Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Spa (fr. Spa, Vallon dilində-Spå) — Belçikanın Lej əyalətində şəhər. Bələdiyyə Arden dağlarında yerləşir və məşhur bir kurort kimi tanınır. Şəhərin yaxınlığında Formula-1 yarışlarının keçirildiyi məşhur Spa-Frankorşam avtodromu yerləşir.
| şəhər | |||||
| Spa | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Spa | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə |  Belçika | ||||
| Region | |||||
| Rayon | Lej | ||||
| Mer | Sophie Delettre | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Sahəsi | 39,85 km² | ||||
| Saat qurşağı | , yayda | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi | 10.543 nəfər (2006) | ||||
| Rəsmi dili | |||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +32 87 | ||||
| Poçt indeksi | 4900 | ||||
| Digər | |||||
| spa-info.be (fr.) | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Bələdiyyənin sahəsi 39,85 km²-dir. Əhalisi 10 543 nəfərdir.
Kurort
Bəlkə də bu gün Spa daha yaxşı yarış avtodromu ilə tanınır. Ancaq orta əsrlərdə kiçik Spa şəhəri Rusiya imperatoru I Pyotrun və fransız şahzadəsi Lui-Jozef Konde tərəfindən ziyarət edilən müalicəvi suları ilə məşhur idi.
İngilis "spa" sözünün mənşəyi Spa şəhəri ilə əlaqələndirilir.
Spanın müalicəvi suları qədim Romalılara bəlli idi, ehtimal ki, onlar yerin altından çıxan və hələ də kurort bölgəsini bəzəyən məşhur fontanı - "Spa" adlandırırmışdılar (vallon dilində esra - ). Karbodioksidlə zəngin Spanın mineral bulaqlarını romalılar Aquae Sepadonae adlandırırdılar. Dadları xoş təsir bağışlayan mineral sular bir çox xəstəliklərə dərman idilər. Onlar o qədər məşhur idilər ki, Böyük Plini özünün "Təbiət tarixi"ndə bu haqda yazmışdır.
Karbon qazı suda minlərlə inci köpüklər şəklində olur, bəlkə kurort şəhərciyinin toponimi başqa bir latın sözü olan - spargere - köpüklənməyə borcludur.
XIV əsrdə Spa bir kurorta çevrildi və XVI əsrdə Spa suları səhənglərdə bir çox Avropa ölkəsində satılırdı. Dəbdə olan kurortun suları ilə "spa" sözü, sözün əsl mənasında şimal ləhcəsində "spaw" kimi səslənən Şimali İngiltərəyə yayıldı.
1717-ci ildə I Pyotr Spa sularında müalicə almışdır. «Pierre le Grand aux eaux de Spa» adlı qeydlərində Albin Bodi belə yazırdı: "Son illərdə həddindən artıq gərgin iş və sağlamlığına tamamilə laqeyd yanaşma kralın qüvvətli cüssəsinə zərərli təsir göstərməyə bilməzdi". Doktor Areskinin (I Pyotrun şəxsi həkimi, Robert Erskin) məsləhəti ilə Peter Alekseyeviç, Avstriyanın Hollandiyadakı (indiki Belçika) Spa bölgəsində müalicəvi sularla müalicə üçün getmişdi.
Dörd həftə ərzində (24 iyun - 25 iyul 1717) I Pyotr Puonun müalicəvi sularını içmişdi . I Pyotr Spada olmasının xatirəsini əbədiləşdirmək istədi. Çarın əmri ilə Spada Amsterdam heykəltəraşının düzəltdiyi heykəl qoyuldu. Onun üzərində I Pyotrun yaxın adamlarından biri tərəfindən latınca yazılmış bir yazı hək edildi.
Sonrakı tarixi
19 sentyabr 1888-ci il tarixində şəhərdə ilk gözəllik yarışması keçirildi. 350 namizəddən 21-i finala vəsiqə qazandı. Yalnız kişilərdən ibarət olan münsiflər heyəti bağlı qapılar arxasında onların gözəlliyini dəyərləndirdi. Yarışın qalibi Qvadelupadan olan 18 yaşlı Berta Sukare oldu. O, 5000 frank mükafat aldı.
