Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Süleyman Rəşidi (Süleyman Həsən oğlu Əliyev; 25 may 1927 – 21 fevral 2003) — Azərbaycan dramaturqu.
| Süleyman Rəşidi | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Süleyman Əliyev Həsən oğlu |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Naxçıvan, Naxçıvan MR |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bakı |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Həyat yoldaşı | Şövkət Babayeva |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | dramaturq, ssenarist |
| Əsərlərinin dili | azərbaycanca, rusca |
Həyatı
Süleyman Rəşidi 1927-ci ildə mayın 25-də Naxçıvan şəhərində anadan olmuşdur. Uşaqlıq illəri doğma Naxçıvan şəhərində keçmişdir. Təhsilini davam etdirmək ücün 1951-ci ildə Bakı şəhərinə köçmüş və həmin ildə orada Azərbaycan Politexnik İnstitununa daxil olmuşdur. 1956-cı ildə institutu bitirərək mühəndis ixtisası üzrə uzun illər çalışmışdır.
Yaradıcılığı
Süleyman Rəşidinin yaradıcılığı ömrünün uzun illərini əhatə edir. Öz yazıçılıq fəaliyyətini mühəndis sənətinə paralel qoyaraq, uzun illər bu iki bir-birindən fərqli peşələri uğurla davam etdirmişdir. Buna görə Süleyman Rəşidi sənət dairələrində mühəndis-dramaturq kimi tanınıb.
Süleyman Rəşidi yaradıcılığına demək olar ki, gənc yaşlarından başlamışdır. Üç qardaşı və bir bacısı olan gəncin uşaqlığı Böyük Vətən müharibəsi illərinə təsadüf edib. İki qardaşı - Həmid və Abbasqulu müharibədə iştirak etmişdir. Olardan gələn məktublara əsasən əsgərlərin keçdiyi əzablı yolları öz kiçik hekayələrində əks etdirmişdir. Müharibənin qızğın çağlarında Malaya Zemlyada vuruşan Abbasqulu Əliyev ağır yaralanaraq bir neçə aydan sonra vətənə qayıdır. Böyük qardaşının danışdıqlarından ilham alan gənc Süleymanda elə o illərdə öz şah əsəri olan "Canlı heykəl"in ilk obrazları canlanır.
Böyük Vətən Müharibəsi əzablarını özundə əks etdirən "Canlı heykəl" psixoloji dram əsərini gənc yaşlarından yaratmasına baxmayaraq, hər zaman öz yaratdıqlarına tənqidi yanaşan Süleyman Rəşidi, uzun illər əsəri üzə çıxarmamış, ancaq 1978-ci ildə ilk dəfə olaraq Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrıda əməkdar incəsənət xadimi, rejissor Baxşı Qələndərli tərəfindən səhnəyə qoyulmuşdur.
Quruluşçu rəssam M.Qasımov, musiqi tərtibçisi M.Ələkbərov olmuşdur. Mart ayının 15-də premyerası olan tamaşada əsas rollarda Z.Həmzəyeva (Anna İvanovna), N.Həmzəyev (Mahir), S.Hüseynova (Validə), S.Mirzəyeva (Valya) çıxış edirdilər. “Şərq qapısı” qəzetində C.Vəzirov və A.Haqverdiyevin müəllifləri olduqları resenziyada “Canlı heykəl” tamaşasında aktyor ifasının maraqla baxılması, səmimi, təsiredici olması xüsusi vurğulanmışdı. Sonrakı illərdə "Canlı heykəl" əsəri rus və bir neçə sovet xalqlarının dilinə tərcümə olunaraq səhnələşdirilmişdir. Lakin o dövrə qədər Süleyman Rəşidinin bir çox dram əsərləri həyat üzü görmüsdü. Onlardan "İki ananın bir oğlu", "Mən onu axtarıram" pyesləri Naxçıvan şəhərində, "Qonaq" pyesi Jdanov şəhər xalq teatrında səhnələşdirilmişdir. Füzuli, Biləsuvar, Ağdaş, Zaqatala və bir çox rayon teatrlarında, "Qələm", "Arzu arzusuna çatdi", "Gəncliyin iradəsi", "Hədiyyə", "Qonaq", "Yaxşılığa yamanlıq", "Kiçik leytenant" əsərləri uğurla tamaşaya qoyulub.
