Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Oskar Arias Sançez (İspanca tələffüz: ; 13 sentyabr 1941[…], San-Xose) — 1986-1990 və 2006-2010-cu illərdə Kosta Rikanın prezidenti olub. Mərkəzi Amerikadakı maliyyə böhranına son qoyulması istiqamətindəki səylərinə görə 1987-ci ildə Nobel sülh mükafatına layiq görülüb.
| Oskar Arias Sançez | |
|---|---|
| isp. Óscar Rafael de Jesús Arias Sánchez | |
 | |
 | |
| 8 may 1986-cı il – 8 may 1996-cı il | |
| Əvvəlki | Luis Alberto Monxe Alvares |
| Sonrakı | Rafael Kalderon |
| |
| 8 may 2006-cı il – 8 may 2010-cu il | |
| Əvvəlki | Abel Paçeko de la Esprielya |
| Sonrakı | Laura Çinçilya Miranda |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 13 sentyabr 1941[…](82 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Partiya | Milli Qurtuluş Partiyası (Kosta Rika) |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Həyat yoldaşı | Marqarita Qarsiya |
| Dini | Roma-Katolik kilsəsi |
| Elmi fəaliyyəti | |
| İş yeri | Harvard Universiteti |
| | |
| Təltifləri |  Nobel sülh mükafatı (1987-ci il) Filadelfiya Azadlıq Medalı  Peru Günəş Ordeni  Xuan Mora Fernandez Milli Ordeni |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, həmçinin Albert Şveytzer Humanitarizm mükafatına da layiq görülüb. 2003-cü ildə Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Qurbanlara Etimad Fondunun İdarə Heyətinə seçildi.
Arias hal-hazırda; qorunan ərazidə qızıl hasilatı ilə əlaqədar milli mənfəət fərmanı səbəbiylə cinayət pozuntularına və cinsi təcavüzə görə bir neçə məhkəmə ittihamı ilə qarşı-qarşıyadır.
Erkən həyatı
Arias, Herediya əyalətində üst sinif ailədə anadan olmuşdur. Arias orta məktəbini paytaxt San Xosedəki Sent Frankis Kollecində başa vurdu. Daha sonra ABŞ-yə getdi və tibb təhsili almaq məqsədi ilə Boston Universitetinə yazıldı,lakin tezliklə vətəninə döndü və Kosta Rika Universitetində hüquq və iqtisadiyyat üzrə təhsil aldı. 1967-ci ildə Arias İngiltərəyə getdi və London İqtisadiyyat Məktəbində qeydiyyatdan keçdi. 1974-cü ildə Esseks Universitetində siyasi elmlər doktoru dərəcəsi almışdır. Arias,Harvard Universiteti, Prinston Universiteti, Dartmut Kolleci, Oberlin Kolleci,Veyk Forest Universiteti, İsaka Kolleci və Sent-Luis Vaşinqton Universitetindəki doktorluqları da daxil olmaqla əllidən çox fəxri dərəcə almışdır.
Birinci prezidentliyi
Arias,Kosta Rikanın əsas sosial-demokratik partiyası olan Milli Qurtuluş Partiyasına (MQP) qatıldı. 1986-cı ildə bu partiyadan prezidentliyə namizədliyini irəli sürərərk müvəffəqiyyət qazana bildi. Ariasın başçılığı ilə Kosta Rika iqtisadiyyatının ənənəvi nağd məhsullara (qəhvə və banan) əsaslanan iqtisadiyyatdan qeyri-ənənəvi kənd təsərrüfatına (məsələn, ekzotik çiçəklər və meyvələrə) və turizmə yönəlmiş bir iqtisadiyyata çevrilməsini gördü. MQP-dəki bəziləri onun rəhbərliyinin partiyanın sosial-demokratik təlimlərdən imtina etdiyinə və neoliberal iqtisadi modeli təbliğ etdiyinə görə tənqid etdi. İndi nominal olaraq sosial-demokratik partiyanın üzvü olmasına baxmayaraq, o, tez-tez neoliberal kimi qəbul edilir.
Arias,1987-ci il Nobel Sülh mükafatını İngiltərədəki həmyaşıtı Con Bel və Mərkəzi Amerika sülh razılaşmaları yolundakı çalışmalarına görə Rodriqo Madriqal Nietonun köməkliyi ilə aldı. Bu,böyük qarışıqlıq dövründə Mərkəzi Amerika (Panama) bərzəxində demokratiya və barışı təşviq etmək üçün hazırlanmış bir plan idi: sol partizanlar,Salvadorda və Qvatemalada Soyuq Müharibə altında ABŞ tərəfindən dəstəklənən hökumətlərə qarşı mübarizə aparırdılar;ABŞ-nin dəstəklədiyi Kontras(Nikaraqua siyasi-hərbi hərəkatı),Nikaraquada Sandinista hökumətinə qarşı üsyanla mübarizə aparırdı; Honduras,siyasi gücünü ordusundan alırdı,ABŞ hərbi qüvvələri üçün baza olaraq ortada tutuldu; və Kosta Rikanın digər sərhədində Panama Manuel Noryeqanın hərbi diktaturasının zülmü ilə qarşılaşdı. Sançesin dəstəyi ilə müxtəlif silahlı qarşıdurmalar on il ərzində sona çatdı (Qvatemalada vətəndaş müharibəsi nəhayət 1996-cı ildə sona çatdı).
Arias daha sonra Mərkəzi Amerika bölgəsinə daha yüksək səviyyədə inteqrasiyaya çağırışda və Mərkəzi Amerika Parlamentinin (Parlamento Centroamericano) yaradılmasında səy göstərdi. İndiki rəhbərliyi dövründə,Arias,Kosta Rikanın Mərkəzi Amerika Parlamentinə girməyəcəyini elan etdi. Arias ölkənin təhsil sistemini də dəyişdirdi. Bu baxımdan ən diqqətəlayiq hərəkət,ibtidai və orta məktəbin sonunda standartlaşdırılmış akademik testlərin yenidən tətbiqi idi.
İkinci prezidentliyi
1969-cu ildə Kosta-Rika konstitusiyasına keçmiş prezidentlərin yenidən seçilməsini qadağan edən bir maddə daxil olmaqla dəyişiklik edilmişdi. Arias, IV Sala,Kosta Rika Ali Ədalət Məhkəməsi Konstitusiya Palatasında buna etiraz etdi,ilk öncə 2000-ci ilin sentyabrında ərizəsini rədd etdi. 2003-cü ildə bir qrup Arias tərəfdarı,yenidən seçilməyi qadağan edən 1969-cu il konstitusiya dəyişikliyinin,konstitusiyaya zidd olduğunu bildirmiş və bu dəfə 2003-cü ilin aprel ayında çıxarılan qərar,ardıcıl olmayan yenidən seçilməyə qoyulan qadağanı ləğv etdi. Bu qərar keçmiş prezident Luis Alberto Monqe tərəfindən "dövlət zərbəsi" və ya "dövlət çevrilişi" kimi pislənildi.
Arias 2004-cü ilin fevralında 2006-cı ilin ümumi seçkilərində yenidən prezidentliyə namizəd olmaq niyyətində olduğunu bildirdi.O vaxta qədər,həbsxanada olmayan,ittiham aktı altında olan və ya istintaqla üzləşən yeganə keçmiş prezident idi. İllərdir özəl seçki şirkətləri və bir neçə xəbər mediası,Ariasın böyük bir fərqlə qalib gələcəyini proqnozlaşdıran anketlər yayımlasa da, seçkilər əvvəlcə çağırışa çox yaxın sayılırdı. Bir ay sonra, 7 mart tarixində,hesablamadan sonra rəsmi nəticələr,Ariasın sol mərkəzli rəqibi Otton Solisi 18.169 səslə (etibarlı səslərin 1.2%-i) məğlub etdiyini göstərdi və prezidentliyi tək bir turda ələ keçirmək üçün tələb olunan yüzdə 40% səs üzərindən yalnız bir neçə min səs aldı. 8 may 2006-cı ildə günorta saatlarında Milli Stadionda and içdi. 15 sentyabr 2008-ci ildəki çıxışında,rəqiblərinin tənqidlərindən çox yorulduğunu etiraf etdi.
1 iyun 2007-ci il tarixində,Kosta Rikanın Çin Respublikasının(Tayvan) Çin Xalq Respublikasına çevrilişini diplomatik tanınmasından sonra,o,Kosta Rikanı dünyada 167-ci millət etdi. Daha sonra,Pekinin diplomatik və maliyyə təzyiqi altında,Nobel Sülh mükafatı laureatı olan XIV Dalay Lamanı,Pekinin Tibetdəki mübahisəli iğtişaşları yatırması zamanı təklif olunan və çox gözlənilən bir səfəri müddətsiz təxirə salmasına səbəb oldu.
18 aprel 2009-cu il tarixində Trinidad və Tobaqoda keçirilən Amerika qitələrinin 5-ci zirvə toplasında Arias "Yanlış bir şey etdik" mövzusunda bir çıxış etdi. Latın Amerikalı həmkarlarına yönəldilən,Latın Amerikasının dünyanın digər bölgələrinə nisbətən daha az inkişafda olmasını qəbul etmədi,praqmatizmə və hərbi rejimə söykənən idarəçilikdən daha çox təhsil yönümlü idarəçiliyə çağırış etdi.
2009-cu il Honduras Konstitusiya Böhranında vasitəçi
2009-cu ildə,Honduras Ali Məhkəməsi Honduras prezidenti Manuel Zela haqqında konstitusiya və qanunları pozduğu üçün həbs qərarı verdi. İki gün sonra Honduras Milli Konqresi (Zelayanın öz partiyası,digər partiyalardan daha çox,128 yerdən 62-nə sahib) da Zelayanın istefasına səs verdi. Zelaya Kosta Rikaya qaçdı. Honduras konstitusiyası,vitse-prezident Elvin Ernesto Santos 2008-ci ilin dekabrında prezidentliyə namizəd olmaqdan istefa verdiyi üçün,prezidentdən sonra gələn Konqresin rəhbəri Roberto Miçelettini müvəqqəti dövlət başçısı təyin edir. Miçelettinin səlahiyyət müddəti 27 yanvar 2010-cu il tarixində bitdi.
Sançes,2009-cu il Honduras konstitusiya böhranında Zelaya və Miçeletti arasında vasitəçi kimi xidmət etməyə başladı. İki Honduraslı təmsilçi Sançes ilə müxtəlif mövzularla bağlı görüşsələr də,hər hansı bir razılığa gələ bilmədilər. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi (faktiki əsaslarla),Sançesin özü əvvəlcə,konstitusiya müddəti məhdudiyyətləri səbəbindən Kosta Rikanın konstitusiya məhkəməsi tərəfindən müəyyən müddətdən qadağan edildi,lakin bu,Hondurasdan fərqli olaraq Kosta Rika IV Sala məhkəməsinin razılığı ilə qanuni yollarla geri alındı. Hondurasda yeni seçkilərin 29 noyabr 2009-cu il tarixində keçirilməsi planlaşdırıldı. Miçeletti hökuməti,2 iyul 2009-cu ildə prezident seçkilərini erkən keçirməyə hazır olduğunu bildirdi. Arias,Zelayanın prezident olaraq geri dönməsini tələb edən yeddi maddədən ibarət bir müqavilə təqdim etdi - bu şərt müvəqqəti hökumət üçün qəbuledilməz sayıldı. Zelayanın nümayəndələri Arias təklifini "prinsipcə" qəbul etdilər,lakin Miçelettinin nümayəndələri,Zelayanın Hondurasta hakimiyyətə qayıtmasına müqavimət göstərdilər.
Sağlamlığı
2007-ci ilin avqust ayında Sançes ayaqda əzələ ağrısı və 2008-ci ilin aprelində bel nahiyəsindəki əzələ ağrısı səbəbindən bəzi fəaliyyətlərini dayandırmalı oldu. Ardından,bir neçə həftə ərzində danışmaqda çətinlik çəkdiyindən Arias,səs tellərində kist olduğu təyin olunduğu yerə,20 may 2008-ci il tarixində ABŞ-dəki Filadelfiya Otorinolarinqologiya tibb mərkəzinə getdi. Nəticədə 21 may tarixində həkimlər ona bir ay danışmamağı tövsiyə etdi,bunun kömək etməyəcəyi təqdirdə əməliyyatın düşünüləcəyi bildirildi.11 avqust 2009-cu ildə Ariasa H1N1 qrip diaqnozu qoyuldu,ancaq sağaldı.
Mübahisələr
Oskar Sançesin bəzi hərəkətləri mübahisələrə səbəb oldu:
- 2004-cü ildə partiyasının namizədliyi üçün rəqib namizədinə (Antonio Álvarez) onu debata çağırdığına cavab olaraq Oscar Arias dedi: "Qartallar yüksəkliklərdə uçurlar və ilbizlərlə mübarizə aparmaq üçün palçığa ensələr ciddi bir səhv etmiş olarlar."
- 2010-cu ildə ikinci müddətinin son həftələrində,lent kəsmə və bürünc lövhə mərasimləri ilə əldə edilməmiş müxtəlif layihələrin açılışını etdi:
- Yalnız 75%-nin bitmiş olmasına baxmayaraq,yeni Milli Stadionun
- Bu ofislərin hələ mövcud olmamasına baxmayaraq "yeni prezident ofisləri". Əslində torpaq hələ satılır və Qanunvericilik Məclisi boş ərazidə bir şey tikmək bir yana, onu almaq üçün hələ vəsait də ayırmayıb.
- Layihənin cəmi 82% tamamlanmasına baxmayaraq,Yeni Xuan Santamariya Beynəlxalq Hava Limanının quraşdırılması.
Prezident kimi rolu bitdikdən sonra da,başqa mübahisəli məsələlər də onu izlədi. İspaniyanın Autopistas del Sol şirkəti tərəfindən inşa edilən Eskazu - Kaldera marşrutu böyük maddiyyat tələb etdiyinə,aşırımlı və təhlükəli yollardan keçdiyinə görə illər ərzində ağır tənqidlərə məruz qaldı (daha çox qaya sürüşməsinin qarşısını almaq üçün,çətin təmirdən keçməli idi). Oskar Sançes yerli biomüxtəlifliyə xələl gətirə biləcək ağır mədən işlərini aparan Kanadanın bir şirkətini dəvət etdiyi üçün günahlandırıldı. Çinçilla Miranda rəhbərliyi dövründə onların icazələri ləğv edildi və bu,xalq arasında bir varis olaraq qəbul edilən o zamankı prezident Laura Çinçilla Mirandanı qəfil tənqidindən sonra Arias-Çinçilla düşmənçiliyi təəssüratı yaratdı.
