Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nəcəfov Nəcəfqulu Məmmədhüseyn oğlu (1881, Naxçıvan – 29 noyabr 1937, Bakı) — maliyyəçi, diplomat, Naxçıvan Vilayət Komitəsinin İşlər müdiri, RSFSR-in Ankarada mətbuat bürosunun tərcüməçi-müxbiri. 1918–1920-ci illərdə daşnak hücumlarından müdafiə olunması zamanı Naxçıvan yerlilər cəmiyyətinə sədrlik etmişdir.
| Nəcəfqulu Nəcəfov | |
|---|---|
| Nəcəfov Nəcəfqulu Məmmədhüseyn oğlu | |
 İsfahan, İran (13 iyun 1913) | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Naxçıvan, Naxçıvan qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Naxçıvan, Naxçıvan MSSR, Azərbaycan SSR, USSR |
| Vəfat səbəbi | güllələnmə |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
| Həyat yoldaşı | Nazlı Nəcəfova |
| Uşaqları | Şulan, Cəmilə, Namiq, Şəfiqə |
| Atası | Məmmədhüseyn |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Fəaliyyəti | mühasib |
Həyatı
Nəcəfovların adı çəkiləndə öncə xatırlanan görkəmli Mollanəsrəddinçi və şair Nəcəfqulunun əmisi oğlu Əliqulu Nəcəfov-Qəmküsar yada düşür. Onun tədqiqatçılarının yazdıqlarından məlum olur ki, Nəcəfovlar Naxçıvan Culfasına Ərdəbildən köçüb gəliblər. Əliqulu Qəmküsarın atası Məşədi Ələkbər Hacı Nəcəf oğlu az bir zamanda Culfanın məşhur tacirlərindən biri olur. Ələkbər Nəcəfovun həyat yoldaşı Bilqeyis xanım naxçıvanlı Şeyxovların qızı idi. Şair Əliqulu Qəmküsar və ictimai xadim Rzaqulu Nəcəfov haqqında xeyli məlumatlar olsa da, onların əmisi, yəni Nəcəfqulunun atası Məmmədhüseynin fəaliyyəti barədə geniş məlumat yosdur. Təkcə onun "Fani" təxəllüsü ilə farsca bir sıra qəzəl, qəsidə yazmağı haqqında məlumat vardır. Araşdırmalar zamanı məlum oldu ki, Məmmədhüseyn tacirliklə yanaşı, həm də maarifçi adam olmuşdur. Nəcəfovların yaxın ailəvi dostları Məhəmməd Tağı Səfərov-Sidqi, və qohumları Nəsrulla və Fərəculla Şeyxov qardaşları idi. Bunlar isə həmin dövrün ən mükəmməl təhsil alan ziyalıları sayılırdılar. Məmmədhüseynin bir neçə övladı olmuşdur. Onlardan biri Nəcəfqulu Nəcəfovdur.
Nəcəfqulu Nəcəfovun 1929-cu ildə özünün yazdığı bioqrafiyadan məlum olur ki, o, 1881-ci ildə, may ayında Naxçıvan şəhərində doğulub. 1893-cü ildə Naxçıvan şəhər məktəbinə daxil olmuş və 1900-cü ildə oranı bitirmişdir. 1900-cü ildə məktəbi qurtaran Nəcəfqulu Culfa Gömrükxanasında işə girmiş və 8 ay orada mirzə kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1901-ci ildə isə o, Tiflisdə mühasibat kurslarında təhsilini davam etdirir. Kursu başa vuran Nəcəfqulu yenidən Culfaya qayıdır və əmisinin yanında ticarət mühasibi kimi çalışır. Bu şirkət həm də tikinti ilə məşğul olurdu. 1906-cı ilə kimi tikintinin aparıldığı Culfa, Təbriz və Mərənd yollarında əsasən işləyir.
Ailəsi
Nəcəfqulu Nəcəfov Azərbaycanın tanınmış maarifçi ziyalı soylarından biri olan Nəcəfovlardandır. O, Naxçıvanın ziyalı qızlarından olan Nazlı xanım Məmmədağa qızı Tahirova ilə ailə qurmuşdu. Onların Şulan, Cəmilə və Şəfiqə, Namiq (əkiz bacı-qardaş) adlı övladları 1954-cü ilədək anasız yaşamışlar. Çünki Nazlı xanım Tahirovanı da həbs edib sürgünə göndərmişdilər. Uzun illər Qazaxıstanda sürgündə qalandan sonra, Azərbaycanda yalnız Göyçayda yaşamasına icazə vermişdilər. Nəql edirlər ki, o vaxt Namiqlə Şəfiqənin bir yaşları varmış. Onları bacıları Cəmilə saxladığından ona "ana" deyirmişlər.
