Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qoca Mustafa Paşa (v. 1512, Bursa) — II Bəyazid və I Səlim dönəmində 6 yanvar 1512 - 23 noyabr 1512 tarixlərində ümumilikdə 10 ay 17 gün Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.
| Qoca Mustafa Paşa | |
|---|---|
| كوكا مصطفى باشا | |
| 6 yanvar 1512 – 23 noyabr 1512 | |
| Əvvəlki | Herseqli Əhməd Paşa |
| Sonrakı | Herseqli Əhməd Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Qəmərşah Sultan |
| Dini | islam |
Həyatı
Həyatının ilk illəri və saraya necə alındığı haqqında məlumat yoxdur. II Mehmed dönəmində Şahzadə Bəyazidin xidmətinə alınmış, Şahzadə Bəyazid taxta çıxdıqdan sonra isə gətirilmişdir. 1487-ci ildə qapıçılar kəndxudası, iki il sonra isə qapıçıbaşı təyin olunmuşdur. Bu vəzifədə ikən Fransadan Romaya göndərilən Cem Sultan üçün ödəniləcək məbləği Papa çatdırmaq üçün vəzifələndirilmişdir. Rodos cəngavərlərinin də köməkliyi ilə 30 noyabr 1490 tarixində İtaliyaya çatan Mustafa ağa II Bəyazidin Papaya və Cem Sultana yazdığı məktubları çatdırdıqdan sonra geri döndü. 1492-ci ildə Ohri sancaqbəyi seçilən Mustafa bəy bu vəzifəsində ikən Sultan Bəyazidin qızlarından Qəmərşah Sultanla nigahlandı. Cem Sultan məsələsi ilə maraqlandı. Hətta kiçik bir donanma ilə İtaliya sahillərinə hücum etdiyi və 80 nəfər əsirlə geri döndüyü bilinir. 1498-ci ildə Rumeli bəylərbəyi təyin olunan Mustafa Paşa bu vəzifədə ikən səfərinə qatıldı.
10 iyun 1499 tarixində Rumeli ordu qüvvələri ilə öndən irəliləyən Mustafa Paşa İnəbaxdı qalasının təslim edilməsi ilə vəzifələndirildi. 28 avqustda qala təslim edildi. Qalanın bərpası və mühafizəsi ilə məşğul olan Mustafa Paşa ardından 5 iyul 1500 tarixində Modon mühasirəsinə qatıldı. səfərinin ardından 22 yanvar 1502 tarixində qübbə vəziri oldu. Bir il sonra isə ikinci vəzirliyə yüksəldi. Mustafa Paşa II Bəyazidin yanından ayrılmamış, onun son illərindəki taxt mübarizəsində önəmli rol oynamışdır. Belə ki, Mustafa Paşa padşahın böyük oğlu Şahzadə Əhmədi dəstəkləyirdi. Hətta 1511-ci ilin sentyabrında toplanan divan məclislərinin birində II Bəyazidin oğlu Şahzadə Əhmədin lehinə taxtdan əl çəkməsi barədə müzakirələr aparmışdır. Ancaq bu vəziyyət Şahzadə Səlimi dəstəkləyən yeniçəriləri narazı saldı və 21 sentyabr 1511 tarixində yeniçərilər ayaqlanaraq Şahzadə Əhməd tərəfdarlarının evlərinə hücum etdilər. Bu əsnada Mustafa Paşanın da evinə hücum edildi. Özü qaça bildi ancaq xanımı və ailəsi üsyançıların əlinə keçdi. Yeniçərilər Mustafa Paşa başda olmaqla, Anadolu başqazısı Əbdürrəhman Əfəndi, Rumeli bəylərbəyi Həsən Paşa, Nişançı Cəfər Çələbi kimi şəxslərin paytaxtdan uzaqlaşdırılmalarını tələb etdi. Ancaq II Bəyazid Mustafa Paşanı vəzifədə saxladı, hətta 6 yanvar 1512 tarixində sədrəzəmliyə gətirildi. Bütün bu hadisələr əsnasında Mustafa Paşa Şahzadə Əhməddən üz döndərərək Şahzadə Səlimi dəstəkləməyə başlamışdır. Hətta divan məclisindəki digər paşaların da dəstəyilə II Bəyazidi taxtdan çəkilməyə razı salmışdır. Buna görə də Sultan Səlim səltənətinin əvvəllərində vəzifəsini qoruya bilmişdir. Ancaq yeni qurulan divan məclisi heyətində hələ də Anadoluda taxt üçün mübarizə aparan Şahzadə Əhmədin keçmiş dəstəkçisi olan Mustafa Paşaya yer yox idi. Buna görə də Şahzadə Əhmədin üzərinə gedərkən Mustafa Paşa Bursada gözlənilmədən edam edildi və dəfn olundu. 120 min axcalıq mal-mülkü ələ keçirilərək təhvil verildi.
Bir çox yerdə xeyriyyə işləri olan Mustafa Paşa İstanbulda məscid, mədrəsə, məktəb və imarətdən ibarət bir külliyə, bir məscid, Rumelidə imarət, indiki Bolqarıstan ərazisində məscid və məktəb inşa etdirmişdir. Külliyənin kitabələrində Hundi Xatun adlı bir qızı olduğu qeyd olunur.
