Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaratala — Azərbaycan Respublikasının Qax rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
| Qaratala | |
|---|---|
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | XVI-XVIII əsrlər |
| Mərkəzin hündürlüyü | ~300 m |
| İqlimi | mülayim, subtropik |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 600+ nəfər |
| Milli tərkibi | Azərbaycan Türkləri |
| Etnoxronim | Qaratalalı |
| Rəsmi dili | Azərbaycan Türkcəsi |
Tarixi
Bölgənin digər yaşayış məntəqələri kimi Qaratala kəndinində tarixi çox qədimdir. Ən əski dövrlərdən kənd ərazisində Türk uyğarlıqları yaşamışdır. Qafqaz Albaniyasına daxil olan kənd ərazisində Türksoylu və Türkdilli Saqalar(Saklar) məskunlaşmışdır. Erkən orta əsrlərdə Azərbaycan ərazisinə Hunlar,Peçeneqlər,Barsillər,Xəzərlər və.s kimi Türk tayfaları köç etmiş,elə bu səbəbdəndir ki,kənddə əhalinin genetikası və dili heç pozulmadan,original qalmışdır. Həmçinin Türklər kəndə önəmli kültür ornamentləridə qazandırmışdır. Daha sonra Azərbaycana gələn Səlcuqi-Oğuzlar və Elxanilər dövründə şimala axın etmiş Türk boylarıda kənddən yan keçməmiş,sonralar kəndin əsas etnik sütununu təşkil etməyə başlamışdır. Bütün bunları nəzərə alaraq biz rahatlıqla kəndin Qədim Türk-Oğuz yurdu olduğunu deyə bilərik. Kənddə Oğuz boylarının yaşaması faktını kəndlə qonşuluqda yerləşən Oncallı kəndi ərazisindəki Oğuz qəbiristanlığı ilədə isbat etmək mümkündür. Kənd əhalisinin antropoloji xüsusiyyətlərinə gəlincə isə əhali Turanid və Oğuz irqi tipindədirlər. Genetik olaraq bölgənin digər Türk kəndlərinin əhalisi kimi Uyğur Türklərinə, Qumuqlara,Qaraçaylara və Xəzəra türkmənlərinə bənzədilir. Rusiyanın XIX əsrin ilk rübü Azərbaycanı işğalı dövründə baş vermiş Zaqatala döyüşündə(1804) Muğal-Türk camaatının Rus ordularını darmadağın etməsində Qarataladan da gedən Türk fədailər var idi.Qafqaz təqvimlərində kənd əhalisinin etnik-tərkibinə bir qayda olaraq Tatar və Muğal(Zaqatala okruqunda yaşayan etnik-Türk əhaliyə ümumi adla muğal deyilirdi) yazılmışdır.Muğal-Türk rəiyyətinin hakim olduğu ərazilərdən danışılanda Qaratalanında adı xüsusilə çəkilirdi.Dədə-Qorqudda bəhs edilən qara donlu kafirlərlə mübarizənin getdiyi ərazilərin elə bu yerlər olduğu güman edilir. Bir vaxtlar kənd məqsədli olaraq qondarma Sainqilo planına daxil edilsədə, bura daxil edilmiş digər əksər kəndlər kimi Qaratalanında ingiloy etnosu ilə heç bir bağlılığı yoxdur. Beləliklə Qaratala səfalı təbiəti,yurdsevər və zəhmətkeş insanları ilə tipik Türk kəndi təsiri bağışlayır.
Əhalisi
•1 yanvar 1872-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Zaqatala dairəsi Qarasu naibliyinə daxil olan Qaratala kəndində etnik-türklərdən(muğallar) ibarət 4 ailə məskunlaşmışdır. Müvafiq dairəni təşkil edən xalqların nümayəndələri olan etnik-türklər muğallar, dağıstanlı xalqların nümayəndələri isə ümumi adla ləzgilər olaraq göstərilmişdir.
•1 yanvar 1886-cı il tarixinə olan rəsmi məlumata görə Zaqatala dairəsi Qax inzibati ərazi vahidinə daxil olan Qaratala(və hazırda onun tabunu olan Əli-Soltan kötüklü) kəndində əsasən sünni etiqadlı müsəlman tatarlardan ibarət 85 nəfər yaşayırdı.
