Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I Viktoriya (24 may 1819[…], Kensinqton, Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı[…] – 22 yanvar 1901[…]) — 1837–1901-ci illərdə Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallıqının Kraliçası, 1876–1901-ci illərdə isə Hindistanın imperatriçası olmuşdur. XIX əsrdə 63 illik hökmranlıq ilə Böyük Britaniyanın II Elizabetdən sonra ən çox hökmranlıq edən hökmdarıdır.
| I Viktoriya | |
|---|---|
| ing. Alexandrina Victoria | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Princess Alexandrina Victoria of Kent |
| Doğum tarixi | 24 may 1819[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 22 yanvar 1901[…](81 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | beyin qansızması[d] |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | |
| | |
| Təltifləri |                              |
| Monoqram |  |
| İmzası |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Atası və Kent qrafı Kral , anası Viktoriya isə şahzadəsidir (Belçıka kralı Leopoldun bacısı). Viktoriya cütlüyün tək uşağı idi, 1819-cu ilin, may ayının 24-də Londonda, sarayında anadan olmuşdur. 24 iyunda Kantenburi baş yepiskopu tərəfindən Kensington sarayında baptist edilmişdir. Onunla birlikdə , Prusiya kralı Aleksandr, kraliçası də baptist edilmişdir. Alexsandirina olaraq baptist edilməsinə baxmayaraq ailə içində Drina olaraq çağırılırdı. Atası onun anadan olmasından səkkiz ay sonra vəfat etdi, babası ondan 6 gün sonra vəfat etdi, Şahzadə Viktoriyanın əmisi, Gal şahzadəsi Kral taxt-taca sahib oldu.
Şahzadə Viktoriya 11 yaşında olduğu zaman, Kral IV Georg özündən sonra varis buraxmayaraq öldü, taxt-taca IV Georgun kiçik qardaşı gəldi. Onun məşuqu Doratidən nikahdan kənar 10 uşağının olmasına baxmayaraq, onun varis seçilə biləcək övladı yox idi. Nəticədə Viktoriya varis təyin olunur. Viktoriya 1836-cı ildə gələcək həyat yoldaşı ilə tanış oldu. 1839-cu ildə onlar ikinçi dəfə görüşdülər, Viktoriya bunu öz gündəliyində belə qeyd edir: Əziz Albert…O, çox duyqulu…çox kübar…və çox yaxşı…və çox da dostca. O, ən sevimli və xoş tərəflərə və görünüşə sahibdir. Viktoriyanın dayısı oğlu idi. Şahzadə Viktoriyaya Almanca, ingiliscə, İtalyanca, Fransızca danışa bilirdi. Gənc yaşlarından musiqi təhsili almışdır. Tarixi çox sevirdi və tarix fənnini yaxşı bilirdi. Müəllimləri və idi.
Hakimiyyətə gəlişi və hakimiyyətinin ilkin dövrü
Painting by , 1823
1837-ci ilin iyun ayının 20-də Kral IV Vilyam ürək çatışmazlığından vəfat etdi. Şahzadə Viktoriya, gecə saatlarında anası tərəfindən oyandırılır, bu hadisələri öz gündəliyində belə qeyd edir: saat 6-da anam tərəfindən oyandırıldım, anam mənə Kanterburi baş yepiskopu və burada olduqlarını və görüşmək istədiklərini dedi, onlarla görüşdüm, Lord Koninqham əmimin həyatda olmadığını bildirdi. Və mən kraliça idim. görə, heç bir qadın taxta varis ola bilməzdi. Buna görədə Hannover tacı Viktoriyanın əmisi Kumberland və Teviotdale qrafına keçdi və adı altında Honnover kralı oldu. Ernest Avqust Kraliça Viktoriyanın ilk uşağı dünyaya gələnə qədər həm də Birləşmiş Krallığın varisi sayılırdı. Kraliça taxta çıxdığı zaman, hökumət başçılıq etdiyi tərəfindən idarə olunudu, siyasi təcrübəsi olmayan gənc kraliçaya Lord Melburnun büyük təsiri var idi. Lakin İngiltərə kaloniyalarda çətinliklərlə üzləşməyə başladı.Kanadada 1837–1839-cu illəri əhatə edən üsyan başladı, Yamayka kaloniyasında da həmçinin üsyanlar başladı.1839-cu ildə Lord Melburn istefa etdi. Yeni hökuməti formalaşdırdı lakin Kraliça Viktoriya onu qəbul etmədi və 1840-cı ildə Lord Melburn yenidən kökümət formalaşdırdı. Sonradan həyat yoldaşı Albertin təsiri ilə viqlərdən uzaqlaşaraq torilərə yaxınlaşdı. Belə ki, 1841–1846-cı illəri əhatə edən Robert Peelin 2 hökumətindən sonra gələn viq hökumətiylə arası çox pis olmuşdur. Xüsusuilə də, baş nazirin xarici siyasətini macərapərəst olduğunu bildirdikdən sonra münasibətləri tamamilə pisləşdı və 1851-ci ildə Palmerston istefa verdi.1857-ci ildə Londonda keçirildi. Sərgi Albertin planlayıb, təşkil etdiyi keçirildi. Bu sərgi və sərginin keçirildiyi sarayın möhtəşəmliyi morarxın xalq arasındakı nüfuzunu gücləndirdi. Bu vəziyyət ərəfəsində Kraliça Viktoriyanın ruspərəst olması şayələri ilə bir qədər pisləşdi, lakin Kraliçanın rus düşməni Palmerstoneni baş nazir etməsiylə vəziyyət normallaşır. Krim müharibəsində İngiltərə, Fransa həmçinin də Osmanlı imperiyası Rusiya ilə müharibə edirdi. Bu müharibənin sonunda İngiltərə və müttəfiqləri qalib gəldilər.
