Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Od gəlini — Azərbaycan dramaturqu Cəfər Cabbarlının 1927-ci ildə yazılmış 18 pərdəli tarixi faciəsi. Cabbarlının yeni dövrün ilk sanballı əsəridir. Faciə Ərəb əsarətinə qarşı Babək üsyanına həsr edilmişdir. Əsər ilk dəfə 1928-ci ildə Bakıda səhnəyə qoyulub.
| Od gəlini | |
|---|---|
 "Od gəlini" tamaşasının proqramı, Bünyatzadə adına Türk İncəsənət Teatrı. 1930/31-ci illər mövsümü | |
| Janr | tarixi faciə |
| Müəllif | Cəfər Cabbarlı |
| Orijinal dili | Azərbaycan |
| Yazılma ili | 1925-1927 |
| Nəşr ili | 1927 |
| Əvvəlki | Oqtay Eloğlu |
| Sonrakı | Sevil |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
"Od gəlini" faciəsi IX əsrin aktual hadisələrinə və ərəb işğalçılarına qarşı ümumxalq azadlıq hərəkatına rəhbərlik etmiş sərkərdə Babəkin mübarizəsinə həsr edilib.Babək tamaşanın baş qəhrəmanı Elxan üçün prototip rolunu oynayıb.
Əvvəlcə tamaşa "Babək" adlanırdı, lakin Cəfər Cabbarlı əsərin ideya-tematik çərçivəsini konkret tarixi hadisə ilə məhdudlaşdırmaq istəməmiş, ona daha geniş məzmun verməyə çalışmışdır.
Tamaşanın üzərində iş hələ 1925-ci ildə, Cabbarlı bitirib onun ilk variantını teatra təqdim edəndən sonra başlayıb. Həcmi ağır, ideya-bədii cəhətdən natamam olan bu variant nə müəllifin özünü, nə də teatrı qane etmirdi. Ona görə də Cəfər Cabbarlı pyes üzərində işləməyə davam edərək onu xeyli sıxışdıraraq əsərin bədii keyfiyyətlərində ciddi təkmilləşməyə nail olub. Rejissor Aleksandr Tuqanov xatirələrində yazır:
 | Cabarlının əsər üzərində necə diqqətlə işlədiyini, hər sözü mükəmməlləşdirməyə çalışdığının ən gözəl nümunəsi “Od gəlini” tamaşasıdır. |  |
Aleksandr Tuqanovun xatirələrində qeyd etdiyi kimi, Cabarlının üç illik gərgin zəhməti ərzində o, orijinal variantdan 38 pərdəli əsərini 18-ə qədər qısaldıb. Tamaşanın yeni variantını qəbul edən teatr onun üzərində intensiv işləməyə başlayıb.
Səhnələşmə tarixi
"Hamlet"dən (1926-cı ilin dekabrında səhnəyə qoyuldu) sonra "Od gəlini" Azərbaycan Dövlət Teatrının hazırlanmasına bu qədər vaxt və əmək sərf etdiyi ilk tamaşa oldu. "Od gəlini" 1928-ci il fevralın 16-da Azərbaycan Dram Teatrının səhnəsində nümayiş etdirildi.Cəfər Cəfərovun sözlərinə görə, "heç bir iş kollektivdə belə böyük ruh yüksəkliyi yaratmamışdı". Bunu tamaşanın rejissoru Aleksandr Tuqanov da etiraf edib:
| | Uzun müddətli səhnə fəaliyyətim üçün çox həyəcanlı, yaradıcılıqla doymuş tamaşaları səhnələşdirməli və idarə etməli oldum. Amma “Od gəlini” tamaşası həyəcan baxımından ən güclü idi. | |
O illərin praktikası eyni tamaşanın bir neçə gün ardıcıl olaraq davam etdiyi halları bilmirdi. "Od gəlini", ardıcıl dörd gün davam edən və sonra uzun illər böyük müvəffəqiyyətlə göstərilən ilk tamaşa idi. "Od gəlini"nin uzun səhnə ömrü, teatrşünas Cəfər Cəfərovun fikrincə, "birincisi, tamaşanın özünün yüksək məziyyətləri ilə, ikincisi, teatrın parlaqlıq baxımından möhtəşəm tamaşa yaratması ilə izah olunurdu.