•1 yanvar 1910-cu il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Zaqatala dairəsi Qarasu naibliyinə daxil olan Qaratala kəndində və onun hazırda bir tabununu təşkil edən Əli-Soltan Kötüklüdə etnik-tatarlardan(türklər) ibarət 133(Qaratala-81,Əli-Soltan-52) nəfər məskunlaşmışdır.
•1 yanvar 1912-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Zaqatala dairəsi Qarasu naibliyinə daxil olan Qaratala kəndində və onun hazırda bir tabununu təşkil edən Əli-Soltan Kötüklüdə etnik-türklərdən(muğallar) ibarət 131(Qaratala-73,Əli-Soltan-57) nəfər məskunlaşmıştır.
•1 yanvar 1914-cü il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Zaqatala dairəsi Qarasu naibliyinə daxil olan Qaratala kəndində etnik-türklərdən(muğallar) ibarət 64 nəfər məskunlaşmışdır.
•1 yanvar 1921-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən Zaqatala dairəsi Qıpçaq kənd sovetliyinə daxil olan Qaratala kəndində və onun hazırda bir tabununu təşkil edən Əli-Soltan Kötüklüdə bütünlüklə türk kökənli olan 35 nəsil yaşayırdı.
•Azərbaycan SSR Xalq Təsərrüfatı Uçotu İdarəsinin (AzNHU) 1933-cü ildə nəşr etdirdiyi “ASSR-in inzibati bölgüsü” nəşrinin materiallarına əsasən, 1933-cü il yanvarın 1-də Qaratala kəndinində daxil olduğu Zaqatala dairəsi Qıpçaq kənd sovetliyinin əhalisinin 98.6%-ini türklər(azərbaycanlılar) təşkil edirdi. Əhalisi bütünlüklə türklərdən təşkil olunmuş Qaratala kəndində isə hər iki cinsdən 208 nəfər yaşayırdı.
• Böyük Qafqazda yerləşməsi ilə bərabər kənd bütün dövrlər ərzində Türk ailələrinin yurd yeri olub.
•1 yanvar 2012-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən kənddə 142 təsərrüfatda hər iki cinsdən toplam 546 nəfər əhali yaşamaqdadır.
•Hazırda kənd monoetnik kənddir. Əhali bütünlüklə müxtəlif Oğuz tayfalarından ibarət etnik Azərbaycan Türklərindən təşkil olunmuşdur. Qarapapaq,Qacar,Əfşar,Baharlı tayfalarına bağlı oymaqlar(nəsillər) çoxluq təşkil edir.
| Milli mənsubiyyət | Say | faizlə |
|---|---|---|
| türkmanlar(azərbaycanlılar) | 600+ | 99.9% |
| ingiloylar | ~10 | 0.06% |
| digərləri | ~5 | 0.04% |
İqlimi və təbiəti
Kəndin iqlimi dəyişkəndir. İllik temperaturu stabildir. Ən quraq keçən ay avqustdur. Ən bolsulu dövr isə yaz aylarına tuş gəlir. Kənd mülayim və subtropik iqlim qurşaqlarının kəsişməsində yerləşdiyindən əraziyə düşən yağıntının bol olduğunu söyləmək mümkündür. Elə buna görə kənd üçün dəmyə əkinçiliyinin xarakterik ola biləcəyinə səbəbiyyət verilir. Böyük Qafqaz dağlarının ətəklərində yerləşən kənd əlverişli əraziyə malikdir. Yerləşim seyrəkdir və kənd meşələrlə iç-içədir. Bu da kənd havasının kirliliyinin aşağı olmasından və ərazinin gözəl dağ mənzərəsindən xəbər verir. Ümumilikdə isə torpaqların məhsuldarlığı,iqlimin əlverişliliyi kənd ərazisində əkinçiliyin inkişafına və məhsuldarlığın yüksəkliyinə zəmin yaradır. Kəndin kəşf edilməyən geniş turizm potensialı var.
