Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Səbahəddin Əli (25 fevral 1907[…] – 2 aprel 1948[…], Kırklareli) — Türkiyə şairi və yazıçısı.
| Səbahəddin Əli | |
|---|---|
| türk. Sabahattin Ali | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | , sancağı (müasir Ardino, Bolqarıstan) |
| Vəfat tarixi | (41 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, tərcüməçi, jurnalist, şair, roman yazıçısı |
| Tanınmış əsərləri | |
 | |
 Səbahəddin Əli Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Səbahəddin Əli (1907–1948) hekayə və roman yazarı kimi tanınır.
Hazırda Bolqarıstan ərazisində qalan Eğridere qəsəbəsində əsgər ailəsində anadan olub. Atası ilə Çanaqqala döyüşü zamanı Edremitə köçür. Burada 1918–1921-ci illərdə ibtidai təhsil alır. Atası yunan işğalı dövrü burada ticarətlə məşgul olur. Gənc yaşında içinə düşdüyü bu Anadolu kənd və qəsəbələri ilk romanı Kuyucaklı Yusif üçün qaynaq olur.
1922-ci ildə Balıkesir Müəllim Məktəbinə girir. Burada şeir və hekayələr yazır. Sinif yoldaşları ilə bir sinif qəzeti çıxarırlar. 1927-ci ildə məzun olur.
Səbahəddin Əli dövlət hesabına Almaniyada təhsil almış, geri döndükdən sonra Konya və Ankarada alman dili müəllimi olaraq çalışmışdır. 1932-ci ildə Konyada şeir məclisində Atatürkə həcv oxuduğu iddiası ilə tutulmuş və bir il həbs cəzası almışdır, lakin bir müddət sonra əvf olunmuşdur. Həbsdən sonra təhsil nazirliyində və Ankara Dövlət Konservatoriyasında işləmişdir. "İçimizdəki şeytan" romanı milliyyətçilərin qəzəbinə səbəb olmuş və yazara qarşı basqılar artmışdır. Bu romandan sonra Səbahəddin bəy işdən çıxarılmışdır. Bundan sonra Əziz Nesin və Rüfət İlqazla "Marqo Paşa", "Mərhum Paşa" adlı siyasi-yumoristik dərgilər çıxarmışdır (1946–1947). Ancaq bu dərgilər də hökumət tərəfindən bağlanmışdır. S. Əli dərgidəki yazıları üzündən 3 ay həbsdə olmuşdur. Həbsdən çıxdıqdan sonra siyasi basqı, təqiblər və işsizlik ucbatından 1948-ci ildə xaricə qaçmaq istərkən sərhəddə guya ona yol göstərməli olan Əli Ertəkin adlı dövlət işçisi tərəfindən xaincəsinə qətlə yetirilmişdir. Səbahəddin Əlinin məzarının yeri bilinmir.
Yaradıcılığı
Səbahəddin Əli yaradıcılığa şeirlə başlamışdır. "Sərvəti-fünun", "Günəş", "Həyat" kimi dərgilərə yazan S. Əlinin ilk hekayəsi "Bir ormanın hekayəsi"dir. Həbsdən çıxdıqdan sonra (1934–1936) "Kamal", "Qaranquş", "Ərəb Xeyri", "Bazarçı", "Öküz arabası" adlı hekayələri ilə daha da məşhurlaşmışdır.
1934-cü ildə xalq şeirləri üslubundakı şeirlərini "Dağlar və Rüzgar" adlı kitabında toplayaraq nəşr etdirmişdir.
Səbahəddin Əlinin "Quyucu Yusif" (1937), "İçimizdəki şeytan" (1940), "Xəz mantolu Madonna" (1943) adlı romanları, "Dəyirman", "Öküz arabası", "Səs", "Yeni dünya", "Şüşəli köşk" adlı hekayələr kitabı, "Dağlar və Rüzgar", "Qurbağanın serenadası, başqa şeirlər" adlı şeirlər kitabı və "Əsirlər" adlı bir dram əsəri vardır. Bundan başqa yazar Hofmandan, Puşkindən ("Generalın qızı"), Sofokldan türk dilinə tərcümələr də etmişdir.
