Qalxanqız və ya Skyaldmö (q.skan. skjaldmær) — və mifologiyasında qadın döyüşçü. Onları adları adətən «» və «Danların əməlləri» kimi saqalarda çəkilir. Qalxanqızlar digər german xalqlarında (qotlar, kimvrlar, ) da mövcud idilər. Mifik valkiriyaların qalxanqızlara əsaslanmaları ehtimal olunur.
Tarixi mövcudluq
Qalxanqızların tarix mövcud olmaları sərt şəkildə mübahisəlidir. kimi alimlər onların mövcud olduqlarını irəli sürür, Yudif Ceş kimi tarixşünaslar isə təlim almış və ya nizamlı qadın döyüşçülərin olması barədə yetərli dəlilin olmadığını iddia edir.
Tarixi mənbələr
Vikinqlər dövründə qadınların döyüşdə iştirakı barədə az sayda attestasiya var. Buna baxmayaraq, Bizans tarixçisi I Svyatoslav 971-ci ildə indiki Bolqarıstan ərazisində bizanslara hücum edən zaman qadınların da döyüşlərdə iştirak etdiyi barədə məlumat verir. Varyaqlar məğlubiyyətə uğrayan zaman qaliblər həlak olmuş döyüşçülər arasında qadınların da olduğunu öyrənəndə təəccüblənmişdilər.
nda Leyf Erikssonun hamilə olan ögey bacısı olarkən əlinə qılınc alıb qovduğu barədə məlumat verilir, ancaq burada Eyriksdottirə qalxanqız olaraq müraciət edilmir.
Sakson Qrammatik qalxanqızların 750-ci ildə gerçəkləşən danların tərəfində vuruşduqları barədə məlumat verir.
Arxeologiya
Arxeoloqlar tərəfindən qadın kəndçilərin içərisində silahlar olan məzarları tapılmışdır, ancaq tarixşünaslar bunu necə qəbul etməli olduqları barədə bir-birləri ilə razı deyillər. Skandinaviyalı köçkünlərin İngiltərədəki məzarları və qalıqların kimyəvi təhlili ər və arvadların, eləcə də bəzi qadınların məzarlarında bərabər şəkildə silah yerləşdirildiyini sübut edir. Nil Prins qalxanqızların varlığını sübut etmək üçün Birka şəhərində tapılan və 1970-ci illərdə üzərində qazıntı işləri aparılan bir məzarın içərisində çoxlu silahın və iki atın sümüklərinin olduğunu nümunə olaraq göstərmişdir. 2017-ci ildə aparılan bir DNT analizində bu fərdin qadın olduğu () sübut edilmişdir. Yudif Ceş kimi vikinqlər üzrə ixtisaslaşan tarixşünasların qərarın çox tez alındığına inanır.
Populyar mədəniyyətdə
Qadın döyüşçülərə fentezi janrında tez-tez rast gəlinməsinə baxmayaraq, onlara adətən qalxanqız deyə müraciət edilmir. Bəzi qalxanqızlara C.R.R. Tolkinin "Üzüklərin hökmdarı" əsərindəki və "" trilogiyasındakı Torgil personajı aiddir.
İlk dəfə 2013-cü ildə yayımlanan Vikinqlər teleserialında əfsanəvi vikinq qalxanqızı olan rolunu canlandırır.
İstinadlar
- The article Sköldmö 2019-01-08 at the Wayback Machine in (1917).
- . www.history.com. History Channel. 25 yanvar 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
- Ceş, Yudif. . blog.britishmuseum.org. Britaniya muzeyi. 19 aprel 2014. 3 mart 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
- Anderson, Kristina. "A Female Viking Warrior? Tomb Study Yields Clues". nytimes.com. The New York Times. 14 sentyabr 2017. 2017-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
- Svensson, K. Vikingaliv. Varnamo: Fälth & Hässler. 2007. səh. 71.ISBN
- Torsson, Ö. The Sagas of the Icelanders. Penguin Books. 1997.
Anyway a mention of a single woman picking up a sword once can not be considered evidence of actual trained female warriors.
- Elton, Oliver. "THE DANISH HISTORY, BOOKS I-IX by Saxo Grammaticus". Project Gutenberg. 2020-08-06 tarixində . İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
- Foss, Arild S. "Don't underestimate Viking women". sciencenordic.com. Science Nordic. 2 yanvar 2013. 2017-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
- McLeod, Shane. "Warriors and women: the sex ratio of Norse migrants to eastern England up to 900 AD". Early Medieval Europe. Wiley. 19 (3): 332–353. doi:10.1111/j.1468-0254.2011.00323.x. 2017-07-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-24.
- Verqano, Den. "Invasion of the Viking women unearthed". USA Today. 19 iyul 2011. 2015-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-24.
- Hedenstiyerna-Conson, Şarlott; Kuellström, Anna; Zaxrisson, Torun; Krzevinska, Maya; Sobrado, Veronika; Prins, Nil; Günter, Torsten; Yakobsson, Mattias; Göterström, Anders; Stora, Yan. "A female Viking warrior confirmed by genomics". American Journal of Physical Anthropology. 2017. doi:10.1002/ajpa.23308.
- Anderson, Kristina. "A Female Viking Warrior? Tomb Study Yields Clues". nytimes.com. The New York Times. 14 sentyabr 2017. 2017-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 24 yanvar 2019.
Xarici keçidlər
- Vikianbarda Qalxanqızlar ilə əlaqəli mediafayllar var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qalxanqiz ve ya Skyaldmo q skan skjaldmaer ve mifologiyasinda qadin doyuscu Onlari adlari adeten ve Danlarin emelleri kimi saqalarda cekilir Qalxanqizlar diger german xalqlarinda qotlar kimvrlar da movcud idiler Mifik valkiriyalarin qalxanqizlara esaslanmalari ehtimal olunur sonra olmesi Peter Nikolay Arbo terefinden tesvir edilmisdir Tarixi movcudluqQalxanqizlarin tarix movcud olmalari sert sekilde mubahiselidir kimi alimler onlarin movcud olduqlarini ireli surur Yudif Ces kimi tarixsunaslar ise telim almis ve ya nizamli qadin doyusculerin olmasi barede yeterli delilin olmadigini iddia edir Tarixi menbelerVikinqler dovrunde qadinlarin doyusde istiraki barede az sayda attestasiya var Buna baxmayaraq Bizans tarixcisi I Svyatoslav 971 ci ilde indiki Bolqaristan erazisinde bizanslara hucum eden zaman qadinlarin da doyuslerde istirak etdiyi barede melumat verir Varyaqlar meglubiyyete ugrayan zaman qalibler helak olmus doyusculer arasinda qadinlarin da oldugunu oyrenende teeccublenmisdiler nda Leyf Erikssonun hamile olan ogey bacisi olarken eline qilinc alib qovdugu barede melumat verilir ancaq burada Eyriksdottire qalxanqiz olaraq muraciet edilmir Sakson Qrammatik qalxanqizlarin 750 ci ilde gerceklesen danlarin terefinde vurusduqlari barede melumat verir ArxeologiyaArxeoloqlar terefinden qadin kendcilerin icerisinde silahlar olan mezarlari tapilmisdir ancaq tarixsunaslar bunu nece qebul etmeli olduqlari barede bir birleri ile razi deyiller Skandinaviyali kockunlerin Ingilteredeki mezarlari ve qaliqlarin kimyevi tehlili er ve arvadlarin elece de bezi qadinlarin mezarlarinda beraber sekilde silah yerlesdirildiyini subut edir Nil Prins qalxanqizlarin varligini subut etmek ucun Birka seherinde tapilan ve 1970 ci illerde uzerinde qazinti isleri aparilan bir mezarin icerisinde coxlu silahin ve iki atin sumuklerinin oldugunu numune olaraq gostermisdir 2017 ci ilde aparilan bir DNT analizinde bu ferdin qadin oldugu subut edilmisdir Yudif Ces kimi vikinqler uzre ixtisaslasan tarixsunaslarin qerarin cox tez alindigina inanir Populyar medeniyyetdeQadin doyusculere fentezi janrinda tez tez rast gelinmesine baxmayaraq onlara adeten qalxanqiz deye muraciet edilmir Bezi qalxanqizlara C R R Tolkinin Uzuklerin hokmdari eserindeki ve trilogiyasindaki Torgil personaji aiddir Ilk defe 2013 cu ilde yayimlanan Vikinqler teleserialinda efsanevi vikinq qalxanqizi olan rolunu canlandirir IstinadlarThe article Skoldmo 2019 01 08 at the Wayback Machine in 1917 www history com History Channel 25 yanvar 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 yanvar 2019 Ces Yudif blog britishmuseum org Britaniya muzeyi 19 aprel 2014 3 mart 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 24 yanvar 2019 Anderson Kristina A Female Viking Warrior Tomb Study Yields Clues nytimes com The New York Times 14 sentyabr 2017 2017 09 21 tarixinde Istifade tarixi 24 yanvar 2019 Svensson K Vikingaliv Varnamo Falth amp Hassler 2007 seh 71 ISBN 978 91 27 35725 9 Torsson O The Sagas of the Icelanders Penguin Books 1997 Anyway a mention of a single woman picking up a sword once can not be considered evidence of actual trained female warriors Elton Oliver THE DANISH HISTORY BOOKS I IX by Saxo Grammaticus Project Gutenberg 2020 08 06 tarixinde Istifade tarixi 24 yanvar 2019 Foss Arild S Don t underestimate Viking women sciencenordic com Science Nordic 2 yanvar 2013 2017 03 26 tarixinde Istifade tarixi 24 yanvar 2019 McLeod Shane Warriors and women the sex ratio of Norse migrants to eastern England up to 900 AD Early Medieval Europe Wiley 19 3 332 353 doi 10 1111 j 1468 0254 2011 00323 x 2017 07 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 24 Verqano Den Invasion of the Viking women unearthed USA Today 19 iyul 2011 2015 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 24 Hedenstiyerna Conson Sarlott Kuellstrom Anna Zaxrisson Torun Krzevinska Maya Sobrado Veronika Prins Nil Gunter Torsten Yakobsson Mattias Goterstrom Anders Stora Yan A female Viking warrior confirmed by genomics American Journal of Physical Anthropology 2017 doi 10 1002 ajpa 23308 Anderson Kristina A Female Viking Warrior Tomb Study Yields Clues nytimes com The New York Times 14 sentyabr 2017 2017 09 21 tarixinde Istifade tarixi 24 yanvar 2019 Xarici kecidlerVikianbarda Qalxanqizlar ile elaqeli mediafayllar var