Qaratala şivəsi
Qaratala kəndidə bölgədəki digər kəndlər kimi özünəməxsus şivə ilə danışır. Qaratalaya gələn insanlar qeyd edir ki, kənd əhalisinin danışığı keçid tiplidir. Yəni həm İlisu ləhcəsi,həmdə Şəki şivəsi əhalinin danışığında hiss olunur. Ümumiyyətlə isə Qaratala şivəsi Qarapapaq ağzı ilə Axısqa-Türk komponentlərinin qarışığından xəbər verir. Bu şivə növü Şimal-Qərb bölgəsi üçün xarakterikdir. Şimal-Qərbə səfər edən dilçi alimlər Türk kəndlərində əhalinin aksentinin qədim Dədə-Qorqud dilinin yadigarı kimi çıxış etdiyini vurğulayırlar. Qaratalada tipik Türk kəndi olduğundan eyni xüsusiyyətlər Qaratala üçündə keçərlidir. Beləliklə kənd camaatı Azərbaycan Türkcəsinin Şimal-Qərb ağzında saf metodika ilə danışır.
Mədəniyyəti və arxitekturası
Kənd mədəniyyət nümunələri və tarixi-abidələri ilə də zəngindir. Kənddə yaşı 200-ə yaxınlaşan məscid kompleksi vardır. Təəsüf ki, məscid kompleksi qəzalı haldadır və dağılmaq üzrədir. Bundan başqa kənddə Qarabulaq adında tanınmış tarixi bulaq yerləşir. Uzun müddət ərazinin Türk kəndliləri və Borçalıdan ziyarətə gələn Qarapapaq türkləri üçün mənəvi önəmə malik olmuşdur. Əhvalatlardan görünür ki, bulağın qədim bir o qədərdə maraqlı tarixçəsi var.
Din
Kənd əhalisi 99% müsəlmandır. Məzhəb olaraq Əhli-Sünnətin Hənəfi fiqhi hakimdir. Bununla belə kənd əhalisi sekulyardır. Lakin dini bilgiləri bir xeyli yüksəkdir.Həmçinin kənd camaatı İslami ayinləri düzgün yerinə yetirməyə cəhd göstərirlər. Kənd də aktiv olaraq cümə məscidi dini icması fəaliyyət göstərmir.
| Dini sturuktur | faiz |
| əhli-sünnət | 99.99% |
| şiəlik | - |
| digərləri | 0.01% |
Toponimikası
Qaratala oyk., mür. Qax r-nunun Qax- muğal i.ə.v.-də kənd.Böyük Qafqaz dağlarının, Baş Qafqaz silsiləsinin ətəyindədir. Toponim türk mənşəli olub, qara (burada “sıx kolluq” mənasında) və tala sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlib, “sıx kolluqlu tala” mənasını bildirir. Oykonimi “böyük tala” kimi də izah etmək olar.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Azərbaycan Respublikasi Qax Rayon İcra Hakimiyyəti
İstinadlar
- "Tarixə şahidlik edən məkan". worldinfo.az (az.). 1970-01-01. 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- "Азербайджанцы | это... Что такое Азербайджанцы?". Словари и энциклопедии на Академике (rus). 2021-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- Anmi 354, Cgronographus. . .
- Qaşqarlı, Mahmud. Divanu Luğat-it-turk. .
- Şahmərdan Əhmədli Oncallı türkləri Qax 1995. .
- "lib.az - Qafqaz xalqlarının antropologiyası haqqında". www.lib.az. 2017-11-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- "Facebook". www.facebook.com. 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- "Azərbaycan tarixi - 11". e-derslik.edu.az. 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- Кавказский календарь на 1915 год". Издан по распоряжению Наместника его Императорскаго Величиства на Кавказе, под редакцией А.А.Эльзенгера и Н.П.Стельмащука, Тифлис. Типография Канцелярии Наместника Е.И.В. на Кавказе, казённый дом. 1914./Оглавление: Глава — Отдел статистический: Список населенных мест Кавказа, стр. 136. . .
- "Facebook". www.facebook.com. 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- "Şimal-Qərbi Azərbaycan Tarixi | PDF". Scribd (ingilis). 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- https://kitabxana.net/files/books/file/1467388807.pdf. . (#cite_web_url)
- Военный обзор Тифлисской Губернии и Закатальского округа, составлен подполковником Генерального штаба В. Н. Филиповым. Воспроизведено в оригинальной авторской орфографии издания 1872 года (издательство "Санктпетербург: Товарищества "Общественная польза""), стр. 167–169. .
- Qeyd:azərbaycanlılardan. .
- Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 г.. — Тифлис, 1893.
- Qeyd:azərbaycanlılardan. .
- Кавказский календарь на 1910 год. Часть 1. — Тифлис. — С. 276.
