Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rudbar mahalı — tarixi-coğrafi ərazilərdən biri.
| Mahal | |
| Rudbar mahalı | |
|---|---|
 Şirvan sərhədləri yaxınlığında ticarət kəsişməsi. Kür və Araz çaylarının birləşməsi. Cavad və Qalaqayın. 1714-cü il. | |
| Daxildir |  Şirvanşahlar dövləti, Şirvan bəylərbəyliyi, Cavad xanlığı, Şirvan xanlığı |
| Naib | Darğa Məmməd xan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi | 1.100 km² |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 2110 nəfər |
 Rudbar mahalı qonşu xanlıqlar və mahallarla. 18-ci əsrin sonu | |
Tarixi
Rudbar adının İran İslam Respublikasının Gilan bölgəsindəki Rudbar şəhəri ilə əlaqəsinin olduğu ehtimal edilir. Hazırda həmin şəhərin əhalisinin əksəriyyəti tatlardır. “Rudbar” fars dilində “böyük çay kənarı” deməkdir. Kür çayının kənarında yerləşən kəndləri əhatə etdiyi üçün belə adlandırılmışdır.
Abbasqulu ağa Bakıxanovun da qeyd etdiyi kimi, Rudbar bəyləri ilə Dağıstan feodallarının qohumluq əlaqələri vardı. Qubalı Fətəli xanın Rudbar və Salyan mahallarına meyl etməsi bu qohumluq əlaqələrindən irəli gəlirdi. Quba bölgəsində tat əhalinin sayının artması da məhz Rudbar ailəsinin hakimiyyətdə olması ilə əlaqədardır. Maraqlıdır ki, Şirvanın Rudbar mahalındakı bütün kəndlərin əhalisi türk dilində danışırdılar. XVII-XVIII əsrlərdə Rudbar mahalındakı Cavad kəndi şəhər kimi də tanınmışdır. Əslində Səfəvilər dövründə Salyan və Rudbar mahallarının tarixi bir-biri ilə sıx bağlı olub, qohum bəylər tərəfindən idarə olunub.
Rudbar bəylərinin Şirvan xan ailəsi ilə də qohumluq əlaqələri olmuşdur. Belə ki, Şirvan xanı Ağası xanın bacısı Qızana xanım Rudbar bəylərindən Şərif bəyin oğlu Cəfər ağa ilə evlənib. Onların izdivacından bir qızları – Xasə xanım dünyaya gəlib. Xasə xanım isə Axtaçı bəylərindən Hacı Əbdülkərimin oğlu Yolçu bəylə evlənib. Rudbar mahalında Axtaçı kəndinin oturaqlaşması da məhz bu izdivacla əlaqədar olmuşdur. Şirvan xanı Ağası xanın oğlu Cəfər bəy də 1810-cu ildə Rudbar bəylərindən Gəray bəyin qızı Soltan bikə ilə evlənmiş, Kərim bəy, Cavad bəy, Nuh bəy adlı oğlanları, Ümmisələmə xanım və Zabitə bəyim adlı qızları doğulmuşdur. Soltan bikə Sabirabaddakı Baba Səməd qəbiristanlığında dəfn edilmişdir. Şirvan xanları ilə əmioğlu olan Şıxəli bəyin oğlu Şahbaz bəy (1803-1836) də Rudbar mahalının naibi Darğa Məhəmməd xanın qızı Cahanbanu bikə ilə evlənib. Onların nəsli uzun müddət Ağsu rayonunun Bico(v) kəndində yaşamışdır.
-
![image]()
Şirvan sərhədləri yaxınlığında ticarət kəsişməsi. Kür və Araz çaylarının birləşməsi. Cavad və Qalaqayın. (1714-cü il). Müəllif Kornelis de Bryuyin (1652–1726/1727).
Sabirabad, Saatlı, Neftçala və Hacıqabul rayonlarının ərazisində mövcud olmuşdur.
Mahalın naibi Darğa Məmməd xan idi.
Əhalisi
1821-ci ildə 19 kənddə (Cavad, , , Qaralı, Yenikənd, Qazılı, Əhmədbəyli, , Abdulyan, Yenicə, Mustafalı, Axtaçı, , , Surra Atamoğlan, Surra Ağabədəl, Surra Məmməd, Surra Abdulla bəy, Əlimədətli) 422 ailə yaşayırdı.
