Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalə . |
Saqa — orta əsrlərdə , german və İslandiya ədəbiyyatında nəsr növlərindən biridir. Geniş şəkildə baxıldıqda "saqa" termini hər cür təhkiyə və tarixi rəvayətləri (müqəddəslərin həyatı, digər dillərdən edilmiş tərcümələr ya da dinə aid olmayan hekayələr) əhatə edir. Daha dar mənada isə yazıçının keçmişdə yaşanan hadisələri, xəyal gücü ilə yenidən hazırladığı və oxucularına estetik bir şəkildə ifadə etdiyi tarixi rəvayətlərdir.
Alt qruplar
Müasir tədqiqatçılar saqaları bir neçə alt qrupa ayırırlar. Bunlardan bəziləri Skandinaviya hökmdarlarının həyatlarından bəhs edən "kral saqaları"(Konungasögur), mifoloji və əfsanəvi hadisələrdən bəhs edən "əfsanəvi saqalar" (Fornaldarsögur) və "ailə saqaları" adıyla da bilinən "İslandiyalılar haqqında qısa hekayələr" (Íslendingaþættir), "İslandiya saqaları" (Íslendinga sögur), "cəngavər saqaları" (Riddarasögur), "Qrenlandiya saqaları" (Grænlendingasögur), "müqəddəslər haqqında saqalar" (Heilagra manna sögur) və s. Bunlar arasında ən məşhur və ədəbi cəhətdən üstün tutulan İslandiya saqalarıdır. Daha çox zadəganlar haqqında olan saqalardan fərqli olaraq İslandiya saqaları, ümumiyyətlə, kəndlilərin başına gələn hadisələrdən bəhs edir. Əsas qəhrəmanlar kəndlilər olmasalar belə, hər halda, saqa oxuyucularından daha üst sinifə də aid deyillər. Təxminən 930-1050-ci illəri arasındakı dövrün "saqalar çağı" olaraq tanınmasını təmin edən bu saqalar təxminən 1190-1320-ci illər arasında yazıya alınmışdı.
Bədii cəhətdən
İslandca "danışmaq" mənasını verən "seqja" sözündən törəyən "saqa" sözünün lüğəvi mənası "deyilən, söylənmiş" deməkdir. Bu törəmə İslandiya ədəbiyyatında şifahi təhkiyənin nə dərəcədə əhəmiyyətli yer tutduğunun sübutudur. Bu səbəbdən, müasir ədəbiyyat tarixçiləri və tədqiqatçıları saqaların tarixi hadisələrdən daha çox bədii estetikanı əks etdirmək məqsədli olduğunu düşünsələr də, cəmiyyətin adət-ənənəsi və həyat tərzindən bəhs etməsi baxımından saqalar bənzərsiz qaynaqlardır. Bundan əlavə, saqalarda İslandiyada xristianlıqdan öncəki bütpərəstlik dövrünə dair əhəmiyyətli məlumatlara da rast gəlinir.
Saqalarda qəhrəmanlıq və sədaqət kimi məfhumlar ön plandadır. İntiqam duyğusu və xüsusilə qan davaları tez-tez işlənən mövzulardır. Müasir hekayə və romandan fərqli olaraq xarakterlərin və tiplərin davranışlarını istiqamətləndirən daxili düşüncələrinə və yazarın şəxsi fikirlərinə yer verilmir.
İslandiya saqaları
Ümumilikdə otuz yaxud qırx İslandiya saqası mövcuddur. Bunların içində ən tanınmışları, məşhur Orta əsr müəlliflərindən biri Snorri Sturlusona aid olduğu hesab edilən "Egils saga" (Eqillin saqası), bir qanun qaçağını mövzu alan "Gísla saga" (Gislinin saqası), sevdiyi insanınn ölümünə səbəb olan Qudrunun və ailəsinin digər üzvlərinin faciəvi əhvalatlarından bəhs edən "Laxdaela saga" (Laksardal sülaləsinin/xalqının saqası) və ən yaxşı saqa olaraq qəbul edilən qəhrəman Qunnarr və müdrik Nyall ilə oğullarının hekayəsindən bəhs edən "Njáls saga"dır (Nyallın saqası). 13-cü əsrə aid "Möðruvallabók" adlı bir əlyazmada on bir ədəd İslandiya saqası vardır.
13-cü əsrdə mövzularını əfsanələrdən götürən saqalar getdikcə artmışdır. Tarixi gerçəklərə bağlı qalmamaqla bərabər, fövqəltəbii elementlərlə bəzədilmiş bu saqalar İslandiyanın kəşfindən əvvəlki Skandinaviya tarixindən bəhs edir. Ümumiyyətlə, çox qədim hadisələrdən bəhs edən və "Fornaldar saga" (Antik dövr saqası) olaraq bilinən bu saqalardan biri "Nibelunqen əfsanələri"ndən danışan və 1270-ci ildə yazılmış "Völsunga saga"dır. İsland dili o vaxtdan müasir dövrə qədər çox az dəyişdiyinə görə, saqalar hələ də ilk yazıldıqları hallarıyla, tərcüməyə ehtiyac olmadan island dilində danışan şəxslər tərəfindən rahatlıqla başa düşülür.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Bu adin diger istifade formalari ucun bax Saqa orta esrlerde german ve Islandiya edebiyyatinda nesr novlerinden biridir Genis sekilde baxildiqda saqa termini her cur tehkiye ve tarixi revayetleri muqeddeslerin heyati diger dillerden edilmis tercumeler ya da dine aid olmayan hekayeler ehate edir Daha dar menada ise yazicinin kecmisde yasanan hadiseleri xeyal gucu ile yeniden hazirladigi ve oxucularina estetik bir sekilde ifade etdiyi tarixi revayetlerdir XVII esre aid SaqaAlt qruplarMuasir tedqiqatcilar saqalari bir nece alt qrupa ayirirlar Bunlardan bezileri Skandinaviya hokmdarlarinin heyatlarindan behs eden kral saqalari Konungasogur mifoloji ve efsanevi hadiselerden behs eden efsanevi saqalar Fornaldarsogur ve aile saqalari adiyla da bilinen Islandiyalilar haqqinda qisa hekayeler Islendingathaettir Islandiya saqalari Islendinga sogur cengaver saqalari Riddarasogur Qrenlandiya saqalari Graenlendingasogur muqeddesler haqqinda saqalar Heilagra manna sogur ve s Bunlar arasinda en meshur ve edebi cehetden ustun tutulan Islandiya saqalaridir Daha cox zadeganlar haqqinda olan saqalardan ferqli olaraq Islandiya saqalari umumiyyetle kendlilerin basina gelen hadiselerden behs edir Esas qehremanlar kendliler olmasalar bele her halda saqa oxuyucularindan daha ust sinife de aid deyiller Texminen 930 1050 ci illeri arasindaki dovrun saqalar cagi olaraq taninmasini temin eden bu saqalar texminen 1190 1320 ci iller arasinda yaziya alinmisdi Bedii cehetdenIslandca danismaq menasini veren seqja sozunden toreyen saqa sozunun lugevi menasi deyilen soylenmis demekdir Bu toreme Islandiya edebiyyatinda sifahi tehkiyenin ne derecede ehemiyyetli yer tutdugunun subutudur Bu sebebden muasir edebiyyat tarixcileri ve tedqiqatcilari saqalarin tarixi hadiselerden daha cox bedii estetikani eks etdirmek meqsedli oldugunu dusunseler de cemiyyetin adet enenesi ve heyat terzinden behs etmesi baximindan saqalar benzersiz qaynaqlardir Bundan elave saqalarda Islandiyada xristianliqdan onceki butperestlik dovrune dair ehemiyyetli melumatlara da rast gelinir Saqalarda qehremanliq ve sedaqet kimi mefhumlar on plandadir Intiqam duygusu ve xususile qan davalari tez tez islenen movzulardir Muasir hekaye ve romandan ferqli olaraq xarakterlerin ve tiplerin davranislarini istiqametlendiren daxili dusuncelerine ve yazarin sexsi fikirlerine yer verilmir Islandiya saqalariUmumilikde otuz yaxud qirx Islandiya saqasi movcuddur Bunlarin icinde en taninmislari meshur Orta esr muelliflerinden biri Snorri Sturlusona aid oldugu hesab edilen Egils saga Eqillin saqasi bir qanun qacagini movzu alan Gisla saga Gislinin saqasi sevdiyi insaninn olumune sebeb olan Qudrunun ve ailesinin diger uzvlerinin facievi ehvalatlarindan behs eden Laxdaela saga Laksardal sulalesinin xalqinin saqasi ve en yaxsi saqa olaraq qebul edilen qehreman Qunnarr ve mudrik Nyall ile ogullarinin hekayesinden behs eden Njals saga dir Nyallin saqasi 13 cu esre aid Modruvallabok adli bir elyazmada on bir eded Islandiya saqasi vardir 13 cu esrde movzularini efsanelerden goturen saqalar getdikce artmisdir Tarixi gerceklere bagli qalmamaqla beraber fovqeltebii elementlerle bezedilmis bu saqalar Islandiyanin kesfinden evvelki Skandinaviya tarixinden behs edir Umumiyyetle cox qedim hadiselerden behs eden ve Fornaldar saga Antik dovr saqasi olaraq bilinen bu saqalardan biri Nibelunqen efsaneleri nden danisan ve 1270 ci ilde yazilmis Volsunga saga dir Island dili o vaxtdan muasir dovre qeder cox az deyisdiyine gore saqalar hele de ilk yazildiqlari hallariyla tercumeye ehtiyac olmadan island dilinde danisan sexsler terefinden rahatliqla basa dusulur