Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pol Lafarq (15 yanvar 1842[…], Santyaqo-de-Kuba[d], İspaniya imperiyası – 26 noyabr 1911, Dravey[d]) — Fransanın inqilabçı marksist sosialisti, siyasi yazıçı, iqtisadçı, jurnalist, ədəbi tənqidçi, aktivist və Karl Marksın kürəkəni. Ən məşhur yazısı "" əsəridir. Kubada fransız və San-Dominqo mənşəli ailədə anadan olan Pol ömrünün böyük hissəsini Fransada keçirmiş, ayrı-ayrı illərdə İngiltərə və İspaniyada da yaşamışdır. 69 yaşında ikən 66 yaşlı həyat yoldaşı Laura ilə birlikdə intihar etmişdir.
| Pol Lafarq | |
|---|---|
| fr. Paul Lafargue | |
 | |
| Doğum tarixi | 15 yanvar 1842[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 26 noyabr 1911(69 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | zəhər[d] |
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | jurnalist, siyasətçi, iqtisadçı, esseist, yazıçı, ədəbiyyat tənqidçisi, filosof |
| Partiyası | |
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
P. Lafarqın adı Karl Marksın məşhur sitatı ilə əlaqədar tez-tez hallanır. Belə ki, 1883-cü ildə vəfat edən K. Marks ölümündən bir müddət əvvəl P. Lafarqa və Fransa İşçi Partiyasının təsisçisi Jül Gedə məktub yazmışdı. Hər iki şəxs artıq "marksist" prinsipləri təmsil etdiklərini iddia edirdilər. K. Marks isə onları "inqilabla bağlı gəlişigözəl, bər-bəzəkli ifadələr işlətməkdə" və islahatçı mübarizənin dəyərini inkar etməkdə ittiham edirdi. Bu hadisə Fridrix Engelsin dediyinə görə K. Marksın məşhur sitatının yaranmasına səbəb olmuşdu: "Bir şey dəqiqdir ki, mən marksist deyiləm."
Həyatı
P. Lafarq 1842-ci ildə indiki Kubanın Santyaqo-de-Kuba şəhərində anadan olub. Atası Kubada qəhvə plantasiyalarının sahibi idi. Ailənin sərvəti Lafarqın Santyaqoda, sonra isə Fransada təhsil almasına imkan vermişdi. Lafarqın nənə-babalarının hər biri fərqli etno-dini mənşəli idi. Onun ata tərəfdən babası Bordo bölgəsindən olan fransız xristian idi. Ata tərəfdən nənəsi Haiti inqilabından sonra Kubaya qaçan, əslən San-Dominqodan olan bir mulat idi. Lafarqın ana tərəfdən nənə-babası da San-Dominqodan qaçqın düşmüşdülər. Onun ana tərəfdən babası Fransa yəhudisi, nənəsi isə yerli Taino əcdadından olduğunu iddia edən Yamaykalı qadın idi. Lafarq özünün "ideologiyadan öncə beynəlxalq qana sahib internasionalçı" olduğunu və "damarlarında üç məzlum irqin qanının axdığını" bildirmişdi. ondan mənşəyi haqqında soruşduqda, o, dərhal "ən çox zənci kökənimlə qürur duyuram" deyə cavab vermişdi.
1851-ci ildə Lafarq ailəsi yenidən doğma şəhər Bordoya köçdü. Pol burada orta məktəbdə oxudu. Daha sonra o, Parisdə tibb təhsili aldı. Pol intellektual və siyasi karyerasına məhz Parisdə pozitivist fəlsəfəni dəstəkləməklə və III Napoleona qarşı çıxan respublikaçı qruplarla ünsiyyət qurmaqla başlamışdı. Pyer-Jozef Prudonun gördüyü işlər bu mərhələdə ona xüsusi təsir göstərmişdi. Lafarq prudonçu anarxist kimi fransız bölümünə qoşuldu. Buna baxmayaraq, o, tezliklə ən görkəmli inqilabçılardan ikisi – K.Marks və Lui Oqüst Blanki ilə ünsiyyət qurmağa başladı. Onların təsiri gənc Lafarqın anarxist meyllərinə son qoydu.
1865-ci ildə Lyejdə keçirilən Beynəlxalq Tələbələr Konqresində iştirak etdikdən sonra Fransa universitetlərində oxumaq Lafarqa qadağan edildi. Buna görə də Pol karyerasına başlamaq üçün Londona getməli oldu. O, Londonda Marksın evində tez-tez qonaq olur və Marksın ikinci qızı Laura ilə görüşürdü. Pol və Laura 1868-ci ilin aprelində Sen-Pankras qeydiyyat şöbəsində evləndilər. Evliliklərinin ilk üç ilində onların ikisi oğlan, biri qız olmaqla üç övladı doğulmuş, lakin onların hamısı körpə ikən ölmüşdülər. Cütlüyün başqa uşaqları yox idi.
Lafarq Birinci İnternasionalın Baş Şurasının üzvü seçildi, sonra İspaniya üzrə müxbir katib təyin edildi. Lakin o, bu ölkədəki işçi qrupları ilə heç bir ciddi əlaqə qura bilməmişdi. İspaniya beynəlxalq konqresə yalnız 1868-ci il Kantonalist inqilabından sonra qoşuldu. Lafarq marksizmi təmsil etməyi seçsə də, İtaliya anarxisti Cüzeppe Fanellinin gəlişi kimi hadisələr onun marksizmdən çox anarxizmdən güclü şəkildə təsirlənməsinə səbəb oldu.
Lafarqın anarxizmə qarşı çıxması onun Fransaya qayıtdıqdan sonra bəzi fransız fəhlə qruplarına böyük təsir etmiş bakuninçi təmayülləri tənqid edən bir neçə məqalə yazmasından sonra məlum oldu; bu məqalələr silsiləsi ilə Polun uzunmüddətli siyasi jurnalist karyerası başladı.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Paul Lafargue // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Paul Lafargue // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- The Fine Art Archive. 2003.
- Lafargue Planned Suicide Decade Ago (ing.). // The New York Times / J. Kahn Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1911. P. 40. ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
- Bauer P. Deux siècles d'histoire au Père Lachaise (fr.). Versailles: 2006. P. 452.
- Wheen, Francis. Karl Marx. London: Fourth Estate. 1999. ISBN . OCLC 688241941.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pol Lafarq 15 yanvar 1842 Santyaqo de Kuba d Ispaniya imperiyasi 26 noyabr 1911 Dravey d Fransanin inqilabci marksist sosialisti siyasi yazici iqtisadci jurnalist edebi tenqidci aktivist ve Karl Marksin kurekeni En meshur yazisi eseridir Kubada fransiz ve San Dominqo menseli ailede anadan olan Pol omrunun boyuk hissesini Fransada kecirmis ayri ayri illerde Ingiltere ve Ispaniyada da yasamisdir 69 yasinda iken 66 yasli heyat yoldasi Laura ile birlikde intihar etmisdir Pol Lafarqfr Paul LafargueDogum tarixi 15 yanvar 1842 1842 01 15 Dogum yeri Santyaqo de Kuba d Ispaniya imperiyasi IspaniyaVefat tarixi 26 noyabr 1911 1911 11 26 69 yasinda Vefat yeri Dravey d Vefat sebebi zeher d Defn yeri Per Lasez qebiristanligiHeyat yoldasi Laura Marks 1868 bilinmir Tehsili Paris UniversitetiFealiyyeti jurnalist siyasetci iqtisadci esseist yazici edebiyyat tenqidcisi filosofPartiyasi Fransa Sosialist PartiyasiUzvluyu Birinci Internasional d Vikianbarda elaqeli mediafayllar P Lafarqin adi Karl Marksin meshur sitati ile elaqedar tez tez hallanir Bele ki 1883 cu ilde vefat eden K Marks olumunden bir muddet evvel P Lafarqa ve Fransa Isci Partiyasinin tesiscisi Jul Gede mektub yazmisdi Her iki sexs artiq marksist prinsipleri temsil etdiklerini iddia edirdiler K Marks ise onlari inqilabla bagli gelisigozel ber bezekli ifadeler isletmekde ve islahatci mubarizenin deyerini inkar etmekde ittiham edirdi Bu hadise Fridrix Engelsin dediyine gore K Marksin meshur sitatinin yaranmasina sebeb olmusdu Bir sey deqiqdir ki men marksist deyilem HeyatiP Lafarq 1842 ci ilde indiki Kubanin Santyaqo de Kuba seherinde anadan olub Atasi Kubada qehve plantasiyalarinin sahibi idi Ailenin serveti Lafarqin Santyaqoda sonra ise Fransada tehsil almasina imkan vermisdi Lafarqin nene babalarinin her biri ferqli etno dini menseli idi Onun ata terefden babasi Bordo bolgesinden olan fransiz xristian idi Ata terefden nenesi Haiti inqilabindan sonra Kubaya qacan eslen San Dominqodan olan bir mulat idi Lafarqin ana terefden nene babasi da San Dominqodan qacqin dusmusduler Onun ana terefden babasi Fransa yehudisi nenesi ise yerli Taino ecdadindan oldugunu iddia eden Yamaykali qadin idi Lafarq ozunun ideologiyadan once beynelxalq qana sahib internasionalci oldugunu ve damarlarinda uc mezlum irqin qaninin axdigini bildirmisdi ondan menseyi haqqinda sorusduqda o derhal en cox zenci kokenimle qurur duyuram deye cavab vermisdi 1851 ci ilde Lafarq ailesi yeniden dogma seher Bordoya kocdu Pol burada orta mektebde oxudu Daha sonra o Parisde tibb tehsili aldi Pol intellektual ve siyasi karyerasina mehz Parisde pozitivist felsefeni desteklemekle ve III Napoleona qarsi cixan respublikaci qruplarla unsiyyet qurmaqla baslamisdi Pyer Jozef Prudonun gorduyu isler bu merhelede ona xususi tesir gostermisdi Lafarq prudoncu anarxist kimi fransiz bolumune qosuldu Buna baxmayaraq o tezlikle en gorkemli inqilabcilardan ikisi K Marks ve Lui Oqust Blanki ile unsiyyet qurmaga basladi Onlarin tesiri genc Lafarqin anarxist meyllerine son qoydu 1865 ci ilde Lyejde kecirilen Beynelxalq Telebeler Konqresinde istirak etdikden sonra Fransa universitetlerinde oxumaq Lafarqa qadagan edildi Buna gore de Pol karyerasina baslamaq ucun Londona getmeli oldu O Londonda Marksin evinde tez tez qonaq olur ve Marksin ikinci qizi Laura ile gorusurdu Pol ve Laura 1868 ci ilin aprelinde Sen Pankras qeydiyyat sobesinde evlendiler Evliliklerinin ilk uc ilinde onlarin ikisi oglan biri qiz olmaqla uc ovladi dogulmus lakin onlarin hamisi korpe iken olmusduler Cutluyun basqa usaqlari yox idi Lafarq Birinci Internasionalin Bas Surasinin uzvu secildi sonra Ispaniya uzre muxbir katib teyin edildi Lakin o bu olkedeki isci qruplari ile hec bir ciddi elaqe qura bilmemisdi Ispaniya beynelxalq konqrese yalniz 1868 ci il Kantonalist inqilabindan sonra qosuldu Lafarq marksizmi temsil etmeyi secse de Italiya anarxisti Cuzeppe Fanellinin gelisi kimi hadiseler onun marksizmden cox anarxizmden guclu sekilde tesirlenmesine sebeb oldu Lafarqin anarxizme qarsi cixmasi onun Fransaya qayitdiqdan sonra bezi fransiz fehle qruplarina boyuk tesir etmis bakuninci temayulleri tenqid eden bir nece meqale yazmasindan sonra melum oldu bu meqaleler silsilesi ile Polun uzunmuddetli siyasi jurnalist karyerasi basladi IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Paul Lafargue Brockhauz Ensiklopediyasi alm Paul Lafargue Internet Speculative Fiction Database ing 1995 The Fine Art Archive 2003 Lafargue Planned Suicide Decade Ago ing The New York Times J Kahn Manhattan NYC New York Times Company A G Sulzberger 1911 P 40 ed size 443000 ISSN 0362 4331 1553 8095 1542 667X Bauer P Deux siecles d histoire au Pere Lachaise fr Versailles 2006 P 452 ISBN 978 2 914611 48 0 Wheen Francis Karl Marx London Fourth Estate 1999 ISBN 1 84115 114 9 OCLC 688241941