Vəfatı
Nəcəfqulu Nəcəfov və Nazlı xanım Tahirova – hər ikisi ictimai xadim idi. Ömürlərini siyasi mübarizəyə, maarifə, elmə, mədəniyyətə və ədəbiyyata həsr etmişdilər. Nazlı xanım qazandığı pulu yetimlərə xərcləyirmiş və bundan böyük mənəvi rahatlıq tapırmış. O, 1977-ci ildə Naxçıvan şəhərində vəfat etmişdir.
Nazlı xanımın qardaşı Yusif bəy Tahirov, Naxçıvan Araz-Türk Respublikasının üzvlərindən biri olub. Məşhur hərbçi, polkovnik Yusif bəy Tahirov erməni terrorçularının qurbanı olub.
Fəaliyyəti
İctimai fəaliyyəti
Culfada yaşadığı vaxt inqilabçılarla tanış olur və gizli olaraq onlara köməklik göstərir. Bunlar əsasən gizli fəaliyyət göstərən "Hümmət" təşkilatının üzvləri idilər. Gürcüstan Milli Arxivindəki sənəddən məlum olur ki, Naxçıvanda və Culfadakı "Hümmət" qrupunun əsas simaları Mirzəlibəy Bəktaşev (Bəktaşi), Nəcəfqulu Nəcəfov, Hüseynağa Novruzov, Mir Heydərzadə, Nəsrulla Şeyxov və başqaları idilər.
1907-ci ilin yanvarında Nəcəfqulu Nəcəfov jandarm idarəsi tərəfindən həbs edilir. Üç aylıq həbsdən sonra onu İrəvan Quberniyasından Vladiqafqaza sürgün edirlər. O, burada da çar hökuməti əleyhinə təbliğat apardığından iki dəfə həbs edilir və axırda Tersk Vilayətindən də sürgün olunur.
Nəcəfqulu Tiflisə qayıdıb noyabradək gizli şəraitdə yaşayır. 1907-ci ilin payızında ona icazə verirlər ki, Naxçıvana qayıtsın. Naxçıvana qayıdandan sonra yenidən İranın Ələmdar və Xoy şəhərlərində işləyir. 1908-ci ildə ona bildirirlər ki, Naxçıvana qayıtsın həbs etməyəcəklər. Amma Heydər Əmioğlunun ən etibarlı silahdaşlarından olan Nəcəfqulu yaşamaq üçün Tiflisi seçir. Bilir ki, Naxçıvana qayıtsa, yenə təqib olunacaq.
Tiflisdə yaşadığı illərdə buranın ədəbi mühiti ilə yaxından əlaqə saxlayır. Bu vaxtlar əmisi Əliqulu Qəmküsar, əmisi oğlu Rzaqulu Nəcəfov da Tiflisdə fəaliyyət göstərirdilər. 1911-ci il 31 iyulda Nəcəfqulu dostu Qurbanəli Şərifzadəyə yazırdı: … Zavallı Sabirin vəfatının doğru olduğunu bilib, ziyadə mütəəssir oldum və Namiq Kamalın bu beytini söyləməkdən çəkinmədim: "Tüllabi-cəhlə qaldı gəzdiğin narində səhralər". Şair dostu Mirzə Ələkbər Sabirin vəfatı mollanəsrəddinçi Nəcəfquluya çox təsir etdiyindən daha sonra yazırdı: "…Minlərlə boş işlərə xərc edib, böylə məqamlara gələndə, əlləri ciblərinə yetişməyir. Allah bu millətə çeşmi-bəsirət versin ki, böylə vücudi-möhtərəmin qədrini bilib ikram etsinlər". Nəcəfqulu Nəcəfov böyük şairimizə xəstə vaxtı kömək etməyənləri məzəmmətləyirdi. Yeri gəlmişkən deyək ki, Naxçıvan ziyalıları M. Ə. Sabir xəstə yatarkən xeyli miqdarda ianə toplayıb Şamaxıya göndəriblər. O siyahılar S. Mümtaz adına Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində saxlanılır. Orada Nəcəfqulu Nəcəfovun da adı vardır.
Tədqiqatçı alim Ə. Qədimov Nəcəfqulu Nəcəfovun məktublarını yazdığı monoqrafiyada ("Qurbanəli Şərifzadənin həyatı və yaradıcılıq yolu") dərc etdirmiş və onu "Tanınmış mollanəsrəddinçi" adlandırmışdır. Nəcəfovlar "Molla Nəsrəddin" jurnalının nəşrində Cəlil Məmmədquluzadənin ən yaxın və sədaqətli dostları olmuşdur.
Mühasib fəaliyyəti
Bir müddətdən sonra Naxçıvana dönən Nəcəfqulu özəl idarələrdə mühasib işləmişdir. Bu, təxminən 1910–1912-ci illərə təsadüf edir. 1912-ci ildən Nobel qardaşlarının dəvətilə onun İsfahan şəhərindəki şirkətində 1915-ci ilədək kontor müdiri və anbardar vəzifəsində çalışır. Burada o öz keçmiş dostlarının yolunda riskə getdiyindən 8 ay həbs cəzası alır. Həbsdən azad olandan sonra naxçıvanlı milyonçu Hacı Hüseynəli Qurbanovun dəri zavodunda mühasib işləməklə Naxçıvanın ədəbi və maarif mühitində fəal iştirak edir. 1916-cı ilin dekabrından 1920-ci ilədək Naxçıvanda müxtəlif kooperativlərdə mühasib işləyən Nəcəfqulu Nəcəfov Naxçıvanın çətin günlərində həmyerliləri ilə çiyin-çiyinə verərək düşmənlə döyüşür.
Siyasi fəaliyyəti
1917-ci ildən Naxçıvandakı "Hümmət" təşkilatının katibi vəzifəsində olan Nəcəfov, 1920-ci ildən sonra bir sıra yüksək, məsul vəzifələrdə çalışmışdır. Hətta bir müddət İnqilab Komitəsinin Hərbi Tribunalında da işləyir. 1922-ci il martın 8-dən 1923-cü ilin iyuluna kimi RSFSR-in Türkiyədəki səfirliyində tərcüməçi diplomat kimi fəaliyyətini davam etdirmişdir. Burada maraqlı bir nüans var. O özü 1929-cu ildəki bioqrafiyasında yazmasa da, Türkiyədə işlədiyi illərdə artıq bolşevik partiyasının sıralarından xaric edilmişdi. Azərbaycan Mərkəzi Dövlət Arxivindən verilən arayışda bildirilir ki, Nəcəfqulu Nəcəfov 8 noyabr 1921-ci ildə Naxçıvan Partiya təşkilatını təmizləyən komissiyanın qərarı ilə partiya sıralarından uzaqlaşdırılıb. Onu da deyək ki, naxçıvanlı bolşevik donosçunun hamisi olan Tiflis ermənilərindən Əşrəf Yüzbaşov onu Behbud ağa Şahtaxtinskinin sadiq tərəfdaşlarından biri kimi partiya sıralarına layiq görməmişdir.
Amma Nəcəfqulu Nəcəfov partiya sıralarından çıxarılsa da diplomat kimi Türkiyədə (türk, fars və rus dilləri üzrə) siyasi fəaliyyətini davam etdirib. Yəqin ki, əmisi oğlu Rzaqulu Nəcəfovun Zaqafqaziyada çox yüksək məsul işdə olması əsas səbəblərdən biridir. 1924–1925-ci illərdə Nəcəfqulu Nəcəfovun müxtəlif yerlərdə işləməsi haqda məlumatlar olsa da, qalan illərdə, 1937-ci ilə qədər, haralarda işləməsi barədə məlumatlar onun sənədlərində qeyd edilməyib.
Daşnaqlarla mübarizədə rolu
Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvan diyarının 1918–1920-ci illərdə daşnak hücumlarından müdafiə olunmasında Azərbaycanlılar ayağa qalxmışdı. 1920-ci ilin yanvarında Tiflis şəhərində Cənubi-Qərbi Qafqaz müsəlmanlarının iclası keçirilirdi. Qarsdan gələn naxçıvanlılardan Əli Səbri Qasımov məruzə edəndən sonra nümayəndə heyəti adından Azərbaycan Cümhuriyyəti Xarici İşlər Nazirliyinə teleqram göndərildi. Həmin teleqramda deyilirdi: "… Biz belə hesab edirik ki, sonrakı və dəhşətli niyyətlərini həyata keçirmək üçün erməni hökuməti heç nə qarşısında dayanmayacaq və süni razılıq hökumətimizin nəzərini öz çirkli əməllərindən yayındırmaqdır. Daşnak quldur dəstələrinin olduqları hər yerdə qan və tüstü, ümumi plana uyğun xarakterli zorakılıq… İclasın sədri Əli Səbri, yerlilər cəmiyyətinin sədri Nəcəfov, katib Hüseynzadə". Həmin illərdə Naxçıvan yerlilər cəmiyyətinə sədrliyi Nəcəfqulu Nəcəfov edirdi.
Bəraət alması
Nəcəfqulu Nəcəfovun oğlu Namiqin Azərbaycan Ali Məhkəməsinə müraciətindən sonra 25 dekabr 1991-ci ildə ona bildirmişlər ki, 1937-ci il 21 oktyabrda Azərbaycan XDİK (NKVD) tərəfindən, üçlüyün qərarı ilə güllələnmişdir. 18 avqust 1956-cı ildə isə ona bəraət verilmişdir. 13 mart 1992-ci ildə 11/13, H-176 nömrəli məktubla Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizliyi Komitəsindən Nəcəfqulu Nəcəfovun oğluna bildirmişlər: "Qəminizə şərik olub, ərizəmizin cavabında bildiririk ki, atanız Nəcəfov Nəcəfqulu Məşədi Məhəmmədhüseyn oğlu 1881-ci ildə anadan olmuşdur və 12 oktyabr 1937-ci ildə həbs edilmişdir. Azərbaycan SSR-in "NKVD" üçlüyünün 21 oktyabr 1937-ci il tarixli qərarına əsasən güllələnməyə məhkum edilmişdir və hökm həmin il noyabr ayının 29-da, Bakı şəhərində yerinə yetirilmişdir. Atanızın dəfn yeri haqqında heç bir sənəd yoxdur. Azərbaycan SSR Ali Məhkəməsi cinayət işləri üzrə məhkəmə kollegiyasının 18 avqust 1956-cı il tarixli qərarına əsasən atanıza bəraət verilmişdir. Əlavə edib Sizə bildiririk ki, 25 noyabr 1955-ci ildə bacınız Şəfiqə xanıma Naxçıvan DTK-i işçilərinin tərəfindən yalandan şifahi olaraq bildirilib ki, guya atanız 1941-ci ildə həbsxanada qan təzyiqindən vəfat etmişdir. Şöbə rəisi: imza".
Həmçinin bax
İstinadlar
- 525.az – Naxçıvanlı məşhur Nəcəfovlardan biri –Nəcəfqulu Nəcəfov haqqında öyrəndiklərimiz [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Necefov Necefqulu Memmedhuseyn oglu 1881 Naxcivan 29 noyabr 1937 Baki maliyyeci diplomat Naxcivan Vilayet Komitesinin Isler mudiri RSFSR in Ankarada metbuat burosunun tercumeci muxbiri 1918 1920 ci illerde dasnak hucumlarindan mudafie olunmasi zamani Naxcivan yerliler cemiyyetine sedrlik etmisdir Necefqulu NecefovNecefov Necefqulu Memmedhuseyn ogluIsfahan Iran 13 iyun 1913 Dogum tarixi 1881Dogum yeri Naxcivan Naxcivan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 29 noyabr 1937Vefat yeri Naxcivan Naxcivan MSSR Azerbaycan SSR USSRVefat sebebi gullelenmeVetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIHeyat yoldasi Nazli NecefovaUsaqlari Sulan Cemile Namiq SefiqeAtasi MemmedhuseynMilliyyeti azerbaycanliFealiyyeti muhasibHeyatiNecefovlarin adi cekilende once xatirlanan