Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Neoliberalizm — siyasi iqtisad və fəlsəfə elmlərinin birgə yeni istiqaməti. 1930-cü illərdə Birləşmiş Ştatlar böyük depressiya adlandırılan çox ciddi bir böhran keçirdi. Çox insanlar bu depressiyanı istehlak problemi kimi, pulla əsaslandırılmış tələb çatışmazlığı problemi kimi başa düşürdülər. Əmtəə istehsal etmək imkanı mövcud idi, lakin bu əmtəələri satın almaq imkanı yox idi. 30-cu illərin əvvəlində Ruzvelt prezident seçiləndə dövlət hakimiyyətindən, iqtisadiyyatı dirçəltmək üçün istifadə etməyə çalışırdı. Bu işə yaramadı: depressiya davam edirdi, lakin müvvəqqəti olaraq o, ikinci dünya müharibəsi ilə dəf olunmuşdu. İkinci dünya müharibəsi dərhal bazar, hərbi istehsal yaratdı. Bu, artıq əmək problemini də dərhal həll edirdi, belə ki, çox sayda insanı sadəcə olaraq müharibəyə çağırdılar. Bu, işsizlik, istehsal problemlərini həll edirdi. Lakin müharibənin sonunda paradoksal vəziyyət yaranır. Müharibə yaxşı vaxt idi, lakin müharibədən sonra depressiyanın qayıtması təhlükəsi var idi. Bu problemi necə həll etməli? Növbəti dəfə kapitalist siniflər özlərini tələdə hiss edirlər. İqtisadi cəhətdən onlar bu hissi 30-cu illərdə yaşamışdılar. İndi dövlət hakimiyyəti onları dirçəltməyə müvəffəq oldu.
| Liberalizm | |
 | |
| İdeyalar | |
| Kapitalizm • Bazar iqtisadiyyatı | |
| İnsan hüquqları | |
| Hüquqi dövlət | |
| İctimai müqavilə | |
| • Millət | |
| Plüralizm • Demokratiya | |
| İdeyadaxili hərəkatlar | |
| Libertarianlıq | |
| Neoliberalizm | |
Məzmunu
Neoliberalizm liberalizmdən fərqli olaraq iqtisadiyyatın dövlət tərəfindən tənzimlənməsinə etiraz etmir. O da liberalizm kimi bazar münasibətlərinə və azad rəqabətə iqtisadi inkişafın və sosial ədalətin əsas vasitəsi kimi baxır.
Neoliberalizm qloballaşmanın ikinci dövrünün başlanması ilə yarandı. O XX əsrdə bizneslə əmək arasında əməkdaşlığı və rəqabətlə dövlət tənzimlənməsinin vəhdəti nəzərdə tutan ideyasına etiraz kimi yarandı.
Nəzəri əsasları
Neoliberalizmin nəzəri əsasları praktikası və , və digərilərinin əsərlərindəki fikirlərə söykənir. O aşağıdakı izah edilə bilər:
- azad bazarın hərtərəfli inkişafı;
- onun beynəlxalq sərhədlərdən və məhdudiyyətlərdən azad edilməsi;
- azad bazarın həyatın bütün sahələrinə sərbəst təsiri.
Neoliberalizm qloballaşma ilə bir çox sahələrdə, xüsusilə də iqtisadiyyatda çox yaxındır.
İqtisadi siyasət
Neoliberalizmin iqtisadi siyasəti iqtisadiyyata hər hansı dəstəyi tam inkar edir. Onların fikrincə bazar həm daxildə, həm də xaricdən tam açıq olmalı və eksporta istiqamətlənməlidir. Bu onunla izah edilir ki, qabaqcıl texnologiya sərbəst yayılmalıdır, həmçinin milli hökumətlər iri milli və fəaliyyətini tənzimləyə bilmir.
Neoliberalizmin iqtisadi siyasəti Beynəlxalq Valyuta Fondunun, və Ümumdünya Ticarət Təşkilatının fəaliyyət prinsiplərində əks etdirilibdir.
Sosial mahiyyəti
Neoliberalizmin sosial mahiyyəti bütün içtimai münasibətləri bazar prinsipləri ilə bağlamağındadır.Hər bir kəsə öz həyatını alq-satqı müəssisəsi kimi ortaya qoyan sahibkar kimi baxılır.Hər bir sosial əlaqə isə kontrakt aktı kimi qiymətləndirilir.
Hətta ailə daxilindəki münasibətlər belə bazar rəqabəti növü hesab edilir.Neoliberalizm nəzəriyyəsinə görə millət və dövlət belə beynəlxalq aləmdə müəssisə kimi çıxış edirlər.Nəzəriyyənin düşüncəsinə görə bazar qanunları baza pinsipləri hesab edilməlidir. Neoliberalizmə görə ilə bazar cəmiyyəti eyni anlayışlardır.
Neoliberalizmin qüsurları
Neoliberalizmin tənqidçiləri bildirirlər ki, nəzəriyyənin iqtisadi proqramı və ona yaxın olan iqtisadi böhran vəziyyətini həll etmir. Sosial ədalət yaddan çıxır, əmək bölgüsündə merkantilizmə yol verilir.Ətraf mühit effektivli qorunmur. Neoliberalizm tərəfdarlarının Argentinada keçirdikləri siyasət uğursuzluğa məruz qaldıqdan sonra, onların tənqidi daha da güclənib.
Mənbə
- .Краткая история неолиберализма.( A Brief History of Neoliberalism ).М.изд.Поколение,2007.
- http://www.scepsis.ru/library/id_738.html.
- [Ankerl, Guy]. Beyond Monopoly Capitalism and Monopoly Socialism. Schenkman, Cambridge, 1978,
- Bowles, Samuel, David M. Gordon, and Thomas E. Weisskopf. 1989. "Business Ascendancy and economic Impasse: A Structural Retrospective on Conservative Economics, 1979-87." Journal of Economic Perspectives 3(1):107-134.
- Brown, Wendy. "Neoloberalism and the End of Liberal Democracy" in Edgework: critical essays on knowledge and politics Princeton University Press, 2005, ch 3.
- Campbell, John L., and Ove K. Pedersen, eds. The Rise of Neoliberalism and Institutional Analysis Princeton University Press, 2001. 288 pp.
- Ferris, Timothy. The Science of Liberty (2010) HarperCollins 384 pages
- Foucault, Michel. The Birth of Biopolitics Lectures at the College de France, 1978-1979. London: Palgrave, 2008.
- , , London: Verso, 1999, ISBN , 2010-04-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2010-05-13
- Griffiths, Simon, and Kevin Hickson, eds. British Party Politics and Ideology after New Labour (2009) Palgrave Macmillan 256 pages
- Hayek, Friedrich August Von. The Constitution of Liberty (1960)
- , A Brief History of Neoliberalism, Oxford University Press, 2005, ISBN
- Larner, Wendy. "Neo-liberalism: policy, ideology, governmentality," Studies in political economy 63 (2000) online
- Plant, Raymond, , Oxford University Press, 2009, ISBN , 2012-10-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2010-05-13
- Pollin, Robert, Contours of Descent: U.S. Economic Fractures and the Landscape of Global Austerity, New York: Verso, 2003, ISBN
- Prasad, Monica. The Politics of Free Markets: The Rise of Neoliberal Economic Policies in Britain, France, Germany and the United States. University of Chicago Press. 2006. 328 pages
- Steger, Manfred B., and Ravi K. Roy, Neoliberalism: A Very Short Introduction (2010)
- Wang, Hui, and Karl, Rebecca E. "1989 and the Historical Roots of Neoliberalism in China," positions: east Asia cultures critique, Volume 12, Number 1, Spring 2004, pp. 7–70
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Neoliberalizm siyasi iqtisad ve felsefe elmlerinin birge yeni istiqameti 1930 cu illerde Birlesmis Statlar boyuk depressiya adlandirilan cox ciddi bir bohran kecirdi Cox insanlar bu depressiyani istehlak problemi kimi pulla esaslandirilmis teleb catismazligi problemi kimi basa dusurduler Emtee istehsal etmek imkani movcud idi lakin bu emteeleri satin almaq imkani yox idi 30 cu illerin evvelinde Ruzvelt prezident secilende dovlet hakimiyyetinden iqtisadiyyati dirceltmek ucun istifade etmeye calisirdi Bu ise yaramadi depressiya davam edirdi lakin muvveqqeti olaraq o ikinci dunya muharibesi ile def olunmusdu Ikinci dunya muharibesi derhal bazar herbi istehsal yaratdi Bu artiq emek problemini de derhal hell edirdi bele ki cox sayda insani sadece olaraq muharibeye cagirdilar Bu issizlik istehsal problemlerini hell edirdi Lakin muharibenin sonunda paradoksal veziyyet yaranir Muharibe yaxsi vaxt idi lakin muharibeden sonra depressiyanin qayitmasi tehlukesi var idi Bu problemi nece hell etmeli Novbeti defe kapitalist sinifler ozlerini telede hiss edirler Iqtisadi cehetden onlar bu hissi 30 cu illerde yasamisdilar Indi dovlet hakimiyyeti onlari dirceltmeye muveffeq oldu LiberalizmIdeyalarKapitalizm Bazar iqtisadiyyatiInsan huquqlariHuquqi dovletIctimai muqavile MilletPluralizm DemokratiyaIdeyadaxili herekatlarLibertarianliqNeoliberalizm sablon MezmunuNeoliberalizm liberalizmden ferqli olaraq iqtisadiyyatin dovlet terefinden tenzimlenmesine etiraz etmir O da liberalizm kimi bazar munasibetlerine ve azad reqabete iqtisadi inkisafin ve sosial edaletin esas vasitesi kimi baxir Neoliberalizm qloballasmanin ikinci dovrunun baslanmasi ile yarandi O XX esrde biznesle emek arasinda emekdasligi ve reqabetle dovlet tenzimlenmesinin vehdeti nezerde tutan ideyasina etiraz kimi yarandi Nezeri esaslariNeoliberalizmin nezeri esaslari praktikasi ve ve digerilerinin eserlerindeki fikirlere soykenir O asagidaki izah edile biler azad bazarin herterefli inkisafi onun beynelxalq serhedlerden ve mehdudiyyetlerden azad edilmesi azad bazarin heyatin butun sahelerine serbest tesiri Neoliberalizm qloballasma ile bir cox sahelerde xususile de iqtisadiyyatda cox yaxindir Iqtisadi siyasetNeoliberalizmin iqtisadi siyaseti iqtisadiyyata her hansi desteyi tam inkar edir Onlarin fikrince bazar hem daxilde hem de xaricden tam aciq olmali ve eksporta istiqametlenmelidir Bu onunla izah edilir ki qabaqcil texnologiya serbest yayilmalidir hemcinin milli hokumetler iri milli ve fealiyyetini tenzimleye bilmir Neoliberalizmin iqtisadi siyaseti Beynelxalq Valyuta Fondunun ve Umumdunya Ticaret Teskilatinin fealiyyet prinsiplerinde eks etdirilibdir Sosial mahiyyetiNeoliberalizmin sosial mahiyyeti butun ictimai munasibetleri bazar prinsipleri ile baglamagindadir Her bir kese oz heyatini alq satqi muessisesi kimi ortaya qoyan sahibkar kimi baxilir Her bir sosial elaqe ise kontrakt akti kimi qiymetlendirilir Hetta aile daxilindeki munasibetler bele bazar reqabeti novu hesab edilir Neoliberalizm nezeriyyesine gore millet ve dovlet bele beynelxalq alemde muessise kimi cixis edirler Nezeriyyenin dusuncesine gore bazar qanunlari baza pinsipleri hesab edilmelidir Neoliberalizme gore ile bazar cemiyyeti eyni anlayislardir Neoliberalizmin qusurlariNeoliberalizmin tenqidcileri bildirirler ki nezeriyyenin iqtisadi proqrami ve ona yaxin olan iqtisadi bohran veziyyetini hell etmir Sosial edalet yaddan cixir emek bolgusunde merkantilizme yol verilir Etraf muhit effektivli qorunmur Neoliberalizm terefdarlarinin Argentinada kecirdikleri siyaset ugursuzluga meruz qaldiqdan sonra onlarin tenqidi daha da guclenib Menbe Kratkaya istoriya neoliberalizma A Brief History of Neoliberalism M izd Pokolenie 2007 http www scepsis ru library id 738 html Ankerl Guy Beyond Monopoly Capitalism and Monopoly Socialism Schenkman Cambridge 1978 ISBN 0 87073 938 7 Bowles Samuel David M Gordon and Thomas E Weisskopf 1989 Business Ascendancy and economic Impasse A Structural Retrospective on Conservative Economics 1979 87 Journal of Economic Perspectives 3 1 107 134 Brown Wendy Neoloberalism and the End of Liberal Democracy in Edgework critical essays on knowledge and politics Princeton University Press 2005 ch 3 Campbell John L and Ove K Pedersen eds The Rise of Neoliberalism and Institutional Analysis Princeton University Press 2001 288 pp Ferris Timothy The Science of Liberty 2010 HarperCollins 384 pages Foucault Michel The Birth of Biopolitics Lectures at the College de France 1978 1979 London Palgrave 2008 London Verso 1999 ISBN 1859842712 2010 04 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 13 Griffiths Simon and Kevin Hickson eds British Party Politics and Ideology after New Labour 2009 Palgrave Macmillan 256 pages Hayek Friedrich August Von The Constitution of Liberty 1960 A Brief History of Neoliberalism Oxford University Press 2005 ISBN 0199283265 Larner Wendy Neo liberalism policy ideology governmentality Studies in political economy 63 2000 online Plant Raymond Oxford University Press 2009 ISBN 0199281750 2012 10 16 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 13 Pollin Robert Contours of Descent U S Economic Fractures and the Landscape of Global Austerity New York Verso 2003 ISBN 1844675343 Prasad Monica The Politics of Free Markets The Rise of Neoliberal Economic Policies in Britain France Germany and the United States University of Chicago Press 2006 328 pages Steger Manfred B and Ravi K Roy Neoliberalism A Very Short Introduction 2010 Wang Hui and Karl Rebecca E 1989 and the Historical Roots of Neoliberalism in China positions east Asia cultures critique Volume 12 Number 1 Spring 2004 pp 7 70