Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nardaran — Bakının Sabunçu rayonu ərazisində qəsəbə. Bakıətrafı tarixi 32 kənddən biri. Bakıdan 25 kilometr şimalda yerləşir.
| Nardaran | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1884 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 28 m |
| Saat qurşağı | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kəndin dəniz kənarındakı qayalıq ərazisində qədim mayakın alt hissəsində Ocaqqulu adlı mağara yerləşir. Kənddə təxminən 10 min nəfər yaşayır. Bir çox qədim adət ənənələr burada qorunub saxlanılır.
Tarixi
Kəndin adının mənası barədə müxtəlif versiyalar söylənilir. Amma ən çox ehtimal olunan mənalar bunlardan ibarətdir:
- Tədqiqatçılara görə bu yaşayış məntəqəsinin adı fars dilindəki nər (ikihürgüclü erkək dəvə) və daran (yer məkan) komponentlərindən düzəldilib, "dəvə saxlanan, yetişdirilən yer" mənasındadır. Etnoqrafik materiallar da yaşayış məntəqəsində əhalinin keçmişdə dəvəçiliklə məşğul olduğunu sübut edir. Xalq etimologiyasına əsaslanan tədqiqatçılar isə oykonimi "nar bitkisinin çox olduğu yer" və ya atəşpərəstlik əlaqədar ""od olan yer" kimi izah edirlər.
- Nardaran – Nar və daran (Farscada: داران -olan) kəlmələrindən ibarətdir. Fars dilində narı olan anlamındadır.
- Nardaran – yəni mərd insanların məskunlaşdığı məkan;
- Nardaran – yəni nur olan yer. Çünki bu müqəddəs torpaqda 7-ci İmam Museyi Kazimin qızı Rəhimə xanım (az yaşlı övladı) və Xanımın həyat yoldaşı Mir Əbdullah ağa dəfn olunub. Hazırda onların qəbirlərinin üzərində ziyarətgah tikilib. Bununla yanaşı qədim tikili də qorunub saxlanılır.
- Nardaran yəni – Qəlblər nuru. Çünki bu kəndin adı bəzi mənbələrdə Nurdelan (qəlblər nuru) kimi qeyd olunub.
Nardaran qəsəbəsinin əhalisi islamın şiə məzhəbinə sadiq olmaları ilə fərqlənirlər. Kəndin mərkəzi meydanı adlanır. 1991-ci ildə kənddə Azərbaycan İslam Partiyasının əsası qoyulub. Partiyanın fəaliyyətinə qadağa qoyulsa da, kənddə bu partiya fəaliyyət göstərir və əhali arasında güclü dəstəyə malikdir. Kənddə 2000, 2002 və 2006, 2015-ci illərdə kütləvi iğtişaşlar baş vermişdir.
Mədəniyyəti
Kənddə II Şah Abbasın dövründə inşa edilən qədim Həci Bəxşi məscidi (Bu məscidə bitişik halda Azərbaycanda yeganə olan üstü açıq məscid yerləşir), onunla üzbəüz yerləşən Şah Abbas karvansarası, Qədim Qala, Məscid-mədrəsə kompleksi (bu kiçik qədim məscid "Qərib cinlər diyarında" filmində ev kimi göstərilib), həmçinin Cümə məscidi, Hacı Qulaməli məscidi, Dırbay məscidi, Ağa məscidi, bir neçə su ovdanları (bu su ovdanlarında biri "Sehirli xalat" filmində xanın piləkanları çıxaraq qaçdığı səhnədə göstərilir), bundan əlavə qədim hamamlar və qədim qəbiristanlıqlar, qədim qəbirüstü yazılı daşlar da mövcuddur. Kənddə Şirvanşahların dövründə tikilmiş gözəl memarlıq üslubunda olan Xan Bağı mövcuddur. Bu Xan sarayından dənizə, kənd qalasına, Ziyarətgaha və sonu bilinməyən istiqamətə gedən yeraltı yollar var. Bu kənddə Qalagah, Qədəmgah, Paçan, Küladüz, Əlməgə, Ümüd qayası və s. adda qədim yer adları var.