Qarabağ müharibəsi və SSRİ-nin dağılma ərəfəsində baş verən hadisələrə Süleyman Rəşidi biganə qalmamış və 20 Yanvar şəhidlərinə həsr etdiyi "Allah onlara rəhmət eləsin" əsərini yaratmışdır və Azərbaycanın əməkdar artisti Vidadi Əliyev tərəfindən Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında ilk dəfə 1993-cü ildə səhnəyə goyulmuşdur. Həmən əsər sonra 1994-cü ildə İran-da Təbriz Universitetinin "Vəhdət" salonunda tamaşaya qoyulub. Azərbaycan xalqının faciəli taleyini əks etdirən bu əsər cənublu həmyerlilərimiz tərəfindən hərarətlə qarşılandı. Bunun nəticəsi olaraq Süleyman Rəşidi cənublu həmyerlilərimizə "Mənim Ərdəbilim" komediyasını yazmışdır. Əsər Amaliya Pənahova tərəfindən Bakı Bələdiyyə Teatrında səhnələşdirilmişdir.
Teatr tamaşaları
- İki ananin bir oğlu (teatr, 1960)
- Mən onu axtarıram
- Canlı heykəl (teatr, 1978)
- Qonaq
- Qələm
- Arzu arzusuna çatdı
- Gəncliyin iradəsi
- Hədiyyə
- Yaxşılığa yamanlıq
- Kiçik leytenant
- Allah onlara rəhmət eləsin (1993)
- Mənim Ərdəbilim (teatr, 1995)
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2021-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-23.
- "AXTARIŞLAR (ədəbiyyatşünaslıq, folklorşünaslıq, dilçilik və sənətşünaslıq) AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASI NAXÇIVAN BÖLMƏSİNİN İNCƏSƏNƏT, DİL VƏ ƏDƏBİYYAT İNSTİTUTU" (PDF).
- "Arxivlənmiş surət". 2021-09-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-23.
- "Mənim Ərdəbilim". 2021-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-03.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suleyman Residi Suleyman Hesen oglu Eliyev 25 may 1927 21 fevral 2003 Azerbaycan dramaturqu Suleyman ResidiDogum adi Suleyman Eliyev Hesen ogluDogum tarixi 1927Dogum yeri Naxcivan Naxcivan MRVefat tarixi 2003Vefat yeri BakiVetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliHeyat yoldasi Sovket BabayevaTehsili Azerbaycan Texniki UniversitetiFealiyyeti dramaturq ssenaristEserlerinin dili azerbaycanca ruscaHeyatiSuleyman Residi 1927 ci ilde mayin 25 de Naxcivan seherinde anadan olmusdur Usaqliq illeri dogma Naxcivan seherinde kecmisdir Tehsilini davam etdirmek ucun 1951 ci ilde Baki seherine kocmus ve hemin ilde orada Azerbaycan Politexnik Institununa daxil olmusdur 1956 ci ilde institutu bitirerek muhendis ixtisasi uzre uzun iller calismisdir YaradiciligiSuleyman Residinin yaradiciligi omrunun uzun illerini ehate edir Oz yaziciliq fealiyyetini muhendis senetine paralel qoyaraq uzun iller bu iki bir birinden ferqli peseleri ugurla davam etdirmisdir Buna gore Suleyman Residi senet dairelerinde muhendis dramaturq kimi taninib Suleyman Residi yaradiciligina demek olar ki genc yaslarindan baslamisdir Uc qardasi ve bir bacisi olan gencin usaqligi Boyuk Veten muharibesi illerine tesaduf edib Iki qardasi Hemid ve Abbasqulu muharibede istirak etmisdir Olardan gelen mektublara esasen esgerlerin kecdiyi ezabli yollari oz kicik hekayelerinde eks etdirmisdir Muharibenin