Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Seyşellər (ing. Seychelles; fr. Seychelles; sey-kreol. Sesel) və ya rəsmi adı ilə Seyşellər Respublikası (ing. Republic of Seychelles; fr. République des Seychelles; sey-kreol. Repiblik Sesel) — Şərqi Afrikada ada-dövlət. Seyşellər Hind okeanının qərbində yerləşir və adalara ən yaxın ölkələr Komor adaları, Madaqaskar və Mavrikidir. Ölkə Seyşel, Amirant, Kosmoledo adaları olmaqla, 115 adadan ibarətdir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Viktoriya, ümumi sahəsi 459 kvadrat kilometr, əhalisinin 98 min nəfərdən çoxdur.
Seyşellər | |||||
---|---|---|---|---|---|
Repiblik Sesel | |||||
| |||||
Finis Coronat Opus | |||||
Himn: Koste Seselwa | |||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | 26 min nəfər (2009-cu il) | ||||
İdarəetmə forması | |||||
Prezident | Ceyms Aleks Mişel [IV.2004~ ] | ||||
Vise Prezident | Denni For [VII.2010~ ] | ||||
Sahəsi | Dünyada 189-cu | ||||
• Ümumi | 459 km² | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | 92 min nəfər (195-ci) | ||||
• Siyahıyaalma (2010) | 90 945 nəf. | ||||
• Sıxlıq | 186.2 nəf./km² (60-cı) | ||||
ÜDM (AQP) | |||||
• Ümumi | 2 355 million dollar (188-ci) | ||||
• Adambaşına | 25 600 dollar () | ||||
Valyuta | Seyşel rupisi | ||||
İnternet domeni | .sc | ||||
SC | |||||
BOK kodu | SEY | ||||
Telefon kodu | +248 | ||||
Saat qurşaqları | | ||||
Nəqliyyatın yönü | sol[d] | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Adalar 1505-ci ildə Portuqaliyalılar tərəfindən kəşf olunub. 1768-ci ildə Fransızlar tərəfindən işğal edildi. 1794-cü ildə Böyük Britaniya Krallığının hakimiyyəti altına keçdi. 1810-cu ildə İngilis idi. 1814-cü ildə ilə tam şəkildə Birləşmiş Krallığa verildi. 1903-cü ildə Birləşmiş Krallığa aid bir koloniya oldu. 1976-ci ildə müstəqilliyini əldə etdi. Bir il sonra hərbi çevriliş edildi və hakimiyyəti ələ keçirdi. 1979-cu ildə elan edilən yeni konstitusiya ilə tək partiyalı bir dövlət oldu. France Albert Rene 1989-cu il seçkilərini də qazanaraq üçüncü dəfə prezident oldu. 1977-ci ildəki çevrilişdən sonra ilk çox partiyalı seçki 23–26 iyul 1992-ci ildə keçirildi. Seçkinin məqsədi konstitusiya layihəsini hazırlamaqla vəzifəli 23 nəfərlik bir komissiyanın üzvlərini müəyyən etmək idi. Konstitusiya təklifi 15 noyabr 1992-ci ildə xalq səsverməsinə təqdim edildi, amma 60 %-lik həddi keçə bilmədiyi üçün qəbul edilmədi.
Əhalisi
Əhalinin etnik tərkibini Kreollər təşkil edir. Kreol fransız əsilli olub Luizianada və İspan əslli olub Karib Adalarında doğulmuş və buralarda yaşamış kəslər deməkdir. Bunlar əsas etibarilə Fransız, İspan, Asiyalı və Afrikalı insanların bir-birləriylə qaynayıb-qarışması nəticəsi meydana gələn mələz insanlardır. Xalqın çoxu Katolikdir. Bundan başqa bir qədər Müsəlman, Protestant və Hindust da var. İngilis və Fransız rəsmi dillərdir. Bundan başqa Fransızcanın başqa forması olan Seyşel Kreol dili var. Burada əhalinin 60 %-i oxuyub-yaza bilir.