Hakimiyyətinin sonrakı dövrü
1861-ci ildə Albert bir kəndlinin evini ziyarət edərkən yoluxduğu xəstəlikdən vəfat etdi. Bundan sonra Kraliça 3 il xalqa görünmədi və ölümünədək ancaq qara paltarlar geyindi. Albertin xatirələri anormal bağlılıq yaranmışdı, belə ki, yatağının baş ucunda Albertin əlinin bir qəlpini saxlayır, Albert həyatdaymış kimi onun paltarlarını təmizlətdirib otağına yerləşdirərdi. Bütün bunlar şayə halında xalq arasında yayılmaşa və onun nüfuzuna ziyan verməyə başladı, onu təkrarən orta çıxması daha çox Benjamin Dizraeli ilə bağlıdır. Benjamin Dizraeli Kraliçanın sevimlilərindən idi. Dizraeli Kraliça Viktoriyanı 1876-cı ildə Hindistanın İmperatriçası idi. Kraliça o dövrün tanınmış şəxslərindən olan nifrət edir, başda İrlandiya yönətimi olmaqla onların politikasına müxaliflik edirdi. Bəzi tarixçilər bu dövrdə İrlandiyada baş vermiş və 3 milyon insanın ölümünə və ya miqrasiya etməsinə səbəb olmuş səbəbkarı kimi görüllər. Buna baxmayaraq Kraliça yaşlılıq illərində avtoritetinin ən yüksək nöqtəsini yaşadı.1887 və 1897-ci ildə təşkil olunan yubileylər ingilis tarixinin ən uzun müddət taxtda qalan monarxının 50 və 60 illiyini qeyd etdi. Kraliça Viktoriya uzun sürən xəstəlikdən 1901-ci ildə, 81 yaşında vəfat etdi. Onun şərəfinə hələ də İngiltərədə ən yüksək ordenlərdən sayılan təsis edildi.
Nəticə
Kraliça Viktoriya dövrü ingilis hökmranlığı və üstünlüyünün pik illəridir. İngiltərə bu dövrdə dünyanın ən mükəmməl donanmasına, sənaye çevrilişini başa vurmuş dövlət kimi ingiltərə malları bu dövrdə dünyanın demək olar ki, hər tərəfinə yayılmışdı. Kraliça 1901-də vəfat etdiyi zaman Birləşmiş Krallıq dünyanın təxminən 1/3-nə nəzarət edirdi, İngiltərə Afrikanın təxminən yarısını, demək olar ki, bütün Okeaniyanı müstəmləkə halına salmış, Hindistanı tamamilə mərkəzi haimiyyətə tabe etmiş, Kraliça Viktoriya Krim savaşında birbaşa, Şərq məsələsində isə dolayı yol ilə rus imperiyası ilə çatışmışdır. Bununla bərabər, həmçinində Misir və Birma üzərində mandatlıq hüququ almış, Çində muxtar bölgələr əldə etmişdir.
Mənbə
- Oxsford Lügəti, Viktoriya maddəsi
- Hibbert, Kristofer (2000) Kraliça Viktoriya: Xüsusi Tarix, London
- Marşall, Doroti (1972) Kraliça Viktoriyanın həyatı və hakimiyyət dövrü, London
Həmçinin bax
İstinadlar
- Victoria // Benezit Dictionary of Artists (ing.). OUP, 2006.
- Williams E. T., Veldman M. Victoria // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Kindred Britain.
- Oxford Dictionary of National Biography (ing.). / C. Matthew Oxford: OUP, 2004.
- http://www.bbc.co.uk/schools/primaryhistory/famouspeople/victoria/.
- http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/theroyalfamily/9150661/Kensington-Palace-reopens-its-doors-after-12m-revamp.html.
