Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Musa Mirzə oğlu Əliyev (29 mart (11 aprel) 1908, Şamaxı – 4 may 1985, Moskva) — Azərbaycan alimi və dövlət xadimi, geologiya-mineralogiya elmləri doktoru (1957), professor (1957), Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü (1950) və 1950–1958-ci illərdə bu qurumun prezidenti.
| Musa Əliyev | |
|---|---|
 | |
| 1 aprel 1950 – 1958 | |
| Əvvəlki | Yusif Məmmədəliyev |
| Sonrakı | Yusif Məmmədəliyev |
| 1 avqust 1947 – 23 aprel 1950 | |
| Əvvəlki | Geğam Antelepyan |
| Sonrakı | Əli İbrahimov |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 29 mart (11 aprel) 1908 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 may 1985 (77 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | alim |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | geologiya, paleontologiya |
| | |
| Təltifləri |  |
Həyatı
Əliyev Musa Mirzə oğlu 11 aprel 1908-ci ildə Şamaxı şəhərində anadan olmuşdur.
Orta məktəbi əla qiymətlərlə bitirərək 1926-cı ildə Azərbaycan Politexnik İnstitutuna daxil olmuşdur. 1931-ci ildə "Geoloji-kəşfiyyat" fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş, aspiranturaya qəbul olunmuş, daha sonra assistent vəzifəsinə təyin edilmiş və 28 yaşında namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir.
Musa Əliyev Azərbaycanda mezozoy faunasının sistemli öyrənilməsinin əsasını qoymuşdur. 1936–1938-ci illərdə Zaqafqaziya Geologiya Trestinin Azərbaycan bürosunun rəisi, Azərbaycan Geologiya İdarəsinin baş mühəndisi, Azərbaycan Sənaye İnstitutunda fakültə dekanı, 1939–1941-ci illərdə rektor vəzifəsində çalışmışdır. 1941–1942-ci illərdə Moskva Neft İnstitutunun "Paleontologiya və tarixi geologiya" kafedrasının dosenti, SSRİ Xalq Neft Sənayesi Komissarlığının tədris müəssisələri Baş idarəsinin rəisi vəzifəsində işləmiş, 1941–1945-ci müharibə illərində cəbhənin neft məhsullarına olan tələbatını ödəmək məqsədilə Cənubi Qafqaz respublikalarında mühəndis-texniki kadrların hazırlanmasına cavabdeh olmuş və uğurlu fəaliyyətinə görə Lenin ordeni ilə təltif olunmuşdur.
Musa Əliyev 1947-ci ildə Azərbaycan Kommunist Parstiyasının Mərkəzi Komitəsinin üzvü və katibi seçilmiş, 1947–1949-cu illərdə Nazirlər Sovetinin sədr müavini, Dövlət Plan Komitəsinin sədri olmuş, SSRİ Ali Sovetinin II, III və IX çağırışlarında deputat seçilmişdir. Musa Əliyev 1950-ci ildə Azərbaycan SSR EA-nın həqiqi üzvü seçilmiş, 1957-ci ildə geologiya-mineralogiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsini və professor elmi adını almışdır. 1950–1958-ci illərdə o, Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının prezidenti olmuş, onun fövqəladə təşkilatçılıq fəaliyyəti nəticəsində orada fizika, riyaziyyat, kimya, astronomiya, iqtisadiyyat və s. elm sahələrinin inkişafına güclü təkan verilmişdir. Qısa müddətdə onun təşəbbüsü ilə onlarla elmlər doktoru və namizədi hazırlanmış, 200-ə qədər doktorant və aspirant keçmiş İttifaqın nüfuzlu elm və tədris mərkəzlərinə göndərilmişdir.