gorkemli Mollanesreddinci ve sair Necefqulunun emisi oglu Eliqulu Necefov Qemkusar yada dusur Onun tedqiqatcilarinin yazdiqlarindan melum olur ki Necefovlar Naxcivan Culfasina Erdebilden kocub gelibler Eliqulu Qemkusarin atasi Mesedi Elekber Haci Necef oglu az bir zamanda Culfanin meshur tacirlerinden biri olur Elekber Necefovun heyat yoldasi Bilqeyis xanim naxcivanli Seyxovlarin qizi idi Sair Eliqulu Qemkusar ve ictimai xadim Rzaqulu Necefov haqqinda xeyli melumatlar olsa da onlarin emisi yeni Necefqulunun atasi Memmedhuseynin fealiyyeti barede genis melumat yosdur Tekce onun Fani texellusu ile farsca bir sira qezel qeside yazmagi haqqinda melumat vardir Arasdirmalar zamani melum oldu ki Memmedhuseyn tacirlikle yanasi hem de maarifci adam olmusdur Necefovlarin yaxin ailevi dostlari Mehemmed Tagi Seferov Sidqi ve qohumlari Nesrulla ve Fereculla Seyxov qardaslari idi Bunlar ise hemin dovrun en mukemmel tehsil alan ziyalilari sayilirdilar Memmedhuseynin bir nece ovladi olmusdur Onlardan biri Necefqulu Necefovdur Necefqulu Necefovun 1929 cu ilde ozunun yazdigi bioqrafiyadan melum olur ki o 1881 ci ilde may ayinda Naxcivan seherinde dogulub 1893 cu ilde Naxcivan seher mektebine daxil olmus ve 1900 cu ilde orani bitirmisdir 1900 cu ilde mektebi qurtaran Necefqulu Culfa Gomrukxanasinda ise girmis ve 8 ay orada mirze kimi fealiyyet gostermisdir 1901 ci ilde ise o Tiflisde muhasibat kurslarinda tehsilini davam etdirir Kursu basa vuran Necefqulu yeniden Culfaya qayidir ve emisinin yaninda ticaret muhasibi kimi calisir Bu sirket hem de tikinti ile mesgul olurdu 1906 ci ile kimi tikintinin aparildigi Culfa Tebriz ve Merend yollarinda esasen isleyir Ailesi Necefqulu Necefov Azerbaycanin taninmis maarifci ziyali soylarindan biri olan Necefovlardandir O Naxcivanin ziyali qizlarindan olan Nazli xanim Memmedaga qizi Tahirova ile aile qurmusdu Onlarin Sulan Cemile ve Sefiqe Namiq ekiz baci qardas adli ovladlari 1954 cu iledek anasiz yasamislar Cunki Nazli xanim Tahirovani da hebs edib surgune gondermisdiler Uzun iller Qazaxistanda surgunde qalandan sonra Azerbaycanda yalniz Goycayda yasamasina icaze vermisdiler Neql edirler ki o vaxt Namiqle Sefiqenin bir yaslari varmis Onlari bacilari Cemile saxladigindan ona ana deyirmisler Vefati Necefqulu Necefov ve Nazli xanim Tahirova her ikisi ictimai xadim idi Omurlerini siyasi mubarizeye maarife elme medeniyyete ve edebiyyata hesr etmisdiler Nazli xanim qazandigi pulu yetimlere xercleyirmis ve bundan boyuk menevi rahatliq tapirmis O 1977 ci ilde Naxcivan seherinde vefat etmisdir Nazli xanimin qardasi Yusif bey Tahirov Naxcivan Araz Turk Respublikasinin uzvlerinden biri olub Meshur herbci polkovnik Yusif bey Tahirov ermeni terrorcularinin qurbani olub FealiyyetiIctimai fealiyyeti Culfada yasadigi vaxt inqilabcilarla tanis olur ve gizli olaraq onlara komeklik gosterir Bunlar esasen gizli fealiyyet gosteren Hummet teskilatinin uzvleri idiler Gurcustan Milli Arxivindeki senedden melum olur ki Naxcivanda ve Culfadaki Hummet qrupunun esas simalari Mirzelibey Bektasev Bektasi Necefqulu Necefov Huseynaga Novruzov Mir Heyderzade Nesrulla Seyxov ve basqalari idiler 1907 ci ilin yanvarinda Necefqulu