"Od gəlini" tamaşasının musiqisini 20 yaşlı bəstəkar Əfrasiyab Bədəlbəyli yazıb. Bu, bəstəkarın ilk əsərlərindən idi.
Əsərin təhlili
"Od gəlini" tamaşasında sənətşünas İsmayıl Tağızadənin fikrincə, baş qəhrəman Solmaz atəşpərəstlər məbədinin qulluqçusudur, lakin əsərin süjet xətti, onun nominal mərkəzi, həm də əsas personajı Babəkdir. Teatrşünas Cəfər Cəfərov əsəri bir növ tarixi-romantik dram adlandıraraq yazır ki, "onda sənədləşdirilmiş tarix və tarixi şəxsiyyətlər yoxdur". Cəfərov yazır ki, eyni zamanda, bu, tarix və xalqın "ərəb işğalçılarına qarşı mübarizəsinin ağlabatan tarixi mənzərəsini" çəkir.
Ədəbiyyatşünas Məmməd Arif yazır ki, 1928-ci ildə Azərbaycan Dram Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulmuş "Od gəlini" faciəsi "milli dramaturgiyanın ideya-bədii inkişafında əlamətdar hadisədir". Məmməd Arifə görə bu tamaşa İslam dininə qarşı yönəlmişdir. Ədəbiyyatçı alim və tənqidçi Orucəli Həsənov yazırdı ki, "Od gəlini" tamaşasında artıq "ən qəti, yetkin, dərin ateizmin təzahürünü" görmək olar. Həsənov yazır ki, Elxanın dar ağacı altında dediyi son monoloqunda cəsarət nümayiş etdirir: "Yox Allah! Yox Allah! Mən özüm Allaham! Mən yer üzündə həyatın və xoşbəxtliyin yaradıcısıyam!".
Musiqişünas Nailə Kərimovanın fikrincə, 1928-ci ilə qədər, daha dəqiq desək, Cabbarlının "Od gəlini" yeni tarixi-qəhrəmanlıq pyesi tamaşaya qoyulana qədər Azərbaycan tamaşalarının musiqi tərtibatı "musiqili montajdan da yan keçməmişdir". Nailə Kərimova qeyd edir ki, "Od gəlini" "teatr həyatında parlaq hadisəyə çevrildi" və gənc bəstəkar Əfrasiyab Bədəlbəylinin adı ilə bağlı Azərbaycanda teatr musiqi janrının inkişafında növbəti mərhələ oldu.
İstinadlar
- АПИРЯиЛ им. М. Ф. Ахундова. «Невеста огня» и традиции советской исторической драмы 30-х годов // Ученые записки. Б.: Институт. 1978. 76.
- Джафаров Дж.А. Сочинения: драматургия и театр. 1. Б.: Азербайджанское государственное издательство. 1969. 178.
- Альманах азербайджанской советской литературы. Б.: Азернешр. 1940. 15.
- Альтман И. Л. Избранные статьи. М.: ru:Советский писатель. 1957. 391.
- Мамед Ариф. Избранное в двух томах. II. Б.: Азербайджанское государственное издательство. 1973. 83.
- Джафаров Дж. А. . Б.: Азербайджанское государственное издательство. 962. 240.
- Мамед Ариф. Азербайджанская литература. М.: Высшая школа. 1979. 188.
- Джафаров Дж. А. Азербайджанский ордена Трудового Красного Знамени государственный драматический театр имени Мешади Азизбекова. М.: Искусство. 1951. 282.
- В мире музыки. М.: Советский композитор. ред. Л. Г. Григорьев, Я. Платек. 1986. 38.
- Таги-заде И. Взаимодействие искусств в советской азербайджанской художественной культуре. Б.: Азербайджанское государственное издательство. 1986. 90.
- Оруджали Г. Вечно молодой // Литературный Азербайджан. 1979. 38.
- Керимова Н. Театр и музыка. Б.: Язычы. 1982. 55.