Musa Əliyevin prezidentliyi müddətində Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Geologiya İnstitutunda paleontologiya və stratiqrafiya şöbəsi yaradılmış, orada 4 laboratoriyanın fəaliyyəti bərpa edilmişdir. Akademiya şəhərciyinin layihəsinin başa çatdırılması, tikintiyə icazə alınması, Moskvada SSRİ hökumətində maliyyə vəsaitlərinin ayrılması işlərində Musa Əliyevin əvəzsiz xidmətləri olmuşdur. Onun müəllifliyi və redaktorluğu ilə 7 cildlik Azərbaycan geologiyası toplusu nəşr olunmuş, Şamaxı rəsədxanası, Fizika İnstitutunda "Astronomiya ekspedisiyası, astrofizika" şöbəsi yaradılmışdır.
1958-ci ildən başlayaraq Musa Əliyev Moskva şəhərinə dəvət olunmuş və SSRİ Elmlər Akademiyasının və SSRİ Neft Sənayesi Nazirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən "Yanar Qazıntı Yataqlarının Geologiyası İnstitutu"nun elmi işlər üzrə direktor müavini təyin olunmuşdur. Tez bir zamanda o, neftli-qazlı regionların biostratiqrafiyası laboratoriyasını təşkil etmiş, apardığı tədqiqatların coğrafiyası Qafqazı, Türkmənistanı, Qazaxıstanı, Özbəkistanı və Qərbi Sibiri əhatə etmişdir. 1967-ci ildə o, SSRİ Neftçıxarma Sənayesi Nazirliyi tərəfinlən Əlcəzairə ezam olunmuş və bu ölkə ilə bağlanmış böyük neft müqaviləsinə 1971-ci ilə kimi rəhbərlik edərək zəngin neft-qaz yataqlarının kəşfinə nail olmuşdur.
1971-ci ildən ömrünün sonuna kimi Musa Əliyev Moskvada sözü gedən institutda keçmiş vəzifəsində çalışmışdır. O, 210 elmi əsərin, 15 monoqrafiyanın müəllifi, çoxsaylı elmlər doktorları və namizədlərinin rəhbəri olmuşdur.
Akademik Musa Əliyev 1985-ci ilin may ayının 3-də Moskva şəhərində vəfat etmiş və Bakıda, I Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur.
Əsas elmi nailiyyətləri
Paleontologiya və stratiqrafiya şöbəsinin rəhbəri, Rusiya Elmlər Akademiyasının Yanar Faydalı Qazıntıların Geologiyası və Kəşfiyyatı İnstitututunun direktor müavini və Neftli-qazlı vilayətlərin stratiqrafik tədqiqi laboratoriyasının rəhbəri olmuşdur.
Təbaşir dövrünün inoseram faunası, sistematika və biostratiqrafiya sahəsində tanınmış mütəxəssis olmuş, Qafqazın, Orta Asiyanın, Qərbi Sibirin neft-qazlı komplekslərinin stratiqrafik tədqiqini aparmış, həmçinin Əlcazair Saxarası və Atlasların, Yaxın və Orta Şərqin regional geologiyası və neftliliyi ilə məşğul olmuşdur. Mezozoy üzrə Bakı paleontoloq və stratiqraflar məktəbinin yaradıcısıdır. Lenin ordeni, iki Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni, "Şərəf nişanı" ordeni və medallarla təltif edilmişdir.
- 40 elmlər doktoru və namizədi yetişdirmişdir.
- 210 elmi əsərin, o cümlədən 15 monoqrafiyanın müəllifidir.
Xatirəsi
Azərbaycan Respublikası Prezidenti 21 fevral 2018-ci il tarixində Akademik Musa Əliyevin 110 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır.
Akademik Musa Əliyevin ömrünün son illərində qələmə aldığı gündəlikləri əsasında 2022-ci ildə jurnalist Nadejda İsmayılovanın kitabı işıq üzü görüb.