Birinci Dünya Müharibəsinin ilk günlərindən şəhər Alman işğalına məruz qaldı. Şəhərdə alman əsgərləri üçün xəstəxanalar yerləşdirildi və daha sonra Baş Komandanlıq Qərargahı (Oberste Heeresleitung) 1918-ci ilin martından noyabr ayına qədər eyni ilin yanvar ayında inşa edilən Britannique otelinin altındakı bunkerə köçdü.
1920-ci il iyulun 5-dən 16-dək şəhərdə Birinci Dünya Müharibəsindən sonra sülh yolu ilə nizamlanmasına həsr olunmuş Antanta ölkələrinin beynəlxalq konfransı keçirildi.
Ədəbiyyat
- Irene Strenge. Spa im Ersten Weltkrieg (1914—1918): Lazarett und Großes Hauptquartier. Deutsche Besatzungspolitik in Belgien erschienen. Verlag Königshausen & Neumann.
- К. Н. В. Пребывание в Спа русских государей // Исторический вестник, 1884. — Т. 16. — № 6. — С. 628—650.
İstinadlar
- Online Etymology Dictionary 2009-08-03 at the Wayback Machine; Encyclopædia Britannica 2006 Ultimate Reference Suite DVD, Eintrag «spa»; Oxford English Dictionary Band 16 (1989), Seite 86
- Боди А. Петр Великий на водах в Спа. Извлечения и пересказ 2010-09-14 at the Wayback Machine // Русская старина, 1896. — Т. 86. — № 4. — С. 21-29. — Под загл.: Пребывание Петра Великого в австрийских Нидерландах в 1717 году. — Сетевая версия — М. Вознесенский 2006.
- Маньшина Н. В. Курортология для всех. За здоровьем на курорт. — М. : Вече, 2007. — 592 с.]
- «poûhon» — валлонское слово — «минеральный источник».
- Şəhərin internet səhifəsi
- Spa-Frankorşam trassının saytı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Spa Spa fr Spa Vallon dilinde Spa Belcikanin Lej eyaletinde seher Belediyye Arden daglarinda yerlesir ve meshur bir kurort kimi taninir Seherin yaxinliginda Formula 1 yarislarinin kecirildiyi meshur Spa Frankorsam avtodromu yerlesir seherSpaSpaBayraq d Gerb d 50 29 32 sm e 5 51 43 s u Olke BelcikaRegionRayon LejMer Sophie DelettreTarixi ve cografiyasiSahesi 39 85 km Saat qursagi UTC 1 yayda UTC 2EhalisiEhalisi 10 543 nefer 2006 Resmi dili fransiz diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 32 87Poct indeksi 4900Digerspa info be fr Xeriteni goster gizle Spa Vikianbarda elaqeli mediafayllar Belediyyenin sahesi 39 85 km dir Ehalisi 10 543 neferdir KurortBelke de bu gun Spa daha yaxsi yaris avtodromu ile taninir Ancaq orta esrlerde kicik Spa seheri Rusiya imperatoru I Pyotrun ve fransiz sahzadesi Lui Jozef Konde terefinden ziyaret edilen mualicevi sulari ile meshur idi Ingilis spa sozunun menseyi Spa seheri ile elaqelendirilir Spanin mualicevi sulari qedim Romalilara belli idi ehtimal ki onlar yerin altindan cixan ve hele de kurort bolgesini bezeyen meshur fontani Spa adlandirirmisdilar vallon dilinde esra Karbodioksidle zengin Spanin mineral bulaqlarini romalilar Aquae Sepadonae adlandirirdilar Dadlari xos tesir bagislayan mineral sular bir cox xesteliklere derman idiler Onlar o qeder meshur idiler ki Boyuk Plini ozunun Tebiet tarixi nde bu haqda yazmisdir Karbon