Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
III Napoleon tam adı Şarl Lui Napoleon Bonapart (fr. Charles Louis Napoléon Bonaparte; 20 aprel 1808[…], Paris, Birinci Fransa İmperiyası[…] – 9 yanvar 1873[…]) — İkinci Fransa Respublikasının prezidenti, fransızların ilk prezidenti, İkinci imperiyanın ilk və fransızların III imperatoru, imperator I Napoleonun qardaşı oğlu.
| III Napoleon | |
|---|---|
| fr. Napoléon III | |
 | |
| 20 dekabr 1848 – 2 dekabr 1852 | |
| Sonrakı | Adolf Tyer |
Fransa imperatoru[d] | |
| 2 dekabr 1852 – 4 sentyabr 1870 | |
Fransa həmşahzadəsi[d] | |
| 20 dekabr 1848 – 4 sentyabr 1870 | |
| Əvvəlki | I Lui-Filipp |
| Sonrakı | Adolf Tyer |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Charles Louis Napoléon Bonaparte |
| Doğum tarixi | 20 aprel 1808[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 9 yanvar 1873[…](64 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | sepsis |
| Sülalə | Bonapartlar |
| Hərbi xidmət | |
| Döyüşlər | |
| | |
| Təltifləri |        |
| Monoqram |  |
| İmzası |  |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
portret, Frans Ksaver Vinterhalter
Bir sıra çevriliş cəhdindən sonra dinc yolla 1848-ci ildə II Respublika prezidenti kimi hakimiyyətə gəlmiş, 1851-ci ildə qanuni hakimiyyəti ləğv edib avtoritar polis rejimi yaradaraq bir ildən sonra özünü III İmperator elan edir. On illik qəddar bonapartizm ideyaları altında idarəçilikdən sonra 1860-cı ildə demokratik reformalar apararaq Fransanın iqtisadi, sənaye potensialının güclü inkişafına səbəb olmuşdur. 1870-ci ildə liberal konstitusiya qəbul edildikdən sonra, hakimiyyət yenidən qanuni parlamentə qayıdır. Fransa–Prussiya müharibəsində almanlara əsir düşən III Napoleon Fransanın sonuncu monarxı sayılır.
Həyatı
Kimliyi və gəncliyi
Şarl Lui Napoleon Bonapart oğlu eyni zamanda I Napoleonun qardaşı oğludur. Anası Hortenziya de Boharne də I Napoleon nəslinə aid olub (atası Aleksandr Vikonti terror nəticəsində öldürüldükdən sonra anası Jozefina Taşer de la Boharne I Napoleona ərə getmişdir.), Napoleon Bonapartın ögey qızı sayılır.
Şarl Lui Napoleon Bonapart adı altında dünyaya gəlsə də, onun Lui Filippin qanunsuz oğlu olması barədə çoxlu fərziyələr mövcuddur.
I Napoleonun saray iqamətgahında anasının təsiri altında böyüyən Şarl Napoleon Bonaparta rəğbət ruhunda tərbiyə almışdır. Təbiətcə mülayim, yumşaq, əliaçıq xasiyyətli olsa da, nadir hallarda özündən çıxardı. Napoleon ideyalarına sədaqətliliyi onu hakimiyyət hərisinə çevirir və bu yolda maneələri inamla, qətiyyətlə dəf edərdi. Bunun üçün isənilən üsula əl atmaqdan çəkinməzdi.1814-cü ildən başlayaraq Lui Napoleonun cavanlığı qəriblikdə keçmişdir. İmperiyanın süqutundan sonra kraliçac Hortenziya daha Fransada qala bilməyib Almaiyaya üz tutur, lakin burdan da qovulduqdan sonra İsveçrəyə pənah gətirir. Boden gölünün sahilində almış olduğu Arenenberq qəsrində]]. iki oğlu ilə yerləşir. Aqusburqda 1821–1823-cü illərdə St. Anna gimnaziyasına getməsinə baxmayaraq, bu yerdəyişmələr Lui Napoleonun sistematik təhsil almasına mane olduğundan anasından savayı abbat Bertran və Leba onunla məşqul olmuşlar. 1829-cu ildə İsveçrədə Tun artilleriya — topçular məktəbinə daxil olur və artilleriya kapitanı kimi İsveçrə ordusunda hərbi xidmət göstərir. 1832-ci ildən İsveçrə vətəndaşlığına Turqau kantonunun fəxri vətəndaşı kimi qəbul edilir ki, bu da ona fransız vətəndaşlığını saxlamaq imkanı verir. O "Considérations politiques et militaires sur la Suisse" (1833) adlı broşürünün və "Manuel d’artillerie" (1836) kitabının müəllifidir.