- Кавказский календарь на 1912 год. Отдел статистический. — Тифлис. — С. 165.
- Кавказский календарь на 1915 год". Издан по распоряжению Наместника его Императорскаго Величиства на Кавказе, под редакцией А.А.Эльзенгера и Н.П.Стельмащука, Тифлис. Типография Канцелярии Наместника Е.И.В. на Кавказе, казённый дом. 1914./Оглавление: Глава — Отдел статистический: Список населенных мест Кавказа, стр.136. .
- mənbədə:muğallar. .
- Азербайджанская сельскохозяйственная перепись 1921 года. Итоги. Т. I. Вып. XIV. Закатальский уезд. — Издание Аз. Ц. С. У.. — Баку, 1922. — С. 22-23.
- Административное деление АССР.. — Баку: Издание АзУНХУ, 1933. — С. 64.
- Qax Rayon İcra Hakimiyyəti: İcra Hakimiyyəti: Bələdiyyələr: Qax rayonu inzibati ərazi dairələri üzrə nümayəndəliklər və bələdiyyələr haqqında məlumatArxivləşdirilib 2012-12-27 at Archive.today
- Кавказский календарь на 1915 год". Издан по распоряжению Наместника его Императорскаго Величиства на Кавказе, под редакцией А.А.Эльзенгера и Н.П.Стельмащука, Тифлис. Типография Канцелярии Наместника Е.И.В. на Кавказе, казённый дом. 1914./Оглавление: Глава — Отдел статистический: Список населенных мест Кавказа, стр. 136. .
- "Macarıstandan Kəşmirə qədər yayılmış qədim türklər - Muğallar". Yeni Azərbaycan (ingilis). 2023-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-09-16.
- Semra Alyılmaz. Borçalı (Gürcistan) Karapapaklarının / Terekemelerinin Tarihine Dair. Yeni Türkiye. 2002. .
- "OĞUZ BOYLARINDAN: SALUR – Yeni Ufuk Dergisi" (türk). 2018-12-13. 2023-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- Azərbaycan, Sputnik. "Turizm cənnətinin sakinləri illərdir su və işığa həsrət qalıblar". Sputnik Azərbaycan (az.). 20190601T1918+0400. 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- Azərbaycan Toponimlərinin Ensiklopedik Lüğəti. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu. Şərq-qərb Bakı-2007. səh.427
- "Qaxdakı bu məscid uçub dağılır – Əhməd Şahidov Qaratala kənd məscidi ilə bağlı həyəcan təbili çalır". İnter Press (az.). 2019-12-03. İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- Azərbaycan, Sputnik. "Bu bulağın suyu insanlara şəfa verir". Sputnik Azərbaycan (az.). 20170423T1011+0400. 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
- "Dini Qurumlarla İş Üzrə Dövlət Komitəsi". dqdk.gov.az (az.). 2023-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-12-02.
 | Qax rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaratala Azerbaycan Respublikasinin Qax rayonunun inzibati erazi vahidinde kend Qaratala41 19 34 sm e 46 52 10 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub XVI XVIII esrlerMerkezin hundurluyu 300 mIqlimi mulayim subtropikSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 600 neferMilli terkibi Azerbaycan TurkleriEtnoxronim QaratalaliResmi dili Azerbaycan TurkcesiQaratalaTarixiBolgenin diger yasayis menteqeleri kimi Qaratala kendininde tarixi cox qedimdir En eski dovrlerden kend erazisinde Turk uygarliqlari yasamisdir Qafqaz Albaniyasina daxil olan kend erazisinde Turksoylu ve Turkdilli Saqalar Saklar meskunlasmisdir Erken orta esrlerde Azerbaycan erazisine Hunlar Peceneqler Barsiller Xezerler ve s kimi Turk tayfalari koc etmis ele bu sebebdendir ki kendde ehalinin genetikasi ve dili hec pozulmadan original qalmisdir Hemcinin Turkler kende onemli kultur ornamentleride qazandirmisdir Daha sonra Azerbaycana gelen Selcuqi Oguzlar ve Elxaniler dovrunde simala axin etmis Turk boylarida kendden yan kecmemis sonralar kendin esas etnik sutununu teskil etmeye