Xarici keçidlər
- Cəfər Cabbarlı dramaturgiyası SƏNƏTKAR DÜNYAGÖRÜŞÜNÜN ZİQZAQLARI
- Cəfər Cabbarlı — "Od gəlini
- Cəfər Cabbarlı Od gəlini teatr tamaşası 1-ci hissə HD
- Radio tamaşa: Cəfər Cabbarli- Od gəlini
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Od gelini Azerbaycan dramaturqu Cefer Cabbarlinin 1927 ci ilde yazilmis 18 perdeli tarixi faciesi Cabbarlinin yeni dovrun ilk sanballi eseridir Facie Ereb esaretine qarsi Babek usyanina hesr edilmisdir Eser ilk defe 1928 ci ilde Bakida sehneye qoyulub Od gelini Od gelini tamasasinin proqrami Bunyatzade adina Turk Incesenet Teatri 1930 31 ci iller movsumuJanr tarixi facieMuellif Cefer CabbarliOrijinal dili AzerbaycanYazilma ili 1925 1927Nesr ili 1927Evvelki Oqtay ElogluSonraki Sevil Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixi Od gelini faciesi IX esrin aktual hadiselerine ve ereb isgalcilarina qarsi umumxalq azadliq herekatina rehberlik etmis serkerde Babekin mubarizesine hesr edilib Babek tamasanin bas qehremani Elxan ucun prototip rolunu oynayib Evvelce tamasa Babek adlanirdi lakin Cefer Cabbarli eserin ideya tematik cercivesini konkret tarixi hadise ile mehdudlasdirmaq istememis ona daha genis mezmun vermeye calismisdir Cefer Cabbarli pyesin muellifi Tamasanin uzerinde is hele 1925 ci ilde Cabbarli bitirib onun ilk variantini teatra teqdim edenden sonra baslayib Hecmi agir ideya bedii cehetden natamam olan bu variant ne muellifin ozunu ne de teatri qane etmirdi Ona gore de Cefer Cabbarli pyes uzerinde islemeye davam ederek onu xeyli sixisdiraraq eserin bedii keyfiyyetlerinde ciddi tekmillesmeye nail olub Rejissor Aleksandr Tuqanov xatirelerinde yazir Cabarlinin eser uzerinde nece diqqetle islediyini her sozu mukemmellesdirmeye calisdiginin en gozel numunesi Od gelini tamasasidir Aleksandr Tuqanovun xatirelerinde qeyd etdiyi kimi Cabarlinin uc illik gergin zehmeti erzinde o orijinal variantdan 38 perdeli eserini 18 e qeder qisaldib Tamasanin yeni variantini qebul eden teatr onun uzerinde intensiv islemeye baslayib Sehnelesme tarixiTamasada Elxan rolunda Abbas Mirze Serifzade ve quruluscu rejissor Aleksandr Tuqanovla birlikde rol alan aktyorlar Hamlet den 1926 ci ilin dekabrinda sehneye qoyuldu sonra Od gelini Azerbaycan Dovlet Teatrinin hazirlanmasina bu qeder vaxt ve emek serf etdiyi ilk tamasa oldu Od gelini 1928 ci il fevralin 16 da Azerbaycan Dram Teatrinin sehnesinde numayis etdirildi Cefer Ceferovun sozlerine gore hec bir is kollektivde bele boyuk ruh yuksekliyi yaratmamisdi Bunu tamasanin rejissoru Aleksandr Tuqanov da etiraf edib Uzun muddetli sehne fealiyyetim ucun cox heyecanli yaradiciliqla doymus tamasalari sehnelesdirmeli ve idare etmeli oldum Amma Od gelini tamasasi heyecan baximindan en guclu idi O illerin praktikasi eyni tamasanin bir nece gun ardicil olaraq davam etdiyi hallari bilmirdi Od gelini ardicil dord gun davam eden ve sonra uzun iller boyuk muveffeqiyyetle gosterilen ilk tamasa idi Od gelini nin uzun sehne omru teatrsunas Cefer Ceferovun fikrince birincisi tamasanin ozunun yuksek meziyyetleri ile ikincisi teatrin parlaqliq baximindan