İtaliyada çevriliş və eksil həyatı
1829-cu ildə Lui Napoleon Rus-Türk müharibəsində iştirak etməyi planlaşdırır. Bu məqsədlə ilk növbədə o qardaşı ilə birlikdə italyan gizli siyasi təşkilatı olan Karbonarilər (it. carbonaro kömürçü deməkdir) ilə əlaqə yaradırlar. Orada o, Civita Castellana düşərgəsinə rəhbərlik edir. Müqavimət hərəkatının məğlubiyyətindən və qardaşının ölümündən sonra, I Lui Filippin hələ hakimiyyətdə olması onun anası ilə birlikdə Fransaya dönməsinə imkan verir. Strazburqda Lui Napoleon bir qədər zabiti Böyük Fransa yaratmaq ideyası ilə öz tərəfinə çəkərək artilleristlər reqimentini ələ almış olur. Lakin Strasburqda qərar tutan piyada bölüyü çevrilişdə iştirakdan imtina edərək onları məğlub və 9 noyabrda həbs edərək Parisə gətirir. Kral Lüdoviq Filipp tərəfindən ABŞ-yə mühacirətə getməsi şərti ilə bağışlanılır. 21 noyabr 1836-cı ildə Andromed freqattasında Rio de Jeneirodan keçərək Nyu-Yorka gəlir. Anası 1837-ci ildə ölüm yatağında olarkən Arenenberqə qayıdır. Lakin Fransanın tələbindən sonra İsveçrəni tərk edərək İngiltərəyə gələrək Londonda ikinci çevrilişə hazırlaşır.
Prezident və İmperator
təbliğat məqsədilə olunmuş foto montaj
Lui Napoleon 1848-ci ildə fevral inqilabından sonra Fransaya dönərək sosial ədalətlilik və milli böyüklük şüarları altında demokratik yolla hakimiyyətə gəlməyə çalışır. Dekabr ayında prezident seçkilərində rəqibi Lui Ejen Kavenyaka verilən 7317344 səslərdən 5430000-i toplayaraq qalib gəlir. 1849-cu ildə Lui Napoleon qoşunları İtaliya üzərinə yeridərək kilsə-dövlət statusunu yenidən bərpa etməyə çalışır. Nəhayət 2 iyulda Roma ələ keçirilir. Hakimiyyət müddətinin sona çatmasına az müddət qalmış Lui Napoleon 2 dekabr 1851-ci ildə dövlət çevrilişi edərək, qanlı çəkişmə və vətəndaş qarşıdurmasından öz xeyrinə istifadə edərək konstitusiya ona diktator səlahiyyəti verə biləcək dəyişiklikliyi xalq səsverməsinə çıxararaq səs çoxluğu ilə (7,5 milyon lehinə və 640000 əleyhinə) təsdiqləyir.
21 noyabr 1852-ci ildə imperiyanın bərpa edilməsi səs çoxluğu ilə (7824000 lehinə və 253000 əleyhinə) təsdiqlənərək Lui Napoleon 2 dekabr 1852-ci ildə Fransa İmperatoru III Napoleon adı ilə elan edilir. Avtoritar II İmperiyanın imperatoru III Napoleon mütləq hakimiyyətə malik idi. Belə ki parlament qanunvericilikdən kənar olub ancaq imperatorun təqdim etdiyi qərarları qəbul etməyə qadir idi. O parlamentarizmi dəstəkləyənləri həbs etdirir və ya da ölkəni tərk etməyə məcbur edirdi. Bunların arasında , Viktor Hüqo, Adolf Tye, Luis Jüşo de Lamorisier və Mari-Alfonsa Bedeu da vardı.
