Nestor Aleksandroviç Kalandarişvili (gürc. ნესტორ ალექსანდრეს ძე კალანდარიშვილი; 8 (20) iyul 1876, Kutaisi quberniyası, Rusiya imperiyası – 6 mart 1922, Yakutsk) inqilabçı lider, növbə ilə Sosialist İnqilabçısı, anarxist və nəhayət bolşevik idi. Rusiyada vətəndaş müharibəsi illərində Şərqi Sibirdə partizan hərəkatının liderlərindən biri olub.
Nestor Kalandarişvili | |
---|---|
ნესტორ ალექსანდრეს ძე კალანდარიშვილი | |
Şəxsi məlumatlar | |
Ləqəbi | Baba |
Doğum tarixi | 8 (20) iyul 1876 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 6 mart 1922 (45 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vətəndaşlığı | |
Hərbi fəaliyyəti | |
Hərbi hissə | Qızıl Ordu |
Xidmət illəri | 1917–1922 |
Döyüşlər | Rusiyada vətəndaş müharibəsi |
Təltifləri | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bioqrafiya
1892-ci ilə qədər Kutaisi gimnaziyasında, sonra Tiflis müəllimlər seminariyasında oxuyub. 1895–1897-ci illərdə Rusiya İmperator Ordusunda xidmət etmişdir. Ordudan sonra seminariyada təhsilini davam etdirdi.
1903-cü ildən Sosialist İnqilabçılar Partiyasının, bir müddət üzvü olub. 1905-ci il Rusiya İnqilabında o cümlədən 1905–1906-cı illər Quriya kəndli üsyanında iştirak etdi. 1907-ci ildə həbs olundu, 1908-ci ildə Sibirə sürgünə göndərildi. O, qaçdı, lakin 1912-ci ildə həbs olundu və yenidən Sibirə sürgün edildi. Fevral inqilabı zamanı azad edildi və İrkutskda anarxistlər eskadronu yaradaraq anarxo-kommunist oldu. 1917-ci ilin dekabrında Sovet hakimiyyətinin qurulmasında və İrkutskda kadet üsyanının yatırılmasında iştirak edib.
1918-ci ilin fevral–iyul aylarında Centrosibir qoşunlarına komandanlıq etdi. 1918-ci il oktyabrın əvvəllərində Kyaxtada məğlub edildi. 12 pulemyotu olan 800 nəfərlik dəstə ilə o, Monqolustan sərhəddini keçərək Xatvıl şəhərinə (sərhəddən 300 mil aralıda olan Monqol qəsəbəsi) keçdi.
1919-cu ilin martında Rusiya Kommunist Partiyasının (bolşevik) İrkutsk Komitəsi Kalandarişvili ilə əlaqə yaratdı və ona əməkdaşlıq təklif etdi. Əvvəlcə o, imtina etdi, lakin komitə dəstəni pul, silah və insanlarla təmin etməyi təklif etdi və daha sonra Kalandarişvili təklif olunan şərtlərlə razılaşdı. Dəstəyə dəmir yolunun Baykal gölündən Zima stansiyasına qədər olan hissəsi üçün fəaliyyət planı təklif edildi.
1919-cu ilin yazında və yayında Kalandarişvili dəstəsi İrkutskdan 70 verst qərbdə yerləşdi və Kitoy çayı hövzəsində fəaliyyət göstərdi. 1919-cu ilin yayında dəstə 8 qatarı relsdən çıxararaq çayı üzərindəki dəmir yolu körpüsünü dağıtdı, daha sonra isə Kolçakitlər Kalandarişvili başçısı üçün 40 min rubl mükafat qoydular.
1919-cu ilin sentyabrında dəstə İrkutskdan şimala, Anqaranın sağ sahilinə doğru hərəkət etdi. Partizanlar məhbusların bir qismini Aleksandrovski cəzaçəkmə müəssisəsindən azad etdilər. 1919-cu ilin dekabrından 1920-ci ilin fevralına qədər Verxolensk partizan cəbhəsinin dəstələrinə komandanlıq etdi. 1920-ci il yanvarın əvvəllərində İrkutskda Sovet hakimiyyətinin qurulmasında iştirak etmişdir. 1920-ci ilin mart–aprel aylarında o, Sovet qoşunlarının Verxolensk qrupuna, 1920-ci ilin may ayından isə Xalq İnqilabi Ordusunda süvari hissələrinə komandanlıq edib.