Mənbə
- http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=260131
- II. Bâyezid Dönemine Ait 906/1501 Tarihli Ahkâm Defteri (haz.İlhan Şahin - Feridun Emecen), İstanbul 1994, s.72-73
- Anonim Tevârîh-i Âl-i Osmân (nşr. F. Giese, haz. Nihat Azamat), İstanbul 1992, s. 135-136
- Âşıkpaşazâde, Tarih (Atsız), s. 243
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qoca Mustafa Pasa v 1512 Bursa II Beyazid ve I Selim doneminde 6 yanvar 1512 23 noyabr 1512 tarixlerinde umumilikde 10 ay 17 gun Osmanli imperiyasinin sedrezemi olmus dovlet adamidir Qoca Mustafa Pasaكوكا مصطفى باشاOsmanli sedrezemi6 yanvar 1512 23 noyabr 1512EvvelkiHerseqli Ehmed PasaSonrakiHerseqli Ehmed PasaSexsi melumatlarVefat tarixi 23 noyabr 1512Vefat yeri Bursa Osmanli imperiyasiFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Qemersah SultanDini islamHeyatiHeyatinin ilk illeri ve saraya nece alindigi haqqinda melumat yoxdur II Mehmed doneminde Sahzade Beyazidin xidmetine alinmis Sahzade Beyazid taxta cixdiqdan sonra ise getirilmisdir 1487 ci ilde qapicilar kendxudasi iki il sonra ise qapicibasi teyin olunmusdur Bu vezifede iken Fransadan Romaya gonderilen Cem Sultan ucun odenilecek meblegi Papa catdirmaq ucun vezifelendirilmisdir Rodos cengaverlerinin de komekliyi ile 30 noyabr 1490 tarixinde Italiyaya catan Mustafa aga II Beyazidin Papaya ve Cem Sultana yazdigi mektublari catdirdiqdan sonra geri dondu 1492 ci ilde Ohri sancaqbeyi secilen Mustafa bey bu vezifesinde iken Sultan Beyazidin qizlarindan Qemersah Sultanla nigahlandi Cem Sultan meselesi ile maraqlandi Hetta kicik bir donanma ile Italiya sahillerine hucum etdiyi ve 80 nefer esirle geri donduyu bilinir 1498 ci ilde Rumeli beylerbeyi teyin olunan Mustafa Pasa bu vezifede iken seferine qatildi 10 iyun 1499 tarixinde Rumeli ordu quvveleri ile onden irelileyen Mustafa Pasa Inebaxdi qalasinin teslim edilmesi ile vezifelendirildi 28 avqustda qala teslim edildi Qalanin berpasi ve muhafizesi ile mesgul olan Mustafa Pasa ardindan 5 iyul 1500 tarixinde Modon muhasiresine qatildi seferinin ardindan 22 yanvar 1502 tarixinde qubbe veziri oldu Bir il sonra ise ikinci vezirliye yukseldi Mustafa Pasa II Beyazidin yanindan ayrilmamis onun son illerindeki taxt mubarizesinde onemli rol oynamisdir Bele ki Mustafa Pasa padsahin boyuk oglu Sahzade Ehmedi destekleyirdi Hetta 1511 ci ilin sentyabrinda toplanan divan meclislerinin birinde II Beyazidin oglu Sahzade Ehmedin lehine taxtdan el cekmesi barede muzakireler aparmisdir Ancaq bu veziyyet Sahzade Selimi destekleyen yenicerileri narazi saldi ve 21 sentyabr 1511 tarixinde yeniceriler ayaqlanaraq Sahzade Ehmed terefdarlarinin evlerine hucum etdiler Bu esnada Mustafa Pasanin da evine hucum edildi Ozu qaca bildi ancaq xanimi ve ailesi usyancilarin eline kecdi Yeniceriler Mustafa Pasa basda olmaqla Anadolu basqazisi Ebdurrehman Efendi Rumeli beylerbeyi Hesen Pasa Nisanci Cefer Celebi kimi sexslerin paytaxtdan uzaqlasdirilmalarini teleb etdi Ancaq II Beyazid Mustafa Pasani vezifede saxladi hetta 6 yanvar 1512 tarixinde sedrezemliye getirildi Butun bu hadiseler esnasinda Mustafa Pasa Sahzade Ehmedden uz dondererek Sahzade Selimi desteklemeye baslamisdir Hetta divan meclisindeki diger pasalarin da desteyile II Beyazidi taxtdan cekilmeye razi salmisdir Buna gore de Sultan Selim seltenetinin evvellerinde vezifesini qoruya bilmisdir Ancaq yeni qurulan divan meclisi heyetinde hele de Anadoluda taxt ucun mubarize aparan Sahzade Ehmedin kecmis destekcisi olan Mustafa Pasaya yer yox idi Buna gore de Sahzade Ehmedin uzerine gederken Mustafa Pasa Bursada gozlenilmeden edam edildi ve defn olundu 120 min axcaliq mal mulku ele kecirilerek tehvil verildi Bir cox yerde xeyriyye isleri olan Mustafa Pasa Istanbulda mescid medrese mekteb ve imaretden ibaret bir kulliye bir mescid Rumelide imaret indiki Bolqaristan erazisinde mescid ve mekteb insa etdirmisdir Kulliyenin kitabelerinde Hundi Xatun adli bir qizi oldugu qeyd olunur Menbehttp www islamansiklopedisi info dia ayrmetin php idno 260131 II Bayezid Donemine Ait 906 1501 Tarihli Ahkam Defteri haz Ilhan Sahin Feridun Emecen Istanbul 1994 s 72 73 Anonim Tevarih i Al i Osman nsr F Giese haz Nihat Azamat Istanbul 1992 s 135 136 Asikpasazade Tarih Atsiz s 243