Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. (mart 2024) |
Qara Davud paşa (1570, Bosniya əyaləti – 18 yanvar 1623, Konstantinopol) — gənc Osmanın qətl olunub, I Mustafanın üsyançılar tərəfindən yenidən taxta çıxarıldığı qarışıq dövrdə ümumilikdə 23 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamıdır.
| Qara Davud paşa | |
|---|---|
| osman. كارا دافود باشا | |
| 20 may 1622 – 13 iyun 1622 | |
| Əvvəlki | Ohrili Hüseyn Paşa |
| Sonrakı | Mere Hüseyn Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1570 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 yanvar 1623 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Dilrüba Sultan |
| Rütbəsi | Admiral |
Həyatı
Əslən bosniyalı olan Davud Paşa Əndərun təhsili aldıqdan sonra sırayla çuxadar, qapıçılar kəndxudası və qapıçıbaşılığa qədər yüksəldi (1600). 1604-cü ilin sentyabrında vəzirliklə yanaşı, Rumeli bəylərbəyliyinə gətirilən Davud Paşa növbəti il Kastamonuya, ardından Anadoludakı Cəlali üsyançılarının üzərinə göndərildi. Ancaq məğlub olaraq geri çəkilən Nasuh Paşanın paytaxta gələrək padşahı səfərə təhrik etməsi nəticəsində Davud Paşa sərdarlıqdan alındı və I Əhməd səfərə özü rəhbərlik etməyi qərarlaşdırdı.
Padşahın Bursaya gəldiyini öyrənən bəzi üsyançı sipahilərin sədarət naibi Sofu Sinan Paşa vasitəsilə günahları bağışlandı və Davud Paşanın rəhbərliyi ilə Bursa və Bolu qalalarının qorunması ilə vəzifələndirildi. Bu əsnada III Mehmedin qızı Dilrüba Sultanla evlənən Davud Paşa 1606-cı ilin avqustunda yenidən vəzirliyə gətirildi və Rumeli bəylərbəyi seçildi. Həmin il İzmit qalasının mühafizəsi ilə vəzifələndirilən Davud Paşa ikinci vəzirliyədək yüksəldi. 1616-cı ilin əvvəllərində yenidən Rumeli bəylərbəyliyinə gətirilən Davud Paşa bu vəzifədə ikən Sədrəzəm Öküz Mehmed Paşanın İrəvan səfərinə qatıldı.
I Mustafanın ilk səltənətində xanımının da istəyilə, 1617-ci ilin noyabrında kaptan-ı dərya oldu. Ancaq II Osmanın taxta çıxmasıyla həm kaptan-ı dəryalıqdan, həm də vəzirlikdən alınaraq əvvəlcə Rumeli bəylərbəyliyinə, ardından Silistrə bəylərbəyliyinə gətirildi. Uzun müddət mərkəzdən uzaq qalan Davud Paşa Hotin səfəri (1621-1622) əsnasında yenidən Rumeli bəylərbəyliyinə, səfərin ardından isə Köstəndil hakimliyinə gətirildi.
19 may 1622 tarixində II Osmanın taxtdan endirilib yerinə I Mustafanın ikinci dəfə taxta çxarılmasının ertəsi günü Validə Həlimə Sultanın əmriylə sədrəzəmliyə gətirildi. Hətta sədrəzəm olduqdan dərhal sonra II Osmanın həbs olunduğu Orta məscidə gedərək onu boğdurmaq istəmiş, ancaq yeniçərilər buna mane olmuşdu. Daha sonra Sultan Mustafanı Topqapı sarayına aparan Davud Paşa II Osmanı bazar arabasına oturdaraq təhqir və zülmlə Yeddiqüllə zindanlarına göndərdi. Sultan Osmanı bura gətirən əsgərlər burdan ayrıldıqdan sonra, şəxsi kəndxudası Ömər, baş cəbəci və subaşı kəndxudası Qələndər Uğrusu ilə birlikdə Yeddiqüllə zindanlarının qapısını bağlatdırdı və sədarətə gəldiyi günün axşamı Sultan Osmanı boğaraq işgəncə ilə qətlə yetirdi. Hətta Sultan Osmanın öldüyünə inandırmaq üçün kəsik qulağını Validə Həlimə Sultana göndərdi.