1)Şirvan əyalətinin Rudbar mahalı əhalisinin kəndlər üzrə yerləşməsi (1820-ci il).
| Sıra sayı | Kəndlər | Əhali/ailələrlə | |
| 1 | Cavad | 92 | |
| 2 | 10 | ||
| 3 | 4 | ||
| 4 | Qoralar | 15 | |
| 5 | Yenikənd | 39 | |
| 6 | 58 | ||
| 7 | Əhmədbəyli | 4 | |
| 8 | Quruzmanlı | 22 | |
| 9 | Abdulyan | 49 | |
| 10 | Yenicə | 5 | |
| 11 | Mustafalı | 16 | |
| 12 | Axtaçı | 5 | |
| 13 | Meyniman | 9 | |
| 14 | 51 | ||
| 15 | Surra-Ağamoğlan | 7 | |
| 16 | Surra-Ağabədil | 8 | |
| 17 | Surra-Məmməd | 5 | |
| 18 | Surra-Abdulla bəy | 23 | |
| Cəmi | 18 | 422 |
Qeyd: Cədvəl general Mədətov tərəfindən 1820-cü ildə həyata keçirilmiş Şirvan əyalətinin təsviri əsasında tərtib olunub.
2)Şirvan əyaləti Rudbar mahalı əhalisinin kəndlər üzrə yerləşməsi (1831-ci il)
| Sıra sayı | Kəndlər | Həyətlərin sayı | Kişi cinsli əhali (nəfərlə) | |
| 1 | 93 | 256 | ||
| 2 | Meyneman | 12 | 26 | |
| 3 | Mustafalı | 9 | 21 | |
| 4 | Axtaçı | 6 | 14 | |
| 5 | Əli-Mədətli | 6 | 18 | |
| 6 | Yeni donlu | 17 | 37 | |
| 7 | Abdulyanlı | 65 | 188 | |
| 8 | Əhmədbəyli | 2 | 6 | |
| 9 | [Qunızmanlı] | 33 | 87 | |
| 10 | Qəzili | 62 | 159 | |
| 11 | Yenikənd | 46 | 125 | |
| 12 | Surra | 52 | 110 | |
| 13 | Qaralar | 19 | 50 | |
| 14 | Bəlvan-Dabaqlar | 16 | 26 | |
| 15 | Cavad | 86 | 238 | |
| Cəmi | 15 | 524 | 1361 |
Qeyd: Cədvəl Ali Gürcüstan Hökumətinin Xəzinə Ekspedisiyasının kollegiya qeydiyyatçısı Suşko tərəfindən həyata keçirilmiş 1831-ci ildə Şirvan əyaləti əhalisinin kameral təsviri əsasında tərtib olunub.
İqtisadiyyat
Rudbar mahalının sakinləri əkinçilik və baramaçılıqla məşğul olurdular.
Mənbə
- Дренякин И.Т. Описание Ширвана. 1796 г.
- Описание Ширванской провинции, составленное въ 1820 году, по распоряжению главноуправляющего въ Грузии А.П.Ермолова, генералмаером князем Мадатовымъ и действи- тельным статским советником Могилевским. Тифлис: типо- графия Главного Управления наместника Кавказского. 1867. 287.
- Şahin Fərzəliyev - tarix elmləri doktoru, professor. Quba xanlığı: əhali tarixi və azadlıq mücadiləsi. Bakı. 2012. 336. ISBN .
İstinadlar
- Nailə Bayramova. Şamaxı xanlığı, 2009. səh. 29
- Fariz Xəlilli-Tarix üzrə fəlsəfə doktoru. "Salyanlı xanım Pyotrun zabitlərini necə qətlə yetirdi" (az.). axar.az. 2021-04-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-04-10.
- Şahin Fərzəliyev - tarix elmləri doktoru, professor. "Quba xanlığı: əhali tarixi və azadlıq mücadiləsi" (PDF) (az.). Elm. 2012. 2021-08-31 tarixində (PDF).