- Julia Baird, Acıların qadını
- Rövşən Hətəmov, Yeni Tarixdən mühazirələr kursu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
I Viktoriya 24 may 1819 Kensinqton Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi 22 yanvar 1901 1837 1901 ci illerde Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralliqinin Kralicasi 1876 1901 ci illerde ise Hindistanin imperatricasi olmusdur XIX esrde 63 illik hokmranliq ile Boyuk Britaniyanin II Elizabetden sonra en cox hokmranliq eden hokmdaridir I Viktoriyaing Alexandrina VictoriaSexsi melumatlarDogum adi Princess Alexandrina Victoria of KentDogum tarixi 24 may 1819 1819 05 24 Dogum yeri Boyuk Britaniya ve Irlandiya Birlesmis Kralligi Vefat tarixi 22 yanvar 1901 1901 01 22 81 yasinda Vefat sebebi beyin qansizmasi d Heyat yoldasi Konsort sahzade Albert 10 fevral 1840 14 dekabr 1861 Usaqlari VII Eduard Alis Birlesmis Kralliq sahzadesi Sahzade Yelena Beatris Birlesmis Kralliq sahzadesi TeltifleriMonoqramImzasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAtasi ve Kent qrafi Kral anasi Viktoriya ise sahzadesidir Belcika krali Leopoldun bacisi Viktoriya cutluyun tek usagi idi 1819 cu ilin may ayinin 24 de Londonda sarayinda anadan olmusdur 24 iyunda Kantenburi bas yepiskopu terefinden Kensington sarayinda baptist edilmisdir Onunla birlikde Prusiya krali Aleksandr kralicasi de baptist edilmisdir Alexsandirina olaraq baptist edilmesine baxmayaraq aile icinde Drina olaraq cagirilirdi Atasi onun anadan olmasindan sekkiz ay sonra vefat etdi babasi ondan 6 gun sonra vefat etdi Sahzade Viktoriyanin emisi Gal sahzadesi Kral taxt taca sahib oldu Sahzade Viktoriya 11 yasinda oldugu zaman Kral IV Georg ozunden sonra varis buraxmayaraq oldu taxt taca IV Georgun kicik qardasi geldi Onun mesuqu Doratiden nikahdan kenar 10 usaginin olmasina baxmayaraq onun varis secile bilecek ovladi yox idi Neticede Viktoriya varis teyin olunur Viktoriya 1836 ci ilde gelecek heyat yoldasi ile tanis oldu 1839 cu ilde onlar ikinci defe gorusduler Viktoriya bunu oz gundeliyinde bele qeyd edir Eziz Albert O cox duyqulu cox kubar ve cox yaxsi ve cox da dostca O en sevimli ve xos tereflere ve gorunuse sahibdir Viktoriyanin dayisi oglu idi Sahzade Viktoriyaya Almanca ingilisce Italyanca Fransizca danisa bilirdi Genc yaslarindan musiqi tehsili almisdir Tarixi cox sevirdi ve tarix fennini yaxsi bilirdi Muellimleri ve idi Hakimiyyete gelisi ve hakimiyyetinin ilkin dovruViktoriya 4 yasinda Painting by 1823 1837 ci ilin iyun ayinin 20 de Kral IV Vilyam urek catismazligindan vefat etdi Sahzade Viktoriya gece saatlarinda anasi terefinden oyandirilir bu hadiseleri oz gundeliyinde bele qeyd edir saat 6 da anam terefinden oyandirildim anam mene Kanterburi bas yepiskopu ve burada olduqlarini ve gorusmek istediklerini dedi onlarla gorusdum Lord Koninqham emimin heyatda olmadigini bildirdi Ve men kralica idim gore hec bir qadin taxta varis ola bilmezdi Buna gorede Hannover taci Viktoriyanin emisi Kumberland ve Teviotdale qrafina kecdi ve adi altinda Honnover krali oldu Ernest Avqust Kralica Viktoriyanin ilk usagi dunyaya gelene qeder hem de Birlesmis Kralligin varisi sayilirdi Kralica taxta cixdigi zaman hokumet basciliq etdiyi terefinden idare olunudu siyasi tecrubesi olmayan genc kralicaya Lord Melburnun buyuk tesiri var idi Lakin Ingiltere kaloniyalarda cetinliklerle uzlesmeye basladi Kanadada 1837 1839 cu illeri ehate eden usyan basladi Yamayka kaloniyasinda da hemcinin usyanlar basladi 1839 cu ilde Lord Melburn istefa etdi Yeni hokumeti formalasdirdi lakin Kralica Viktoriya onu qebul etmedi ve 1840 ci ilde Lord Melburn yeniden kokumet formalasdirdi Sonradan heyat yoldasi Albertin tesiri ile