qizgin caglarinda Malaya Zemlyada vurusan Abbasqulu Eliyev agir yaralanaraq bir nece aydan sonra vetene qayidir Boyuk qardasinin danisdiqlarindan ilham alan genc Suleymanda ele o illerde oz sah eseri olan Canli heykel in ilk obrazlari canlanir Boyuk Veten Muharibesi ezablarini ozunde eks etdiren Canli heykel psixoloji dram eserini genc yaslarindan yaratmasina baxmayaraq her zaman oz yaratdiqlarina tenqidi yanasan Suleyman Residi uzun iller eseri uze cixarmamis ancaq 1978 ci ilde ilk defe olaraq Celil Memmedquluzade adina Naxcivan Dovlet Musiqili Dram Teatrida emekdar incesenet xadimi rejissor Baxsi Qelenderli terefinden sehneye qoyulmusdur Quruluscu ressam M Qasimov musiqi tertibcisi M Elekberov olmusdur Mart ayinin 15 de premyerasi olan tamasada esas rollarda Z Hemzeyeva Anna Ivanovna N Hemzeyev Mahir S Huseynova Valide S Mirzeyeva Valya cixis edirdiler Serq qapisi qezetinde C Vezirov ve A Haqverdiyevin muellifleri olduqlari resenziyada Canli heykel tamasasinda aktyor ifasinin maraqla baxilmasi semimi tesiredici olmasi xususi vurgulanmisdi Sonraki illerde Canli heykel eseri rus ve bir nece sovet xalqlarinin diline tercume olunaraq sehnelesdirilmisdir Lakin o dovre qeder Suleyman Residinin bir cox dram eserleri heyat uzu gormusdu Onlardan Iki ananin bir oglu Men onu axtariram pyesleri Naxcivan seherinde Qonaq pyesi Jdanov seher xalq teatrinda sehnelesdirilmisdir Fuzuli Bilesuvar Agdas Zaqatala ve bir cox rayon teatrlarinda Qelem Arzu arzusuna catdi Gencliyin iradesi Hediyye Qonaq Yaxsiliga yamanliq Kicik leytenant eserleri ugurla tamasaya qoyulub Qarabag muharibesi ve SSRI nin dagilma erefesinde bas veren hadiselere Suleyman Residi bigane qalmamis ve 20 Yanvar sehidlerine hesr etdiyi Allah onlara rehmet elesin eserini yaratmisdir ve Azerbaycanin emekdar artisti Vidadi Eliyev terefinden Cefer Cabbarli adina Irevan Dovlet Azerbaycan Dram Teatrinda ilk defe 1993 cu ilde sehneye goyulmusdur Hemen eser sonra 1994 cu ilde Iran da Tebriz Universitetinin Vehdet salonunda tamasaya qoyulub Azerbaycan xalqinin facieli taleyini eks etdiren bu eser cenublu hemyerlilerimiz terefinden heraretle qarsilandi Bunun neticesi olaraq Suleyman Residi cenublu hemyerlilerimize Menim Erdebilim komediyasini yazmisdir Eser Amaliya Penahova terefinden Baki Belediyye Teatrinda sehnelesdirilmisdir Teatr tamasalariIki ananin bir oglu teatr 1960 Men onu axtariram Canli heykel teatr 1978 Qonaq Qelem Arzu arzusuna catdi Gencliyin iradesi Hediyye Yaxsiliga yamanliq Kicik leytenant Allah onlara rehmet elesin 1993 Menim Erdebilim teatr 1995 Istinadlar Arxivlenmis suret 2021 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 23 AXTARISLAR edebiyyatsunasliq folklorsunasliq dilcilik ve senetsunasliq AZERBAYCAN MILLI ELMLER AKADEMIYASI NAXCIVAN BOLMESININ INCESENET DIL VE EDEBIYYAT INSTITUTU PDF Arxivlenmis suret 2021 09 20 tarixinde Istifade tarixi 2017 12 23 Menim Erdebilim 2021 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 03