baslamisdir Butun bunlari nezere alaraq biz rahatliqla kendin Qedim Turk Oguz yurdu oldugunu deye bilerik Kendde Oguz boylarinin yasamasi faktini kendle qonsuluqda yerlesen Oncalli kendi erazisindeki Oguz qebiristanligi ilede isbat etmek mumkundur Kend ehalisinin antropoloji xususiyyetlerine gelince ise ehali Turanid ve Oguz irqi tipindedirler Genetik olaraq bolgenin diger Turk kendlerinin ehalisi kimi Uygur Turklerine Qumuqlara Qaracaylara ve Xezera turkmenlerine benzedilir Rusiyanin XIX esrin ilk rubu Azerbaycani isgali dovrunde bas vermis Zaqatala doyusunde 1804 Mugal Turk camaatinin Rus ordularini darmadagin etmesinde Qarataladan da geden Turk fedailer var idi Qafqaz teqvimlerinde kend ehalisinin etnik terkibine bir qayda olaraq Tatar ve Mugal Zaqatala okruqunda yasayan etnik Turk ehaliye umumi adla mugal deyilirdi yazilmisdir Mugal Turk reiyyetinin hakim oldugu erazilerden danisilanda Qaratalaninda adi xususile cekilirdi Dede Qorqudda behs edilen qara donlu kafirlerle mubarizenin getdiyi erazilerin ele bu yerler oldugu guman edilir Bir vaxtlar kend meqsedli olaraq qondarma Sainqilo planina daxil edilsede bura daxil edilmis diger ekser kendler kimi Qaratalaninda ingiloy etnosu ile hec bir bagliligi yoxdur Belelikle Qaratala sefali tebieti yurdsever ve zehmetkes insanlari ile tipik Turk kendi tesiri bagislayir Ehalisi 1 yanvar 1872 ci il tarixine olan resmi melumata esasen Zaqatala dairesi Qarasu naibliyine daxil olan Qaratala kendinde etnik turklerden mugallar ibaret 4 aile meskunlasmisdir Muvafiq daireni teskil eden xalqlarin numayendeleri olan etnik turkler mugallar dagistanli xalqlarin numayendeleri ise umumi adla lezgiler olaraq gosterilmisdir 1 yanvar 1886 ci il tarixine olan resmi melumata gore Zaqatala dairesi Qax inzibati erazi vahidine daxil olan Qaratala ve hazirda onun tabunu olan Eli Soltan kotuklu kendinde esasen sunni etiqadli muselman tatarlardan ibaret 85 nefer yasayirdi 1 yanvar 1910 cu il tarixine olan resmi melumata esasen Zaqatala dairesi Qarasu naibliyine daxil olan Qaratala kendinde ve onun hazirda bir tabununu teskil eden Eli Soltan Kotuklude etnik tatarlardan turkler ibaret 133 Qaratala 81 Eli Soltan 52 nefer meskunlasmisdir 1 yanvar 1912 ci il tarixine olan resmi melumata esasen Zaqatala dairesi Qarasu naibliyine daxil olan Qaratala kendinde ve onun hazirda bir tabununu teskil eden Eli Soltan Kotuklude etnik turklerden mugallar ibaret 131 Qaratala 73 Eli Soltan 57 nefer meskunlasmistir 1 yanvar 1914 cu il tarixine olan resmi melumata esasen Zaqatala dairesi Qarasu naibliyine daxil olan Qaratala kendinde etnik turklerden mugallar ibaret 64 nefer meskunlasmisdir 1 yanvar 1921 ci il tarixine olan resmi melumata esasen Zaqatala dairesi Qipcaq kend sovetliyine daxil olan Qaratala kendinde ve onun hazirda bir tabununu teskil eden Eli Soltan Kotuklude butunlukle turk kokenli olan 35 nesil yasayirdi Azerbaycan SSR Xalq Teserrufati Ucotu Idaresinin AzNHU 1933 cu ilde nesr etdirdiyi ASSR in inzibati bolgusu nesrinin materiallarina esasen 1933 cu il yanvarin 1 de Qaratala kendininde daxil oldugu Zaqatala dairesi Qipcaq kend sovetliyinin ehalisinin 98 6 ini turkler azerbaycanlilar teskil edirdi Ehalisi butunlukle turklerden teskil olunmus Qaratala kendinde ise her iki cinsden 208 nefer yasayirdi Boyuk Qafqazda yerlesmesi ile beraber kend butun dovrler erzinde Turk ailelerinin yurd yeri olub 1 yanvar 2012 ci il tarixine olan resmi melumata esasen kendde 142 teserrufatda her iki cinsden toplam 546 nefer ehali yasamaqdadir Hazirda kend