 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 12 Arxivlenmis suret 2021 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 12 Arxivlenmis suret 2022 01 20 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 10 Arxivlenmis suret 2018 02 10 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 10 2016 11 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 12 12 Arxivlenmis suret PDF 2021 02 26 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 12 12 Arxivlenmis suret 2019 08 27 tarixinde Istifade tarixi 2016 12 12 https archive org stream musicduringvicto00davi page n15 mode 2up