Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikolay (Niko) Yakovleviç Nikoladze (gürc. ნიკო (ნიკოლოზ) იაკობის ძე ნიკოლაძე; 27 sentyabr (9 oktyabr) 1843, Kutaisi, Kutaisi quberniyası, Rusiya imperiyası – 5 aprel 1928, Tiflis) — Gürcü publisisti, maarifçi və ictimai xadimi.
| Niko Nikoladze | |
|---|---|
| gürc. ნიკო ნიკოლაძე | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 27 sentyabr (9 oktyabr) 1843 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 5 aprel 1928(84 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Fəaliyyəti | jurnalist, siyasətçi |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, ilk növbədə gürcü liberal jurnalistikasının inkişafına verdiyi töhfə və Rusiyada yaşadığı dövrün müxtəlif iqtisadi və sosial layihələrində iştirakı ilə tanınır.
Həyatı
Gürcüstanın Skande (İmereti) kəndində varlı zadəgan Yakov İvanoviç Nikoladzenin ailəsində anadan olub. 1860-cı ildə Kutaisi klassik gimnaziyasını bitirdikdən sonra Sankt-Peterburq Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olur. Lakin tələbə çıxışlarında fəal iştirak etdiyi üçün həbs olunur. Cəzasını Şlisselburg qalasında çəkir. Sonradan Rusiyanı tərk etmə şərti ilə əfv edilir. Bu səbəbdən 1861-ci ildə Sürix Universitetində təhsil almaq üçün İsveçrəyə yollanır. 1864-cü ildə Sürix Universitetində "Silahsızlanma və onun sosial-iqtisadi nəticələri" mövzusunda elmi iş yazaraq magistr dərəcəsi alır.
Sürixdə olduğu müddətdə P.Lafargue vasitəsi ilə Karl Marksla görüşür, onunla bir neçə dəfə görüşdən sonra ondan Birinci İnternasionalın Zaqafqaziyada nümayəndəsi olmaq təklifi alır. Lakin Nikolay təklifi rədd edir, çünki o vaxt onun fikirləri Sankt-Peterburqda bir neçə il əvvəl tanış olduğu və sonradan əməkdaşlıq etdiyi rus inqilabçı demokratları Nikolay Çernışevski və Nikolay Dobrolyubova daha yaxın idi.
İctimai və siyasi fəaliyyəti
"Sovremennik" jurnalında nəşr olunan Nikolay Yakovleviç (1864), Qafqaz mətbuatında fəal iştirak etmiş, Gürcüstan nəşrlərində və "Tiflis Bülleteni"ndə bir sıra tənqidi və publisistik məqalələr dərc etdirmişdir. 1877-ci ildə Nikoladze "Tiflis Bülleteni" və "Qolos" da Kiçik Asiyada gedən döyüşlərdən yazışmalarını nəşr etdirdi. 1878-ci ildə Tiflisdə həm istedadı, həm də senzura ilə mübarizəsi ilə diqqət çəkən böyük gündəlik "Obzor" qəzetini təsis etdi. İki il sonra qəzet bağlandı və publisistin özü Stavropola sürgün edildi. 1880-ci illərin əvvəllərində "Oteçestvennıye Zapiski" jurnalı ilə əməkdaşlıq etmiş və daha sonra Tiflis qəzeti "Novoye Obozreniye"də çap olunmağa başladı.
Nikoladze, Qafqazdakı bir neçə şəhər məclisinin fəal nümayənsədi idi. Onun təşəbbüsü ilə 1875 və 1876-cı illərdə Tiflis şəhər ictimai idarəsi Rusiyada yerli su təchizatı sisteminin milyonuncu tikintisini güzəştlə deyil, iqtisadi yolla həyata keçirən ilk şəxs oldu. 1880–90-cı illərdə Nikolay Yakovleviç özünü əsasən dəmir yolu və neft müəssisələrinə həsr etdi.
Nikoladze Rusiyanın sol dairələrinin etibarına malik şəxs idi. 1882-ci ilin ikinci yarısında Xalq İradəsinin İcraiyyə Komitəsi ilə gizli monarxist təşkilat Müqəddəs Drujina arasındakı danışıqlarda əhəmiyyətli rol oynadı. Monarxistlər III Aleksandrın gec tac taxması zamanı terror hücumundan qorxurdular və Narodnaya Volyaya hökumətdən bir sıra güzəştlər müqabilində terrordan əl çəkməyi təklif edirdilər. Bu təmaslar monarxistlər tərəfindən jurnalistlər K.A.Borozdin və xalq iradəsi tərəfdən N.Y.Nikoladze və S.N.Krivenko vasitəsi ilə baş verdi. Müzakirələr, təşkilatın zəifliyi və yeni hərəkətlər edə bilməməsi haqqında məlumat verən Degayevin xəyanətindən sonra kəsildi.
1894-cü ildə Nikoladze 12 il Qara dəniz sahilindəki liman şəhəri Potinin bələdiyyə başçısı seçildi. Vəzifədə olduğu müddətdə şəhərin baş planını tərtib etdi və şəhərin hesabına yerli limanın genişləndirilməsinə və şəhər ictimai idarəsi tərəfindən bu işə nəzarət etdi.
1917-ci il fevral inqilabından qısa müddət sonra Nikoladze gürcü ziyalılarının görkəmli nümayəndələrindən biri olaraq Gürcüstanın Rusiyadan tam müstəqillik ideyasını dəstəklədi. O, Gürcüstan Milli Demokrat Partiyasının fəxri sədri seçildi.
Gürcüstan Demokratik Respublikası illərində (1918–1921) ölkənin sosial-iqtisadi həyatında fəal iştirak etmişdir. 1920-ci ildə Nikoladze, Çiatura şəhərindən manqan filizi ixracı cəmiyyətinin Avropadakı nümayəndə heyətinə rəhbərlik etdi. 1920–1926-cı illərdə Londonda yaşamış və çalışmışdı.
1926-cı ildə (192-ci ilin fevral-mart aylarında Gürcüstanın sovetləşməsindən 5 il sonra) vətənə qayıtdı.
Xatirəsi
Tiflisdə, Didube panteonunda dəfn edildi, ancaq 1957-ci ildə nəşi Gürcüstan yazıçılarının və ictimai xadimlərinin Mtatsminda panteonuna köçürüldü.
Tiflisdə bir küçə Niko Nikoladzenin adını daşıyır.
29 iyul 1954-cü ildə Poti şəhərinin mərkəzi parkında Niko Nikoladzenin Poti heykəltəraşı Akaki Çxaidzenin hazırladığı büstü qoyuldu. Büstün açılışını V.L.Zambakhidze etdi. Sonradan, postamentli büstü söküldü və Didi Jixaişi kəndindəki Niko Nikoladzenin ev-muzeyinə aparıldı.
1982-ci ildə liman ərazisindəki Poti şəhərində Niko Nikoladzenin abidəsi qoyuldu.
Ailəsi
İlk həyat yoldaşı Boqumila Zemyanskayadır. 1883-cü ildə boşanmışdır. Ondan gənc ölən bir oğlu və iki qızı var idi:
- Elizabet — Belçikalı dövlət xadimi Camille Huysmans ilə ailə qurmuşdu.
- Nino — (1872-ci il təvəllüdlü), İvan Zurabişvili ilə evlənmişdir. Onların nəvəsi Salome Zurabişvilidir.
İkinci həyat yoldaşı Olga Aleksandrovna Guramişvilidir (1855–1940). Bu nigahdan uşaqları:
- Qızı — Rusudan (1884–1981). 1911-ci ildə rus tarixçisi Mixail Polievktovla evlənib.
- Oğlu — Georg (1888–1931), sovet gürcü elminin qurucularından biri. Həyat yoldaşı — Georgette Vaxtangovna Qambaşidze, Baş keşiş David Qambaşidzenin nəvəsi.е
- Qızı — Tamara (1902–1939), riyaziyyatçı Nikolay Musxelişvili ilə evli olmuşdur.
Niko Nikoladze gürcü, rus və beynəlxalq sosial demokratiyanın sütunlarından olan İ.Seretelinin onun bacısı Yelena Georgievna Sereteli -Demolon (†1950) və qardaşı Levan Georgieviç Seretelinin († 1918) doğma dayısıdır. Hər üçü gənc yaşlarında valideynlərini itirdiyindən Nİkolay bacıları Yekaterina Yakovlevna və Anna Yakovlevna Nikoladze ilə birlikdə onları himayyəyə götürüb böyütmüşdülər.
İstinadlar
- ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია (gürc.). / red. ი. აბაშიძე ქართული საბჭოთა ენციკლოპედიის მთავარი სამეცნიერო რედაქცია, 1965. C. 7. S. 431.
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Мокшин Г. Н. Идеи и жизнь "артельного человека" С. Н. Кривенко (1847–1906) Изд.-полиграф. центр Воронежского университета. 2012 2018-12-23 at the Wayback Machine
- . 2018-11-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-20.
- Нацвлишвили П. Последняя фотография Какуцы Чолокашвили 2021-10-20 at the Wayback Machine // Свободная Грузия. 2005. 22 ноября.
Ədəbiyyat
- Rayfield D. The Literature of Georgia: A History: 1st edition. — Routledge, 2000. 172 p. .
- Письма русских литературно-общественных деятелей к Н. Я. Николадзе. — Тбилиси: Заря Востока, 1949.
- Из переписки Н. Я. Николадзе с русскими и зарубежными литературно-общественными деятелями. — Тбилиси: Изд-во Тбилисского университета, 1980.
Xarici keçidlər
- Niko Nikoladze // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikolay Niko Yakovlevic Nikoladze gurc ნიკო ნიკოლოზ იაკობის ძე ნიკოლაძე 27 sentyabr 9 oktyabr 1843 Kutaisi Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasi 5 aprel 1928 Tiflis Gurcu publisisti maarifci ve ictimai xadimi Niko Nikoladzegurc ნიკო ნიკოლაძეSexsi melumatlarDogum tarixi 27 sentyabr 9 oktyabr 1843Dogum yeri Kutaisi Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 5 aprel 1928 1928 04 05 84 yasinda Vefat yeri Tiflis Tiflis qezasi Gurcustan SSR d ZSFSR SSRIDefn yeri Mtatsminda panteonu d Fealiyyeti jurnalist siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllar O ilk novbede gurcu liberal jurnalistikasinin inkisafina verdiyi tohfe ve Rusiyada yasadigi dovrun muxtelif iqtisadi ve sosial layihelerinde istiraki ile taninir HeyatiGurcustanin Skande Imereti kendinde varli zadegan Yakov Ivanovic Nikoladzenin ailesinde anadan olub 1860 ci ilde Kutaisi klassik gimnaziyasini bitirdikden sonra Sankt Peterburq Universitetinin huquq fakultesine daxil olur Lakin telebe cixislarinda feal istirak etdiyi ucun hebs olunur Cezasini Slisselburg qalasinda cekir Sonradan Rusiyani terk etme serti ile efv edilir Bu sebebden 1861 ci ilde Surix Universitetinde tehsil almaq ucun Isvecreye yollanir 1864 cu ilde Surix Universitetinde Silahsizlanma ve onun sosial iqtisadi neticeleri movzusunda elmi is yazaraq magistr derecesi alir Surixde oldugu muddetde P Lafargue vasitesi ile Karl Marksla gorusur onunla bir nece defe gorusden sonra ondan Birinci Internasionalin Zaqafqaziyada numayendesi olmaq teklifi alir Lakin Nikolay teklifi redd edir cunki o vaxt onun fikirleri Sankt Peterburqda bir nece il evvel tanis oldugu ve sonradan emekdasliq etdiyi rus inqilabci demokratlari Nikolay Cernisevski ve Nikolay Dobrolyubova daha yaxin idi Ictimai ve siyasi fealiyyetiGurcustan diplomatik numayende heyetinin uzvleri Berlinde 1918 Sovremennik jurnalinda nesr olunan Nikolay Yakovlevic 1864 Qafqaz metbuatinda feal istirak etmis Gurcustan nesrlerinde ve Tiflis Bulleteni nde bir sira tenqidi ve publisistik meqaleler derc etdirmisdir 1877 ci ilde Nikoladze Tiflis Bulleteni ve Qolos da Kicik Asiyada geden doyuslerden yazismalarini nesr etdirdi 1878 ci ilde Tiflisde hem istedadi hem de senzura ile mubarizesi ile diqqet ceken boyuk gundelik Obzor qezetini tesis etdi Iki il sonra qezet baglandi ve publisistin ozu Stavropola surgun edildi 1880 ci illerin evvellerinde Otecestvenniye Zapiski jurnali ile emekdasliq etmis ve daha sonra Tiflis qezeti Novoye Obozreniye de cap olunmaga basladi Nikoladze Qafqazdaki bir nece seher meclisinin feal numayensedi idi Onun tesebbusu ile 1875 ve 1876 ci illerde Tiflis seher ictimai idaresi Rusiyada yerli su techizati sisteminin milyonuncu tikintisini guzestle deyil iqtisadi yolla heyata keciren ilk sexs oldu 1880 90 ci illerde Nikolay Yakovlevic ozunu esasen demir yolu ve neft muessiselerine hesr etdi Nikoladze Rusiyanin sol dairelerinin etibarina malik sexs idi 1882 ci ilin ikinci yarisinda Xalq Iradesinin Icraiyye Komitesi ile gizli monarxist teskilat Muqeddes Drujina arasindaki danisiqlarda ehemiyyetli rol oynadi Monarxistler III Aleksandrin gec tac taxmasi zamani terror hucumundan qorxurdular ve Narodnaya Volyaya hokumetden bir sira guzestler muqabilinde terrordan el cekmeyi teklif edirdiler Bu temaslar monarxistler terefinden jurnalistler K A Borozdin ve xalq iradesi terefden N Y Nikoladze ve S N Krivenko vasitesi ile bas verdi Muzakireler teskilatin