monoetnik kenddir Ehali butunlukle muxtelif Oguz tayfalarindan ibaret etnik Azerbaycan Turklerinden teskil olunmusdur Qarapapaq Qacar Efsar Baharli tayfalarina bagli oymaqlar nesiller coxluq teskil edir Milli mensubiyyet Say faizleturkmanlar azerbaycanlilar 600 99 9 ingiloylar 10 0 06 digerleri 5 0 04 Iqlimi ve tebietiKendin iqlimi deyiskendir Illik temperaturu stabildir En quraq kecen ay avqustdur En bolsulu dovr ise yaz aylarina tus gelir Kend mulayim ve subtropik iqlim qursaqlarinin kesismesinde yerlesdiyinden eraziye dusen yagintinin bol oldugunu soylemek mumkundur Ele buna gore kend ucun demye ekinciliyinin xarakterik ola bileceyine sebebiyyet verilir Boyuk Qafqaz daglarinin eteklerinde yerlesen kend elverisli eraziye malikdir Yerlesim seyrekdir ve kend meselerle ic icedir Bu da kend havasinin kirliliyinin asagi olmasindan ve erazinin gozel dag menzeresinden xeber verir Umumilikde ise torpaqlarin mehsuldarligi iqlimin elverisliliyi kend erazisinde ekinciliyin inkisafina ve mehsuldarligin yuksekliyine zemin yaradir Kendin kesf edilmeyen genis turizm potensiali var Qaratala sivesiQaratala kendide bolgedeki diger kendler kimi ozunemexsus sive ile danisir Qaratalaya gelen insanlar qeyd edir ki kend ehalisinin danisigi kecid tiplidir Yeni hem Ilisu lehcesi hemde Seki sivesi ehalinin danisiginda hiss olunur Umumiyyetle ise Qaratala sivesi Qarapapaq agzi ile Axisqa Turk komponentlerinin qarisigindan xeber verir Bu sive novu Simal Qerb bolgesi ucun xarakterikdir Simal Qerbe sefer eden dilci alimler Turk kendlerinde ehalinin aksentinin qedim Dede Qorqud dilinin yadigari kimi cixis etdiyini vurgulayirlar Qaratalada tipik Turk kendi oldugundan eyni xususiyyetler Qaratala ucunde kecerlidir Belelikle kend camaati Azerbaycan Turkcesinin Simal Qerb agzinda saf metodika ile danisir Medeniyyeti ve arxitekturasiKend medeniyyet numuneleri ve tarixi abideleri ile de zengindir Kendde yasi 200 e yaxinlasan mescid kompleksi vardir Teesuf ki mescid kompleksi qezali haldadir ve dagilmaq uzredir Bundan basqa kendde Qarabulaq adinda taninmis tarixi bulaq yerlesir Uzun muddet erazinin Turk kendlileri ve Borcalidan ziyarete gelen Qarapapaq turkleri ucun menevi oneme malik olmusdur Ehvalatlardan gorunur ki bulagin qedim bir o qederde maraqli tarixcesi var DinKend ehalisi 99 muselmandir Mezheb olaraq Ehli Sunnetin Henefi fiqhi hakimdir Bununla bele kend ehalisi sekulyardir Lakin dini bilgileri bir xeyli yuksekdir Hemcinin kend camaati Islami ayinleri duzgun yerine yetirmeye cehd gosterirler Kend de aktiv olaraq cume mescidi dini icmasi fealiyyet gostermir Dini sturuktur faizehli sunnet 99 99 sielik digerleri 0 01 ToponimikasiQaratala oyk mur Qax r nunun Qax mugal i e v de kend Boyuk Qafqaz daglarinin Bas Qafqaz silsilesinin eteyindedir Toponim turk menseli olub qara burada six kolluq menasinda ve tala sozlerinin birlesmesinden emele gelib six kolluqlu tala menasini bildirir Oykonimi boyuk tala kimi de izah etmek olar Hemcinin baxQax rayonuXarici kecidlerAzerbaycan Respublikasi Qax Rayon Icra HakimiyyetiIstinadlar Tarixe sahidlik eden mekan worldinfo az az 1970 01 01 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Azerbajdzhancy eto Chto takoe Azerbajdzhancy Slovari i enciklopedii na Akademike rus 2021 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Anmi 354 Cgronographus Qasqarli Mahmud Divanu Lugat it turk Sahmerdan Ehmedli Oncalli turkleri Qax 1995 lib az Qafqaz xalqlarinin antropologiyasi haqqinda www lib az 2017 11 17 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Facebook www facebook com 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Azerbaycan tarixi 11 e derslik edu az 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Kavkazskij kalendar na 1915 god Izdan po rasporyazheniyu Namestnika ego Imperatorskago Velichistva na Kavkaze pod redakciej A A Elzengera i N P Stelmashuka Tiflis Tipografiya Kancelyarii Namestnika E I V na Kavkaze kazyonnyj dom 1914 Oglavlenie Glava Otdel statisticheskij Spisok naselennyh mest Kavkaza str 136 Facebook www facebook com 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Simal Qerbi Azerbaycan Tarixi PDF Scribd ingilis 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 https kitabxana net files books file 1467388807 pdf cite web url Voennyj obzor Tiflisskoj Gubernii i Zakatalskogo okruga sostavlen podpolkovnikom Generalnogo shtaba V N Filipovym Vosproizvedeno v originalnoj avtorskoj orfografii izdaniya 1872 goda izdatelstvo Sanktpeterburg Tovarishestva Obshestvennaya polza str 167 169 Qeyd azerbaycanlilardan Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskogo kraya izvlechyonnyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Tiflis 1893 Qeyd azerbaycanlilardan Kavkazskij kalendar na 1910 god Chast 1 Tiflis S 276 Kavkazskij kalendar na 1912 god Otdel statisticheskij Tiflis S 165 Kavkazskij kalendar na 1915 god Izdan po rasporyazheniyu Namestnika ego Imperatorskago Velichistva na Kavkaze pod redakciej A A Elzengera i N P Stelmashuka Tiflis Tipografiya Kancelyarii Namestnika E I V na Kavkaze kazyonnyj dom 1914 Oglavlenie Glava Otdel statisticheskij Spisok naselennyh mest Kavkaza str 136 menbede mugallar Azerbajdzhanskaya selskohozyajstvennaya perepis 1921 goda Itogi T I Vyp XIV Zakatalskij uezd Izdanie Az C S U Baku 1922 S 22 23 Administrativnoe delenie ASSR Baku Izdanie AzUNHU 1933 S 64 Qax Rayon Icra Hakimiyyeti Icra Hakimiyyeti Belediyyeler Qax rayonu inzibati erazi daireleri uzre numayendelikler ve belediyyeler haqqinda melumatArxivlesdirilib 2012 12 27 at Archive today Kavkazskij kalendar na 1915 god Izdan po rasporyazheniyu Namestnika ego Imperatorskago Velichistva na Kavkaze pod redakciej A A Elzengera i N P Stelmashuka Tiflis Tipografiya Kancelyarii Namestnika E I V na Kavkaze kazyonnyj dom 1914 Oglavlenie Glava Otdel statisticheskij Spisok naselennyh mest Kavkaza str 136 Macaristandan Kesmire qeder yayilmis qedim turkler Mugallar Yeni Azerbaycan ingilis 2023 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 09 16 Semra Alyilmaz Borcali Gurcistan Karapapaklarinin Terekemelerinin Tarihine Dair Yeni Turkiye 2002 OGUZ BOYLARINDAN SALUR Yeni Ufuk Dergisi turk 2018 12 13 2023 06 03 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Azerbaycan Sputnik Turizm cennetinin sakinleri illerdir su ve isiga hesret qaliblar Sputnik Azerbaycan az 20190601T1918 0400 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Azerbaycan Toponimlerinin Ensiklopedik Lugeti Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Nesimi adina Dilcilik Institutu Serq qerb Baki 2007 seh 427 Qaxdaki bu mescid ucub dagilir Ehmed Sahidov Qaratala kend mescidi ile bagli heyecan tebili calir Inter Press az 2019 12 03 Istifade tarixi 2023 12 02 Azerbaycan Sputnik Bu bulagin suyu insanlara sefa verir Sputnik Azerbaycan az 20170423T1011 0400 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Dini Qurumlarla Is Uzre Dovlet Komitesi dqdk gov az az 2023 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2023 12 02 Qax rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin