Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Osteomielit — sümük infeksiyası. Simptomlara sümükdə ağrı, qızartı, qızdırma və zəiflik daxil ola bilər.
| Osteomelit | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | M |
| XBT-9 | |
| XBT-9-KM | 730.1, 730.10 |
| DiseasesDB | 9367 |
| MedlinePlus | 000437 |
| eMedicine | ped/1677 |
| MeSH | D010019 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Uşaqlarda ən çox qol və ayaqların uzun sümükləri, bud sümüyü və çiyin, böyüklərdə isə topuq, onurğa və yan sümükləri təsirlənir.
Səbəbi
Səbəbi adətən bakterial infeksiyadır, lakin nadir hallarda göbələk infeksiyası da ola bilər. Osteomielitin inkişafı üçün risklər arasında şəkərli diabet, venadaxili narkotik istifadəsi, dalağın əvvəlcədən çıxarılması və həmən bölgənin travması daxildir.
| Yaş qrupu | Ən çox yayılmış orqanizmlər |
|---|---|
| Yenidoğulmuşlar (4 aydan kiçik) | Stafilokokkus aureus, Enterobakter növləri və A və B qrup Streptokokkus növləri |
| Uşaqlar (4 aydan 4 yaşa qədər) | S. aureus, A qrupu Streptokokkus növləri, Haemofilus influenzae və Enterobakter növləri |
| Uşaqlar, yeniyetmələr (4 yaşdan böyüklərə) | S. aureus (80%), A qrupu Streptokokkus növləri, H. influenzae və Enterobakter növləri |
| Yetkinlər | S. aureus və bəzən EnterobaKter və ya Streptokokkus növləri |
| Oraq hüceyrə anemiyası olan xəstələr | Salmonella növləri ən çox oraq hüceyrə xəstəliyi olan xəstələrdə olur. |
Uşaqlarda adətən uzun sümüklərin ucları olan metafizlər təsirlənir. Yetkinlərdə fəqərə və çanaq sümüyü ən çox təsirlənir.
Osteomielit ağciyər vərəmi olan xəstələrin 1-3%-də ikinci dərəcəli ağırlaşmadır. Vərəm osteomielitində uzun sümüklər və fəqərələr təsirlənməyə meyllidir.
Stafilokokkus aureus, osteomielitin bütün formalarından ən çox təcrid olunmuş orqanizmdir.
Yetkinlərdə xəstəliyin ən çox görülən forması sümüyün yerli infeksiyaya məruz qalması nəticəsində yaranır. Stafilokokkus aureus bitişik infeksiya bölgələrindən toxumlanmış osteomielitdə ən çox görülən orqanizmdir. Lakin anaeroblar və qram-mənfi orqanizmlər, o cümlədən Pseudomonas aeruginosa, E. koli və Serratia marcescens də geniş yayılmışdır. Qarışıq infeksiyalar istisna deyil, qaydadır.
Burkholderia cepacia kompleksi venadaxili narkotik istifadəçilərdə onurğa osteomielitinə səbəb olur.
Patogenezi
Mikroorqanizmlər sümüyə üç əsas yolla yoluxa bilərlər:
- Qan axını ilə (hematogen yolla) – ən çox yayılmış üsul
- Yaxınlıqdakı infeksiya sahələrindən (selülitdə olduğu kimi)
- Travma, o cümlədən yatrogen səbəblər, məsələn, oynaqların dəyişdirilməsi və ya sınıqla əlaqəli infeksiyaya səbəb olan sınıqların daxili fiksasiyası və ya dişlərin ikincili periapikal periodontiti.
Diaqnozu
Diaqnoz adətən simptomlara və C-reaktiv zülal (CRP) və eritrositlərin çökmə sürəti (ESR) kimi əsas laboratoriya testlərinə əsaslanaraq təklif edilir, çünki kəskin infeksiyadan sonra ilk bir neçə gündə düz rentgenoqramlar nəzərə çarpmır. Diaqnoz qan testləri, tibbi görüntüləmə və sümük biopsiyası ilə təsdiqlənir.