Necefov jandarm idaresi terefinden hebs edilir Uc ayliq hebsden sonra onu Irevan Quberniyasindan Vladiqafqaza surgun edirler O burada da car hokumeti eleyhine tebligat apardigindan iki defe hebs edilir ve axirda Tersk Vilayetinden de surgun olunur Necefqulu Tiflise qayidib noyabradek gizli seraitde yasayir 1907 ci ilin payizinda ona icaze verirler ki Naxcivana qayitsin Naxcivana qayidandan sonra yeniden Iranin Elemdar ve Xoy seherlerinde isleyir 1908 ci ilde ona bildirirler ki Naxcivana qayitsin hebs etmeyecekler Amma Heyder Emioglunun en etibarli silahdaslarindan olan Necefqulu yasamaq ucun Tiflisi secir Bilir ki Naxcivana qayitsa yene teqib olunacaq Tiflisde yasadigi illerde buranin edebi muhiti ile yaxindan elaqe saxlayir Bu vaxtlar emisi Eliqulu Qemkusar emisi oglu Rzaqulu Necefov da Tiflisde fealiyyet gosterirdiler 1911 ci il 31 iyulda Necefqulu dostu Qurbaneli Serifzadeye yazirdi Zavalli Sabirin vefatinin dogru oldugunu bilib ziyade muteessir oldum ve Namiq Kamalin bu beytini soylemekden cekinmedim Tullabi cehle qaldi gezdigin narinde sehraler Sair dostu Mirze Elekber Sabirin vefati mollanesreddinci Necefquluya cox tesir etdiyinden daha sonra yazirdi Minlerle bos islere xerc edib boyle meqamlara gelende elleri ciblerine yetismeyir Allah bu millete cesmi besiret versin ki boyle vucudi mohteremin qedrini bilib ikram etsinler Necefqulu Necefov boyuk sairimize xeste vaxti komek etmeyenleri mezemmetleyirdi Yeri gelmisken deyek ki Naxcivan ziyalilari M E Sabir xeste yatarken xeyli miqdarda iane toplayib Samaxiya gonderibler O siyahilar S Mumtaz adina Azerbaycan Dovlet Edebiyyat ve Incesenet Arxivinde saxlanilir Orada Necefqulu Necefovun da adi vardir Tedqiqatci alim E Qedimov Necefqulu Necefovun mektublarini yazdigi monoqrafiyada Qurbaneli Serifzadenin heyati ve yaradiciliq yolu derc etdirmis ve onu Taninmis mollanesreddinci adlandirmisdir Necefovlar Molla Nesreddin jurnalinin nesrinde Celil Memmedquluzadenin en yaxin ve sedaqetli dostlari olmusdur Muhasib fealiyyeti Bir muddetden sonra Naxcivana donen Necefqulu ozel idarelerde muhasib islemisdir Bu texminen 1910 1912 ci illere tesaduf edir 1912 ci ilden Nobel qardaslarinin devetile onun Isfahan seherindeki sirketinde 1915 ci iledek kontor mudiri ve anbardar vezifesinde calisir Burada o oz kecmis dostlarinin yolunda riske getdiyinden 8 ay hebs cezasi alir Hebsden azad olandan sonra naxcivanli milyoncu Haci Huseyneli Qurbanovun deri zavodunda muhasib islemekle Naxcivanin edebi ve maarif muhitinde feal istirak edir 1916 ci ilin dekabrindan 1920 ci iledek Naxcivanda muxtelif kooperativlerde muhasib isleyen Necefqulu Necefov Naxcivanin cetin gunlerinde hemyerlileri ile ciyin ciyine vererek dusmenle doyusur Siyasi fealiyyeti 1917 ci ilden Naxcivandaki Hummet teskilatinin katibi vezifesinde olan Necefov 1920 ci ilden sonra bir sira yuksek mesul vezifelerde calismisdir Hetta bir muddet Inqilab Komitesinin Herbi Tribunalinda da isleyir 1922 ci il martin 8 den 1923 cu ilin iyuluna kimi RSFSR in Turkiyedeki sefirliyinde tercumeci diplomat kimi fealiyyetini davam etdirmisdir Burada maraqli bir nuans var O ozu 1929 cu ildeki bioqrafiyasinda yazmasa da Turkiyede