Coğrafiyası və iqlimi
Nardaran kəndi Bakının dəniz kənarı kəndlərindən biridir. Şirə torpaqla zəngin olan bu məkanda bir çox meyvə və tərəvəzlər yetişir. Bağlarda ağ tut, xar tut, əncir, üzüm (xüsusən ağ şanı), iydə və s. meyvə ağacları bitir. Bir zamanlar bir fransız mesenatı ölüm ayağında olan və son günlərini Xəzər dənizi sahilində keçirmək istəyən qızı üçün burada uca bir ev tikdirir. Nardaranın dəniz havası qıza tam şəfa verir. Onun üçün inşa edilən uca tikili isə sonralar mayak kimi istifadə olunur. Bağların dəniz kənarı hissəsində Ümüd qaya adlı ərazisində qədim Qobustandakı daşlarda olduğu kimi qayalar üzərində müxtəlif işarələr və yazılar mövcuddur. Sara Aşurbəyli yazır ki, bu sahə Abşeronda ən qədim tapıntıdır. Kənd iki tərəfdən qayalıqlarla əhatələnib. Gün çıxan tərəf Bilgəh kəndi, gün batan tərəf isə Kürdəxanı və Pirşağı kəndləri ilə qonşudur.
Nardaranın tarixi abidələri
- Rəhimə xanım ziyarətgahı
- Xan bağı köşkü
- Nardaran qalası
- Hacı Baxşı məscidi
- Nardaran mayakı
- Xan hamamı
- 3 Ovdan abidəsi
- Hacı Abbas hamamı
- Hacı Qulaməli məscidi
- Cümə məscidi
- Ağa məscidi
- Şah Abbas Karvansarası
- Şah Süleyman məscidi
- Dırbay məscidi
Bakının Nardaran kəndinin tarixinin eramızdan əvvəl tunc dövrünə aid edən dəlillər onun "Qalagah" adlanan ərazisində mağaralar içərisində ilk insan məskənlərinin aşkar olunması ilə sübut olunmuşdur. Nardaran və Bilgəh kəndləri arasındakı qayalıqlar üzərindəki astroloji işarələrin tapılması burada əhalinin İslam dininə qədərki dövrdə Zərdüşt dini təriqəsində olması ideyasını irəli sürməyə imkan verir. E.ə. 3-cü minilliyə aid olan bu "Ümüdqaya" abidəsi Abşeron yarımadasının ən əhəmiyyətli arxeoloji tapıntısı hesab olunur. Hazırda Nardaran ərazisindəki tarixi memarlıq irsinin yalnız orta əsrlərə mənsub olması, kəndin dəfələrlə qum laylarının altında qalmasından irəli gəlir. Bunu ərazidə aparılan qazıntılar nəticəsində tapılmış yaşayış binaları, keramika, dulusçuluq, metal əşyalar, heyvan və insan sümükləri sübut edir.
Əhalisi
1893-cü il statistik məlumatlarına görə Nardaran kəndində yaşayan əhalinin 1016 nəfəri kişi, 814 nəfəri qadın olmaqla ümumilikdə 1830 (325 ev) sakin yaşayırdı.AzStat-ın 1 yanvar 2018-ci il tarixinə olan rəsmi məlumata əsasən qəsəbədə təxminən 10.100 nəfər əhali yaşayır.
Məşhur şəxsləri
- Şeyx Əhməd Nardarani
- Şeyx Rəsul ağa Nardarani
- Axund Cavad Nardarani
- Məmmədbağır Bağırzadə
- Hacı Mail
- Hacı Əlamdar Mahir
- Qəzənfər Talib
- Hacı Əlikram Əliyev
- Həsən Seyidbəyli
- Ağasəlim Abdullayev
- Böyükağa Məmmədov
- Adil Rüstəmov
- Leyla Məmmədbəyova
- Xaliq Hüseynov
- Hüseyn Xəlilov
- Fərid Ələkbərov
- Dilarə Cəbrayılova
- Çingiz Əhmədov
- Məmməd Mövsümzadə
- Məmmədbağır Bağırzadə
İstinadlar
- Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti. 2 cilddə. Bakı-2007. II cild, səh. 129. (az.)