Çağdaş dövrdə də Səbahəddin Əli sevilərək oxunur və müasirliyini itirməmişdir. Lakin maraqlı budur ki, S. Əlinin müasir dövrdə daha çox şeirlərinə müraciət edilir. Məşhur mügənnilərdən Sezen Aksu, Ahmet Kaya, Nuket Duru və Volkan Konak şairin sözlərinə yazılmış musiqilər oxumuş və xalq tərəfindən bəyənilmişdir.
Əsərləri
Şeirləri
- Dağlar ve Rüzgâr (1934 – Yeni Eklerle 1943).
- Kurbağanın Serenadı ve Öteki Şiirler'le birlikte (1937)
- Bütün şiirleri.()
Bəstələnən şeirləri
- (Aldırma Gönül – , Edip Akbayram)
- Leylim Ley (Zülfü Livaneli)
- Hapishane Şarkısı I (Göklerde Kartal Gibiydim / Nazlı Yarim – )
- (Geçmiyor Günler – Ahmet Kaya)
- Çocuklar Gibi (Sezen Aksu)
- Kız Kaçıran (Ahmet Kaya)
- Kara Yazı (Ahmet Kaya)
- Melankoli (, )
- Eskisi Gibi (Ben Yine Sana Vurgunum – , )
- Dağlar ( – Sezen Aksu)
- Göklerde Kartal Gibiydim- ,Ahmet Kaya
Hekayələr
- (1935)
- (1936)
- (1937)
- (1937)
- (1943 – İki Kitap Birlikte)
- Yeni Dünya (1943)
- (1947).
- (aralık 1997 -üç kitap birlikte Değirmen-Kağnı-Ses)
Oyun
- Zanaatkarlar (1936)
- İçimizdəki şeytan (1940)
- Kürk Mantolu Madonna (1942).
Toplamaları, tərtibləri
- (1998)
- (2002)
- (2004)
- (2008)
Tərcümələri
Ədəbiyyat
- 1. Leyla Alkayeva. Sabahattin Alinin romanlarında hьmanizm. Sovyet tьrkologlarının tьrk edebiyatı incelemeleri. İstanbul, Cem Yayınevi, 1980.
- 2. Kemal Sülker. Sabahattin Ali Dosyası. İstanbul, Ant Yayınları, 1968.
- 3. Asım Bezirci. Sabahattin Ali. Hayatı, Hikвyeleri, Romanları. İstanbul, Çınar Yayınları, 1974.
- 4. Kemal Bayram Çukurkavaklı. Sabahattin Ali Olayı. İstanbul, Yenigün Yayınları, 1978.
- 5. Filiz Ali Laslo, Atilla Üzkırımlı. Sabahattin Ali. İstanbul, Cem Yayınevi, 1979.
- 6. Reşit M. Ertüzün. Sabahattin Ali Olayının Gerçeği. İstanbul, Gür Yayınları, 1985.
- 7. Hikmet Altınkaynak. Sabahattin Ali: "Markopaşa" yazıları və digərləri" İstanbul, Cem Yayınevi, 1987.
- 8. Filiz Ali. Filiz Hiç Üzülmesin. İstanbul, Sel Yayıncılık,1996.
- 9. Ramazan Korkmaz. Sabahattin Ali. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları,1997.
- 10. Sevengül Sönmez. A'dan Z'ye Sabahattin Ali. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2009.
- 11. Sabahattin Ali. Mahkemelerde. İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2004.in
İstinadlar
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- http://www.birgun.net/culture_index.php?news_code=1235560083&year=2009&month=02&day=25 2009-02-26 at the Wayback Machine
- http://www.ykykultur.com.tr/yazar/?id=55[ölü keçid]
- Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- http://images.ykykultur.com.tr/upload/document/7a773bd4-7b34-425b-940c-aef55b06679a.pdf.