viqlerden uzaqlasaraq torilere yaxinlasdi Bele ki 1841 1846 ci illeri ehate eden Robert Peelin 2 hokumetinden sonra gelen viq hokumetiyle arasi cox pis olmusdur Xususuile de bas nazirin xarici siyasetini maceraperest oldugunu bildirdikden sonra munasibetleri tamamile pislesdi ve 1851 ci ilde Palmerston istefa verdi 1857 ci ilde Londonda kecirildi Sergi Albertin planlayib teskil etdiyi kecirildi Bu sergi ve serginin kecirildiyi sarayin mohtesemliyi morarxin xalq arasindaki nufuzunu guclendirdi Bu veziyyet erefesinde Kralica Viktoriyanin rusperest olmasi sayeleri ile bir qeder pislesdi lakin Kralicanin rus dusmeni Palmerstoneni bas nazir etmesiyle veziyyet normallasir Krim muharibesinde Ingiltere Fransa hemcinin de Osmanli imperiyasi Rusiya ile muharibe edirdi Bu muharibenin sonunda Ingiltere ve muttefiqleri qalib geldiler Hakimiyyetinin sonraki dovruViktoria solda ve yeni xeberleri oyrenerken 1861 ci ilde Albert bir kendlinin evini ziyaret ederken yoluxdugu xestelikden vefat etdi Bundan sonra Kralica 3 il xalqa gorunmedi ve olumunedek ancaq qara paltarlar geyindi Albertin xatireleri anormal bagliliq yaranmisdi bele ki yataginin bas ucunda Albertin elinin bir qelpini saxlayir Albert heyatdaymis kimi onun paltarlarini temizletdirib otagina yerlesdirerdi Butun bunlar saye halinda xalq arasinda yayilmasa ve onun nufuzuna ziyan vermeye basladi onu tekraren orta cixmasi daha cox Benjamin Dizraeli ile baglidir Benjamin Dizraeli Kralicanin sevimlilerinden idi Dizraeli Kralica Viktoriyani 1876 ci ilde Hindistanin Imperatricasi idi Kralica o dovrun taninmis sexslerinden olan nifret edir basda Irlandiya yonetimi olmaqla onlarin politikasina muxaliflik edirdi Bezi tarixciler bu dovrde Irlandiyada bas vermis ve 3 milyon insanin olumune ve ya miqrasiya etmesine sebeb olmus sebebkari kimi goruller Buna baxmayaraq Kralica yasliliq illerinde avtoritetinin en yuksek noqtesini yasadi 1887 ve 1897 ci ilde teskil olunan yubileyler ingilis tarixinin en uzun muddet taxtda qalan monarxinin 50 ve 60 illiyini qeyd etdi Kralica Viktoriya uzun suren xestelikden 1901 ci ilde 81 yasinda vefat etdi Onun serefine hele de Ingilterede en yuksek ordenlerden sayilan tesis edildi NeticeKralica Viktoriya dovru ingilis hokmranligi ve ustunluyunun pik illeridir Ingiltere bu dovrde dunyanin en mukemmel donanmasina senaye cevrilisini basa vurmus dovlet kimi ingiltere mallari bu dovrde dunyanin demek olar ki her terefine yayilmisdi Kralica 1901 de vefat etdiyi zaman Birlesmis Kralliq dunyanin texminen 1 3 ne nezaret edirdi Ingiltere Afrikanin texminen yarisini demek olar ki butun Okeaniyani mustemleke halina salmis Hindistani tamamile merkezi haimiyyete tabe etmis Kralica Viktoriya Krim savasinda birbasa Serq meselesinde ise dolayi yol ile rus imperiyasi ile catismisdir Bununla beraber hemcininde Misir ve Birma uzerinde mandatliq huququ almis Cinde muxtar bolgeler elde etmisdir Viktoriyanin ailesi 1846 ci ilde terefinden cekilib soldan saga and kralica ve Sahzadeler andMenbeOxsford Lugeti Viktoriya maddesi Hibbert Kristofer 2000 Kralica Viktoriya Xususi Tarix London Marsall Doroti 1972 Kralica Viktoriyanin heyati ve hakimiyyet dovru LondonHemcinin baxBullur sarayIstinadlarVictoria Benezit Dictionary of Artists ing OUP 2006 ISBN 978 0 19 977378 7 Williams E T Veldman M Victoria Encyclopaedia Britannica ing Kindred Britain Oxford Dictionary of National Biography ing C Matthew Oxford OUP 2004 http www bbc co uk schools primaryhistory famouspeople victoria http www telegraph co uk news uknews theroyalfamily 9150661 Kensington Palace reopens its doors after 12m revamp html Julia Baird Acilarin qadini Rovsen Hetemov Yeni Tarixden muhazireler kursu