Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Səyidcəlil Hüseyn oğlu Xəttatov (krımtat. Seitcelil Üsein oğlu Hattat, Сеитджелиль Усеин огълу Хаттат; 1873, Bağçasaray, Tavriya quberniyası[d] – Krasnoyarsk diyarı) — Krım tatar yazıçısı, tənqidçisi, pedaqoqu, ictimai xadimi, maarifçisi. Represiya qurbanı. 1905-1907-ci illər inqilabından sonra Gənc tatar hərəkatına qoşulmuş, Krımın ictimai-siyasi həyatında iştirak etmişdir. 1917-ci ildə Müvəqqəti Krım Müsəlman İcraiyyə Komitəsinin (VKMİK) təşkilində fəal iştirak edib. Krım Xalq Respublikasının hökumətinin üzvü, vəqflər və maliyyə naziri. O, qondarma “Milli Firqə” partiyası işi üzrə repressiyaya məruz qalıb, iki dəfə QULAQ sistemində cəza çəkib. Krım Vilayət Məhkəməsinin 18 iyun 1957-ci il tarixli qərarı ilə reabilitasiya olunub.
| Səyidcəlil Heseyn oğlu Xəttatov | |
|---|---|
| krımtat. Seitcelil Üsein oğlu Hattat | |
 Milli baş geyimli Krım tatar müəllimi və siyasətçisi | |
 | |
| 1917-ci il dekabr – 1918-ci il yanvar | |
| Əvvəlki | özü Krım Regional Hökumətinin naziri kimi |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1873 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | məlum deyil, ehtimal ki, 1941-ci il |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | Krım tatarı |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya İmperiyası  SSRİ |
| Partiya | Milli Firqə |
| Atası | Hüseyn Xəttatov |
| Həyat yoldaşı | Əminə Kayum |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Səyidcəlil Xəttatov 1873-cü ildə (digər mənbələrə görə 1874-cü ildə və “Reabilitasiya tarixi. Krım Muxtar Respublikası” kitabına görə 1887-ci ildə ) Bağçasarayda quluqçu ailəsində anadan olub. 1894-cü ildə Simferopol tatar müəllimlik məktəbini bitirib.
O, 1905-1907-ci illər rus inqilabını alqışladı. İnqilabdan sonrakı dövrdə Gənc Tatar hərəkatında fəal iştirak etdi (lideri ikinci çağırış Dövlət Dumasının deputatı Abdurəşid Mədiyev idi; gənc tatarların siyasi mərkəzi Karasubazar şəhəri idi, "Vetan Xadimi" qəzeti ” (“Vətən qulluqçusu”) hərəkatın mətbu orqanı idi), pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub, Baxçasaray Şəhər Dumasına dövlət məmuru seçilib.
1913-cü ildə Xattatov Duma üzvlərinə Krımda müsəlmanlar üçün tam hüquqlu institutun açılması layihəsini təqdim etdi; 1913-cü il fevralın 20-də Duma üzvlərinə müraciətində o, yarımadadakı mekteblərin o zamankı vəziyyətinin “həm təhsil, həm də təhsil baxımından daha acınacaqlı olduğunu” və yeni bir təhsil müəssisəsinin açılmasını qeyd etdi. Onun bu təklifi xüsusi olaraq Krım tatar məktəbləri üçün müəllim heyətinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşı hazırlanmasına imkan verəcəkdi.
Krım Xalq Respublikası dövründə
Onun təşviqat və təşkilati fəaliyyəti nəticəsində 1917-ci il martın 25-də onun sədrliyi ilə Rusiya müvəqqəti hökuməti tərəfindən tanınan Krım müsəlmanlarının qurultayı keçirildi və bu qurultayda Səyidcəlil Xəttatov Müvəqqəti Krım müsəlmanları İcraiyyə Komitəsi nə üzv seçildi. O, həmçinin Ümum-Rusiya Müsəlmanları Qurultayında iştirak üçün nümayəndə hüququ da aldı. Müvəqqəti Krım müsəlmanları İcraiyyə Komitəsi ümumi demokratik tələblərlə yanaşı, “Krımda yaşayan digər xalqlarla birlikdə Federativ Demokratik Respublika”nın yaradılmasından bəhs edən “Tatar Demokratiyasının Siyasi Proqramı”nı qəbul etdi. Bu dövrdə Xattatov Noman Çələbi Cihan və Cəfər Seyidəhməd Krımərlə birlikdə Krım tatarlarının milli hərəkatının ən önəmli simalarından biri idi. Onun fəal iştirakı ilə Krım tatar xalqının Krım Tatar Milli Qurultayının keçirilməsi hazırlanırdı.
İstinadlar
- "Сеитджелиль Хаттатов" (rus). Крым.Реалии. 2021-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-30.
- "Сеитджелиль Усеинович Хаттатов | Ана юрт". ana-yurt.com. 2021-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-30.