- Сабахаттин Али (rus.). / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Sabahattin Ali // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sebaheddin Eli 25 fevral 1907 2 aprel 1948 Kirklareli Turkiye sairi ve yazicisi Sebaheddin Eliturk Sabahattin AliDogum tarixi 25 fevral 1907Dogum yeri sancagi muasir Ardino Bolqaristan Vefat tarixi 2 aprel 1948 41 yasinda Vefat yeriFealiyyeti yazici tercumeci jurnalist sair roman yazicisiTaninmis eserleri Xez paltolu Madonna Icimizdeki seytan Kuyucakli YusufSebaheddin Eli Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSebaheddin Eli 1907 1948 hekaye ve roman yazari kimi taninir Hazirda Bolqaristan erazisinde qalan Egridere qesebesinde esger ailesinde anadan olub Atasi ile Canaqqala doyusu zamani Edremite kocur Burada 1918 1921 ci illerde ibtidai tehsil alir Atasi yunan isgali dovru burada ticaretle mesgul olur Genc yasinda icine dusduyu bu Anadolu kend ve qesebeleri ilk romani Kuyucakli Yusif ucun qaynaq olur 1922 ci ilde Balikesir Muellim Mektebine girir Burada seir ve hekayeler yazir Sinif yoldaslari ile bir sinif qezeti cixarirlar 1927 ci ilde mezun olur Sebaheddin Eli dovlet hesabina Almaniyada tehsil almis geri dondukden sonra Konya ve Ankarada alman dili muellimi olaraq calismisdir 1932 ci ilde Konyada seir meclisinde Ataturke hecv oxudugu iddiasi ile tutulmus ve bir il hebs cezasi almisdir lakin bir muddet sonra evf olunmusdur Hebsden sonra tehsil nazirliyinde ve Ankara Dovlet Konservatoriyasinda islemisdir Icimizdeki seytan romani milliyyetcilerin qezebine sebeb olmus ve yazara qarsi basqilar artmisdir Bu romandan sonra Sebaheddin bey isden cixarilmisdir Bundan sonra Eziz Nesin ve Rufet Ilqazla Marqo Pasa Merhum Pasa adli siyasi yumoristik dergiler cixarmisdir 1946 1947 Ancaq bu dergiler de hokumet terefinden baglanmisdir S Eli dergideki yazilari uzunden 3 ay hebsde olmusdur Hebsden cixdiqdan sonra siyasi basqi teqibler ve issizlik ucbatindan 1948 ci ilde xarice qacmaq isterken serhedde guya ona yol gostermeli olan Eli Ertekin adli dovlet iscisi terefinden xaincesine qetle yetirilmisdir Sebaheddin Elinin mezarinin yeri bilinmir YaradiciligiSebaheddin Eli yaradiciliga seirle baslamisdir Serveti funun Gunes Heyat kimi dergilere yazan S Elinin ilk hekayesi Bir ormanin hekayesi dir Hebsden cixdiqdan sonra 1934 1936 Kamal Qaranqus Ereb Xeyri Bazarci Okuz arabasi adli hekayeleri ile daha da meshurlasmisdir 1934 cu ilde xalq seirleri uslubundaki seirlerini Daglar ve Ruzgar adli kitabinda toplayaraq nesr etdirmisdir Sebaheddin Elinin Quyucu Yusif 1937 Icimizdeki seytan 1940 Xez mantolu Madonna 1943 adli romanlari Deyirman Okuz arabasi Ses Yeni dunya Suseli kosk adli hekayeler kitabi Daglar ve Ruzgar Qurbaganin serenadasi basqa seirler adli seirler kitabi ve Esirler adli bir dram