Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səidbəy Arsanoviç Arsanov (çeç. Арсанов, Саидбей Арсанович ;2 oktyabr 1889, Yeni Atagi[d], Şali rayonu – 12 iyul 1968) — Çeçen yazıçı və dramaturqu. Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Yazıçılar İttifaqının sədri.
| Səidbəy Arsanoviç Arsanov | |
|---|---|
| çeç. Арсанов, Саидбей Арсанович | |
 | |
| Doğum tarixi | 2 oktyabr 1889 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 12 iyul 1968 (78 yaşında) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1926-1968 |
| Əsərlərinin dili | çeçen, rus |
| İstiqamət | sosrealizm |
| Janrlar | hekayə, povest, roman |
| Üzvlüyü |
|
Həyatı
1889-cu il oktyabrın 2-də Novı Ataqi (indiki Çeçenistanın Şali rayonu) kəndində kəndli ferması fəhləsinin ailəsində anadan olub. Bacısı Çeçenistanın qəhrəmanı Fatimə Arsanovadır. Səidbəy ilk təhsilini Vladiqafqazda alıb. O, orada dördillik məktəbi bitirib.
Sonra Odessa Elektrotexnika Məktəbində, Sankt-Peterburqda Politexnik İnstitutunda təhsil alıb.
Səidbəy Arsanov tələbə iğtişaşlarında iştirak etdiyinə görə institutdan xaric edildi və Vyatka vilayətinə sürgünə göndərildi. Oradan Səidbəy Almaniyaya qaçdı. Almaniyada o, fabrikdə fəhləlik edirdi.
Arsanov Birinci Dünya müharibəsinin başlaması ilə Arsanov Rusiyaya qayıtdı. Aleksandr Kolçakın ordusuna qarşı döyüşlərdə iştirak edib. 1921-ci ildən Çeçenistana dönərək çalışmağa başlayb. 1925-ci ildə ilk çeçen qəzeti "Serlo"nu təsis etmişdir. 1930-cu ildə Qroznı Proletar Yazıçılar Birliyinin qurucusu olub. 1925-1933-cü illərdə Çeçenistanda müxtəlif vəzifələrdə çalışmış, sonra SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyəti yanında Çeçenistan Muxtar Vilayətinin nümayəndəsi olmuşdur. 1936-1937-ci illərdə Çeçenistan Elmi-Tədqiqat İnstitutuna rəhbərlik edib.
1937-ci ildə yazılmış danos əsasında Arsanov həbs edildi. O, qanunsuz məhkum edilərək Kolımaya sürgün olundu. 1945-ci ildə cəzasını çəkdikdən sonra çeçenlərin və inquşların deportasiyasından sonra Alma-Atada yaşayan ailəsinin yanında məskunlaşdı. Arsanov Qazaxıstanda yaşayarkən dəfələrlə Alma-Ata şəhər və vilayət məclislərinə deputat seçilmişdir. 1957-ci ildə vətəninə qayıtdı və burada Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Yazıçılar Birliyinə rəhbərlik etdi. Səidbəy Arsanov 1959-cu ildə təqaüdə çıxdı.
Yaradıcılığı
Arsanovun ilk əsərləri 1926-cı ildə nəşr edilmişdir. Onun ən böyük əsəri 1956-cı ildə çap olunmuş, çeçen, inquş və rus xalqlarının inqilabi mübarizəsindən bəhs edən “Dostluq dərk ediləndə” tarixi romanıdır. Müəllif bu roman üzərində 30 ildən çox çalışmışdır. Onun ilk fəsilləri 1930-cu illərdə nəşr olunmağa başladı. Roman Aleksandr Fadeyevdən müsbət rəy almışdır:
 | Bu, dağlılar haqqında ilk sovet romanıdır, burada saxta ənənəvi ekzotikizm yoxdur və dağlılara öz həyat və psixikaları haqqında həqiqi biliklər təqdim olunur. Şübhəsiz ki, xeyli sayda nüsxələri çap ediləcək və gənclərimiz tərəfindən xüsusi maraqla oxunacaqdır. |  |
Arsanov "Çeçenistanın ətrafında", "Gümüş təbəssüm" və digər toplularda nəşr olunan bir sıra esse və hekayələri də qələmə almışdır.
Xatirəsi
Qroznıda bir küçə Arsanovun adını daşıyır.
İstinadlar
- "Краткая литературная энциклопедия (КЛЭ), Арсанов Саидбей Арсанбекович". 2021-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- Культура Чечни - Арсанов Саидбей Арсанбекович
Ədəbiyyat
- Адиз Кусаев. Писатели Чечни. Грозный. ГУП «Книжное издательство», 2005, 410 с. Тираж 2000.
- Равзан Юнусова. Жизнь, отданная развитию литературы и культуры народа. Вести республики. № 204, 16 октября 2009. С. 2.
- Яблокова Г. И. Саид-Бей Арсанов и его книги // У истоков книги. — Грозный: Книга, 1990.