- Salman Ərzuman oğlu İbişov. (PDF) (az.). Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. 2007. 2019-01-23 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- Bayramova Nailə. (PDF). Bakı: "Təhsil". 2009. səh.44. Archived from the original on 2016-12-28. İstifadə tarixi: 2018-12-10.
- А.П.Ермолова, генералмаером князем Мадатовы, 1867. səh. 244-253
- АRDТА, fond 24, siy.1, iş.347, vər.5
Xarici keçidlər
- Fariz Xəlilli-Tarix üzrə fəlsəfə doktoru. "Şirvan xanlığının süqutu: özündən sonra qalanlar…" (az.). Musavat.az. İstifadə tarixi: 2017-04-03.[ölü keçid]
- Fariz Xəlilli-Tarix üzrə fəlsəfə doktoru. "Salyanlı xanım Pyotrun zabitlərini necə qətlə yetirdi" (az.). axar.az. İstifadə tarixi: 2017-04-10.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rudbar mahali tarixi cografi erazilerden biri MahalRudbar mahaliSirvan serhedleri yaxinliginda ticaret kesismesi Kur ve Araz caylarinin birlesmesi Cavad ve Qalaqayin 1714 cu il Daxildir Sirvansahlar dovleti Sirvan beylerbeyliyi Cavad xanligi Sirvan xanligiNaib Darga Memmed xanTarixi ve cografiyasiSahesi 1 100 km EhalisiEhalisi 2110 neferRudbar mahali qonsu xanliqlar ve mahallarla 18 ci esrin sonuTarixiRudbar adinin Iran Islam Respublikasinin Gilan bolgesindeki Rudbar seheri ile elaqesinin oldugu ehtimal edilir Hazirda hemin seherin ehalisinin ekseriyyeti tatlardir Rudbar fars dilinde boyuk cay kenari demekdir Kur cayinin kenarinda yerlesen kendleri ehate etdiyi ucun bele adlandirilmisdir Abbasqulu aga Bakixanovun da qeyd etdiyi kimi Rudbar beyleri ile Dagistan feodallarinin qohumluq elaqeleri vardi Qubali Feteli xanin Rudbar ve Salyan mahallarina meyl etmesi bu qohumluq elaqelerinden ireli gelirdi Quba bolgesinde tat ehalinin sayinin artmasi da mehz Rudbar ailesinin hakimiyyetde olmasi ile elaqedardir Maraqlidir ki Sirvanin Rudbar mahalindaki butun kendlerin ehalisi turk dilinde danisirdilar XVII XVIII esrlerde Rudbar mahalindaki Cavad kendi seher kimi de taninmisdir Eslinde Sefeviler dovrunde Salyan ve Rudbar mahallarinin tarixi bir biri ile six bagli olub qohum beyler terefinden idare olunub Rudbar beylerinin Sirvan xan ailesi ile de qohumluq elaqeleri olmusdur Bele ki Sirvan xani Agasi xanin bacisi Qizana xanim Rudbar beylerinden Serif beyin oglu Cefer aga ile evlenib Onlarin izdivacindan bir qizlari Xase xanim dunyaya gelib Xase xanim ise Axtaci beylerinden Haci Ebdulkerimin oglu Yolcu beyle evlenib Rudbar mahalinda Axtaci kendinin oturaqlasmasi da mehz bu izdivacla elaqedar olmusdur Sirvan xani Agasi xanin oglu Cefer bey de 1810 cu ilde Rudbar beylerinden Geray beyin qizi Soltan bike ile evlenmis Kerim bey Cavad bey Nuh bey adli oglanlari Ummiseleme xanim ve Zabite beyim adli qizlari dogulmusdur Soltan bike Sabirabaddaki Baba Semed qebiristanliginda defn edilmisdir Sirvan xanlari ile emioglu olan Sixeli beyin oglu Sahbaz bey 1803 1836 de Rudbar mahalinin naibi Darga Mehemmed xanin qizi Cahanbanu bike ile evlenib Onlarin nesli uzun muddet Agsu rayonunun Bico v kendinde yasamisdir Sirvan serhedleri yaxinliginda ticaret kesismesi Kur ve Araz caylarinin birlesmesi Cavad ve