Hakimiyyəti
III Napoleon şərq məsələsinə ciddi yanaşırdı və istəmirdi ki, Osmanlı İmperiyasının əsas mövqeləri rusların əlinə düşsün. Qüds məsələsində katolik kilsəsinin dəstəyini alan III Napoleonun mövqeyi rus çarı I Nikolay mövqeyi ilə ziddiyyət təşkil edirdi. I Nikolayın Osmanlı İmperiyasındakı ortodoks kilsələrinin qəyyumluğunu öz üzərinə götürərək, Qüdsü öz təsir dairəsində saxlamaq məqsədilə Osmanlı İmperiyasına qarşı qoyduğu tələbə qarşı çıxaraq III Napoleon 1854-cü ilin mart ayında Rusiyaya qarşı müharibəyə qoşulur. Osmanlı İmperiyasının dağılması hesabına öz ərazilərini genişləndirməyə çalışan Rusiyaya qarşı müttəfiq qoşunlar Fransanın komandanlığı altında 1854–1855-ci illərdə Varna və Krıma çıxaraq Sevastopol qalasını tuturlar.
III Napoleon Rusiyanın daha da içərilərinə irəliləmək planını hazırlasa da, onun generalları əmisi Napoleon Bonapartın taleyindən ibrət götürməyi tövsiyə edirlər. Eyni zamanda orduda xəstəlik və böyük itkilər nəticəsində hökm sürən ruh düşkünlüyü də onu bu fikrindən daşındırır və sülhə razı olur. III Napoleon bir daha diplomatlıq qabiliyyətini göstərərək Paris konqresində Fransa İmperiyasının hegemonluğunu Avropada bir daha təsdiqlədi. Keçmiş kontinental Rusiya İmperiyasının yerini Fransa tutmuş oldu. İndi Rusiya Avstriyanın deyil Fransa və Prussiyanın müttəfiqinə çevrilmişdir. Sülh danışıqları zamanı III Napoleonun oğlu Lui Ejen dünyaya gəlir. Bu öz növbəsində Bonapart sülaləsinin uzunmüddətli hakimiyyətindən xəbər verirdi. 1855-ci ildə iki sui-qəsd cəhdinə məruz qalsa da (28 aprel italyanlı Covani Pyanori və 8 sentyabr Eduard Bellemar tərəfindən) Krım müharibəsində ki, qələbə, müvəffəqiyyətli Paris sülh konfransı və ölkə iqtisadiyyatının yüksəlişi onu daha da məşhurlaşdırdı. III Napoleon 1858-ci ildə Vyetnama dəniz ekspedissiyasında iştirak etmişdir.
1870-ci ildə Prussiya və Fransa arasında gərginlik yaşanır. Fransanın hərbi gücünə arxalanaraq əldə edəcəyi qələbə ilə öz siyasi səhvlərini ört-basdır etmək məqsədilə müharibəyə başlayır. Fransa İmperatoru baş komandanlığı öz üzərinə götürərək Metç qalasına gəlir. Lakin sidik kisəsinin iltihabı və kəskin ağrıları 30 avqust-da komandanlığı marşal Mak-Mahonsa təhvil verməyə məcbur edir. Beumont döyüşündən sonra Metç qalasına qayıdarkən prussiyalıların mühasirəsinə düşərək Sedan döyüşündə 2 sentyabr 1870-ci ildə əsir düşür. Bu hadisədən iki gün sonra Fransada III respublika hakimiyyəti elan edilir. III Napoleon prussiya truppası tərəfindən Kasselə gətirilir. 5 sentyabr 1870-ci ildə onu qalmaq üçün Jeromdakı əmisinin keçmiş iqamətgahı olmuş Vilhelmhöhe qəsrinə gətirirlər. 30 oktyabr 1870-ci ildə ona keçmiş imperatriça Yevgeniya ilə görüşməyə imkan verirlər. Müharibə tam şəkildə fransızların məğlubiyyəti ilə bitir.