Əhalisinin sayı
Əhali (minlərlə) | Doğulanlar | Ölənlər | Təbii artım | Doğum nisbəti (1000 nəfərə görə) | Ölüm nisbəti (1000 nəfərə görə) | Təbii artım (1000 nəfərə görə) | TFR | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1950 | 36 | 1 061 | 418 | 643 | 29.5 | 11.6 | 17.9 | |
1951 | 34 | 1 033 | 425 | 608 | 30.4 | 12.5 | 17.9 | |
1952 | 36 | 1 037 | 456 | 581 | 28.8 | 12.7 | 16.1 | |
1953 | 37 | 1 169 | 438 | 731 | 31.6 | 11.8 | 19.8 | |
1954 | 37 | 1 209 | 457 | 752 | 32.7 | 12.4 | 20.3 | |
1955 | 39 | 1 303 | 456 | 847 | 33.4 | 11.7 | 21.7 | |
1956 | 38 | 1 458 | 468 | 990 | 38.4 | 12.3 | 26.1 | |
1957 | 38 | 1 534 | 424 | 1 110 | 40.4 | 11.2 | 29.2 | |
1958 | 39 | 1 553 | 450 | 1 103 | 39.8 | 11.5 | 28.3 | |
1959 | 40 | 1 595 | 421 | 1 174 | 39.9 | 10.5 | 29.4 | |
1960 | 42 | 1 714 | 450 | 1 264 | 40.8 | 10.7 | 30.1 | |
1961 | 43 | 1 775 | 574 | 1 201 | 41.3 | 13.3 | 27.9 | |
1962 | 44 | 1 733 | 504 | 1 229 | 39.4 | 11.5 | 27.9 | |
1963 | 45 | 1 855 | 513 | 1 342 | 41.2 | 11.4 | 29.8 | |
1964 | 46 | 1 867 | 485 | 1 382 | 40.6 | 10.5 | 30.0 | |
1965 | 47 | 1 772 | 563 | 1 209 | 37.7 | 12.0 | 25.7 | |
1966 | 47 | 1 895 | 515 | 1 380 | 40.3 | 11.0 | 29.4 | |
1967 | 48 | 1 827 | 536 | 1 291 | 38.1 | 11.2 | 26.9 | |
1968 | 49 | 1 738 | 538 | 1 200 | 35.5 | 11.0 | 24.5 | |
1969 | 51 | 1 715 | 561 | 1 154 | 33.6 | 11.0 | 22.6 | |
1970 | 52 | 1 660 | 437 | 1 223 | 31.9 | 8.4 | 23.5 | |
1971 | 53 | 1 837 | 464 | 1 373 | 34.7 | 8.8 | 25.9 | |
1972 | 55 | 1 723 | 529 | 1 194 | 31.3 | 9.6 | 21.7 | |
1973 | 56 | 1 639 | 475 | 1 164 | 29.3 | 8.5 | 20.8 | |
1974 | 57 | 1 860 | 497 | 1 363 | 32.6 | 8.7 | 23.9 | |
1975 | 59 | 1 806 | 433 | 1 373 | 30.6 | 7.3 | 23.3 | |
1976 | 61 | 1 642 | 466 | 1 176 | 26.9 | 7.6 | 19.3 | |
1977 | 62 | 1 599 | 477 | 1 122 | 25.8 | 7.7 | 18.1 | |
1978 | 62 | 1 796 | 466 | 1 330 | 29.0 | 7.5 | 21.5 | |
1979 | 63 | 1 730 | 438 | 1 292 | 27.5 | 7.0 | 20.5 | |
1980 | 63 | 1 830 | 444 | 1 386 | 29.0 | 7.0 | 22.0 | |
1981 | 64 | 1 802 | 442 | 1 360 | 28.2 | 6.9 | 21.3 | |
1982 | 64 | 1 552 | 482 | 1 070 | 24.3 | 7.5 | 16.7 | |
1983 | 64 | 1 662 | 452 | 1 210 | 25.8 | 7.0 | 18.8 | |
1984 | 65 | 1 739 | 488 | 1 251 | 26.9 | 7.6 | 19.4 | |
1985 | 65 | 1 729 | 468 | 1 261 | 26.5 | 7.2 | 19.3 | |
1986 | 66 | 1 722 | 498 | 1 224 | 26.2 | 7.6 | 18.6 | |
1987 | 66 | 1 684 | 505 | 1 179 | 25.4 | 7.6 | 17.8 | |
1988 | 67 | 1 643 | 504 | 1 139 | 24.7 | 7.6 | 17.1 | |
1989 | 69 | 1 600 | 563 | 1 037 | 23.2 | 8.2 | 15.0 | |
1990 | 70 | 1 617 | 543 | 1 074 | 23.3 | 7.8 | 15.5 | |
1991 | 71 | 1 708 | 545 | 1 163 | 24.2 | 7.7 | 16.5 | |
1992 | 71 | 1 603 | 522 | 1 081 | 22.7 | 7.4 | 15.3 | |
1993 | 72 | 1 689 | 597 | 1 092 | 23.4 | 8.3 | 15.1 | |
1994 | 74 | 1 700 | 550 | 1 150 | 23.0 | 7.5 | 15.6 | |
1995 | 75 | 1 582 | 525 | 1 057 | 21.0 | 7.0 | 14.0 | |
1996 | 76 | 1 611 | 566 | 1 045 | 21.1 | 7.4 | 13.7 | |
1997 | 77 | 1 475 | 603 | 872 | 19.1 | 7.8 | 11.3 | |
1998 | 79 | 1 412 | 570 | 842 | 17.9 | 7.2 | 10.7 | |
1999 | 80 | 1 460 | 560 | 900 | 18.2 | 7.0 | 11.2 | |
2000 | 81 | 1 512 | 553 | 959 | 18.6 | 6.8 | 11.8 | |
2001 | 81 | 1 440 | 554 | 886 | 17.7 | 6.8 | 10.9 | |
2002 | 84 | 1 481 | 647 | 834 | 17.7 | 7.7 | 10.0 | |
2003 | 83 | 1 498 | 668 | 830 | 18.1 | 8.1 | 10.0 | |
2004 | 83 | 1 435 | 611 | 824 | 17.3 | 7.4 | 9.9 | |
2005 | 84 | 1 536 | 673 | 863 | 18.3 | 8.0 | 10.3 | |
2006 | 85 | 1 467 | 664 | 803 | 17.3 | 7.8 | 9.4 | |
2007 | 86 | 1 499 | 630 | 869 | 17.4 | 7.3 | 10.1 | |
2008 | 87 | 1 546 | 662 | 884 | 17.8 | 7.6 | 10.2 | |
2009 | 87 | 1 580 | 684 | 896 | 18.1 | 7.8 | 10.3 | 2.38 |
2010 | 87 | 1 504 | 664 | 840 | 16.8 | 7.4 | 9.4 | 2.17 |
2011 | 88 | 1 625 | 691 | 934 | 18.6 | 7.9 | 10.7 | 2.33 |
2012 | 89 | 1 645 | 651 | 994 | 18.6 | 7.4 | 11.3 | 2.37 |
2013 | 92 | 1 566 | 717 | 849 | 17.4 | 8.0 | 9.4 | 2.26 |
2014 | 92 | 1 557 | 725 | 832 | 17.0 | 7.9 | 9.1 | 2.25 |
2015 | 93 | 1 592 | 703 | 889 | 17.0 | 7.5 | 9.5 | 2.31 |
2016 | 95 | 1 645 | 747 | 898 | 17.4 | 7.9 | 9.5 | 2.39 |
2017 | 96 | 1 651 | 748 | 903 | 17.2 | 7.8 | 9.4 | 2.41 |
2018 | 97 | 1 650 | 818 | 832 | 17.1 | 8.4 | 8.7 | 2.41 |
2019 | 98 | 1 605 | 795 | 810 | 16.4 | 8.1 | 8.3 | 2.34 |
İqtisadiyyat
Ölkə iqtisadiyyatı əsas olaraq əkinçilik və turizmə əsaslanır. Bundan başqa istehlak mallarının ixracatından da əhəmiyyətli bir gəlir əldə edilir. Ölkədə yetişən başlıca əkinçilik məhsulları: banan, şirin kartof, manyok və bunun məhsulu nişasta, kokonat və vanil. Ölkənin ən əhəmiyyətli sənayesi qida sənayesidir. Bundan başqa dəniz məhsulları əhəmiyyətli bir gəlir mənbəyidir. İşçi qüvvəsinin 19%-i əkinçilikdə, 20%-i mədənçilik və inşaatçılıkta, 14%-i dövlət sektorunda və ictimai xidmətlərdə, 11%-i də restoran və otel operatorluğunda işləyir.
İdxal və ixrac daha çox Böyük Britaniya, Fransa, Cənubi Afrika, Yəmən və Pakistan ilə edilir. Əsas ixrac məhsulları bunlardır: Qurudulmuş kokos içi, darçın, sabun və ətir yağı, vanil və balıq. Digər əhəmiyyətli gəlir gətirən qaynaqlar isə quano, tısbağa qabığı, Akula üzgəci və balıq məhsullarıdır.
Nəqliyyat sistemi kifayət qədər olub, ölkənin ən inkişaf etmiş şəhəri və limanı paytaxtı Viktoriyadır.
İstinadlar
- http://chartsbin.com/view/edr.
- [1] 2004-09-21 at the Wayback Machine United nations. Demographic Yearbooks
- "MISD: Statistics & Database Administration Section". www.misd.gov.sc. 2022-06-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-19.
- . www.cia.gov. 2018-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-19.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Seyseller ing Seychelles fr Seychelles sey kreol Sesel ve ya resmi adi ile Seyseller Respublikasi ing Republic of Seychelles fr Republique des Seychelles sey kreol Repiblik Sesel Serqi Afrikada ada dovlet Seyseller Hind okeaninin qerbinde yerlesir ve adalara en yaxin olkeler Komor adalari Madaqaskar ve Mavrikidir Olke Seysel Amirant Kosmoledo adalari olmaqla 115 adadan ibaretdir Paytaxti ve en boyuk seheri Viktoriya umumi sahesi 459 kvadrat kilometr ehalisinin 98 min neferden coxdur SeysellerRepiblik SeselBayraq Gerb d Finis Coronat OpusHimn Koste SeselwaResmi dilleri fransiz dili ingilis dili Seysel Kreol diliPaytaxt 26 min nefer 2009 cu il Idareetme formasiPrezident Ceyms Aleks Misel IV 2004 Vise Prezident Denni For VII 2010 Sahesi Dunyada 189 cu Umumi 459 km Ehalisi Ehali 92 min nefer 195 ci Siyahiyaalma 2010 90 945 nef Sixliq 186 2 nef km 60 ci UDM AQP Umumi 2 355 million dollar 188 ci Adambasina 25 600 dollar Valyuta Seysel rupisiInternet domeni scSCBOK kodu SEYTelefon kodu 248Saat qursaqlari UTC 04 00Neqliyyatin yonu sol d Vikianbarda elaqeli mediafayllarSeyselTarixiAdalar 1505 ci ilde Portuqaliyalilar terefinden kesf olunub 1768 ci ilde Fransizlar terefinden isgal edildi 1794 cu ilde Boyuk Britaniya Kralliginin hakimiyyeti altina kecdi 1810 cu ilde Ingilis idi 1814 cu ilde ile tam sekilde Birlesmis Kralliga verildi 1903 cu ilde Birlesmis Kralliga aid bir koloniya oldu 1976 ci ilde musteqilliyini elde etdi Bir il sonra herbi cevrilis edildi ve hakimiyyeti ele kecirdi 1979 cu ilde elan edilen yeni konstitusiya ile tek partiyali bir dovlet oldu France Albert Rene 1989 cu il seckilerini de qazanaraq ucuncu defe prezident oldu 1977 ci ildeki cevrilisden sonra ilk cox partiyali secki 23 26 iyul 1992 ci ilde kecirildi Seckinin meqsedi konstitusiya layihesini hazirlamaqla vezifeli 23 neferlik bir komissiyanin uzvlerini mueyyen etmek idi Konstitusiya teklifi 15 noyabr 1992 ci ilde xalq sesvermesine teqdim edildi amma 60 lik heddi kece bilmediyi ucun qebul edilmedi EhalisiEhalinin etnik terkibini Kreoller teskil edir Kreol fransiz esilli olub Luizianada ve Ispan eslli olub Karib Adalarinda dogulmus ve buralarda yasamis kesler demekdir Bunlar esas etibarile Fransiz Ispan Asiyali ve Afrikali insanlarin bir birleriyle qaynayib qarismasi neticesi meydana gelen melez insanlardir Xalqin coxu Katolikdir Bundan basqa bir qeder Muselman Protestant ve Hindust da var Ingilis ve Fransiz resmi dillerdir Bundan basqa Fransizcanin basqa formasi olan Seysel Kreol dili var Burada ehalinin 60 i oxuyub yaza bilir Ehalisinin sayiEhali minlerle Dogulanlar Olenler Tebii artim Dogum nisbeti 1000 nefere gore Olum nisbeti 1000 nefere gore Tebii artim 1000 nefere gore TFR1950 36 1 061 418 643 29 5 11 6 17 91951 34 1 033 425 608 30 4 12 5 17 91952 36 1 037 456 581 28 8 12 7 16 11953 37 1 169 438 731 31 6 11 8 19 81954 37 1 209 457 752 32 7 12 4 20 31955 39 1 303 456 847 33 4 11 7 21 71956 38 1 458 468 990 38 4 12 3 26 11957 38 1 534 424 1 110 40 4 11 2 29 21958 39 1 553 450 1 103 39 8 11 5 28 31959 40 1 595 421 1 174 39 9 10 5 29 41960 42 1 714 450 1 264 40 8 10 7 30 11961 43 1 775 574 1 201 41 3 13 3 27 91962 44 1 733 504 1 229 39 4 11 5 27 91963 45 1 855 513 1 342 41 2 11 4 29 81964 46 1 867 485 1 382 40 6 10 5 30 01965 47 1 772 563 1 209 37 7 12 0 25 71966 47 1 895 515 1 380 40 3 11 0 29 41967 48 1 827 536 1 291 38 1 11 2 26 91968 49 1 738 538 1 200 35 5 11 0 24 51969 51 1 715 561 1 154 33 6 11 0 22 61970 52 1 660 437 1 223 31 9 8 4 23 51971 53 1 837 464 1 373 34 7 8 8 25 91972 55 1 723 529 1 194 31 3 9 6 21 71973 56 1 639 475 1 164 29 3 8 5 20 81974 57 1 860 497 1 363 32 6 8 7 23 91975 59 1 806 433 1 373 30 6 7 3 23 31976 61 1 642 466 1 176 26 9 7 6 19 31977 62 1 599 477 1 122 25 8 7 7 18 11978 62 1 796 466 1 330 29 0 7 5 21 51979 63 1 730 438 1 292 27 5 7 0 20 51980 63 1 830 444 1 386 29 0 7 0 22 01981 64 1 802 442 1 360 28 2 6 9 21 31982 64 1 552 482 1 070 24 3 7 5 16 71983 64 1 662 452 1 210 25 8 7 0 18 81984 65 1 739 488 1 251 26 9 7 6 19 41985 65 1 729 468 1 261 26 5 7 2 19 31986 66 1 722 498 1 224 26 2 7 6 18 61987 66 1 684 505 1 179 25 4 7 6 17 81988 67 1 643 504 1 139 24 7 7 6 17 11989 