II Osmanın öldürülməsi İstanbulda və Anadoluda böyüş qarışıqlığa səbəb oldu. Davud Paşa isə yalnız 24 gün qala bildiyi sədarətdən 13 iyunda azad edildi. Üsyançı sipahilərin Sultan Osmanın qatillərini cəzalandırmaq üçün başlatdıqları üsyan səbəbilə bir neçə ay gizləndi. Ardından 3 fevralda ələ keçirilən Davud Paşa Sultan Mustafanın fərmanıyla sabiq padşahın qətlində ona kömək edənlərlə birlikdə Yeddiqüllə zindanlarında həbs edildi. İki gün sonra buradan alınaraq cəllad çeşməsi önünə gətirilən Davud Paşa burada edam edilmək istəndi. Ancaq gözlənilmədən Sultan Mustafanın II Osmanın öldürülməsi haqqındakı fərmanını cibindən çıxardaraq qışqırmağa başladı. Xanımı Dilrüba Sultanın da cəlladlara gizlicə verdiyi rüşvətlərlə 10 nəfər adamının köməyilə buradan qaçırılan Davud Paşa Orta məscidə gətirildi. Davud Paşa burada sədrəzəm kimi davranaraq adamlarına pul payladı.
Ancaq daha sonra Sultan Mustafanın fərmanıyla Orta məsciddən alınaraq Yeddiqüllə zindanlarına aparıldı. Burada Sultan Osmanı öldürdüyü zindanda boğularaq edam edildi. Cənazəsi Murad Paşa məscidi həyətinə dəfn olundu.
Mənbə
- Mustafa Sâfî, Zübdetü’t-tevârîh, Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 2428, I, vr. 172b;
- Hüseyin Tûgı Çelebi, Musîbetnâme, Wien National Bibliothek, nr. H.O. 74;
- Bostanzâde Yahyâ Efendi, Vak‘a-i Sultan Osman Han, Süleymaniye Ktp., Hâlet Efendi, nr. 611;
- Atâî, Zeyl-i Şekāik, s. 679;
- Mehmed b. Mehmed, Nuhbetü’t-tevârîh ve’l-ahbâr, İstanbul 1276, s. 225, 248-249;
- Hasan Beyzâde Ahmed Paşa, Târih (haz. Nezihi Aykut, doktora tezi, 1980), İÜ Ed.Fak. Tarih Semineri Kitaplığı, nr. 3277, II, 251-252, 311-312, 344-346;
- Topçular Kâtibi Abdülkadir Efendi, Târih, Wien National Bibliothek, nr. 1053, vr. 177b, 202b-203ª, 228b, 265ª, 286ª, 296ª, 300b vd.;
- Peçuylu İbrâhim, Târih, II, 310, 311, 386-388;
- Solakzâde, Târih, s. 675-676, 689-690, 717-721, 726 vd.;
- Kâtib Çelebi, Fezleke, I, 252, 256, 268-270, 298-300, 346-347;
- Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, Ravzatü’l-ebrâr, Bulak 1248, s. 499-500, 511, 536, 543, 545, 550;
- Mehmed Halîfe, Bişâretnâme-i Sultan Mustafa Han, Wien National Bibliothek, nr. mixt. 21, vr. 189ª;
- Abdurrahman Hibrî Efendi, Defter-i Ahbâr, İÜ Ktp., TY, nr. 3648, vr. 104ª;
- Müneccimbaşı, Sahâifü’l-ahbâr, II, 621, 624, 643, 644, 648-651, 655;
- Naîmâ, Târih, I, 411-413, 431-436;
- Hadîkatü’l-vüzerâ, s. 67-68;
- Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 204;
- Sefînetü’l-vüzerâ, Süleymaniye Ktp., Hafid Efendi, nr. 245, vr. 5ª;
- Hammer (Atâ Bey), VIII, 220-226, 227 vd., 230-232, 242-245;
- Sicill-i Osmânî, II, 325;
- “Davud Paşa, Kara”, İA, III, 498;
- V. J. Parry, “Dawud Pasha”, EI² (İng.), II, 183-184.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin mart 2024 Qara Davud pasa 1570 Bosniya eyaleti 18 yanvar 1623 Konstantinopol genc Osmanin qetl olunub I Mustafanin usyancilar terefinden yeniden taxta cixarildigi qarisiq dovrde umumilikde 23 gun sedrezem olmus Osmanli dovlet adamidir Qara Davud pasaosman كارا دافود باشاOsmanli sedrezemi20 may 1622 13 iyun 1622EvvelkiOhrili Huseyn PasaSonrakiMere Huseyn PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 1570Dogum yeri Bosniya eyaleti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 18 yanvar 1623 1623 01 18 Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiDefn yeri KonstantinopolFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Dilruba SultanRutbesi AdmiralHeyatiEslen bosniyali olan Davud Pasa Enderun tehsili aldiqdan sonra sirayla cuxadar qapicilar kendxudasi ve qapicibasiliga qeder yukseldi 1600 1604 cu ilin sentyabrinda vezirlikle yanasi Rumeli beylerbeyliyine getirilen Davud Pasa novbeti il Kastamonuya ardindan Anadoludaki Celali usyancilarinin uzerine gonderildi Ancaq meglub olaraq geri cekilen Nasuh Pasanin paytaxta gelerek padsahi sefere tehrik etmesi neticesinde Davud Pasa serdarliqdan alindi ve I Ehmed sefere ozu rehberlik etmeyi qerarlasdirdi Padsahin Bursaya geldiyini oyrenen bezi usyanci sipahilerin sedaret naibi Sofu Sinan Pasa vasitesile gunahlari bagislandi ve Davud Pasanin rehberliyi ile Bursa ve Bolu qalalarinin qorunmasi ile vezifelendirildi Bu esnada III Mehmedin qizi Dilruba Sultanla evlenen Davud Pasa 1606 ci ilin avqustunda yeniden vezirliye getirildi ve Rumeli beylerbeyi secildi Hemin il Izmit qalasinin muhafizesi ile vezifelendirilen Davud Pasa ikinci vezirliyedek yukseldi 1616 ci ilin evvellerinde yeniden Rumeli beylerbeyliyine getirilen Davud Pasa bu vezifede iken Sedrezem Okuz Mehmed Pasanin Irevan seferine qatildi I Mustafanin ilk seltenetinde xaniminin da isteyile 1617 ci ilin noyabrinda kaptan i derya oldu Ancaq II Osmanin taxta cixmasiyla hem kaptan i deryaliqdan hem de vezirlikden alinaraq evvelce Rumeli beylerbeyliyine ardindan Silistre beylerbeyliyine getirildi Uzun muddet merkezden uzaq qalan Davud Pasa Hotin seferi 1621 1622 esnasinda yeniden Rumeli beylerbeyliyine seferin ardindan ise Kostendil hakimliyine getirildi 19 may 1622 tarixinde II Osmanin taxtdan endirilib yerine I Mustafanin ikinci defe taxta cxarilmasinin ertesi gunu Valide Helime Sultanin emriyle sedrezemliye getirildi Hetta sedrezem olduqdan derhal sonra II Osmanin hebs olundugu Orta mescide gederek onu bogdurmaq istemis ancaq yeniceriler buna mane olmusdu Daha sonra Sultan Mustafani Topqapi sarayina aparan Davud Pasa II Osmani bazar arabasina oturdaraq tehqir ve zulmle Yeddiqulle zindanlarina gonderdi Sultan Osmani bura getiren esgerler burdan ayrildiqdan sonra sexsi kendxudasi Omer bas cebeci ve subasi kendxudasi Qelender Ugrusu ile birlikde Yeddiqulle zindanlarinin qapisini baglatdirdi ve sedarete geldiyi gunun axsami Sultan Osmani bogaraq isgence ile qetle yetirdi Hetta Sultan Osmanin olduyune inandirmaq ucun kesik qulagini Valide Helime Sultana gonderdi II Osmanin oldurulmesi Istanbulda ve Anadoluda boyus qarisiqliga sebeb oldu Davud Pasa ise yalniz 24 gun qala bildiyi sedaretden 13 iyunda azad edildi Usyanci sipahilerin Sultan Osmanin qatillerini cezalandirmaq ucun baslatdiqlari usyan sebebile bir nece ay gizlendi Ardindan 3 fevralda ele kecirilen Davud Pasa Sultan Mustafanin fermaniyla sabiq padsahin qetlinde ona komek edenlerle birlikde Yeddiqulle zindanlarinda hebs edildi Iki gun sonra buradan alinaraq cellad cesmesi onune getirilen Davud Pasa burada edam edilmek istendi Ancaq gozlenilmeden Sultan Mustafanin II Osmanin oldurulmesi haqqindaki fermanini cibinden cixardaraq qisqirmaga basladi Xanimi Dilruba Sultanin da celladlara gizlice verdiyi rusvetlerle 10 nefer adaminin komeyile buradan qacirilan Davud Pasa Orta mescide getirildi Davud Pasa burada sedrezem kimi davranaraq adamlarina pul payladi Ancaq daha sonra Sultan Mustafanin fermaniyla Orta mescidden alinaraq Yeddiqulle zindanlarina aparildi Burada Sultan Osmani oldurduyu zindanda bogularaq edam edildi Cenazesi Murad Pasa mescidi heyetine defn olundu MenbeMustafa Safi Zubdetu t tevarih Beyazit Devlet Ktp Veliyyuddin Efendi nr 2428 I vr 172b Huseyin Tugi Celebi Musibetname Wien National Bibliothek nr H O 74 Bostanzade Yahya Efendi Vak a i Sultan Osman Han Suleymaniye Ktp Halet Efendi nr 611 Atai Zeyl i Sekaik s 679 Mehmed b Mehmed Nuhbetu t tevarih ve l ahbar Istanbul 1276 s 225 248 249 Hasan Beyzade Ahmed Pasa Tarih haz Nezihi Aykut doktora tezi 1980 IU Ed Fak Tarih Semineri Kitapligi nr 3277 II 251 252 311 312 344 346 Topcular Katibi Abdulkadir Efendi Tarih Wien National Bibliothek nr 1053 vr 177b 202b 203ª 228b 265ª 286ª 296ª 300b vd Pecuylu Ibrahim Tarih II 310 311 386 388 Solakzade Tarih s 675 676 689 690 717 721 726 vd Katib Celebi Fezleke I 252 256 268 270 298 300 346 347 Karacelebizade Abdulaziz Efendi Ravzatu l ebrar Bulak 1248 s 499 500 511 536 543 545 550 Mehmed Halife Bisaretname i Sultan Mustafa Han Wien National Bibliothek nr mixt 21 vr 189ª Abdurrahman Hibri Efendi Defter i Ahbar IU Ktp TY nr 3648 vr 104ª Muneccimbasi Sahaifu l ahbar II 621 624 643 644 648 651 655 Naima Tarih I 411 413 431 436 Hadikatu l vuzera s 67 68 Ayvansarayi Hadikatu l cevami I 204 Sefinetu l vuzera Suleymaniye Ktp Hafid Efendi nr 245 vr 5ª Hammer Ata Bey VIII 220 226 227 vd 230 232 242 245 Sicill i Osmani II 325 Davud Pasa Kara IA III 498 V J Parry Dawud Pasha EI Ing II 183 184