eseri vardir Bundan basqa yazar Hofmandan Puskinden Generalin qizi Sofokldan turk diline tercumeler de etmisdir Cagdas dovrde de Sebaheddin Eli sevilerek oxunur ve muasirliyini itirmemisdir Lakin maraqli budur ki S Elinin muasir dovrde daha cox seirlerine muraciet edilir Meshur mugennilerden Sezen Aksu Ahmet Kaya Nuket Duru ve Volkan Konak sairin sozlerine yazilmis musiqiler oxumus ve xalq terefinden beyenilmisdir EserleriSeirleri Daglar ve Ruzgar 1934 Yeni Eklerle 1943 Kurbaganin Serenadi ve Oteki Siirler le birlikte 1937 Butun siirleri Bestelenen seirleri Aldirma Gonul Edip Akbayram Leylim Ley Zulfu Livaneli Hapishane Sarkisi I Goklerde Kartal Gibiydim Nazli Yarim Gecmiyor Gunler Ahmet Kaya Cocuklar Gibi Sezen Aksu Kiz Kaciran Ahmet Kaya Kara Yazi Ahmet Kaya Melankoli Eskisi Gibi Ben Yine Sana Vurgunum Daglar Sezen Aksu Goklerde Kartal Gibiydim Ahmet KayaHekayeler 1935 1936 1937 1937 1943 Iki Kitap Birlikte Yeni Dunya 1943 1947 aralik 1997 uc kitap birlikte Degirmen Kagni Ses Oyun Zanaatkarlar 1936 Icimizdeki seytan 1940 Kurk Mantolu Madonna 1942 Toplamalari tertibleri 1998 2002 2004 2008 Tercumeleri Tarihte Garip Vakalar Max Memmerich 1941 Antigone 1942 Minna Von Barnhelm Lessing 1943 Uc Romantik Hikaye H Von Kleist A V Chamisso E T A Hoffmann 1944 Fontamara 1944 Gyges Ve Yuzugu Fr Hebbel 1944 Yuzbasinin Kizi A S Puskin 1944 ile birlikte Edebiyyat1 Leyla Alkayeva Sabahattin Alinin romanlarinda hmanizm Sovyet trkologlarinin trk edebiyati incelemeleri Istanbul Cem Yayinevi 1980 2 Kemal Sulker Sabahattin Ali Dosyasi Istanbul Ant Yayinlari 1968 3 Asim Bezirci Sabahattin Ali Hayati Hikvyeleri Romanlari Istanbul Cinar Yayinlari 1974 4 Kemal Bayram Cukurkavakli Sabahattin Ali Olayi Istanbul Yenigun Yayinlari 1978 5 Filiz Ali Laslo Atilla Uzkirimli Sabahattin Ali Istanbul Cem Yayinevi 1979 6 Resit M Ertuzun Sabahattin Ali Olayinin Gercegi Istanbul Gur Yayinlari 1985 7 Hikmet Altinkaynak Sabahattin Ali Markopasa yazilari ve digerleri Istanbul Cem Yayinevi 1987 8 Filiz Ali Filiz Hic Uzulmesin Istanbul Sel Yayincilik 1996 9 Ramazan Korkmaz Sabahattin Ali Istanbul Yapi Kredi Yayinlari 1997 10 Sevengul Sonmez A dan Z ye Sabahattin Ali Istanbul Yapi Kredi Yayinlari 2009 11 Sabahattin Ali Mahkemelerde Istanbul Yapi Kredi Yayinlari 2004 inIstinadlarHemcinin baxXarici kecidlerhttp www birgun net culture index php news code 1235560083 amp year 2009 amp month 02 amp day 25 2009 02 26 at the Wayback Machine edebiyyat portalihttp www ykykultur com tr yazar id 55 olu kecid Library of Congress Authorities ing Library of Congress ISBN 9789750826672 http images ykykultur com tr upload document 7a773bd4 7b34 425b 940c aef55b06679a pdf Sabahattin Ali rus pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Sabahattin Ali Brockhauz Ensiklopediyasi alm