Ölümü
Sülh müqaviləsindən sonra azad buraxıldıqdan sonra İngiltərəyə, Çizelherstə gedərək ömrünün sonuna kimi orada qalır. Fransaya qayıtmaq üçün plan hazırlasa da 9 yanvar 1873-cü ildə vəfat etdiyinə görə həyata keçirməyə müvəffəq olmur. 6 yanvar sidik kisəsi daşının çıxarılması əməliyyatı kecirir. 9 yanvar təkrar əməliyyat zamanı (o vaxtlar xloroform narkozunun ürəyə mənfi təsirləri məlum deyildi) xloroformun təsirindən kəskinləşən ürək çatışmazlığından vəfat edir. III Napoleon Müqəddəs Mişel Abbatlığında dəfn edilmişdir. Onun həyat yoldaşı və yeganə oğlu da bu abbatlıqda dəfn edilmişlər.
Həyat yoldaşı və oğlu
İmperator elan edildikdən sonra 29/30 yanvar 1853-cü ildə ispan qrafinyası Yevgeniya Mariya İqnasiya Avqustina Palafoks de Qusman Portokapperoya evlənmişdir. Lakin onlar arasındakı nikahı xoşbəxt adlandırmaq olmaz. Belə ki, III Napoleonun açıq-aşkar gəzəyən həyat sürməsi onu məyus etmişdi. İmperator gözəl qrafinyaya əvvəlki kimi maraq və diqqət göstərmirdi. Bu sarsıntıların nəticəsində tez-tez uşaq düşürmələrdən, çətinliklə keçən hamiləlik və doğuşdan sonra onların bir oğlu dünyaya gəlmişdir.
Ədəbiyyat
- T. A. B. Corley: Napoleon III: ein demokratischer Despot. Kohlhammer, Stuttgart 1982, .
- Michael Erbe: "Napoleon III. (1848/52–1870)". In: Peter Cl. Hartmann (Hrg.): Französische Könige und Kaiser der Neuzeit. Von Ludwig XII. bis Napoleon III. 1498–1870. C. H. Beck München 1994, (S. 422–452.).
- Konstantin Frantz: Masse oder Volk. Louis Napoleon. Herausgegeben und mit einer Einleitung versehen von Franz Kemper. Potsdam: Alfred Protte Verlag 1933.
- Catherine Granger: L'empereur et les arts: la liste civile de Napoléon III. Reihe: Mémoires et documents 79, École des Chartes, Paris 2005, . .
- Dominik Gügel, Christina Egli: Napoleon III. Der Kaiser vom Bodensee. Labhard Medien, Konstanz 2008. .
- Franz Herre: Napoleon III. Glanz und Elend des zweiten Kaiserreiches. Bertelsmann München 1990.
- Franz Herre: Napoleon III. Eine Biographie. FOCUS Edition Band 1, Diederichs, München 2006, .
- Joachim Kühn: Napoleon III. Ein Selbstbildnis in ungedruckten und zerstreuten Briefen und Aufzeichnungen. Napoléon Museum Arenenberg, Salenstein 1993. .
- Heinz Rieder: Napoleon III. Abenteurer und Imperator. Casimir Katz Verlag, Gernsbach 2006. ISBN 3–938047–16-X.
- Felix Schlagintweit: Napoleon III. Lulu und Eugenie. Theodor Ackermann, München 1935.
- German Werth: Der Krimkrieg. Geburtsstunde der Weltmacht Russland. Straube, Erlangen, Bonn, Wien 1989. ISBN 3–927491–08-X, als Taschenbuch: Ullstein 1997, .
- Johannes Willms: Napoleon III. Frankreichs letzter Kaiser. C. H. Beck, München 2008. .
- Karl Marx: Der achtzehnte Brumaire des Louis Bonaparte (1852) Online.
İstinadlar
- Charles, Louis Bonaparte (fr.). / Assemblée nationale
- Lundy D. R. Charles Louis Napoleon Bonaparte // The Peerage (ing.).
- Наполеон III // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Archivio Storico Ricordi. 1808.
- Bodensee-Magazin Spezial: Napoleonmuseum — Schloss Arenenberg, das schönste Schloss am Bodensee. Konstanz: Labhard 2005.
- Heinz Rieder: Napoleon III. Abenteurer und Imperator S. 44 ff.
- Heinz Rieder: Napoleon III. Abenteurer und Imperator S. 62 ff.
- Heinz Rieder: Napoleon III. Abenteurer und Imperator S. 188.
- Heinz Rieder: Napoleon III. Abenteurer und Imperator S. 215.
- Heinz Rieder: Napoleon III. Abenteurer und Imperator S. 217.
- http://www.retrobibliothek.de/retrobib/seite.html?id=131757 2021-06-21 at the Wayback Machine, zugegriffen am 23. Mai 2009.
Xarici keçidlər
| SƏLƏF (XXXVI Fransa kralı) |  | III Napoleon Bonapart sülaləsi imperatoru | | XƏLƏF (III Respublika prezidenti) |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
III Napoleon tam adi Sarl Lui Napoleon Bonapart fr Charles Louis Napoleon Bonaparte 20 aprel 1808 Paris Birinci Fransa Imperiyasi 9 yanvar 1873 Ikinci Fransa Respublikasinin prezidenti fransizlarin ilk prezidenti Ikinci imperiyanin ilk ve fransizlarin III imperatoru imperator I Napoleonun qardasi oglu III Napoleonfr Napoleon IIIFransa Prezidenti20 dekabr 1848 2 dekabr 1852SonrakiAdolf TyerFransa imperatoru d 2 dekabr 1852 4 sentyabr 1870Fransa hemsahzadesi d 20 dekabr 1848 4 sentyabr 1870EvvelkiI Lui FilippSonrakiAdolf TyerSexsi melumatlarDogum adi Charles Louis Napoleon BonaparteDogum tarixi 20 aprel 1808 1808 04 20 Dogum yeri Paris Birinci Fransa Imperiyasi Vefat tarixi 9 yanvar 1873 1873 01 09 64 yasinda Vefat sebebi sepsisSulale BonapartlarHerbi xidmetDoyusler Fransa Prussiya muharibesiTeltifleriMonoqramImzasi Vikianbarda elaqeli mediafayllarIII Napoleon portret Frans Ksaver Vinterhalter Bir sira cevrilis cehdinden sonra dinc yolla 1848 ci ilde II Respublika prezidenti kimi hakimiyyete gelmis 1851 ci ilde qanuni hakimiyyeti legv edib avtoritar polis rejimi yaradaraq bir ilden sonra ozunu III Imperator elan edir On illik qeddar bonapartizm ideyalari altinda idarecilikden sonra 1860 ci ilde demokratik reformalar apararaq Fransanin iqtisadi senaye potensialinin guclu inkisafina sebeb olmusdur 1870 ci ilde liberal konstitusiya qebul edildikden sonra hakimiyyet yeniden qanuni parlamente qayidir Fransa Prussiya muharibesinde almanlara esir dusen III Napoleon Fransanin sonuncu monarxi sayilir HeyatiKimliyi ve gencliyi Sarl Lui Napoleon Bonapart oglu eyni zamanda I Napoleonun qardasi ogludur Anasi Hortenziya de Boharne de I Napoleon nesline aid olub atasi Aleksandr Vikonti terror neticesinde olduruldukden sonra anasi Jozefina Taser de la Boharne I Napoleona ere getmisdir Napoleon Bonapartin ogey qizi sayilir Sarl Lui Napoleon Bonapart adi altinda dunyaya gelse de onun Lui Filippin qanunsuz oglu olmasi barede coxlu ferziyeler movcuddur I Napoleonun saray iqametgahinda anasinin tesiri altinda boyuyen Sarl Napoleon Bonaparta regbet ruhunda terbiye almisdir Tebietce mulayim yumsaq eliaciq xasiyyetli olsa da nadir hallarda ozunden cixardi Napoleon ideyalarina sedaqetliliyi onu hakimiyyet herisine cevirir ve bu yolda maneeleri inamla qetiyyetle def ederdi Bunun ucun isenilen usula el atmaqdan cekinmezdi 1814 cu ilden baslayaraq Lui Napoleonun cavanligi qeriblikde kecmisdir Imperiyanin suqutundan sonra kralicac Hortenziya daha Fransada qala bilmeyib Almaiyaya uz tutur lakin burdan da qovulduqdan sonra Isvecreye penah getirir Boden golunun sahilinde almis oldugu Arenenberq qesrinde iki oglu ile yerlesir Aqusburqda 1821 1823 cu illerde St Anna gimnaziyasina getmesine baxmayaraq bu