islediyi illerde artiq bolsevik partiyasinin siralarindan xaric edilmisdi Azerbaycan Merkezi Dovlet Arxivinden verilen arayisda bildirilir ki Necefqulu Necefov 8 noyabr 1921 ci ilde Naxcivan Partiya teskilatini temizleyen komissiyanin qerari ile partiya siralarindan uzaqlasdirilib Onu da deyek ki naxcivanli bolsevik donoscunun hamisi olan Tiflis ermenilerinden Esref Yuzbasov onu Behbud aga Sahtaxtinskinin sadiq terefdaslarindan biri kimi partiya siralarina layiq gormemisdir Amma Necefqulu Necefov partiya siralarindan cixarilsa da diplomat kimi Turkiyede turk fars ve rus dilleri uzre siyasi fealiyyetini davam etdirib Yeqin ki emisi oglu Rzaqulu Necefovun Zaqafqaziyada cox yuksek mesul isde olmasi esas sebeblerden biridir 1924 1925 ci illerde Necefqulu Necefovun muxtelif yerlerde islemesi haqda melumatlar olsa da qalan illerde 1937 ci ile qeder haralarda islemesi barede melumatlar onun senedlerinde qeyd edilmeyib Dasnaqlarla mubarizede roluAzerbaycanin ayrilmaz terkib hissesi olan Naxcivan diyarinin 1918 1920 ci illerde dasnak hucumlarindan mudafie olunmasinda Azerbaycanlilar ayaga qalxmisdi 1920 ci ilin yanvarinda Tiflis seherinde Cenubi Qerbi Qafqaz muselmanlarinin iclasi kecirilirdi Qarsdan gelen naxcivanlilardan Eli Sebri Qasimov meruze edenden sonra numayende heyeti adindan Azerbaycan Cumhuriyyeti Xarici Isler Nazirliyine teleqram gonderildi Hemin teleqramda deyilirdi Biz bele hesab edirik ki sonraki ve dehsetli niyyetlerini heyata kecirmek ucun ermeni hokumeti hec ne qarsisinda dayanmayacaq ve suni raziliq hokumetimizin nezerini oz cirkli emellerinden yayindirmaqdir Dasnak quldur destelerinin olduqlari her yerde qan ve tustu umumi plana uygun xarakterli zorakiliq Iclasin sedri Eli Sebri yerliler cemiyyetinin sedri Necefov katib Huseynzade Hemin illerde Naxcivan yerliler cemiyyetine sedrliyi Necefqulu Necefov edirdi Beraet almasiNecefqulu Necefovun oglu Namiqin Azerbaycan Ali Mehkemesine muracietinden sonra 25 dekabr 1991 ci ilde ona bildirmisler ki 1937 ci il 21 oktyabrda Azerbaycan XDIK NKVD terefinden ucluyun qerari ile gullelenmisdir 18 avqust 1956 ci ilde ise ona beraet verilmisdir 13 mart 1992 ci ilde 11 13 H 176 nomreli mektubla Azerbaycan Dovlet Tehlukesizliyi Komitesinden Necefqulu Necefovun ogluna bildirmisler Qeminize serik olub erizemizin cavabinda bildiririk ki ataniz Necefov Necefqulu Mesedi Mehemmedhuseyn oglu 1881 ci ilde anadan olmusdur ve 12 oktyabr 1937 ci ilde hebs edilmisdir Azerbaycan SSR in NKVD ucluyunun 21 oktyabr 1937 ci il tarixli qerarina esasen gullelenmeye mehkum edilmisdir ve hokm hemin il noyabr ayinin 29 da Baki seherinde yerine yetirilmisdir Atanizin defn yeri haqqinda hec bir sened yoxdur Azerbaycan SSR Ali Mehkemesi cinayet isleri uzre mehkeme kollegiyasinin 18 avqust 1956 ci il tarixli qerarina esasen ataniza beraet verilmisdir Elave edib Size bildiririk ki 25 noyabr 1955 ci ilde baciniz Sefiqe xanima Naxcivan DTK i iscilerinin terefinden yalandan sifahi olaraq bildirilib ki guya ataniz 1941 ci ilde hebsxanada qan tezyiqinden vefat etmisdir Sobe reisi imza Hemcinin baxIstinadlar525 az Naxcivanli meshur Necefovlardan biri Necefqulu Necefov haqqinda oyrendiklerimiz olu kecid