Kitabı
Musa Əliyevin "Ömrüm" memuarı haqqında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, Milli Məclisin deputatı, akademik İsa Həbibbəyli yazır:
 | "Fikrimcə, akademik Musa Əliyevin "Ömrüm" memuarı kimi qiymətli tale romanı görkəmli alim və tanınmış dövlət xadiminin yaşadığı dövrün konyukturalarından uzaq olan müstəqil bir akademik baxışın, daxilən, mənəvi cəhətdən azad olan obyektiv düşüncənin təbii əks-sədası olaraq yazılmışdır. Bizə görə, "Ömrüm" memuarının bir şəxsiyyətin tale romanı olmaqla, həm də geniş mənada böyük bir tarixi epoxanın salnaməsi kimi ümumiləşməsinin əsas səbəblərindən biri, bəlkə də ən birincisi onun müəllifinin şəxsiyyətə dəyər verərkən yaşadığı cəmiyyətin azad və müstəqil baxışının aparıcı siması meyarı ilə qiymətləndirməsi ilə əlaqədardır. "Ömrüm" memuarına təqdim olunan dövr və haqqında danışılan şəxsiyyətlər məhz həmin meyar əsasında işığı və ya qaranlığı təmsil edənlər kimi səciyyələndirilir. Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi dövründə, ölkəmizin tam ərazi bütövlüyü və suverenlik qazandığı tarixi bir mərhələdə "Ömrüm" memuarının Azərbaycan dilinə tərcümə edilməsi və kitab halında yüksək poliqrafik səviyyədə nəşr olunması da tamamilə qanunauyğun olub, hazırkı azad və demokratik bir cəmiyyətdə şəxsiyyətin müstəqil düşüncəsinin ölkəsinin müstəqilliyi ilə üzvi vəhdət təşkil etməsinin təntənəsini əks etdirir. Akademik Musa Əliyevin və "Ömrüm" kitabında onun əqidə və əməl dostları olaraq təqdim edilən görkəmli işıqlı simaların ağrısı da və ən böyük arzuları da məhz bundan ibarət idi". |  |
İstinadlar
- Akademik Musa Əliyevin 110 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı 2018-03-29 at the Wayback Machine. president.az, 21.02.2018 (az.)
- ATV. "Musa Əliyeva həsr olunmuş kitabın təqdimatı keçirilib" (az.). Youtube.com. 14.09.2022. 2022-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-09-14.
- "Akademikin tale romanı və dövrün akademik salnaməsi - İsa Həbibbəyli yazır". 2024-04-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-04-08.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Musa Mirze oglu Eliyev 29 mart 11 aprel 1908 Samaxi 4 may 1985 Moskva Azerbaycan alimi ve dovlet xadimi geologiya mineralogiya elmleri doktoru 1957 professor 1957 Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu 1950 ve 1950 1958 ci illerde bu qurumun prezidenti Musa EliyevAzerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin prezidenti1 aprel 1950 1958EvvelkiYusif MemmedeliyevSonrakiYusif MemmedeliyevAzerbaycan SSR Nazirler Soveti sedrinin muavini Dovlet Plan Komitesinin sedri1 avqust 1947 23 aprel 1950EvvelkiGegam AntelepyanSonrakiEli IbrahimovSexsi melumatlarDogum tarixi 29 mart 11 aprel 1908Dogum yeri Samaxi Samaxi qezasi Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 4 may 1985 1985 05 04 77 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Fexri XiyabanFealiyyeti alimElmi fealiyyetiElm sahesi geologiya paleontologiyaTeltifleriHeyatiEliyev Musa Mirze oglu 11 aprel 1908 ci ilde Samaxi seherinde anadan olmusdur Orta mektebi ela qiymetlerle bitirerek 1926 ci ilde Azerbaycan Politexnik Institutuna daxil olmusdur 1931 ci ilde Geoloji kesfiyyat fakultesini ferqlenme diplomu ile bitirmis aspiranturaya qebul olunmus daha sonra assistent vezifesine teyin edilmis ve 28 yasinda namizedlik