Rentgenoqrafiya və KT diaqnozun ilkin üsuludur, lakin dəqiq deyil və diaqnoz üçün yalnız orta dərəcədə spesifikdir. Onlar mütərəqqi osteomielitdə kortikal destruksiya göstərə bilər, lakin başlanğıc və ya gizli keçən osteomelitdə yox.
Təsdiqləmə ən çox MRT ilə aparılır.
Osteomieliti ümumi şəkildə çətinləşdirə bilən amillər sümük sınıqları, amiloidoz, endokardit və ya sepsisdir.
Təsnifatı
- İrinli osteomielit
- Kəskin irinli osteomielit
- Xroniki irinli osteomielit
- İlkin (əvvəlki mərhələ yoxdur)
- İkinci dərəcəli (kəskin fazadan sonra)
- Qeyri-irinli osteomielit
- Diffuz skleroz
- Yerli skleroz (kondensasiya edən osteit)
- Proliferativ periostit (periostitis ossifikans, Garre sklerozan osteomielit)
- Osteoradionekroz
Çənənin osteomieliti uzun sümüklərin osteomielitindən bir çox cəhətdən fərqlənir.
Müalicəsi
Bakterial osteomielitin müalicəsi tez-tez həm antimikrob dərmanları, həm də cərrahi müalicəni əhatə edir. Qan axını zəif olan insanlarda amputasiya tələb oluna bilər. Miketoma infeksiyası ilə əlaqəli nisbətən nadir göbələk osteomielitinin müalicəsi göbələk əleyhinə dərmanların istifadəsini əhatə edir. Bakterial osteomielitdən fərqli olaraq, amputasiyalar və ya geniş sümük rezeksiyaları daha çox inkişaf etmiş göbələk osteomielitində, yəni miketomada olur (əksər hallarda topuq infeksiyaları). Bakterial osteomielitin müalicəsinin nəticələri, vəziyyət qısa müddət ərzində mövcud olduqda ümumiyyətlə müsbət olur. Antibiotiklərin mövcudluğundan əvvəl ölüm riski əhəmiyyətli idir.
Osteomielit çox vaxt həftələr və ya aylar ərzində antibiotik müalicəsi tələb edir. Ağır hallarda yaranı cərrahi yolla təmizlənməsi və ya hətta amputasiya tələb oluna bilər.
Simptomları
Simptomlar, xüsusilə kəskin bakterial osteomielitli uşaqlarda üzərini örtən qızartı, qızdırma, zəiflik və yeriyə bilməmə ilə birlikdə sümükdə ağrı ola bilər. Xəstəliyin başlaması ani və ya tədricən ola bilər. Böyümüş limfa düyünləri də xəstəliyə səbəb olur. Əsasən qanla keçən bakterial osteomielitdə yoluxma üsulundan fərqli olaraq, göbələkli osteomielit dəri infeksiyası kimi başlayır, sonra sümüklərə çatana qədər daha dərin toxumalara nüfuz edir.
Kəskin osteomielitin sadə (irinli) forması
- titrəmə;
- qızdırma;
- irinli intoksikasiya
- iştahsızlıq;
- baş ağrısı;
- əhvalın pozulması;
- zəiflik.
Kəskin osteomielitin anaerob forması
Kəskin osteomielitin anaerob forması çətin keçir:
- qanqrenanin başlanğıcı;
- təsirə məruz qalan əzada şiddətli, dözülməz ağrı;
- həddindən artıq yüksək bədən temperaturu (40-41 ° C);
- çox ağır intoksikasiya:
- həddindən artıq zəiflik;
- şiddətli bədən ağrıları;
- tər tökmək;
- iştahsızlıq.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- "Osteomyelitis". NORD (National Organization for Rare Disorders). 2005. 11 February 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 20 July 2017.
- El-Sobky, T; Mahmoud, S. "Acute osteoarticular infections in children are frequently forgotten multidiscipline emergencies: beyond the technical skills". EFORT Open Reviews. 6 (7). July 2021: 584–592. doi:10.1302/2058-5241.6.200155. PMC 8335954 (#bad_pmc). PMID 34377550 (#bad_pmid).
- "Osteomyelitis". Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD) (ingilis). 2016. 9 February 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 20 July 2017.
- El-Sobky, TA; Haleem, JF; Samir, S. "Eumycetoma Osteomyelitis of the Calcaneus in a Child: A Radiologic-Pathologic Correlation following Total Calcanectomy". Case Reports in Pathology. 2015. 2015: 129020. doi:10.1155/2015/129020. PMC 4592886. PMID 26483983.
- Kumar, Vinay; Abbas, Abul K.; Fausto, Nelson; Mitchell, Richard N. (2007). Robbins Basic Pathology (8th ed.). Saunders Elsevier. pp. 810–11 ISBN
- Weinstein, Lenny; Knowlton, Christin A.; Smith, Miriam A. "Cervical osteomyelitis caused by Burkholderia cepacia after rhinoplasty". 2 (1). 2007-12-16: 76–77. doi:10.3855/jidc.327. ISSN 1972-2680. PMID 19736393.
- Luqmani, Raashid; Robb, James; Daniel, Porter; Benjamin, Joseph. Orthopaedics, Trauma and Rheumatology (second). Mosby. 2013. səh. 96. ISBN .
- Metsemakers, WJ; Morgenstern, M; McNally, MA; və b. "Fracture-related infection: A consensus on definition from an international expert group". Injury. 49 (3). March 2018: 505–510. doi:10.1016/j.injury.2017.08.040. PMID 28867644.
- van de Sande, Wendy; Fahal, Ahmed; Ahmed, Sarah Abdalla; və b. "Closing the mycetoma knowledge gap". Medical Mycology. 56 (suppl_1). 10 March 2018: S153–S164. doi:10.1093/mmy/myx061. PMID 28992217.
- Brackenridge, R. D. C.; Croxson, Richard S.; Mackenzie, Ross. Medical Selection of Life Risks 5th Edition Swiss Re branded (ingilis). Springer. 2016. səh. 912. ISBN . 2017-09-10 tarixində .
- Root, Richard K.; Waldvogel, Francis; Corey, Lawrence; Stamm, Walter E. Clinical Infectious Diseases: A Practical Approach (ingilis). Oxford University Press. 1999. səh. 577. ISBN . 2023-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-16.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Osteomielit sumuk infeksiyasi Simptomlara sumukde agri qizarti qizdirma ve zeiflik daxil ola biler OsteomelitXBT 10 M86 XBT 9 730XBT 9 KM 730 1 730 10DiseasesDB 9367MedlinePlus 000437eMedicine ped 1677 MeSH D010019 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Usaqlarda en cox qol ve ayaqlarin uzun sumukleri bud sumuyu ve ciyin boyuklerde ise topuq onurga ve yan sumukleri tesirlenir SebebiSebebi adeten bakterial infeksiyadir lakin nadir hallarda gobelek infeksiyasi da ola biler Osteomielitin inkisafi ucun riskler arasinda sekerli diabet venadaxili narkotik istifadesi dalagin evvelceden cixarilmasi ve hemen bolgenin travmasi daxildir Yas qrupu En cox yayilmis orqanizmlerYenidogulmuslar 4 aydan kicik Stafilokokkus aureus Enterobakter novleri ve A ve B qrup Streptokokkus novleriUsaqlar 4 aydan 4 yasa qeder S aureus A qrupu Streptokokkus novleri Haemofilus influenzae ve Enterobakter novleriUsaqlar yeniyetmeler 4 yasdan boyuklere S aureus 80 A qrupu Streptokokkus novleri H influenzae ve Enterobakter novleriYetkinler S aureus ve bezen EnterobaKter ve ya Streptokokkus novleriOraq huceyre anemiyasi olan xesteler Salmonella novleri en cox oraq huceyre xesteliyi olan xestelerde olur Usaqlarda adeten uzun sumuklerin uclari olan metafizler tesirlenir Yetkinlerde feqere ve canaq sumuyu en cox tesirlenir Osteomielit agciyer veremi olan xestelerin 1 3 de ikinci dereceli agirlasmadir Verem osteomielitinde uzun sumukler ve feqereler tesirlenmeye meyllidir Stafilokokkus aureus osteomielitin butun formalarindan en cox tecrid olunmus orqanizmdir Yetkinlerde xesteliyin en cox gorulen formasi sumuyun yerli infeksiyaya meruz qalmasi neticesinde yaranir Stafilokokkus aureus bitisik infeksiya bolgelerinden toxumlanmis osteomielitde en cox gorulen orqanizmdir Lakin anaeroblar ve qram menfi orqanizmler o cumleden Pseudomonas aeruginosa E koli ve Serratia marcescens de genis yayilmisdir Qarisiq infeksiyalar istisna deyil qaydadir Burkholderia cepacia kompleksi venadaxili narkotik istifadecilerde onurga osteomielitine sebeb olur PatogeneziMikroorqanizmler sumuye uc esas yolla yoluxa bilerler Qan axini ile hematogen yolla en cox yayilmis usul Yaxinliqdaki infeksiya sahelerinden selulitde oldugu kimi Travma o cumleden yatrogen sebebler meselen oynaqlarin deyisdirilmesi ve ya siniqla elaqeli infeksiyaya sebeb olan siniqlarin daxili fiksasiyasi ve ya dislerin ikincili periapikal periodontiti DiaqnozuHer iki ayagin osteomeliti Diaqnoz adeten simptomlara ve C reaktiv zulal CRP ve eritrositlerin cokme sureti ESR kimi esas laboratoriya testlerine esaslanaraq teklif edilir cunki keskin infeksiyadan sonra ilk bir nece gunde duz rentgenoqramlar nezere carpmir Diaqnoz qan testleri tibbi goruntuleme ve sumuk biopsiyasi ile tesdiqlenir Rentgenoqrafiya ve KT diaqnozun ilkin usuludur lakin deqiq deyil ve diaqnoz ucun yalniz orta derecede spesifikdir Onlar mutereqqi osteomielitde kortikal destruksiya gostere biler lakin baslangic ve ya gizli kecen osteomelitde yox Tesdiqleme en cox MRT ile aparilir Osteomieliti umumi sekilde cetinlesdire bilen amiller sumuk siniqlari amiloidoz endokardit ve ya sepsisdir TesnifatiIrinli osteomielit Keskin irinli osteomielit Xroniki irinli osteomielit Ilkin evvelki merhele yoxdur Ikinci dereceli keskin fazadan sonra Qeyri irinli osteomielit Diffuz skleroz Yerli skleroz kondensasiya eden osteit Proliferativ periostit periostitis ossifikans Garre sklerozan osteomielit Osteoradionekroz Cenenin osteomieliti uzun sumuklerin osteomielitinden bir cox cehetden ferqlenir MualicesiBakterial osteomielitin mualicesi tez tez hem antimikrob dermanlari hem de cerrahi mualiceni ehate edir Qan axini zeif olan insanlarda amputasiya teleb oluna biler Miketoma infeksiyasi ile elaqeli nisbeten nadir gobelek osteomielitinin mualicesi gobelek eleyhine dermanlarin istifadesini ehate edir Bakterial osteomielitden ferqli olaraq amputasiyalar ve ya genis sumuk rezeksiyalari daha cox inkisaf etmis gobelek osteomielitinde yeni miketomada olur ekser hallarda topuq infeksiyalari Bakterial osteomielitin mualicesinin neticeleri veziyyet qisa muddet erzinde movcud olduqda umumiyyetle musbet olur Antibiotiklerin movcudlugundan evvel olum riski ehemiyyetli idir Osteomielit cox vaxt hefteler ve ya aylar erzinde antibiotik mualicesi teleb edir Agir hallarda yarani cerrahi yolla temizlenmesi ve ya hetta amputasiya teleb oluna biler SimptomlariSimptomlar xususile keskin bakterial osteomielitli usaqlarda uzerini orten qizarti qizdirma zeiflik ve yeriye bilmeme ile birlikde sumukde agri ola biler Xesteliyin baslamasi ani ve ya tedricen ola biler Boyumus limfa duyunleri de xesteliye sebeb olur Esasen qanla kecen bakterial osteomielitde yoluxma usulundan ferqli olaraq gobelekli osteomielit deri infeksiyasi kimi baslayir sonra sumuklere catana qeder daha derin toxumalara nufuz edir Keskin osteomielitin sade irinli formasi titreme qizdirma irinli intoksikasiya istahsizliq bas agrisi ehvalin pozulmasi zeiflik Keskin osteomielitin anaerob formasi Keskin osteomielitin anaerob formasi cetin kecir qanqrenanin baslangici tesire meruz qalan ezada siddetli dozulmez agri heddinden artiq yuksek beden temperaturu 40 41 C cox agir intoksikasiya heddinden artiq zeiflik siddetli beden agrilari ter tokmek istahsizliq IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Osteomyelitis NORD National Organization for Rare Disorders 2005 11 February 2017 tarixinde Istifade tarixi 20 July 2017 El Sobky T Mahmoud S Acute osteoarticular infections in children are frequently forgotten multidiscipline emergencies beyond the technical skills EFORT Open Reviews 6 7 July 2021 584 592 doi 10 1302 2058 5241 6 200155 PMC 8335954 bad pmc PMID 34377550 bad pmid Osteomyelitis Genetic and Rare Diseases Information Center GARD ingilis 2016 9 February 2017 tarixinde Istifade tarixi 20 July 2017 El Sobky TA Haleem JF Samir S Eumycetoma Osteomyelitis of the Calcaneus in a Child A Radiologic Pathologic Correlation following Total Calcanectomy Case Reports in Pathology 2015 2015 129020 doi 10 1155 2015 129020 PMC 4592886 PMID 26483983 Kumar Vinay Abbas Abul K Fausto Nelson Mitchell Richard N 2007 Robbins Basic Pathology 8th ed Saunders Elsevier pp 810 11 ISBN 978 1 4160 2973 1 Weinstein Lenny Knowlton Christin A Smith Miriam A Cervical osteomyelitis caused by Burkholderia cepacia after rhinoplasty 2 1 2007 12 16 76 77 doi 10 3855 jidc 327 ISSN 1972 2680 PMID 19736393 Luqmani Raashid Robb James Daniel Porter Benjamin Joseph Orthopaedics Trauma and Rheumatology second Mosby 2013 seh 96 ISBN 978 0723436805 Metsemakers WJ Morgenstern M McNally MA ve b Fracture related infection A consensus on definition from an international expert group Injury 49 3 March 2018 505 510 doi 10 1016 j injury 2017 08 040 PMID 28867644 van de Sande Wendy Fahal Ahmed Ahmed Sarah Abdalla ve b Closing the mycetoma knowledge gap Medical Mycology 56 suppl 1 10 March 2018 S153 S164 doi 10 1093 mmy myx061 PMID 28992217 Brackenridge R D C Croxson Richard S Mackenzie Ross Medical Selection of Life Risks 5th Edition Swiss Re branded ingilis Springer 2016 seh 912 ISBN 978 1349566327 2017 09 10 tarixinde Root Richard K Waldvogel Francis Corey Lawrence Stamm Walter E Clinical Infectious Diseases A Practical Approach ingilis Oxford University Press 1999 seh 577 ISBN 978 0 19 508103 9 2023 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 16 Xarici kecidler