Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nikolay Nikolayeviç Beketov (13 yanvar 1827, Sankt-Peterburq – 13 dekabr 1911, Sankt-Peterburq, Sankt-Peterburq quberniyası[d], Rusiya imperiyası) – rus kimyaçısı, fiziki kimyanın qurucularından biri
| Nikolay Beketov | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 13 yanvar 1827 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 dekabr 1911(84 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahəsi | fiziki kimya |
| Elmi dərəcələri |
|
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Nikolay Nikolayeviç Beketov Yeni Beketovka kəndində anadan olmuşdur. 1-ci Peterburq Gimnaziyasında təhsil almışdır; 1844-cü ildə Sankt-Peterburq Universitetinə daxil olmuş, lakin üçüncü kürsdan Qazan Universitetinə keçmiş və 1849-cu ildə oranı bitirmişdi. 1849–1853-cü illərdə Beketov Sankt-Peterburqda Tibbi Cərrahiyə Akademiyasında N. N. Zininin kimya laboratoriyasında çalışmışdı. 1854-cü ildə Beketov kimya üzrə magistr dərəcəsi almış, 1855-ci ildə Xarkov Universitetinin kimya kafedrasına köməkçi təyin olunmuş və 1859-cu ildə isə orada kimya professoru olmuşdu. Xarkovda Beketov 1886-cı ildə Sankt-Peterburq Elmlər Akademiyasının akademiki seçilənədək işləmişdi. 1886-cı ildə Beketov Sankt-Peterburq şəhərinə köçmüş, orada kimya laboratoriyasında çalışmış və ali qadın kurslarında dərs demişdi. 1890-cı ildə o, Moskva Universitetində "Termokimyanın əsas prinsipləri" kursu üzrə mühazirə oxumuşdu. Beketov bir neçə dəfə Rusiya Fizika-Kimya Cəmiyyətinin (1889–1890, 1896–1897, 1900, 1902, 1903, 1911) prezidenti seçilmişdi.
Elmi fəaliyyəti
Elmi fəaliyyətinin əvvəlində Beketov üzvi kimya sahəsində çalışmışdı. Zininlə birlikdə o, üzvi maddələrin yüksək temperaturda davranışını araşdırmışdı. 1852-ci ildə o, benzureid və asetureid sintez etmişdi. Beketovun elmi fəaliyyətinin əsas sahəsi o zaman meydana çıxan fiziki kimya olmuşdu. 1865-ci ildə Beketov reaksiyaların istiqamətinin reagentlərin vəziyyəti və xarici şəraitdən asılılığı ilə bağlı bir sıra nəzəri müddəalar irəli sürmüşdü. O, hidrogenin təzyiq altında metalları onların duz məhlullarından sıxışdırması faktını aşkar etmiş, yüksək temperaturda maqnezium və sinkin digər metalları onların duz məhlullarından sıxışdırıb çıxardığını müəyyən etmişdi. Beketov termokimyəvi laboratoriyalar yaratmış və orada tələbələri ilə birgə kimyəvi yaxınlıq məsələsini araşdırmışdı. Beketov qələvi metalların oksidləri və xloridlərinin əmələgəlmə istiliyini təyin etmiş, ilk dəfə olaraq 1870-ci ildə qələvi metalların susuz oksidlərini ala bilmişdi. 1859–1865-ci illərdə o göstərmişdi ki, yüksək temperaturda alüminium bir çox metalları onların oksidlərindən reduksiya edir. Daha sonra bu təcrübələr alüminotermiyanın yaranmasına səbəb olmuşdu Beketovun böyük xidməti fiziki kimyanın müstəqil elmi və tədris fənni kimi inkişaf etdirməsi olmuşdu. 1860-cı ildə Xarkovda Beketov "Fiziki və kimyəvi hadisələrin öz aralarında münasibəti", 1865-ci ildə isə" Fiziki kimya "kursu üzrə mühazirələr oxumuşdu. 1864-cü ildə Beketovun təklifi ilə fiziki-kimya kafedrası yaradılmışdı. Burada fiziki kimya üzrə mühazirələrlə yanaşı praktiki dərslər keçirilmiş və fiziki-kimyəvi tədqiqatlar aparılmışdı.
Mənbələr
- Волков В.А., Вонский Е.В., Кузнецова Г.И. Выдающиеся химики мира. – М.: ВШ, 1991. 656 с.
- Большая советская энциклопедия. В 30 тт.
- Энциклопедический словарь. Брокгауз Ф.А., Ефрон И.А. В 86 тт.
İstinadlar
- The Fine Art Archive. 2003.
- Бекетов, Николай Николаевич (rus.). // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский СПб: Брокгауз — Ефрон, 1891. Т. III. С. 339–340.
- Бекетов Николай Николаевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Beketov". Gazetteer of Planetary Nomenclature (en inglés). Flagstaff: USGS Astrogeology Research Program.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nikolay Nikolayevic Beketov 13 yanvar 1827 Sankt Peterburq 13 dekabr 1911 Sankt Peterburq Sankt Peterburq quberniyasi d Rusiya imperiyasi rus kimyacisi fiziki kimyanin qurucularindan biriNikolay BeketovDogum tarixi 13 yanvar 1827 1827 01 13 Dogum yeri Sankt Peterburq Rusiya imperiyasiVefat tarixi 13 dekabr 1911 1911 12 13 84 yasinda Vefat yeri Sankt Peterburq Sankt Peterburq quberniyasi d Rusiya imperiyasiDefn yeri Smolensk qebiristanligi d Elm sahesi fiziki kimyaElmi dereceleri elmler namizedi 1849 Is yerleri Xarkov Universiteti Moskva Dovlet UniversitetiTehsili Sankt Peterburq Imperator Universiteti 1844 Uzvluyu Rusiya Elmler Akademiyasi Peterburq Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiNikolay Nikolayevic Beketov Yeni Beketovka kendinde anadan olmusdur 1 ci Peterburq Gimnaziyasinda tehsil almisdir 1844 cu ilde Sankt Peterburq Universitetine daxil olmus lakin ucuncu kursdan Qazan Universitetine kecmis ve 1849 cu ilde orani bitirmisdi 1849 1853 cu illerde Beketov Sankt Peterburqda Tibbi Cerrahiye Akademiyasinda N N Zininin kimya laboratoriyasinda calismisdi 1854 cu ilde Beketov kimya uzre magistr derecesi almis 1855 ci ilde Xarkov Universitetinin kimya kafedrasina komekci teyin olunmus ve 1859 cu ilde ise orada kimya professoru olmusdu Xarkovda Beketov 1886 ci ilde Sankt Peterburq Elmler Akademiyasinin akademiki secilenedek islemisdi 1886 ci ilde Beketov Sankt Peterburq seherine kocmus orada kimya laboratoriyasinda calismis ve ali qadin kurslarinda ders demisdi 1890 ci ilde o Moskva Universitetinde Termokimyanin esas prinsipleri kursu uzre muhazire oxumusdu Beketov bir nece defe Rusiya Fizika Kimya Cemiyyetinin 1889 1890 1896 1897 1900 1902 1903 1911 prezidenti secilmisdi Elmi fealiyyetiElmi fealiyyetinin evvelinde Beketov uzvi kimya sahesinde calismisdi Zininle birlikde o uzvi maddelerin yuksek temperaturda davranisini arasdirmisdi 1852 ci ilde o benzureid ve asetureid sintez etmisdi Beketovun elmi fealiyyetinin esas sahesi o zaman meydana cixan fiziki kimya olmusdu 1865 ci ilde Beketov reaksiyalarin istiqametinin reagentlerin veziyyeti ve xarici seraitden asililigi ile bagli bir sira nezeri muddealar ireli surmusdu O hidrogenin tezyiq altinda metallari onlarin duz mehlullarindan sixisdirmasi faktini askar etmis yuksek temperaturda maqnezium ve sinkin diger metallari onlarin duz mehlullarindan sixisdirib cixardigini mueyyen etmisdi Beketov termokimyevi laboratoriyalar yaratmis ve orada telebeleri ile birge kimyevi yaxinliq meselesini arasdirmisdi Beketov qelevi metallarin oksidleri ve xloridlerinin emelegelme istiliyini teyin etmis ilk defe olaraq 1870 ci ilde qelevi metallarin susuz oksidlerini ala bilmisdi 1859 1865 ci illerde o gostermisdi ki yuksek temperaturda aluminium bir cox metallari onlarin oksidlerinden reduksiya edir Daha sonra bu tecrubeler aluminotermiyanin yaranmasina sebeb olmusdu Beketovun boyuk xidmeti fiziki kimyanin musteqil elmi ve tedris fenni kimi inkisaf etdirmesi olmusdu 1860 ci ilde Xarkovda Beketov Fiziki ve kimyevi hadiselerin oz aralarinda munasibeti 1865 ci ilde ise Fiziki kimya kursu uzre muhazireler oxumusdu 1864 cu ilde Beketovun teklifi ile fiziki kimya kafedrasi yaradilmisdi Burada fiziki kimya uzre muhazirelerle yanasi praktiki dersler kecirilmis ve fiziki kimyevi tedqiqatlar aparilmisdi MenbelerVolkov V A Vonskij E V Kuznecova G I Vydayushiesya himiki mira M VSh 1991 656 s Bolshaya sovetskaya enciklopediya V 30 tt Enciklopedicheskij slovar Brokgauz F A Efron I A V 86 tt IstinadlarThe Fine Art Archive 2003 Beketov Nikolaj Nikolaevich rus Enciklopedicheskij slovar pod red I E Andreevskij SPb Brokgauz Efron 1891 T III S 339 340 Beketov Nikolaj Nikolaevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Beketov Gazetteer of Planetary Nomenclature en ingles Flagstaff USGS Astrogeology Research Program