- "Свод статистических данных о населении Закавказского края. Тифлись. 1893". 2019-12-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-29.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-08-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-03.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Nardaran deqiqlesdirme Nardaran Bakinin Sabuncu rayonu erazisinde qesebe Bakietrafi tarixi 32 kendden biri Bakidan 25 kilometr simalda yerlesir Nardaran40 33 22 sm e 50 00 20 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1884Merkezin hundurluyu 28 mSaat qursagi UTC 04 00Xeriteni goster gizle Nardaran Vikianbarda elaqeli mediafayllar Kendin deniz kenarindaki qayaliq erazisinde qedim mayakin alt hissesinde Ocaqqulu adli magara yerlesir Kendde texminen 10 min nefer yasayir Bir cox qedim adet eneneler burada qorunub saxlanilir TarixiKendin adinin menasi barede muxtelif versiyalar soylenilir Amma en cox ehtimal olunan menalar bunlardan ibaretdir Tedqiqatcilara gore bu yasayis menteqesinin adi fars dilindeki ner ikihurguclu erkek deve ve daran yer mekan komponentlerinden duzeldilib deve saxlanan yetisdirilen yer menasindadir Etnoqrafik materiallar da yasayis menteqesinde ehalinin kecmisde devecilikle mesgul oldugunu subut edir Xalq etimologiyasina esaslanan tedqiqatcilar ise oykonimi nar bitkisinin cox oldugu yer ve ya atesperestlik elaqedar od olan yer kimi izah edirler Nardaran Nar ve daran Farscada داران olan kelmelerinden ibaretdir Fars dilinde nari olan anlamindadir Nardaran yeni merd insanlarin meskunlasdigi mekan Nardaran yeni nur olan yer Cunki bu muqeddes torpaqda 7 ci Imam Museyi Kazimin qizi Rehime xanim az yasli ovladi ve Xanimin heyat yoldasi Mir Ebdullah aga defn olunub Hazirda onlarin qebirlerinin uzerinde ziyaretgah tikilib Bununla yanasi qedim tikili de qorunub saxlanilir Nardaran yeni Qelbler nuru Cunki bu kendin adi bezi menbelerde Nurdelan qelbler nuru kimi qeyd olunub Nardaran qesebesinin ehalisi islamin sie mezhebine sadiq olmalari ile ferqlenirler Kendin merkezi meydani adlanir 1991 ci ilde kendde Azerbaycan Islam Partiyasinin esasi qoyulub Partiyanin fealiyyetine qadaga qoyulsa da kendde bu partiya fealiyyet gosterir ve ehali arasinda guclu desteye malikdir Kendde 2000 2002 ve 2006 2015 ci illerde kutlevi igtisaslar bas vermisdir MedeniyyetiKendde II Sah Abbasin dovrunde insa edilen qedim Heci Bexsi mescidi Bu mescide bitisik halda Azerbaycanda yegane olan ustu aciq mescid yerlesir onunla uzbeuz yerlesen Sah Abbas karvansarasi Qedim Qala Mescid medrese kompleksi bu kicik qedim mescid Qerib cinler diyarinda filminde ev kimi gosterilib hemcinin Cume mescidi Haci Qulameli mescidi Dirbay mescidi Aga mescidi bir nece su ovdanlari bu su ovdanlarinda biri Sehirli xalat filminde xanin pilekanlari cixaraq qacdigi sehnede gosterilir bundan elave qedim hamamlar ve qedim qebiristanliqlar qedim qebirustu yazili daslar da movcuddur Kendde Sirvansahlarin dovrunde tikilmis gozel memarliq uslubunda olan Xan Bagi movcuddur Bu Xan sarayindan denize kend qalasina Ziyaretgaha ve sonu bilinmeyen istiqamete geden yeralti yollar