mohtesem tamasa yaratmasi ile izah olunurdu Od gelini tamasasinin musiqisini 20 yasli bestekar Efrasiyab Bedelbeyli yazib Bu bestekarin ilk eserlerinden idi Eserin tehlili source source source source source Od gelini tamasasindan kadr Elxan rolunda Abbas Mirze Serifzade Solmaz rolunda Merziyye Davudova Altunbay rolunda Ulvi Receb Od gelini tamasasinda senetsunas Ismayil Tagizadenin fikrince bas qehreman Solmaz atesperestler mebedinin qulluqcusudur lakin eserin sujet xetti onun nominal merkezi hem de esas personaji Babekdir Teatrsunas Cefer Ceferov eseri bir nov tarixi romantik dram adlandiraraq yazir ki onda senedlesdirilmis tarix ve tarixi sexsiyyetler yoxdur Ceferov yazir ki eyni zamanda bu tarix ve xalqin ereb isgalcilarina qarsi mubarizesinin aglabatan tarixi menzeresini cekir Edebiyyatsunas Memmed Arif yazir ki 1928 ci ilde Azerbaycan Dram Teatrinin sehnesinde tamasaya qoyulmus Od gelini faciesi milli dramaturgiyanin ideya bedii inkisafinda elametdar hadisedir Memmed Arife gore bu tamasa Islam dinine qarsi yonelmisdir Edebiyyatci alim ve tenqidci Oruceli Hesenov yazirdi ki Od gelini tamasasinda artiq en qeti yetkin derin ateizmin tezahurunu gormek olar Hesenov yazir ki Elxanin dar agaci altinda dediyi son monoloqunda cesaret numayis etdirir Yox Allah Yox Allah Men ozum Allaham Men yer uzunde heyatin ve xosbextliyin yaradicisiyam Musiqisunas Naile Kerimovanin fikrince 1928 ci ile qeder daha deqiq desek Cabbarlinin Od gelini yeni tarixi qehremanliq pyesi tamasaya qoyulana qeder Azerbaycan tamasalarinin musiqi tertibati musiqili montajdan da yan kecmemisdir Naile Kerimova qeyd edir ki Od gelini teatr heyatinda parlaq hadiseye cevrildi ve genc bestekar Efrasiyab Bedelbeylinin adi ile bagli Azerbaycanda teatr musiqi janrinin inkisafinda novbeti merhele oldu IstinadlarAPIRYaiL im M F Ahundova Nevesta ognya i tradicii sovetskoj istoricheskoj dramy 30 h godov Uchenye zapiski B Institut 1978 76 Dzhafarov Dzh A Sochineniya dramaturgiya i teatr 1 B Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo 1969 178 Almanah azerbajdzhanskoj sovetskoj literatury B Azerneshr 1940 15 Altman I L Izbrannye stati M ru Sovetskij pisatel 1957 391 Mamed Arif Izbrannoe v dvuh tomah II B Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo 1973 83 Dzhafarov Dzh A B Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo 962 240 Mamed Arif Azerbajdzhanskaya literatura M Vysshaya shkola 1979 188 Dzhafarov Dzh A Azerbajdzhanskij ordena Trudovogo Krasnogo Znameni gosudarstvennyj dramaticheskij teatr imeni Meshadi Azizbekova M Iskusstvo 1951 282 V mire muzyki M Sovetskij kompozitor red L G Grigorev Ya Platek 1986 38 Tagi zade I Vzaimodejstvie iskusstv v sovetskoj azerbajdzhanskoj hudozhestvennoj kulture B Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo 1986 90 Orudzhali G Vechno molodoj Literaturnyj Azerbajdzhan 1979 38 Kerimova N Teatr i muzyka B Yazychy 1982 55 Xarici kecidlerCefer Cabbarli dramaturgiyasi SENETKAR DUNYAGORUSUNUN ZIQZAQLARI Cefer Cabbarli Od gelini Cefer Cabbarli Od gelini teatr tamasasi 1 ci hisse HD Radio tamasa Cefer Cabbarli Od gelini