Qalaqayin 1714 cu il Muellif Kornelis de Bryuyin 1652 1726 1727 Sabirabad Saatli Neftcala ve Haciqabul rayonlarinin erazisinde movcud olmusdur Mahalin naibi Darga Memmed xan idi EhalisiEsas meqale Cavad xanligi 1821 ci ilde 19 kendde Cavad Qarali Yenikend Qazili Ehmedbeyli Abdulyan Yenice Mustafali Axtaci Surra Atamoglan Surra Agabedel Surra Memmed Surra Abdulla bey Elimedetli 422 aile yasayirdi 1 Sirvan eyaletinin Rudbar mahali ehalisinin kendler uzre yerlesmesi 1820 ci il Sira sayi Kendler Ehali ailelerle1 Cavad 922 103 44 Qoralar 155 Yenikend 396 587 Ehmedbeyli 48 Quruzmanli 229 Abdulyan 4910 Yenice 511 Mustafali 1612 Axtaci 513 Meyniman 914 5115 Surra Agamoglan 716 Surra Agabedil 817 Surra Memmed 518 Surra Abdulla bey 23Cemi 18 422 Qeyd Cedvel general Medetov terefinden 1820 cu ilde heyata kecirilmis Sirvan eyaletinin tesviri esasinda tertib olunub 2 Sirvan eyaleti Rudbar mahali ehalisinin kendler uzre yerlesmesi 1831 ci il Sira sayi Kendler Heyetlerin sayi Kisi cinsli ehali neferle 1 93 2562 Meyneman 12 263 Mustafali 9 214 Axtaci 6 145 Eli Medetli 6 186 Yeni donlu 17 377 Abdulyanli 65 1888 Ehmedbeyli 2 69 Qunizmanli 33 8710 Qezili 62 15911 Yenikend 46 12512 Surra 52 11013 Qaralar 19 5014 Belvan Dabaqlar 16 2615 Cavad 86 238Cemi 15 524 1361 Qeyd Cedvel Ali Gurcustan Hokumetinin Xezine Ekspedisiyasinin kollegiya qeydiyyatcisi Susko terefinden heyata kecirilmis 1831 ci ilde Sirvan eyaleti ehalisinin kameral tesviri esasinda tertib olunub IqtisadiyyatRudbar mahalinin sakinleri ekincilik ve baramaciliqla mesgul olurdular MenbeDrenyakin I T Opisanie Shirvana 1796 g Opisanie Shirvanskoj provincii sostavlennoe v 1820 godu po rasporyazheniyu glavnoupravlyayushego v Gruzii A P Ermolova generalmaerom knyazem Madatovym i dejstvi telnym statskim sovetnikom Mogilevskim Tiflis tipo grafiya Glavnogo Upravleniya namestnika Kavkazskogo 1867 287 Sahin Ferzeliyev tarix elmleri doktoru professor Quba xanligi ehali tarixi ve azadliq mucadilesi Baki 2012 336 ISBN 978 9952 453 43 0 IstinadlarNaile Bayramova Samaxi xanligi 2009 seh 29 Fariz Xelilli Tarix uzre felsefe doktoru Salyanli xanim Pyotrun zabitlerini nece qetle yetirdi az axar az 2021 04 15 tarixinde Istifade tarixi 2017 04 10 Sahin Ferzeliyev tarix elmleri doktoru professor Quba xanligi ehali tarixi ve azadliq mucadilesi PDF az Elm 2012 2021 08 31 tarixinde PDF Salman Erzuman oglu Ibisov PDF az Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi A A Bakixanov adina Tarix Institutu 2007 2019 01 23 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Bayramova Naile PDF Baki Tehsil 2009 seh 44 Archived from the original on 2016 12 28 Istifade tarixi 2018 12 10 A P Ermolova generalmaerom knyazem Madatovy 1867 seh 244 253 ARDTA fond 24 siy 1 is 347 ver 5Xarici kecidlerFariz Xelilli Tarix uzre felsefe doktoru Sirvan xanliginin suqutu ozunden sonra qalanlar az Musavat az Istifade tarixi 2017 04 03 olu kecid Fariz Xelilli Tarix uzre felsefe doktoru Salyanli xanim Pyotrun zabitlerini nece qetle yetirdi az axar az Istifade tarixi 2017 04 10 Hemcinin baxSirvan xanligi Mugan mahali Cavad qezasi Cavad