Məhkəmə ittihamları
2017-ci ildə Kosta Rikanın Baş Prokurorluğu,Ariası Krakitas işində günahlandırdı,Ekologiya və Təbii Sərvətlər naziri Roberto Dables,Ariasın prezident olaraq Kanadalı şirkət "İnfinito Goldun",qızıl mədənləri üçün Krukitas adıyla tanınan Nikaraqua sərhədi yaxınlığındakı qorunan bir əraziyə nəzarət etməsini və "milli maraq" elan etməsini,2008-ci ildə imzaladığı bir qərarla qəbul etmədi;Prokurorluğun iddia etdiyi kimi,bu iş qanunsuz idi,çünki qorunan ərazilər hər cürə istismara verilə bilməzdi. Dables əvvəllər ittihamlarda təqsirli bilinirdi, lakin Ariasla birlikdə əvvəlki Baş Prokuror Xorxe Xavarriya (tez-tez Ariasa yaxın olmaqda günahlandırılırdı) tərəfindən ittiham edilmədi. Yeni Baş Prokuror Emiliya Navas,Ariası ittiham edən işi yenidən açdı.
Ayrıca 2019-cu ildə psixiatr və nüvə əleyhinə fəal Aleksandra Arçe fon Herald Ariası rəsmi olaraq Kosta Rika prokurorluğunda təcavüzdə günahlandırdı. İddiasından sonra daha üç qadın Sançesi cinsi təcavüz və pis davranışda günahlandırdı. Sançes ittihamları rədd etdi.
İstinadlar
- Oscar Arias Sánchez // nobelprize.org (ing.). Nobel Foundation.
- Óscar Arias Sánchez Actualización: 17 abril 2018 Costa RicaPresidente de la República // https://www.cidob.org/biografias_lideres_politicos/america_central_y_caribe/costa_rica/oscar_arias_sanchez.
- https://oscararias.cr/sitioweb/biografia/.
- Amnesty International, 12 September 2003,. Archived from the original on 15 April 2006. İstifadə tarixi: 2007-08-01. . Retrieved on 1 August 2007.
- Robles, Francis. "Former President of Costa Rica Is Accused of Sexual Assault". The New York Times. 5 February 2019. 3 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2019.
- "Nobel peace prize winner Oscar Árias accused of sexual assault". The Guardian. 2019. 4 December 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2019.
- Academia Costarricense de Ciencias Genealógicas.p. 163
- Luis Alberto Monge (20 March 2004). Reelección: desafío a la Constitución 2020-10-02 at the Wayback Machine. Nacion.com. Retrieved on 2012-09-15.
- Luis Alberto Monge: La violencia engendra violencia – www.sepamosserlibres.org 2020-11-01 at the Wayback Machine. Lospobresdelatierra.org (April 2005). Retrieved on 2012-09-15.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-09-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-09.
- . Archived from the original on 29 April 2009. İstifadə tarixi: 2009-04-29.. Trinidad y Tobago. Nacion (18 April 2009).
- On 12 November 2008, the Supreme Court of Justice determined that the modifications to articles 239 and 240 promulgated by Congress in 1998 and 2002 were unconstitutional and returned these two articles to their state in the 1982 constitution. Vigentes artículos pétreos. Accessed 5 August 2009. 5 August 2009.
- Articulo 239: El ciudS Congress Communiqué explaining why ex President Zelaya was removed. Accessdate 9 July 2009
- (Spanish). 28 June 2009. 6 January 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- (Spanish). Diario digital de noticias de El Salvador. 28 iyun 2009. 4 dekabr 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 avqust 2009.
- "Honduran Congress names provisional president". CNN.com. 28 June 2009. 26 December 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 9 September 2020.
- "Honduran president overthrown, new leader voted in". Sydney Morning Herald. 29 June 2009. 6 August 2023 tarixində .
- "Honduras negotiations snag over unity government". CTV (Canada). 28 July 2009. 1 January 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- "Doctors tell Costa Rican leader to rest voice", Associated Press (22 May 2008).[ölü keçid]
- "Presidente de Costa Rica contrae gripe AH1N1" 2020-11-06 at the Wayback Machine, El Mundo (2009-08-12)
- "Álvarez reta a Arias a discutir plan fiscal" 2021-09-16 at the Wayback Machine. Nacion.com. Retrieved on 2018-01-05.
- "China exhibe avance de 75% en construcción de Estadio Nacional de Costa Rica" 2016-03-03 at the Wayback Machine. Terra.com. Retrieved on 2012-09-15.
- "Arias develó placa de futura Casa Presidencial en un parqueo" 18 mart 2012 at the Wayback Machine. Nacion.com (4 May 2010). Retrieved on 2012-09-15.
- "Arias inaugura el Santamaría con 82% de avance en obras" 18 iyun 2010 at the Wayback Machine. Nacion.com (29 April 2010). Retrieved on 2012-09-15.
- Cerdas, Daniela. "Tribunal condena a exministro Roberto Dobles a tres años de cárcel por caso Crucitas". La Nación. 28 January 2015. 28 January 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2019.
- Madrial, Luis. "Caso Crucitas: Los eventos que llevaron a reabrir la causa contra Óscar Arias". Mundo.cr. 2 November 2017. 6 August 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 7 February 2019.
- Cordoba, Javier. . The Washington Post. 5 February 2019. 5 February 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 February 2019.
Xarici keçidlər
- Deputat: “Ermənistanın silahlanması regionda sülhə və beynəlxalq təhlükəsizliyə ciddi təhdid yaradır”[ölü keçid]
- at the Wayback Machine (archived 19 mart 2009) (isp.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Oskar Arias Sancez Ispanca teleffuz 13 sentyabr 1941 San Xose 1986 1990 ve 2006 2010 cu illerde Kosta Rikanin prezidenti olub Merkezi Amerikadaki maliyye bohranina son qoyulmasi istiqametindeki seylerine gore 1987 ci ilde Nobel sulh mukafatina layiq gorulub Oskar Arias Sancezisp oscar Rafael de Jesus Arias SanchezKosta Rikanin 40 ci prezidenti8 may 1986 ci il 8 may 1996 ci ilEvvelkiLuis Alberto Monxe AlvaresSonrakiRafael KalderonKosta Rikanin 45 ci prezidenti8 may 2006 ci il 8 may 2010 cu ilEvvelkiAbel Paceko de la EsprielyaSonrakiLaura Cincilya MirandaSexsi melumatlarDogum tarixi 13 sentyabr 1941 1941 09 13 82 yas Dogum yeri San Xose San Xose vilayeti d Kosta RikaPartiya Milli Qurtulus Partiyasi Kosta Rika Tehsili Boston Universiteti London Iqtisadiyyat ve Siyasi Elmler Mektebi Kosta Rika Universiteti Esseks UniversitetiFealiyyeti siyasetciHeyat yoldasi Marqarita QarsiyaDini Roma Katolik kilsesiElmi fealiyyetiIs yeri Harvard UniversitetiTeltifleri Nobel sulh mukafati 1987 ci il Filadelfiya Azadliq Medali Peru Gunes Ordeni Xuan Mora Fernandez Milli Ordeni Vikianbarda elaqeli mediafayllar O hemcinin Albert Sveytzer Humanitarizm mukafatina da layiq gorulub 2003 cu ilde Beynelxalq Cinayet Mehkemesinin Qurbanlara Etimad Fondunun Idare Heyetine secildi Arias hal hazirda qorunan erazide qizil hasilati ile elaqedar milli menfeet fermani sebebiyle cinayet pozuntularina ve cinsi tecavuze gore bir nece mehkeme ittihami ile qarsi qarsiyadir Erken heyatiArias Herediya eyaletinde ust sinif ailede anadan olmusdur Arias orta mektebini paytaxt San Xosedeki Sent Frankis Kollecinde basa vurdu Daha sonra ABS ye getdi ve tibb tehsili almaq meqsedi ile Boston Universitetine yazildi lakin tezlikle vetenine dondu ve Kosta Rika Universitetinde huquq ve iqtisadiyyat uzre tehsil aldi 1967 ci ilde Arias Ingiltereye getdi ve London Iqtisadiyyat Mektebinde qeydiyyatdan kecdi 1974 cu ilde Esseks Universitetinde siyasi elmler doktoru derecesi almisdir Arias Harvard Universiteti Prinston Universiteti Dartmut Kolleci Oberlin Kolleci Veyk Forest Universiteti Isaka Kolleci ve Sent Luis Vasinqton Universitetindeki doktorluqlari da daxil olmaqla elliden cox fexri derece almisdir Birinci prezidentliyiArias 1980 ci ilde Arias Kosta Rikanin esas sosial demokratik partiyasi olan Milli Qurtulus Partiyasina MQP qatildi 1986 ci ilde bu partiyadan prezidentliye namizedliyini ireli surererk muveffeqiyyet qazana bildi Ariasin basciligi ile Kosta Rika iqtisadiyyatinin enenevi nagd mehsullara qehve ve banan esaslanan iqtisadiyyatdan qeyri enenevi kend teserrufatina meselen ekzotik cicekler ve meyvelere ve turizme yonelmis bir iqtisadiyyata cevrilmesini gordu MQP deki bezileri onun rehberliyinin partiyanin sosial demokratik telimlerden imtina etdiyine ve neoliberal iqtisadi modeli teblig etdiyine gore tenqid etdi Indi nominal olaraq sosial demokratik partiyanin uzvu olmasina baxmayaraq o tez tez neoliberal kimi qebul edilir Arias 1987 ci il Nobel Sulh mukafatini Ingilteredeki hemyasiti Con Bel ve Merkezi Amerika sulh razilasmalari yolundaki calismalarina gore Rodriqo Madriqal Nietonun komekliyi ile aldi Bu boyuk qarisiqliq dovrunde Merkezi Amerika Panama berzexinde demokratiya ve barisi tesviq etmek ucun hazirlanmis bir plan idi sol partizanlar Salvadorda ve Qvatemalada Soyuq Muharibe altinda ABS terefinden desteklenen hokumetlere qarsi mubarize aparirdilar ABS nin desteklediyi Kontras Nikaraqua siyasi herbi herekati Nikaraquada Sandinista hokumetine qarsi usyanla mubarize aparirdi Honduras siyasi gucunu ordusundan alirdi ABS herbi quvveleri ucun baza olaraq ortada tutuldu ve Kosta Rikanin diger serhedinde Panama Manuel Noryeqanin herbi diktaturasinin zulmu ile qarsilasdi Sancesin desteyi ile muxtelif silahli qarsidurmalar on il erzinde sona catdi Qvatemalada vetendas muharibesi nehayet 1996 ci ilde sona catdi Arias daha sonra Merkezi Amerika bolgesine daha yuksek seviyyede inteqrasiyaya cagirisda ve Merkezi Amerika Parlamentinin Parlamento Centroamericano yaradilmasinda sey gosterdi Indiki rehberliyi dovrunde Arias Kosta Rikanin Merkezi Amerika Parlamentine girmeyeceyini elan etdi Arias olkenin tehsil sistemini de deyisdirdi Bu baximdan en diqqetelayiq hereket ibtidai ve orta mektebin sonunda standartlasdirilmis akademik testlerin yeniden tetbiqi idi Ikinci prezidentliyiOskar Sances 2006 ci ilde 1969 cu ilde Kosta Rika konstitusiyasina kecmis prezidentlerin yeniden secilmesini qadagan eden bir madde daxil olmaqla deyisiklik edilmisdi Arias IV Sala Kosta Rika Ali Edalet Mehkemesi Konstitusiya Palatasinda buna etiraz etdi ilk once 2000 ci ilin sentyabrinda erizesini redd etdi 2003 cu ilde bir qrup Arias terefdari yeniden secilmeyi qadagan eden 1969 cu il konstitusiya deyisikliyinin konstitusiyaya zidd oldugunu bildirmis ve bu defe 2003 cu ilin aprel ayinda cixarilan qerar ardicil olmayan yeniden secilmeye qoyulan qadagani legv etdi Bu qerar kecmis prezident Luis Alberto Monqe terefinden dovlet zerbesi ve ya dovlet cevrilisi kimi pislenildi Arias 2004 cu ilin fevralinda 2006 ci ilin umumi seckilerinde yeniden prezidentliye namized olmaq niyyetinde oldugunu bildirdi O vaxta qeder hebsxanada olmayan ittiham akti altinda olan ve ya istintaqla uzlesen yegane kecmis prezident idi Illerdir ozel secki sirketleri ve bir nece xeber mediasi Ariasin boyuk bir ferqle qalib geleceyini proqnozlasdiran anketler yayimlasa da seckiler evvelce cagirisa cox yaxin sayilirdi Bir ay sonra 7 mart tarixinde hesablamadan sonra resmi neticeler Ariasin sol merkezli reqibi Otton Solisi 18 169 sesle etibarli seslerin 1 2 i meglub etdiyini gosterdi ve prezidentliyi tek bir turda ele kecirmek ucun teleb olunan yuzde 40 ses uzerinden yalniz bir nece min ses aldi 8 may 2006 ci ilde gunorta saatlarinda Milli Stadionda and icdi 15 sentyabr 2008 ci ildeki cixisinda reqiblerinin tenqidlerinden cox yoruldugunu etiraf etdi 1 iyun 2007 ci il tarixinde Kosta Rikanin Cin Respublikasinin Tayvan Cin Xalq Respublikasina cevrilisini diplomatik taninmasindan sonra o Kosta Rikani dunyada 167 ci millet etdi Daha sonra Pekinin diplomatik ve maliyye tezyiqi altinda Nobel Sulh mukafati laureati olan XIV Dalay Lamani Pekinin Tibetdeki mubahiseli igtisaslari yatirmasi zamani teklif olunan ve cox gozlenilen bir seferi muddetsiz texire salmasina sebeb oldu 18 aprel 2009 cu il tarixinde Trinidad ve Tobaqoda kecirilen Amerika qitelerinin 5 ci zirve toplasinda Arias Yanlis bir sey etdik movzusunda bir cixis etdi Latin Amerikali hemkarlarina yoneldilen Latin Amerikasinin dunyanin diger bolgelerine nisbeten daha az inkisafda olmasini qebul etmedi praqmatizme ve herbi rejime soykenen idarecilikden daha cox tehsil yonumlu idareciliye cagiris etdi 2009 cu il Honduras Konstitusiya Bohraninda vasiteci 2009 cu ilde Honduras Ali Mehkemesi Honduras prezidenti Manuel Zela haqqinda konstitusiya ve qanunlari pozdugu ucun hebs qerari verdi Iki gun sonra Honduras Milli Konqresi Zelayanin oz partiyasi diger partiyalardan daha cox 128 yerden 62 ne sahib da Zelayanin istefasina ses verdi Zelaya Kosta Rikaya qacdi Honduras konstitusiyasi vitse prezident Elvin Ernesto Santos 2008 ci ilin dekabrinda prezidentliye namized olmaqdan istefa verdiyi ucun prezidentden sonra gelen Konqresin rehberi Roberto Micelettini muveqqeti dovlet bascisi teyin edir Micelettinin selahiyyet muddeti 27 yanvar 2010 cu il tarixinde bitdi Sances 2009 cu il Honduras konstitusiya bohraninda Zelaya ve Miceletti arasinda vasiteci kimi xidmet etmeye basladi Iki Hondurasli temsilci Sances ile muxtelif movzularla bagli gorusseler de her hansi bir raziliga gele bilmediler Yuxarida qeyd olundugu kimi faktiki esaslarla Sancesin ozu evvelce konstitusiya muddeti mehdudiyyetleri sebebinden Kosta Rikanin konstitusiya mehkemesi terefinden mueyyen muddetden qadagan edildi lakin bu Hondurasdan ferqli olaraq Kosta Rika IV Sala mehkemesinin raziligi ile qanuni yollarla geri alindi Hondurasda yeni seckilerin 29 noyabr 2009 cu il tarixinde kecirilmesi planlasdirildi Miceletti hokumeti 2 iyul 2009 cu ilde prezident seckilerini erken kecirmeye hazir oldugunu bildirdi Arias Zelayanin prezident olaraq geri donmesini teleb eden yeddi maddeden ibaret bir muqavile teqdim etdi bu sert muveqqeti hokumet ucun qebuledilmez sayildi Zelayanin numayendeleri Arias teklifini prinsipce qebul etdiler lakin Micelettinin numayendeleri Zelayanin Hondurasta hakimiyyete qayitmasina muqavimet gosterdiler Saglamligi2007 ci ilin avqust ayinda Sances ayaqda ezele agrisi ve 2008 ci ilin aprelinde bel nahiyesindeki ezele agrisi sebebinden bezi fealiyyetlerini dayandirmali oldu Ardindan bir nece hefte erzinde danismaqda cetinlik cekdiyinden Arias ses tellerinde kist oldugu teyin olundugu yere 20 may 2008 ci il tarixinde ABS deki Filadelfiya Otorinolarinqologiya tibb merkezine getdi Neticede 21 may tarixinde hekimler ona bir ay danismamagi tovsiye etdi bunun komek etmeyeceyi teqdirde emeliyyatin dusunuleceyi bildirildi 11 avqust 2009 cu ilde Ariasa H1N1 qrip diaqnozu qoyuldu ancaq sagaldi MubahiselerOskar Sancesin bezi hereketleri mubahiselere sebeb oldu 2004 cu ilde partiyasinin namizedliyi ucun reqib namizedine Antonio Alvarez onu debata cagirdigina cavab olaraq Oscar Arias dedi Qartallar yuksekliklerde ucurlar ve ilbizlerle mubarize aparmaq ucun palciga enseler ciddi bir sehv etmis olarlar 2010 cu ilde ikinci muddetinin son heftelerinde lent kesme ve burunc lovhe merasimleri ile elde edilmemis muxtelif layihelerin acilisini etdi Yalniz 75 nin bitmis olmasina baxmayaraq yeni Milli Stadionun Bu ofislerin hele movcud olmamasina baxmayaraq yeni prezident ofisleri Eslinde torpaq hele satilir ve Qanunvericilik Meclisi bos erazide bir sey tikmek bir yana onu almaq ucun hele vesait de ayirmayib Layihenin cemi 82 tamamlanmasina baxmayaraq Yeni Xuan Santamariya Beynelxalq Hava Limaninin qurasdirilmasi Prezident kimi rolu bitdikden sonra da basqa mubahiseli meseleler de onu izledi Ispaniyanin Autopistas del Sol sirketi terefinden insa edilen Eskazu Kaldera marsrutu boyuk maddiyyat teleb etdiyine asirimli ve tehlukeli yollardan kecdiyine gore iller erzinde agir tenqidlere meruz qaldi daha cox qaya surusmesinin qarsisini almaq ucun cetin temirden kecmeli idi Oskar Sances yerli biomuxtelifliye xelel getire bilecek agir meden islerini aparan Kanadanin bir sirketini devet etdiyi ucun gunahlandirildi Cincilla Miranda rehberliyi dovrunde onlarin icazeleri legv edildi ve bu xalq arasinda bir varis olaraq qebul edilen o zamanki prezident Laura Cincilla Mirandani qefil tenqidinden sonra Arias Cincilla dusmenciliyi teessurati yaratdi Mehkeme ittihamlari2017 ci ilde Kosta Rikanin Bas Prokurorlugu Ariasi Krakitas isinde gunahlandirdi Ekologiya ve Tebii Servetler naziri Roberto Dables Ariasin prezident olaraq Kanadali sirket Infinito Goldun qizil medenleri ucun Krukitas adiyla taninan Nikaraqua serhedi yaxinligindaki qorunan bir eraziye nezaret etmesini ve milli maraq elan etmesini 2008 ci ilde imzaladigi bir qerarla qebul etmedi Prokurorlugun iddia etdiyi kimi bu is qanunsuz idi cunki qorunan eraziler her cure istismara verile bilmezdi Dables evveller ittihamlarda teqsirli bilinirdi lakin Ariasla birlikde evvelki Bas Prokuror Xorxe Xavarriya tez tez Ariasa yaxin olmaqda gunahlandirilirdi terefinden ittiham edilmedi Yeni Bas Prokuror Emiliya Navas Ariasi ittiham eden isi yeniden acdi Ayrica 2019 cu ilde psixiatr ve nuve eleyhine feal Aleksandra Arce fon Herald Ariasi resmi olaraq Kosta Rika prokurorlugunda tecavuzde gunahlandirdi Iddiasindan sonra daha uc qadin Sancesi cinsi tecavuz ve pis davranisda gunahlandirdi Sances ittihamlari redd etdi IstinadlarOscar Arias Sanchez nobelprize org ing Nobel Foundation oscar Arias Sanchez Actualizacion 17 abril 2018 Costa RicaPresidente de la Republica https www cidob org biografias lideres politicos america central y caribe costa rica oscar arias sanchez https oscararias cr sitioweb biografia Amnesty International 12 September 2003 Archived from the original on 15 April 2006 Istifade tarixi 2007 08 01 Retrieved on 1 August 2007 Robles Francis Former President of Costa Rica Is Accused of Sexual Assault The New York Times 5 February 2019 3 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2019 Nobel peace prize winner Oscar Arias accused of sexual assault The Guardian 2019 4 December 2021 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2019 Academia Costarricense de Ciencias Genealogicas p 163 Luis Alberto Monge 20 March 2004 Reeleccion desafio a la Constitucion 2020 10 02 at the Wayback Machine Nacion com Retrieved on 2012 09 15 Luis Alberto Monge La violencia engendra violencia www sepamosserlibres org 2020 11 01 at the Wayback Machine Lospobresdelatierra org April 2005 Retrieved on 2012 09 15 Arxivlenmis suret 2021 09 16 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 09 Archived from the original on 29 April 2009 Istifade tarixi 2009 04 29 Trinidad y Tobago Nacion 18 April 2009 On 12 November 2008 the Supreme Court of Justice determined that the modifications to articles 239 and 240 promulgated by Congress in 1998 and 2002 were unconstitutional and returned these two articles to their state in the 1982 constitution Vigentes articulos petreos Accessed 5 August 2009 5 August 2009 Articulo 239 El ciudS Congress Communique explaining why ex President Zelaya was removed Accessdate 9 July 2009 Spanish 28 June 2009 6 January 2010 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Spanish Diario digital de noticias de El Salvador 28 iyun 2009 4 dekabr 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 avqust 2009 Honduran Congress names provisional president CNN com 28 June 2009 26 December 2009 tarixinde Istifade tarixi 9 September 2020 Honduran president overthrown new leader voted in Sydney Morning Herald 29 June 2009 6 August 2023 tarixinde Honduras negotiations snag over unity government CTV Canada 28 July 2009 1 January 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Doctors tell Costa Rican leader to rest voice Associated Press 22 May 2008 olu kecid Presidente de Costa Rica contrae gripe AH1N1 2020 11 06 at the Wayback Machine El Mundo 2009 08 12 Alvarez reta a Arias a discutir plan fiscal 2021 09 16 at the Wayback Machine Nacion com Retrieved on 2018 01 05 China exhibe avance de 75 en construccion de Estadio Nacional de Costa Rica 2016 03 03 at the Wayback Machine Terra com Retrieved on 2012 09 15 Arias develo placa de futura Casa Presidencial en un parqueo 18 mart 2012 at the Wayback Machine Nacion com 4 May 2010 Retrieved on 2012 09 15 Arias inaugura el Santamaria con 82 de avance en obras 18 iyun 2010 at the Wayback Machine Nacion com 29 April 2010 Retrieved on 2012 09 15 Cerdas Daniela Tribunal condena a exministro Roberto Dobles a tres anos de carcel por caso Crucitas La Nacion 28 January 2015 28 January 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2019 Madrial Luis Caso Crucitas Los eventos que llevaron a reabrir la causa contra oscar Arias Mundo cr 2 November 2017 6 August 2023 tarixinde Istifade tarixi 7 February 2019 Cordoba Javier The Washington Post 5 February 2019 5 February 2019 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 February 2019 Xarici kecidlerVikianbarda Oskar Sances ile elaqeli mediafayllar var Deputat Ermenistanin silahlanmasi regionda sulhe ve beynelxalq tehlukesizliye ciddi tehdid yaradir olu kecid at the Wayback Machine archived 19 mart 2009 isp