yerdeyismeler Lui Napoleonun sistematik tehsil almasina mane oldugundan anasindan savayi abbat Bertran ve Leba onunla mesqul olmuslar 1829 cu ilde Isvecrede Tun artilleriya topcular mektebine daxil olur ve artilleriya kapitani kimi Isvecre ordusunda herbi xidmet gosterir 1832 ci ilden Isvecre vetendasligina Turqau kantonunun fexri vetendasi kimi qebul edilir ki bu da ona fransiz vetendasligini saxlamaq imkani verir O Considerations politiques et militaires sur la Suisse 1833 adli brosurunun ve Manuel d artillerie 1836 kitabinin muellifidir Italiyada cevrilis ve eksil heyati 1829 cu ilde Lui Napoleon Rus Turk muharibesinde istirak etmeyi planlasdirir Bu meqsedle ilk novbede o qardasi ile birlikde italyan gizli siyasi teskilati olan Karbonariler it carbonaro komurcu demekdir ile elaqe yaradirlar Orada o Civita Castellana dusergesine rehberlik edir Muqavimet herekatinin meglubiyyetinden ve qardasinin olumunden sonra I Lui Filippin hele hakimiyyetde olmasi onun anasi ile birlikde Fransaya donmesine imkan verir Strazburqda Lui Napoleon bir qeder zabiti Boyuk Fransa yaratmaq ideyasi ile oz terefine cekerek artilleristler reqimentini ele almis olur Lakin Strasburqda qerar tutan piyada boluyu cevrilisde istirakdan imtina ederek onlari meglub ve 9 noyabrda hebs ederek Parise getirir Kral Ludoviq Filipp terefinden ABS ye muhacirete getmesi serti ile bagislanilir 21 noyabr 1836 ci ilde Andromed freqattasinda Rio de Jeneirodan kecerek Nyu Yorka gelir Anasi 1837 ci ilde olum yataginda olarken Arenenberqe qayidir Lakin Fransanin telebinden sonra Isvecreni terk ederek Ingiltereye gelerek Londonda ikinci cevrilise hazirlasir Prezident ve Imperator Dord Napoleon birlikde tebligat meqsedile olunmus foto montaj Lui Napoleon 1848 ci ilde fevral inqilabindan sonra Fransaya donerek sosial edaletlilik ve milli boyukluk suarlari altinda demokratik yolla hakimiyyete gelmeye calisir Dekabr ayinda prezident seckilerinde reqibi Lui Ejen Kavenyaka verilen 7317344 seslerden 5430000 i toplayaraq qalib gelir 1849 cu ilde Lui Napoleon qosunlari Italiya uzerine yeriderek kilse dovlet statusunu yeniden berpa etmeye calisir Nehayet 2 iyulda Roma ele kecirilir Hakimiyyet muddetinin sona catmasina az muddet qalmis Lui Napoleon 2 dekabr 1851 ci ilde dovlet cevrilisi ederek qanli cekisme ve vetendas qarsidurmasindan oz xeyrine istifade ederek konstitusiya ona diktator selahiyyeti vere bilecek deyisiklikliyi xalq sesvermesine cixararaq ses coxlugu ile 7 5 milyon lehine ve 640000 eleyhine tesdiqleyir 21 noyabr 1852 ci ilde imperiyanin berpa edilmesi ses coxlugu ile 7824000 lehine ve 253000 eleyhine tesdiqlenerek Lui Napoleon 2 dekabr 1852 ci ilde Fransa Imperatoru III Napoleon adi ile elan edilir Avtoritar II Imperiyanin imperatoru III Napoleon mutleq hakimiyyete malik idi Bele ki parlament qanunvericilikden kenar olub ancaq imperatorun teqdim etdiyi qerarlari qebul etmeye qadir idi O parlamentarizmi destekleyenleri hebs etdirir ve ya da olkeni terk etmeye mecbur edirdi Bunlarin arasinda Viktor Huqo Adolf Tye Luis Juso de Lamorisier ve Mari Alfonsa Bedeu da vardi HakimiyyetiKrim muharibesi III Napoleon serq meselesine ciddi yanasirdi ve istemirdi