1920-ci ilin avqustunda Moskvadakı Çin hərbi missiyasında Uzaq Şərq Respublikası Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi idi. 1920-ci ilin dekabrından Yakutsk vilayəti və Şimal ərazisi qoşunlarının komandanı idi. 1921-ci ilin martında Kalandarişvilinin rəhbərlik etdiyi Koreya İnqilabi Hərbi Şurası yaradıldı. Bununla belə, Kalandarişvili o zaman bütün Koreya partizanlarına komandanlıq etmədi. 1921-ci ilin martında Uzaq Şərq Respublikasında partizanların qurultayı Koreya Müharibə Şurasının tərkibini seçdi. Koreya Hərbi Şurasına tabe olan İlya Xaritonoviç Pakın rəhbərlik etdiyi Birləşmiş Saxalin Partizan Dəstəsi Koreya İnqilabi Hərbi Şurasına tabe olmaqdan imtina etdi. Xalq İnqilab Ordusu partizanları tərksilah etməyə çalışdı və 28 iyun 1921-ci ildə Amur hadisəsi nəticəsində 118-dən 400-ə qədər partizan həlak oldu (bir çoxu Zeyada boğularaq).
1921-ci ildə Rusiya Kommunist Partiyasına (bolşeviklər) daxil oldu. 1922-ci ilin yanvarında 300 nəfərlik bir dəstə ilə Yakut üsyançılarının dəstələrini məhv etməyə getdi, lakin Xaxsyt kanalında pusquya düşdü və Yakutskdan 33 km aralıda öldürüldü.
1922-ci il aprelin 2-də Yakutskda dəfn olunub. 1922-ci il sentyabrın 17-də İrkutskda Qüds qəbiristanlığında yenidən dəfn edildi. Nestor Kalandarişvilinin məzarı yerli əhəmiyyətli tarixi abidədir.
Belə bir fərziyyə var ki, Kalandarişvili qərargahında pusqu yakutpərəst yerli bolşeviklər tərəfindən təşkil edilib.
Mediada təsvirlər
- Kalandarişvili dəstəsi İvan Novokşonovun (1896–1943) "Çingiz xanın varisi" hekayəsində, həmçinin Andrey Aldan-Semyonovun (1908–1985) "Okeanın kənarında" romanında təsvir edilmişdir.
- 1928-ci ildə İvan Novokşonovun hekayəsi əsasında rejissor Vsevolod Pudovkin "Asiya üzərində tufan" bədii filmini çəkir.
- 1932-ci ildə rəssam Vasili Semyonoviç Svaroq "Yoldaş Kalandarişvilinin Yakutiyada ölümü" tablosunu yaratdı.
- 1973-cü ildə Gürcü kinostudiyasında "Sibir babası" bədii filmi çəkilir.
İstinadlar
- "Bolşeviklərin ləğvinə". Pribaikalskaya həyatı (rus dilində) (56). 29 oktyabr 1918. səh. 3.
- Sablin, İvan (2019). Rusiyanın Uzaq Şərq respublikasının yüksəlişi və süqutu, 1905–1922. İmperator dəyişiklikləri. London: Routledge. səh. 322. . OCLC 1056135847.
- Sablin, İvan (2019). Rusiyanın Uzaq Şərq respublikasının yüksəlişi və süqutu, 1905–1922. İmperator dəyişiklikləri. London: Routledge. səh. 323. . OCLC 1056135847.
- (rus dilində). İrkutskın xatirə lövhələri və abidələri. İrkutskmemorial.
- Makarov, G. (6 mart 1992). Tekturian faciəsindən sonra. Yakutiya.
Biblioqrafiya
- Zabit Atlası. — M .: SSRİ Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının nəşriyyatı, 1947. — S. 176.
- Bölmələr irəli getdi (1919–1921): NRA Transbaikalianın azad edilməsində: Sənədlər toplusu. — İrkutsk, 1987 .— T. 3.
- Vasilevski V.I. Transbaikaliyada İnqilab və Vətəndaş Müharibəsi: Qısa Bioqrafik İndeks. — Çita, 1989.
- Sibir partizanlarının görkəmli lideri. // Hərbi Tarix Jurnalı. — 1962. — No 3. — s.126–127.
- Solodyankin A.G. Kolçak bölgəsinə qarşı mübarizədə İrkutsk kommunistləri. — İrkutsk, 1960.
- Polonsky I. V. Beznachaltsy və Chernoznamentsy. 20-ci əsrin əvvəllərində anarxistlər Rusiya imperiyasına qarşı. — 2017. —
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nestor Aleksandrovic Kalandarisvili gurc ნესტორ ალექსანდრეს ძე კალანდარიშვილი 8 20 iyul 1876 Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasi 6 mart 1922 Yakutsk inqilabci lider novbe ile Sosialist Inqilabcisi anarxist ve nehayet bolsevik idi Rusiyada vetendas muharibesi illerinde Serqi Sibirde partizan herekatinin liderlerinden biri olub Nestor Kalandarisviliნესტორ ალექსანდრეს ძე კალანდარიშვილიSexsi melumatlarLeqebi BabaDogum tarixi 8 20 iyul 1876Dogum yeri Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 6 mart 1922 1922 03 06 45 yasinda Vefat yeri YakutskVetendasligi Gurcustan Rusiya imperiyasiSSRIHerbi fealiyyetiHerbi hisse Qizil OrduXidmet illeri 1917 1922Doyusler Rusiyada vetendas muharibesiTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiya1892 ci ile qeder Kutaisi gimnaziyasinda sonra Tiflis muellimler seminariyasinda oxuyub 1895 1897 ci illerde Rusiya Imperator Ordusunda xidmet etmisdir Ordudan sonra seminariyada tehsilini davam etdirdi 1903 cu ilden Sosialist Inqilabcilar Partiyasinin bir muddet uzvu olub 1905 ci il Rusiya Inqilabinda o cumleden 1905 1906 ci iller Quriya kendli usyaninda istirak etdi 1907 ci ilde hebs olundu 1908 ci ilde Sibire surgune gonderildi O qacdi lakin 1912 ci ilde hebs olundu ve yeniden Sibire surgun edildi Fevral inqilabi zamani azad edildi ve Irkutskda anarxistler eskadronu yaradaraq anarxo kommunist oldu 1917 ci ilin dekabrinda Sovet hakimiyyetinin qurulmasinda ve Irkutskda kadet usyaninin yatirilmasinda istirak edib 1918 ci ilin fevral iyul aylarinda Centrosibir qosunlarina komandanliq etdi 1918 ci il oktyabrin evvellerinde Kyaxtada meglub edildi 12 pulemyotu olan 800 neferlik deste ile o Monqolustan serheddini kecerek Xatvil seherine serhedden 300 mil aralida olan Monqol qesebesi kecdi 1919 cu ilin martinda Rusiya Kommunist Partiyasinin bolsevik Irkutsk Komitesi Kalandarisvili ile elaqe yaratdi ve ona emekdasliq teklif etdi Evvelce o imtina etdi lakin komite desteni pul silah ve insanlarla temin etmeyi teklif etdi ve daha sonra Kalandarisvili teklif olunan sertlerle razilasdi Desteye demir yolunun Baykal golunden Zima stansiyasina qeder olan hissesi ucun fealiyyet plani teklif edildi 1919 cu ilin yazinda ve yayinda Kalandarisvili destesi Irkutskdan 70 verst qerbde yerlesdi ve Kitoy cayi hovzesinde fealiyyet gosterdi 1919 cu ilin yayinda deste 8 qatari relsden cixararaq cayi uzerindeki demir yolu korpusunu dagitdi daha sonra ise Kolcakitler Kalandarisvili bascisi ucun 40 min rubl mukafat qoydular 1919 cu ilin sentyabrinda deste Irkutskdan simala Anqaranin sag sahiline dogru hereket etdi Partizanlar mehbuslarin bir qismini Aleksandrovski cezacekme muessisesinden azad etdiler 1919 cu ilin dekabrindan 1920 ci ilin fevralina qeder Verxolensk partizan cebhesinin destelerine komandanliq etdi 1920 ci il yanvarin evvellerinde Irkutskda Sovet hakimiyyetinin qurulmasinda istirak etmisdir 1920 ci ilin mart aprel aylarinda o Sovet qosunlarinin Verxolensk qrupuna 1920 ci ilin may ayindan ise Xalq Inqilabi Ordusunda suvari hisselerine komandanliq edib 1920 ci ilin avqustunda Moskvadaki Cin herbi missiyasinda Uzaq Serq Respublikasi Xarici Isler Nazirliyinin numayendesi idi 1920 ci ilin dekabrindan Yakutsk vilayeti ve Simal erazisi qosunlarinin komandani idi 1921 ci ilin martinda Kalandarisvilinin rehberlik etdiyi Koreya Inqilabi Herbi Surasi yaradildi Bununla bele Kalandarisvili o zaman butun Koreya partizanlarina komandanliq etmedi 1921 ci ilin martinda Uzaq Serq Respublikasinda partizanlarin qurultayi Koreya Muharibe Surasinin terkibini secdi Koreya Herbi Surasina tabe olan Ilya Xaritonovic Pakin rehberlik etdiyi Birlesmis Saxalin Partizan Destesi Koreya Inqilabi Herbi Surasina tabe olmaqdan imtina etdi Xalq Inqilab Ordusu partizanlari terksilah etmeye calisdi ve 28 iyun 1921 ci ilde Amur hadisesi neticesinde 118 den 400 e qeder partizan helak oldu bir coxu Zeyada bogularaq 1921 ci ilde Rusiya Kommunist Partiyasina bolsevikler daxil oldu 1922 ci ilin yanvarinda 300 neferlik bir deste ile Yakut usyancilarinin destelerini mehv etmeye getdi lakin Xaxsyt kanalinda pusquya dusdu ve Yakutskdan 33 km aralida olduruldu 1922 ci il aprelin 2 de Yakutskda defn olunub 1922 ci il sentyabrin 17 de Irkutskda Quds qebiristanliginda yeniden defn edildi Nestor Kalandarisvilinin mezari yerli ehemiyyetli tarixi abidedir Bele bir ferziyye var ki Kalandarisvili qerargahinda pusqu yakutperest yerli bolsevikler terefinden teskil edilib Mediada tesvirlerKalandarisvili destesi Ivan Novoksonovun 1896 1943 Cingiz xanin varisi hekayesinde hemcinin Andrey Aldan Semyonovun 1908 1985 Okeanin kenarinda romaninda tesvir edilmisdir 1928 ci ilde Ivan Novoksonovun hekayesi esasinda rejissor Vsevolod Pudovkin Asiya uzerinde tufan bedii filmini cekir 1932 ci ilde ressam Vasili Semyonovic Svaroq Yoldas Kalandarisvilinin Yakutiyada olumu tablosunu yaratdi 1973 cu ilde Gurcu kinostudiyasinda Sibir babasi bedii filmi cekilir Istinadlar Bolseviklerin legvine Pribaikalskaya heyati rus dilinde 56 29 oktyabr 1918 seh 3 Sablin Ivan 2019 Rusiyanin Uzaq Serq respublikasinin yukselisi ve suqutu 1905 1922 Imperator deyisiklikleri London Routledge seh 322 ISBN 9781138317307 OCLC 1056135847 Sablin Ivan 2019 Rusiyanin Uzaq Serq respublikasinin yukselisi ve suqutu 1905 1922 Imperator deyisiklikleri London Routledge seh 323 ISBN 9781138317307 OCLC 1056135847 rus dilinde Irkutskin xatire lovheleri ve abideleri Irkutskmemorial Makarov G 6 mart 1992 Tekturian faciesinden sonra Yakutiya BiblioqrafiyaZabit Atlasi M SSRI Silahli Quvveleri Bas Qerargahinin nesriyyati 1947 S 176 Bolmeler ireli getdi 1919 1921 NRA Transbaikalianin azad edilmesinde Senedler toplusu Irkutsk 1987 T 3 Vasilevski V I Transbaikaliyada Inqilab ve Vetendas Muharibesi Qisa Bioqrafik Indeks Cita 1989 Sibir partizanlarinin gorkemli lideri Herbi Tarix Jurnali 1962 No 3 s 126 127 Solodyankin A G Kolcak bolgesine qarsi mubarizede Irkutsk kommunistleri Irkutsk 1960 Polonsky I V Beznachaltsy ve Chernoznamentsy 20 ci esrin evvellerinde anarxistler Rusiya imperiyasina qarsi 2017 ISBN 978 5 4485 8026 0