Xarici keçidlər
- Səidbəy Arsanov // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Краткая литературная энциклопедия
- Биография на сайте «Чечня free»
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seidbey Arsanovic Arsanov cec Arsanov Saidbej Arsanovich 2 oktyabr 1889 Yeni Atagi d Sali rayonu 12 iyul 1968 Cecen yazici ve dramaturqu Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Yazicilar Ittifaqinin sedri Seidbey Arsanovic Arsanovcec Arsanov Saidbej ArsanovichDogum tarixi 2 oktyabr 1889 1889 10 02 Dogum yeri Yeni Atagi d Sali rayonu SSRIVefat tarixi 12 iyul 1968 1968 07 12 78 yasinda Tehsili Sankt Peterburq Politexnik Institutu d Fealiyyeti yaziciFealiyyet illeri 1926 1968Eserlerinin dili cecen rusIstiqamet sosrealizmJanrlar hekaye povest romanUzvluyu SSRI Yazicilar Ittifaqi 1935 Heyati1889 cu il oktyabrin 2 de Novi Ataqi indiki Cecenistanin Sali rayonu kendinde kendli fermasi fehlesinin ailesinde anadan olub Bacisi Cecenistanin qehremani Fatime Arsanovadir Seidbey ilk tehsilini Vladiqafqazda alib O orada dordillik mektebi bitirib Sonra Odessa Elektrotexnika Mektebinde Sankt Peterburqda Politexnik Institutunda tehsil alib Seidbey Arsanov telebe igtisaslarinda istirak etdiyine gore institutdan xaric edildi ve Vyatka vilayetine surgune gonderildi Oradan Seidbey Almaniyaya qacdi Almaniyada o fabrikde fehlelik edirdi Arsanov Birinci Dunya muharibesinin baslamasi ile Arsanov Rusiyaya qayitdi Aleksandr Kolcakin ordusuna qarsi doyuslerde istirak edib 1921 ci ilden Cecenistana donerek calismaga baslayb 1925 ci ilde ilk cecen qezeti Serlo nu tesis etmisdir 1930 cu ilde Qrozni Proletar Yazicilar Birliyinin qurucusu olub 1925 1933 cu illerde Cecenistanda muxtelif vezifelerde calismis sonra SSRI Merkezi Icraiyye Komitesinin Reyaset Heyeti yaninda Cecenistan Muxtar Vilayetinin numayendesi olmusdur 1936 1937 ci illerde Cecenistan Elmi Tedqiqat Institutuna rehberlik edib 1937 ci ilde yazilmis danos esasinda Arsanov hebs edildi O qanunsuz mehkum edilerek Kolimaya surgun olundu 1945 ci ilde cezasini cekdikden sonra cecenlerin ve inquslarin deportasiyasindan sonra Alma Atada yasayan ailesinin yaninda meskunlasdi Arsanov Qazaxistanda yasayarken defelerle Alma Ata seher ve vilayet meclislerine deputat secilmisdir 1957 ci ilde vetenine qayitdi ve burada Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Yazicilar Birliyine rehberlik etdi Seidbey Arsanov 1959 cu ilde teqaude cixdi YaradiciligiArsanovun ilk eserleri 1926 ci ilde nesr edilmisdir Onun en boyuk eseri 1956 ci ilde cap olunmus cecen inqus ve rus xalqlarinin inqilabi mubarizesinden behs eden Dostluq derk edilende tarixi romanidir Muellif bu roman uzerinde 30 ilden cox calismisdir Onun ilk fesilleri 1930 cu illerde nesr olunmaga basladi Roman Aleksandr Fadeyevden musbet rey almisdir Bu daglilar haqqinda ilk sovet romanidir burada saxta enenevi ekzotikizm yoxdur ve daglilara oz heyat ve psixikalari haqqinda heqiqi bilikler teqdim olunur Subhesiz ki xeyli sayda nusxeleri cap edilecek ve genclerimiz terefinden xususi maraqla oxunacaqdir Arsanov Cecenistanin etrafinda Gumus tebessum ve diger toplularda nesr olunan bir sira esse ve hekayeleri de qeleme almisdir XatiresiQroznida bir kuce Arsanovun adini dasiyir Istinadlar Kratkaya literaturnaya enciklopediya KLE Arsanov Saidbej Arsanbekovich 2021 10 25 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 25 Kultura Chechni Arsanov Saidbej ArsanbekovichEdebiyyatAdiz Kusaev Pisateli Chechni Groznyj GUP Knizhnoe izdatelstvo 2005 410 s Tirazh 2000 Ravzan Yunusova Zhizn otdannaya razvitiyu literatury i kultury naroda Vesti respubliki 204 16 oktyabrya 2009 S 2 Yablokova G I Said Bej Arsanov i ego knigi U istokov knigi Groznyj Kniga 1990 Xarici kecidlerSeidbey Arsanov Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Kratkaya literaturnaya enciklopediya Biografiya na sajte Chechnya free