ki Osmanli Imperiyasinin esas movqeleri ruslarin eline dussun Quds meselesinde katolik kilsesinin desteyini alan III Napoleonun movqeyi rus cari I Nikolay movqeyi ile ziddiyyet teskil edirdi I Nikolayin Osmanli Imperiyasindaki ortodoks kilselerinin qeyyumlugunu oz uzerine goturerek Qudsu oz tesir dairesinde saxlamaq meqsedile Osmanli Imperiyasina qarsi qoydugu telebe qarsi cixaraq III Napoleon 1854 cu ilin mart ayinda Rusiyaya qarsi muharibeye qosulur Osmanli Imperiyasinin dagilmasi hesabina oz erazilerini genislendirmeye calisan Rusiyaya qarsi muttefiq qosunlar Fransanin komandanligi altinda 1854 1855 ci illerde Varna ve Krima cixaraq Sevastopol qalasini tuturlar III Napoleon Rusiyanin daha da icerilerine irelilemek planini hazirlasa da onun generallari emisi Napoleon Bonapartin taleyinden ibret goturmeyi tovsiye edirler Eyni zamanda orduda xestelik ve boyuk itkiler neticesinde hokm suren ruh duskunluyu de onu bu fikrinden dasindirir ve sulhe razi olur III Napoleon bir daha diplomatliq qabiliyyetini gostererek Paris konqresinde Fransa Imperiyasinin hegemonlugunu Avropada bir daha tesdiqledi Kecmis kontinental Rusiya Imperiyasinin yerini Fransa tutmus oldu Indi Rusiya Avstriyanin deyil Fransa ve Prussiyanin muttefiqine cevrilmisdir Sulh danisiqlari zamani III Napoleonun oglu Lui Ejen dunyaya gelir Bu oz novbesinde Bonapart sulalesinin uzunmuddetli hakimiyyetinden xeber verirdi 1855 ci ilde iki sui qesd cehdine meruz qalsa da 28 aprel italyanli Covani Pyanori ve 8 sentyabr Eduard Bellemar terefinden Krim muharibesinde ki qelebe muveffeqiyyetli Paris sulh konfransi ve olke iqtisadiyyatinin yukselisi onu daha da meshurlasdirdi III Napoleon 1858 ci ilde Vyetnama deniz ekspedissiyasinda istirak etmisdir Fransa Prussiya muharibesi III Napoleonun Prussiya kaizeri Vilhelme tehvil verilmesi 1870 ci ilde Prussiya ve Fransa arasinda gerginlik yasanir Fransanin herbi gucune arxalanaraq elde edeceyi qelebe ile oz siyasi sehvlerini ort basdir etmek meqsedile muharibeye baslayir Fransa Imperatoru bas komandanligi oz uzerine goturerek Metc qalasina gelir Lakin sidik kisesinin iltihabi ve keskin agrilari 30 avqust da komandanligi marsal Mak Mahonsa tehvil vermeye mecbur edir Beumont doyusunden sonra Metc qalasina qayidarken prussiyalilarin muhasiresine duserek Sedan doyusunde 2 sentyabr 1870 ci ilde esir dusur Bu hadiseden iki gun sonra Fransada III respublika hakimiyyeti elan edilir III Napoleon prussiya truppasi terefinden Kassele getirilir 5 sentyabr 1870 ci ilde onu qalmaq ucun Jeromdaki emisinin kecmis iqametgahi olmus Vilhelmhohe qesrine getirirler 30 oktyabr 1870 ci ilde ona kecmis imperatrica Yevgeniya ile gorusmeye imkan verirler Muharibe tam sekilde fransizlarin meglubiyyeti ile bitir OlumuSulh muqavilesinden sonra azad buraxildiqdan sonra Ingiltereye Cizelherste gederek omrunun sonuna kimi orada qalir Fransaya qayitmaq ucun plan hazirlasa da 9 yanvar 1873 cu ilde vefat etdiyine gore heyata kecirmeye muveffeq olmur 6 yanvar sidik kisesi dasinin cixarilmasi emeliyyati kecirir 9 yanvar tekrar emeliyyat zamani o vaxtlar xloroform narkozunun ureye menfi tesirleri melum deyildi xloroformun tesirinden keskinlesen