- «Реабилитированные историей. Автономная Республика Крым: Книга шестая». (Симферополь, 2009. С. 261)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 5 saat evvel En Merker muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Seyidcelil Huseyn oglu Xettatov krimtat Seitcelil Usein oglu Hattat Seitdzhelil Usein oglu Hattat 1873 Bagcasaray Tavriya quberniyasi d Krasnoyarsk diyari Krim tatar yazicisi tenqidcisi pedaqoqu ictimai xadimi maarifcisi Represiya qurbani 1905 1907 ci iller inqilabindan sonra Genc tatar herekatina qosulmus Krimin ictimai siyasi heyatinda istirak etmisdir 1917 ci ilde Muveqqeti Krim Muselman Icraiyye Komitesinin VKMIK teskilinde feal istirak edib Krim Xalq Respublikasinin hokumetinin uzvu veqfler ve maliyye naziri O qondarma Milli Firqe partiyasi isi uzre repressiyaya meruz qalib iki defe QULAQ sisteminde ceza cekib Krim Vilayet Mehkemesinin 18 iyun 1957 ci il tarixli qerari ile reabilitasiya olunub Seyidcelil Heseyn oglu Xettatovkrimtat Seitcelil Usein oglu HattatMilli bas geyimli Krim tatar muellimi ve siyasetcisiKrim Xalq Respublikasinin veqfler ve maliyye naziri1917 ci il dekabr 1918 ci il yanvarEvvelkiozu Krim Regional Hokumetinin naziri kimiSonrakivezife legv edilibSexsi melumatlarDogum tarixi 1873Dogum yeri Bagcasaray Simferopol qezasi d Tavriya quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi melum deyil ehtimal ki 1941 ci ilVefat yeri Krasnoyarsk diyari SSRIMilliyyeti Krim tatariVetendasligi Rusiya Imperiyasi SSRIPartiya Milli FirqeAtasi Huseyn XettatovHeyat yoldasi Emine KayumDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSeyidcelil Xettatov 1873 cu ilde diger menbelere gore 1874 cu ilde ve Reabilitasiya tarixi Krim Muxtar Respublikasi kitabina gore 1887 ci ilde Bagcasarayda quluqcu ailesinde anadan olub 1894 cu ilde Simferopol tatar muellimlik mektebini bitirib O 1905 1907 ci iller rus inqilabini alqisladi Inqilabdan sonraki dovrde Genc Tatar herekatinda feal istirak etdi lideri ikinci cagiris Dovlet Dumasinin deputati Abduresid Mediyev idi genc tatarlarin siyasi merkezi Karasubazar seheri idi Vetan Xadimi qezeti Veten qulluqcusu herekatin metbu orqani idi pedaqoji fealiyyetle mesgul olub Baxcasaray Seher Dumasina dovlet memuru secilib 1913 cu ilde Xattatov Duma uzvlerine Krimda muselmanlar ucun tam huquqlu institutun acilmasi layihesini teqdim etdi 1913 cu il fevralin 20 de Duma uzvlerine muracietinde o yarimadadaki mekteblerin o zamanki veziyyetinin hem tehsil hem de tehsil baximindan daha acinacaqli oldugunu ve yeni bir tehsil muessisesinin acilmasini qeyd etdi Onun bu teklifi xususi olaraq Krim tatar mektebleri ucun muellim heyetinin ehemiyyetli derecede yaxsi hazirlanmasina imkan verecekdi Krim Xalq Respublikasi dovrundeOnun tesviqat ve teskilati fealiyyeti neticesinde 1917 ci il martin 25 de onun sedrliyi ile Rusiya muveqqeti hokumeti terefinden taninan Krim muselmanlarinin qurultayi kecirildi ve bu qurultayda Seyidcelil Xettatov Muveqqeti Krim muselmanlari Icraiyye Komitesi ne uzv secildi O hemcinin Umum Rusiya Muselmanlari Qurultayinda istirak ucun numayende huququ da aldi Muveqqeti Krim muselmanlari Icraiyye Komitesi umumi demokratik teleblerle yanasi Krimda yasayan diger xalqlarla birlikde Federativ Demokratik Respublika nin yaradilmasindan behs eden Tatar Demokratiyasinin Siyasi Proqrami ni qebul etdi Bu dovrde Xattatov Noman Celebi Cihan ve Cefer Seyidehmed Krimerle birlikde Krim tatarlarinin milli herekatinin en onemli simalarindan biri idi Onun feal istiraki ile Krim tatar xalqinin Krim Tatar Milli Qurultayinin kecirilmesi hazirlanirdi Istinadlar Seitdzhelil Hattatov rus Krym Realii 2021 04 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 04 30 Seitdzhelil Useinovich Hattatov Ana yurt ana yurt com 2021 04 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 04 30 Reabilitirovannye istoriej Avtonomnaya Respublika Krym Kniga shestaya Simferopol 2009 S 261