qazi suda minlerle inci kopukler seklinde olur belke kurort seherciyinin toponimi basqa bir latin sozu olan spargere kopuklenmeye borcludur Meshur Spa suyu XIV esrde Spa bir kurorta cevrildi ve XVI esrde Spa sulari sehenglerde bir cox Avropa olkesinde satilirdi Debde olan kurortun sulari ile spa sozu sozun esl menasinda simal lehcesinde spaw kimi seslenen Simali Ingiltereye yayildi 1717 ci ilde I Pyotr Spa sularinda mualice almisdir Pierre le Grand aux eaux de Spa adli qeydlerinde Albin Bodi bele yazirdi Son illerde heddinden artiq gergin is ve saglamligina tamamile laqeyd yanasma kralin quvvetli cussesine zererli tesir gostermeye bilmezdi Doktor Areskinin I Pyotrun sexsi hekimi Robert Erskin mesleheti ile Peter Alekseyevic Avstriyanin Hollandiyadaki indiki Belcika Spa bolgesinde mualicevi sularla mualice ucun getmisdi Spa seheri Dord hefte erzinde 24 iyun 25 iyul 1717 I Pyotr Puonun mualicevi sularini icmisdi I Pyotr Spada olmasinin xatiresini ebedilesdirmek istedi Carin emri ile Spada Amsterdam heykelterasinin duzeltdiyi heykel qoyuldu Onun uzerinde I Pyotrun yaxin adamlarindan biri terefinden latinca yazilmis bir yazi hek edildi Sonraki tarixiSpa sulh konfransi istirakcilariSpa Frankorsam avtodromu 19 sentyabr 1888 ci il tarixinde seherde ilk gozellik yarismasi kecirildi 350 namizedden 21 i finala vesiqe qazandi Yalniz kisilerden ibaret olan munsifler heyeti bagli qapilar arxasinda onlarin gozelliyini deyerlendirdi Yarisin qalibi Qvadelupadan olan 18 yasli Berta Sukare oldu O 5000 frank mukafat aldi Birinci Dunya Muharibesinin ilk gunlerinden seher Alman isgalina meruz qaldi Seherde alman esgerleri ucun xestexanalar yerlesdirildi ve daha sonra Bas Komandanliq Qerargahi Oberste Heeresleitung 1918 ci ilin martindan noyabr ayina qeder eyni ilin yanvar ayinda insa edilen Britannique otelinin altindaki bunkere kocdu 1920 ci il iyulun 5 den 16 dek seherde Birinci Dunya Muharibesinden sonra sulh yolu ile nizamlanmasina hesr olunmus Antanta olkelerinin beynelxalq konfransi kecirildi EdebiyyatIrene Strenge Spa im Ersten Weltkrieg 1914 1918 Lazarett und Grosses Hauptquartier Deutsche Besatzungspolitik in Belgien erschienen Verlag Konigshausen amp Neumann ISBN 3 8260 3693 X K N V Prebyvanie v Spa russkih gosudarej Istoricheskij vestnik 1884 T 16 6 S 628 650 IstinadlarOnline Etymology Dictionary 2009 08 03 at the Wayback Machine Encyclopaedia Britannica 2006 Ultimate Reference Suite DVD Eintrag spa Oxford English Dictionary Band 16 1989 Seite 86 Bodi A Petr Velikij na vodah v Spa Izvlecheniya i pereskaz 2010 09 14 at the Wayback Machine Russkaya starina 1896 T 86 4 S 21 29 Pod zagl Prebyvanie Petra Velikogo v avstrijskih Niderlandah v 1717 godu Setevaya versiya M Voznesenskij 2006 Manshina N V Kurortologiya dlya vseh Za zdorovem na kurort M Veche 2007 592 s pouhon vallonskoe slovo mineralnyj istochnik Seherin internet sehifesi Spa Frankorsam trassinin sayti