urek catismazligindan vefat edir III Napoleon Muqeddes Misel Abbatliginda defn edilmisdir Onun heyat yoldasi ve yegane oglu da bu abbatliqda defn edilmisler Heyat yoldasi ve ogluImperator elan edildikden sonra 29 30 yanvar 1853 cu ilde ispan qrafinyasi Yevgeniya Mariya Iqnasiya Avqustina Palafoks de Qusman Portokapperoya evlenmisdir Lakin onlar arasindaki nikahi xosbext adlandirmaq olmaz Bele ki III Napoleonun aciq askar gezeyen heyat surmesi onu meyus etmisdi Imperator gozel qrafinyaya evvelki kimi maraq ve diqqet gostermirdi Bu sarsintilarin neticesinde tez tez usaq dusurmelerden cetinlikle kecen hamilelik ve dogusdan sonra onlarin bir oglu dunyaya gelmisdir Edebiyyat T A B Corley Napoleon III ein demokratischer Despot Kohlhammer Stuttgart 1982 ISBN 978 3 17 094111 3 Michael Erbe Napoleon III 1848 52 1870 In Peter Cl Hartmann Hrg Franzosische Konige und Kaiser der Neuzeit Von Ludwig XII bis Napoleon III 1498 1870 C H Beck Munchen 1994 ISBN 978 3 406 38506 3 S 422 452 Konstantin Frantz Masse oder Volk Louis Napoleon Herausgegeben und mit einer Einleitung versehen von Franz Kemper Potsdam Alfred Protte Verlag 1933 Catherine Granger L empereur et les arts la liste civile de Napoleon III Reihe Memoires et documents 79 Ecole des Chartes Paris 2005 ISBN 2 900791 71 5 Dominik Gugel Christina Egli Napoleon III Der Kaiser vom Bodensee Labhard Medien Konstanz 2008 ISBN 978 3 939142 26 3 Franz Herre Napoleon III Glanz und Elend des zweiten Kaiserreiches Bertelsmann Munchen 1990 Franz Herre Napoleon III Eine Biographie FOCUS Edition Band 1 Diederichs Munchen 2006 ISBN 978 3 7205 2860 3 Joachim Kuhn Napoleon III Ein Selbstbildnis in ungedruckten und zerstreuten Briefen und Aufzeichnungen Napoleon Museum Arenenberg Salenstein 1993 ISBN 3 85809 086 7 Heinz Rieder Napoleon III Abenteurer und Imperator Casimir Katz Verlag Gernsbach 2006 ISBN 3 938047 16 X Felix Schlagintweit Napoleon III Lulu und Eugenie Theodor Ackermann Munchen 1935 German Werth Der Krimkrieg Geburtsstunde der Weltmacht Russland Straube Erlangen Bonn Wien 1989 ISBN 3 927491 08 X als Taschenbuch Ullstein 1997 ISBN 978 3 548 34949 7 Johannes Willms Napoleon III Frankreichs letzter Kaiser C H Beck Munchen 2008 ISBN 978 3 406 57151 0 Karl Marx Der achtzehnte Brumaire des Louis Bonaparte 1852 Online IstinadlarCharles Louis Bonaparte fr Assemblee nationale Lundy D R Charles Louis Napoleon Bonaparte The Peerage ing Napoleon III Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Archivio Storico Ricordi 1808 Bodensee Magazin Spezial Napoleonmuseum Schloss Arenenberg das schonste Schloss am Bodensee Konstanz Labhard 2005 ISBN 3 926937 85 8 Heinz Rieder Napoleon III Abenteurer und Imperator S 44 ff Heinz Rieder Napoleon III Abenteurer und Imperator S 62 ff Heinz Rieder Napoleon III Abenteurer und Imperator S 188 Heinz Rieder Napoleon III Abenteurer und Imperator S 215 Heinz Rieder Napoleon III Abenteurer und Imperator S 217 http www retrobibliothek de retrobib seite html id 131757 2021 06 21 at the Wayback Machine zugegriffen am 23 Mai 2009 Xarici kecidlerSELEF XXXVI Fransa krali III Napoleon Bonapart sulalesi imperatoru XELEF III Respublika prezidenti