zeifliyi ve yeni hereketler ede bilmemesi haqqinda melumat veren Degayevin xeyanetinden sonra kesildi 1894 cu ilde Nikoladze 12 il Qara deniz sahilindeki liman seheri Potinin belediyye bascisi secildi Vezifede oldugu muddetde seherin bas planini tertib etdi ve seherin hesabina yerli limanin genislendirilmesine ve seher ictimai idaresi terefinden bu ise nezaret etdi 1917 ci il fevral inqilabindan qisa muddet sonra Nikoladze gurcu ziyalilarinin gorkemli numayendelerinden biri olaraq Gurcustanin Rusiyadan tam musteqillik ideyasini destekledi O Gurcustan Milli Demokrat Partiyasinin fexri sedri secildi Gurcustan Demokratik Respublikasi illerinde 1918 1921 olkenin sosial iqtisadi heyatinda feal istirak etmisdir 1920 ci ilde Nikoladze Ciatura seherinden manqan filizi ixraci cemiyyetinin Avropadaki numayende heyetine rehberlik etdi 1920 1926 ci illerde Londonda yasamis ve calismisdi 1926 ci ilde 192 ci ilin fevral mart aylarinda Gurcustanin sovetlesmesinden 5 il sonra vetene qayitdi XatiresiNikolay Nikoladze ve heyat yoldasi Olqanin mezari Tiflisde Didube panteonunda defn edildi ancaq 1957 ci ilde nesi Gurcustan yazicilarinin ve ictimai xadimlerinin Mtatsminda panteonuna kocuruldu Tiflisde bir kuce Niko Nikoladzenin adini dasiyir 29 iyul 1954 cu ilde Poti seherinin merkezi parkinda Niko Nikoladzenin Poti heykelterasi Akaki Cxaidzenin hazirladigi bustu qoyuldu Bustun acilisini V L Zambakhidze etdi Sonradan postamentli bustu sokuldu ve Didi Jixaisi kendindeki Niko Nikoladzenin ev muzeyine aparildi 1982 ci ilde liman erazisindeki Poti seherinde Niko Nikoladzenin abidesi qoyuldu AilesiIlk heyat yoldasi Boqumila Zemyanskayadir 1883 cu ilde bosanmisdir Ondan genc olen bir oglu ve iki qizi var idi Elizabet Belcikali dovlet xadimi Camille Huysmans ile aile qurmusdu Nino 1872 ci il tevelludlu Ivan Zurabisvili ile evlenmisdir Onlarin nevesi Salome Zurabisvilidir Ikinci heyat yoldasi Olga Aleksandrovna Guramisvilidir 1855 1940 Bu nigahdan usaqlari Qizi Rusudan 1884 1981 1911 ci ilde rus tarixcisi Mixail Polievktovla evlenib Oglu Georg 1888 1931 sovet gurcu elminin qurucularindan biri Heyat yoldasi Georgette Vaxtangovna Qambasidze Bas kesis David Qambasidzenin nevesi e Qizi Tamara 1902 1939 riyaziyyatci Nikolay Musxelisvili ile evli olmusdur Niko Nikoladze gurcu rus ve beynelxalq sosial demokratiyanin sutunlarindan olan I Seretelinin onun bacisi Yelena Georgievna Sereteli Demolon 1950 ve qardasi Levan Georgievic Seretelinin 1918 dogma dayisidir Her ucu genc yaslarinda valideynlerini itirdiyinden NIkolay bacilari Yekaterina Yakovlevna ve Anna Yakovlevna Nikoladze ile birlikde onlari himayyeye goturub boyutmusduler Istinadlarქართული საბჭოთა ენციკლოპედია gurc red ი აბაშიძე ქართული საბჭოთა ენციკლოპედიის მთავარი სამეცნიერო რედაქცია 1965 C 7 S 431 Nikoladze Nikolaj Yakovlevich Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Mokshin G N Idei i zhizn artelnogo cheloveka S N Krivenko 1847 1906 Izd poligraf centr Voronezhskogo universiteta 2012 2018 12 23 at the Wayback Machine ISBN 978 5 9273 1919 0 2018 11 15 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 10 20 Nacvlishvili P Poslednyaya fotografiya Kakucy Cholokashvili 2021 10 20 at the Wayback Machine Svobodnaya Gruziya 2005 22 noyabrya EdebiyyatRayfield D The Literature of Georgia A History 1st edition Routledge 2000 172 p ISBN 0 7007 1163 5 Pisma russkih literaturno obshestvennyh deyatelej k N Ya Nikoladze Tbilisi Zarya Vostoka 1949 Iz perepiski N Ya Nikoladze s russkimi i zarubezhnymi literaturno obshestvennymi deyatelyami Tbilisi Izd vo Tbilisskogo universiteta 1980 Xarici kecidlerNiko Nikoladze Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978