var Bu kendde Qalagah Qedemgah Pacan Kuladuz Elmege Umud qayasi ve s adda qedim yer adlari var Cografiyasi ve iqlimiNardaran kendi Bakinin deniz kenari kendlerinden biridir Sire torpaqla zengin olan bu mekanda bir cox meyve ve terevezler yetisir Baglarda ag tut xar tut encir uzum xususen ag sani iyde ve s meyve agaclari bitir Bir zamanlar bir fransiz mesenati olum ayaginda olan ve son gunlerini Xezer denizi sahilinde kecirmek isteyen qizi ucun burada uca bir ev tikdirir Nardaranin deniz havasi qiza tam sefa verir Onun ucun insa edilen uca tikili ise sonralar mayak kimi istifade olunur Baglarin deniz kenari hissesinde Umud qaya adli erazisinde qedim Qobustandaki daslarda oldugu kimi qayalar uzerinde muxtelif isareler ve yazilar movcuddur Sara Asurbeyli yazir ki bu sahe Abseronda en qedim tapintidir Kend iki terefden qayaliqlarla ehatelenib Gun cixan teref Bilgeh kendi gun batan teref ise Kurdexani ve Pirsagi kendleri ile qonsudur Nardaranin tarixi abideleriRehime xanim ziyaretgahi Xan bagi kosku Nardaran qalasi Haci Baxsi mescidi Nardaran mayaki Xan hamami 3 Ovdan abidesi Haci Abbas hamami Haci Qulameli mescidi Cume mescidi Aga mescidi Sah Abbas Karvansarasi Sah Suleyman mescidi Dirbay mescidi Bakinin Nardaran kendinin tarixinin eramizdan evvel tunc dovrune aid eden deliller onun Qalagah adlanan erazisinde magaralar icerisinde ilk insan meskenlerinin askar olunmasi ile subut olunmusdur Nardaran ve Bilgeh kendleri arasindaki qayaliqlar uzerindeki astroloji isarelerin tapilmasi burada ehalinin Islam dinine qederki dovrde Zerdust dini teriqesinde olmasi ideyasini ireli surmeye imkan verir E e 3 cu minilliye aid olan bu Umudqaya abidesi Abseron yarimadasinin en ehemiyyetli arxeoloji tapintisi hesab olunur Hazirda Nardaran erazisindeki tarixi memarliq irsinin yalniz orta esrlere mensub olmasi kendin defelerle qum laylarinin altinda qalmasindan ireli gelir Bunu erazide aparilan qazintilar neticesinde tapilmis yasayis binalari keramika dulusculuq metal esyalar heyvan ve insan sumukleri subut edir Ehalisi1893 cu il statistik melumatlarina gore Nardaran kendinde yasayan ehalinin 1016 neferi kisi 814 neferi qadin olmaqla umumilikde 1830 325 ev sakin yasayirdi AzStat in 1 yanvar 2018 ci il tarixine olan resmi melumata esasen qesebede texminen 10 100 nefer ehali yasayir Meshur sexsleri Seyx Ehmed Nardarani Seyx Resul aga Nardarani Axund Cavad Nardarani Memmedbagir Bagirzade Haci Mail Haci Elamdar Mahir Qezenfer Talib Haci Elikram Eliyev Hesen Seyidbeyli Agaselim Abdullayev Boyukaga Memmedov Adil Rustemov Leyla Memmedbeyova Xaliq Huseynov Huseyn Xelilov Ferid Elekberov Dilare Cebrayilova Cingiz Ehmedov Memmed Movsumzade Memmedbagir BagirzadeIstinadlarAzerbaycan toponimlerinin ensklopedik lugeti 2 cildde Baki 2007 II cild seh 129 az Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskogo kraya Tiflis 1893 2019 12 03 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 29 Arxivlenmis suret 2021 08 02 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 03 Vikianbarda Nardaran ile elaqeli mediafayllar var Hemcinin baxNardaran hadiseleri 2015