69 1 600 563 1 037 23 2 8 2 15 01990 70 1 617 543 1 074 23 3 7 8 15 51991 71 1 708 545 1 163 24 2 7 7 16 51992 71 1 603 522 1 081 22 7 7 4 15 31993 72 1 689 597 1 092 23 4 8 3 15 11994 74 1 700 550 1 150 23 0 7 5 15 61995 75 1 582 525 1 057 21 0 7 0 14 01996 76 1 611 566 1 045 21 1 7 4 13 71997 77 1 475 603 872 19 1 7 8 11 31998 79 1 412 570 842 17 9 7 2 10 71999 80 1 460 560 900 18 2 7 0 11 22000 81 1 512 553 959 18 6 6 8 11 82001 81 1 440 554 886 17 7 6 8 10 92002 84 1 481 647 834 17 7 7 7 10 02003 83 1 498 668 830 18 1 8 1 10 02004 83 1 435 611 824 17 3 7 4 9 92005 84 1 536 673 863 18 3 8 0 10 32006 85 1 467 664 803 17 3 7 8 9 42007 86 1 499 630 869 17 4 7 3 10 12008 87 1 546 662 884 17 8 7 6 10 22009 87 1 580 684 896 18 1 7 8 10 3 2 382010 87 1 504 664 840 16 8 7 4 9 4 2 172011 88 1 625 691 934 18 6 7 9 10 7 2 332012 89 1 645 651 994 18 6 7 4 11 3 2 372013 92 1 566 717 849 17 4 8 0 9 4 2 262014 92 1 557 725 832 17 0 7 9 9 1 2 252015 93 1 592 703 889 17 0 7 5 9 5 2 312016 95 1 645 747 898 17 4 7 9 9 5 2 392017 96 1 651 748 903 17 2 7 8 9 4 2 412018 97 1 650 818 832 17 1 8 4 8 7 2 412019 98 1 605 795 810 16 4 8 1 8 3 2 34IqtisadiyyatOlke iqtisadiyyati esas olaraq ekincilik ve turizme esaslanir Bundan basqa istehlak mallarinin ixracatindan da ehemiyyetli bir gelir elde edilir Olkede yetisen baslica ekincilik mehsullari banan sirin kartof manyok ve bunun mehsulu nisasta kokonat ve vanil Olkenin en ehemiyyetli senayesi qida senayesidir Bundan basqa deniz mehsullari ehemiyyetli bir gelir menbeyidir Isci quvvesinin 19 i ekincilikde 20 i medencilik ve insaatcilikta 14 i dovlet sektorunda ve ictimai xidmetlerde 11 i de restoran ve otel operatorlugunda isleyir Idxal ve ixrac daha cox Boyuk Britaniya Fransa Cenubi Afrika Yemen ve Pakistan ile edilir Esas ixrac mehsullari bunlardir Qurudulmus kokos ici darcin sabun ve etir yagi vanil ve baliq Diger ehemiyyetli gelir getiren qaynaqlar ise quano tisbaga qabigi Akula uzgeci ve baliq mehsullaridir Neqliyyat sistemi kifayet qeder olub olkenin en inkisaf etmis seheri ve limani paytaxti Viktoriyadir Istinadlarhttp chartsbin com view edr 1 2004 09 21 at the Wayback Machine United nations Demographic Yearbooks MISD Statistics amp Database Administration Section www misd gov sc 2022 06 19 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 19 www cia gov 2018 12 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 01 19 Seysel adalari ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin