Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə heç bir məlumatın mənbəsi . |
Üzüklərin hökmdarı (ing. The Lord of the Rings) — ingilis yazıçısı Con Ronald Ruel Tolkienin məşhur epik fentezi romanı. Əsər, əsasən, 1937-1949-cu illərdə, İkinci Dünya müharibəsi dövründə yazılmışdır. Əvvəlcə bir cildlik əsər olmalı idisə, sonradan üç hissəyə bölünərək dərc olunmuşdur: "Üzük qardaşlığı", "İki qala" və "Kralın qayıdışı". Romanın məşhurluğu incəsənəti və çoxlu pərəstişkarlar cəmiyyətlərinin yaranmasına ilham olmuş, dünya mədəniyyətində dərin iz buraxmışdır.
| Üzüklərin Hökmdarı | |
|---|---|
| ing. The Lord of the Rings | |
 Kitabın Azərbaycan dilində nəşrinin üz qabığı | |
| Müəllif | Con Tolkin |
| Janrlar | Epik Fentezi Macəra |
| Mövzu | Tolkin legendariumu |
| Orijinalın dili | ingilis dili |
| Ölkələr |  Birləşmiş Krallıq |
| Orijinalın nəşr ili | 29 iyul 1954 (Üzük qardaşlığı) 11 noyabr 1954 (İki qala) 20 October 1955 (Kralın qayıdışı) |
| Nəşriyyat | Allen & Unwin |
| Əvvəlki | Hobbit |
| Sonrakı | Silmarillion |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yaranma tarixi
"Üzüklərin hökmdarı" XX əsrin ən məşhur və tanınmış əsərlərindən hesab olunur. O, ən azı dünyanın 38 müxtəlif dilinə tərcümə edilib. Bu kitab fantaziya janrı ədəbiyyatına, stolüstü və kompüter oyunlarına, bütövlükdə dünya mədəniyyətinə böyük təsir göstərmişdir. İlk olaraq, Tolkien "Hobbit"-in davamını yazmağı planlaşdırmırdı ("Üzüklərin hökmdarı" romanı faktiki olaraq həmin əsərin davamıdır). Bununla belə, 1937-ci ildə, müəllifin "Hobbit" əsərini çap etdirdiyi nəşriyyat evinin sahibi Stenli Anvinom ilə nahar vaxtı ona baxılmaq üçün digər əsərləri də təqdim etməsi təklif edildi. "Silmarillion" haqqında fikirlər müsbət olsa da, nəşriyyat onu çap etməkdən boyun qaçırır. Fikirlərin müsbət olmasından ruhlanan Tolkien bir ay sonra nəşriyyatçıya yazdığı məktubda artıq yeni kitabının ilk fəsli barədə məlumat verir. Tolkienin məqsədi ingilis eposu yaratmaq idi. Oksford universitetinin filoloqu olmaqla yanaşı, o, orta əsrlər Şimali Avropasının "Herver haqqında saqa", "Volsunqlar haqqında saqa" kimi miflərilə, eyni zamanda, digər qədim ingilis, şotland və orta əsr ingilisdilli mətnlərlə yaxında tanış idi. Tolkieni bu əsəri yazmağa digər mənbələr də, məsələn, Kral Artur haqqında olan əfsanələr də ilhamlandırmışdır. O hesab edirdi ki, anqlosakslarda Kral Artur kimi genişmiqyaslı bir epos yoxdur. Tolkien Oksford universitetində olan ədəbi-müzakirələr qrupunun üzvlərinin biri, Klayv Lusinin, əgər ingilis eposu yoxdursa, deməli olnu özümüz yaratmalıyıq, fikrilə razılaşır. Bu müzakirələrlə paralel olaraq, 1937-ci ilin dekabr ayından etibarən Tolkien "yeni Hobbit" üzərində işləməyə başlayır. Bir neçə uğursuz cəhdlərdən sonra, hekayənin yazılmasında dönüş baş verir, belə ki, yazı adi "Hobbit"-in davamından daha çox nəşr olunmamış "Silmarillion"-un davamına çevrilir. İlk fəslin fikirləri dərhal hazır şəkildə meydana gəldi, lakin, Bilbonun yox olması səbəbləri, "Tək Üzüyün" vacibliyi haqqında ideyalar və romanın adı yalnız 1938-ci ilin baharına yaxın aydınlaşmağa başlayır. Əvvəlcə, Bilbo haqqında növbəti bir nağıl yazmağı düşünür, hansındakı, baş qəhrəman bütün xəzinəsinin xərcləyib qurtardıqdan sonra yeni macəralara doğru yola düşür. Lakin, üzük və onun gücünü nəzərə alaraq, müəllif, bunun əvəzində, elə üzük haqqında yazmaq qərarına gəlir. İlkin olaraq, əsərin baş qəhrəmanı elə Bilbo nəzərdə tutulmuşdu, bununla belə, müəllif hesab edir ki, hekayə belə şən və gülməli bir personaj üçün kifayət qədər ciddidir. Tolkien, səyahətə Bilbonun oğlunu göndərmək kimi variantlara da müraciət edir, lakin sual yaranır: bəs, onun arvadı hanı? Bilbo, belə təhlükəli səyahətə oğlunu necə göndərə bilərdi? Nəticə olaraq, Tolkien qədim yunan əfsanələrinin ənənələrini davam etmək qərarına gəlir. Belə ki, sehrli gücləri olan artefaktı baş qəhrəmanın bacısı və ya qardaşı oğlu alır. Beləcə hobbit Frodo meydana çıxdı.
Əsərin yazılması Tolkienin perfeksionizmi ucbatından çox asta gedirdi. Onun bədii işi tez-tez akademik vəzifələri ucbatından yarıda qalırdı, xüsusilə, o, tələbələrindən də imtahan götürməli idi. Hətta onun "Hobbit" əsərinin ilk cümləsi - "Biri var idi, biri yox idi, yerdəki oyuğunda balaca bir hobbit var idi" - tələbələrinin biri tərəfindən təmiza imtahan vərəqinin üzərində yazılmışdı. 1943-cü ilin böyük bir hissəsini Tolkien demək olar ki, əsər üzərində heç işləmədən keçirdi, ancaq, növbəti ildən etibarən işini davam etdirməyə başladı. Romandan olan hissələri və fəsilləri o, Afrikada ingilis hərbi-hava qüvvələrində xidmət edən oğlu Kristoferə və Klayv Lusiyə göndərirdi. 1948-də hekayə tamamlanmışdı, lakin 1949-cu ilə qədər "Üzüklərin hökmdarının" əvvəlki hissələri üzərində düzəlişlər həyata keçirildi.
ABŞ uğuru.
1960-cı illərin əvvəlində, Ace books nəşriyyat evinin fantastika şöbəsinin redaktoru Donald Volxeym aşkar edir ki, əsər ABŞ-də müəllif hüquqları ilə qorunmur. Beləliklə, əsər Amerikada da çap olunaraq satışa çıxarılır. Lakin bu zaman müəllifdən heç bir icazə alınmır və ona bu və ya digər şəkildə hər hansı bir qonorarın da verilməsi nəzərdə tutulmur. Bu hadisə, Tolkien oxucularını hiddətləndirir və şikayətlərdən sonra nəşriyyat evi kitabları satışdan yığışdırmağa məcbur olur, eyni zamanda müəllifə də müəyyən məbləğ təklif edir. Təbii ki, bu məbləğ istənilən nominal məbləğdən çox-çox aşağı idi.
Bundan sonra Tolkienin öz icazəsilə digər bir nəşriyyat evi kitabı hazırlayaraq satışa buraxır. Heç kimin gözləməsinə baxmayaraq, satışdan böyük kommersiya uğuru əldə edirlər. Buna səbəblərdən biri də nəşrin formatını göstərirlər. Belə ki, kitab yumşaq üzlükdə idi və qiyməti də kifayət qədər ucuz idi. Bunun sayəsində kitab gənclər auditoriyasına çıxış qazana bilir. Digər səbəbləri də qeyd etmək lazımdır. 60-cı illərin azadlıq və sülh, xippi ideyalarilə böyüyən gəncləri Tolkien simasında özlərinə həmfikir tapırlar. Nəticə olaraq, ilin sonlarına yaxın kitab əsl partlayış yaradır. Bununla belə, müəllif öz yaratmış olduğu "kult" ilə çox da məmnun olmadığını deyir. Eyni zamanda etiraf edir ki, bu onu yeni əsərlərə həvəsləndirir. O hətta öz nömrəsini belə dəyişməli olmuşdu. Çünki, fanatları onu öz zəngləri ilə bezdirmişdi.
Digər dillərə tərcümələr
Tolkien özü filoloq olduğundan tərcümələrin keyfiyyətini də elə özü yoxlayırdı. Əsər rus dilinə ilk dəfə 1976-cı ildə tərcümə olunub. Hal-hazırda rus dilinə əsərin 7 müxtəlif tərcüməsi olunmuşdur. Bu dillərdən biri də Azərbaycan dili olmuşdur. Onlardan ən yaxşısı Muravyovun tərcüməsi hesab olunur. Kritiklər qeyd edir ki, Muravyovun dili axıcı və obrazlıdır, baxmayaraq ki, öz vulqarlığı ilə seçilir.
Məzmun
Roman müharibədən sonrakı kağız qıtlığına görə nəşr üçün üç hissəyə parçalandırmışdır. Əvvəlki adını "Üzük uğrunda müharibə" nəşriyyatçılar rədd etdilər. Cildlər 1954-cü il iyulun 21-də, noyabrın 11-də və 1955-ci il oktyabrın 20-də çap edilmişdir. Mövzusunun şəraitləri hadisələr gedən kimi izah edilirlər. "Üzüklərin hökmdarın" fantastik kainatda (Orta dünya) insanlar, , elflər, və yaşayırlar. Roman elflər vasitasilə düzəldirilmiş Hakimiyyət üzüklərini fokusa yığır. Elflər və zülmət ağası Sauron arasında baş vermiş müharibədən sonra insanlar doqquz, elflər üç, cırtdanlar isə yeddi Hakimiyyət üzüyü aldılar. Sonuncu üzüyü isə Sauron bütün bu tayfalara başçılıq etmək üçün özünə düzəltdi.
Əsas Qəhrəmanlar
- Frodo Baggins (Frodo Baqins),
- Samvise Gamgee (Semvayz Qemqi),
- Meriadoc Brandybuck (Meriyadok Brendibuk - Meri),
- Peregrin Took (Pereqrin Tuk - Pippin),
- Qandalf (Gandalf),
- Aragorn (Araqorn),
- Legolas (Leqolas),
- Gimli (Qimli),
- Boromir,
- Sauron,
- King Theoden (Kral Teoden),
- Eowyn (Eovin),
- The mouth of Sauron (Sauronun ağzı (carçısı)),
- Arwen (Arven),
- Nazgûl (Nazqul),
- Witch-king of Angmar (Anqmarın cadugər kralı),
- Gollum (Qollum),
- Grima Wormtongue (Qrima ??).
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalede hec bir melumatin menbesi gosterilmemisdir Lutfen etibarli menbeler elave etmekle meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Qerez yaradan menbesiz hisseler muzakiresiz siline biler Uzuklerin hokmdari ing The Lord of the Rings ingilis yazicisi Con Ronald Ruel Tolkienin meshur epik fentezi romani Eser esasen 1937 1949 cu illerde Ikinci Dunya muharibesi dovrunde yazilmisdir Evvelce bir cildlik eser olmali idise sonradan uc hisseye bolunerek derc olunmusdur Uzuk qardasligi Iki qala ve Kralin qayidisi Romanin meshurlugu inceseneti ve coxlu perestiskarlar cemiyyetlerinin yaranmasina ilham olmus dunya medeniyyetinde derin iz buraxmisdir Uzuklerin Hokmdariing The Lord of the RingsKitabin Azerbaycan dilinde nesrinin uz qabigiMuellif Con TolkinJanrlar Epik Fentezi MaceraMovzu Tolkin legendariumuOrijinalin dili ingilis diliOlkeler Birlesmis KralliqOrijinalin nesr ili 29 iyul 1954 Uzuk qardasligi 11 noyabr 1954 Iki qala 20 October 1955 Kralin qayidisi Nesriyyat Allen amp Unwin Boyuk Britaniya Evvelki HobbitSonraki Silmarillion Vikianbarda elaqeli mediafayllarYaranma tarixi Uzuklerin hokmdari XX esrin en meshur ve taninmis eserlerinden hesab olunur O en azi dunyanin 38 muxtelif diline tercume edilib Bu kitab fantaziya janri edebiyyatina stolustu ve komputer oyunlarina butovlukde dunya medeniyyetine boyuk tesir gostermisdir Ilk olaraq Tolkien Hobbit in davamini yazmagi planlasdirmirdi Uzuklerin hokmdari romani faktiki olaraq hemin eserin davamidir Bununla bele 1937 ci ilde muellifin Hobbit eserini cap etdirdiyi nesriyyat evinin sahibi Stenli Anvinom ile nahar vaxti ona baxilmaq ucun diger eserleri de teqdim etmesi teklif edildi Silmarillion haqqinda fikirler musbet olsa da nesriyyat onu cap etmekden boyun qacirir Fikirlerin musbet olmasindan ruhlanan Tolkien bir ay sonra nesriyyatciya yazdigi mektubda artiq yeni kitabinin ilk fesli barede melumat verir Tolkienin meqsedi ingilis eposu yaratmaq idi Oksford universitetinin filoloqu olmaqla yanasi o orta esrler Simali Avropasinin Herver haqqinda saqa Volsunqlar haqqinda saqa kimi miflerile eyni zamanda diger qedim ingilis sotland ve orta esr ingilisdilli metnlerle yaxinda tanis idi Tolkieni bu eseri yazmaga diger menbeler de meselen Kral Artur haqqinda olan efsaneler de ilhamlandirmisdir O hesab edirdi ki anqlosakslarda Kral Artur kimi genismiqyasli bir epos yoxdur Tolkien Oksford universitetinde olan edebi muzakireler qrupunun uzvlerinin biri Klayv Lusinin eger ingilis eposu yoxdursa demeli olnu ozumuz yaratmaliyiq fikrile razilasir Bu muzakirelerle paralel olaraq 1937 ci ilin dekabr ayindan etibaren Tolkien yeni Hobbit uzerinde islemeye baslayir Bir nece ugursuz cehdlerden sonra hekayenin yazilmasinda donus bas verir bele ki yazi adi Hobbit in davamindan daha cox nesr olunmamis Silmarillion un davamina cevrilir Ilk feslin fikirleri derhal hazir sekilde meydana geldi lakin Bilbonun yox olmasi sebebleri Tek Uzuyun vacibliyi haqqinda ideyalar ve romanin adi yalniz 1938 ci ilin baharina yaxin aydinlasmaga baslayir Evvelce Bilbo haqqinda novbeti bir nagil yazmagi dusunur hansindaki bas qehreman butun xezinesinin xercleyib qurtardiqdan sonra yeni maceralara dogru yola dusur Lakin uzuk ve onun gucunu nezere alaraq muellif bunun evezinde ele uzuk haqqinda yazmaq qerarina gelir Ilkin olaraq eserin bas qehremani ele Bilbo nezerde tutulmusdu bununla bele muellif hesab edir ki hekaye bele sen ve gulmeli bir personaj ucun kifayet qeder ciddidir Tolkien seyahete Bilbonun oglunu gondermek kimi variantlara da muraciet edir lakin sual yaranir bes onun arvadi hani Bilbo bele tehlukeli seyahete oglunu nece gondere bilerdi Netice olaraq Tolkien qedim yunan efsanelerinin enenelerini davam etmek qerarina gelir Bele ki sehrli gucleri olan artefakti bas qehremanin bacisi ve ya qardasi oglu alir Belece hobbit Frodo meydana cixdi Eserin yazilmasi Tolkienin perfeksionizmi ucbatindan cox asta gedirdi Onun bedii isi tez tez akademik vezifeleri ucbatindan yarida qalirdi xususile o telebelerinden de imtahan goturmeli idi Hetta onun Hobbit eserinin ilk cumlesi Biri var idi biri yox idi yerdeki oyugunda balaca bir hobbit var idi telebelerinin biri terefinden temiza imtahan vereqinin uzerinde yazilmisdi 1943 cu ilin boyuk bir hissesini Tolkien demek olar ki eser uzerinde hec islemeden kecirdi ancaq novbeti ilden etibaren isini davam etdirmeye basladi Romandan olan hisseleri ve fesilleri o Afrikada ingilis herbi hava quvvelerinde xidmet eden oglu Kristofere ve Klayv Lusiye gonderirdi 1948 de hekaye tamamlanmisdi lakin 1949 cu ile qeder Uzuklerin hokmdarinin evvelki hisseleri uzerinde duzelisler heyata kecirildi ABS uguru 1960 ci illerin evvelinde Ace books nesriyyat evinin fantastika sobesinin redaktoru Donald Volxeym askar edir ki eser ABS de muellif huquqlari ile qorunmur Belelikle eser Amerikada da cap olunaraq satisa cixarilir Lakin bu zaman muellifden hec bir icaze alinmir ve ona bu ve ya diger sekilde her hansi bir qonorarin da verilmesi nezerde tutulmur Bu hadise Tolkien oxucularini hiddetlendirir ve sikayetlerden sonra nesriyyat evi kitablari satisdan yigisdirmaga mecbur olur eyni zamanda muellife de mueyyen mebleg teklif edir Tebii ki bu mebleg istenilen nominal meblegden cox cox asagi idi Bundan sonra Tolkienin oz icazesile diger bir nesriyyat evi kitabi hazirlayaraq satisa buraxir Hec kimin gozlemesine baxmayaraq satisdan boyuk kommersiya uguru elde edirler Buna sebeblerden biri de nesrin formatini gosterirler Bele ki kitab yumsaq uzlukde idi ve qiymeti de kifayet qeder ucuz idi Bunun sayesinde kitab gencler auditoriyasina cixis qazana bilir Diger sebebleri de qeyd etmek lazimdir 60 ci illerin azadliq ve sulh xippi ideyalarile boyuyen gencleri Tolkien simasinda ozlerine hemfikir tapirlar Netice olaraq ilin sonlarina yaxin kitab esl partlayis yaradir Bununla bele muellif oz yaratmis oldugu kult ile cox da memnun olmadigini deyir Eyni zamanda etiraf edir ki bu onu yeni eserlere heveslendirir O hetta oz nomresini bele deyismeli olmusdu Cunki fanatlari onu oz zengleri ile bezdirmisdi Diger dillere tercumeler Tolkien ozu filoloq oldugundan tercumelerin keyfiyyetini de ele ozu yoxlayirdi Eser rus diline ilk defe 1976 ci ilde tercume olunub Hal hazirda rus diline eserin 7 muxtelif tercumesi olunmusdur Bu dillerden biri de Azerbaycan dili olmusdur Onlardan en yaxsisi Muravyovun tercumesi hesab olunur Kritikler qeyd edir ki Muravyovun dili axici ve obrazlidir baxmayaraq ki oz vulqarligi ile secilir MezmunRoman muharibeden sonraki kagiz qitligina gore nesr ucun uc hisseye parcalandirmisdir Evvelki adini Uzuk ugrunda muharibe nesriyyatcilar redd etdiler Cildler 1954 cu il iyulun 21 de noyabrin 11 de ve 1955 ci il oktyabrin 20 de cap edilmisdir Movzusunun seraitleri hadiseler geden kimi izah edilirler Uzuklerin hokmdarin fantastik kainatda Orta dunya insanlar elfler ve yasayirlar Roman elfler vasitasile duzeldirilmis Hakimiyyet uzuklerini fokusa yigir Elfler ve zulmet agasi Sauron arasinda bas vermis muharibeden sonra insanlar doqquz elfler uc cirtdanlar ise yeddi Hakimiyyet uzuyu aldilar Sonuncu uzuyu ise Sauron butun bu tayfalara basciliq etmek ucun ozune duzeltdi Esas Qehremanlar Frodo Baggins Frodo Baqins Samvise Gamgee Semvayz Qemqi Meriadoc Brandybuck Meriyadok Brendibuk Meri Peregrin Took Pereqrin Tuk Pippin Qandalf Gandalf Aragorn Araqorn Legolas Leqolas Gimli Qimli Boromir Sauron King Theoden Kral Teoden Eowyn Eovin The mouth of Sauron Sauronun agzi carcisi Arwen Arven Nazgul Nazqul Witch king of Angmar Anqmarin caduger krali Gollum Qollum Grima Wormtongue Qrima Hemcinin baxEn cox satilan kitablarin siyahisi XX esrin 100 kitabi Le Monde TeodenXarici kecidler