dissertasiyasini mudafie etmisdir Musa Eliyev Azerbaycanda mezozoy faunasinin sistemli oyrenilmesinin esasini qoymusdur 1936 1938 ci illerde Zaqafqaziya Geologiya Trestinin Azerbaycan burosunun reisi Azerbaycan Geologiya Idaresinin bas muhendisi Azerbaycan Senaye Institutunda fakulte dekani 1939 1941 ci illerde rektor vezifesinde calismisdir 1941 1942 ci illerde Moskva Neft Institutunun Paleontologiya ve tarixi geologiya kafedrasinin dosenti SSRI Xalq Neft Senayesi Komissarliginin tedris muessiseleri Bas idaresinin reisi vezifesinde islemis 1941 1945 ci muharibe illerinde cebhenin neft mehsullarina olan telebatini odemek meqsedile Cenubi Qafqaz respublikalarinda muhendis texniki kadrlarin hazirlanmasina cavabdeh olmus ve ugurlu fealiyyetine gore Lenin ordeni ile teltif olunmusdur Musa Eliyev 1947 ci ilde Azerbaycan Kommunist Parstiyasinin Merkezi Komitesinin uzvu ve katibi secilmis 1947 1949 cu illerde Nazirler Sovetinin sedr muavini Dovlet Plan Komitesinin sedri olmus SSRI Ali Sovetinin II III ve IX cagirislarinda deputat secilmisdir Musa Eliyev 1950 ci ilde Azerbaycan SSR EA nin heqiqi uzvu secilmis 1957 ci ilde geologiya mineralogiya elmleri doktoru alimlik derecesini ve professor elmi adini almisdir 1950 1958 ci illerde o Azerbaycan SSR Elmler Akademiyasinin prezidenti olmus onun fovqelade teskilatciliq fealiyyeti neticesinde orada fizika riyaziyyat kimya astronomiya iqtisadiyyat ve s elm sahelerinin inkisafina guclu tekan verilmisdir Qisa muddetde onun tesebbusu ile onlarla elmler doktoru ve namizedi hazirlanmis 200 e qeder doktorant ve aspirant kecmis Ittifaqin nufuzlu elm ve tedris merkezlerine gonderilmisdir Musa Eliyevin prezidentliyi muddetinde Azerbaycan Elmler Akademiyasinin Geologiya Institutunda paleontologiya ve stratiqrafiya sobesi yaradilmis orada 4 laboratoriyanin fealiyyeti berpa edilmisdir Akademiya seherciyinin layihesinin basa catdirilmasi tikintiye icaze alinmasi Moskvada SSRI hokumetinde maliyye vesaitlerinin ayrilmasi islerinde Musa Eliyevin evezsiz xidmetleri olmusdur Onun muellifliyi ve redaktorlugu ile 7 cildlik Azerbaycan geologiyasi toplusu nesr olunmus Samaxi resedxanasi Fizika Institutunda Astronomiya ekspedisiyasi astrofizika sobesi yaradilmisdir 1958 ci ilden baslayaraq Musa Eliyev Moskva seherine devet olunmus ve SSRI Elmler Akademiyasinin ve SSRI Neft Senayesi Nazirliyinin nezdinde fealiyyet gosteren Yanar Qazinti Yataqlarinin Geologiyasi Institutu nun elmi isler uzre direktor muavini teyin olunmusdur Tez bir zamanda o neftli qazli regionlarin biostratiqrafiyasi laboratoriyasini teskil etmis apardigi tedqiqatlarin cografiyasi Qafqazi Turkmenistani Qazaxistani Ozbekistani ve Qerbi Sibiri ehate etmisdir 1967 ci ilde o SSRI Neftcixarma Senayesi Nazirliyi terefinlen Elcezaire ezam olunmus ve bu olke ile baglanmis boyuk neft muqavilesine 1971 ci ile kimi rehberlik ederek zengin neft qaz yataqlarinin kesfine nail olmusdur 1971 ci ilden omrunun sonuna kimi Musa Eliyev Moskvada sozu geden institutda kecmis vezifesinde calismisdir O 210 elmi eserin 15 monoqrafiyanin muellifi coxsayli elmler doktorlari ve namizedlerinin rehberi olmusdur Akademik Musa Eliyev 1985 ci ilin may ayinin 3 de Moskva seherinde vefat etmis ve Bakida I Fexri Xiyabanda defn olunmusdur Esas elmi nailiyyetleriPaleontologiya ve stratiqrafiya sobesinin rehberi Rusiya Elmler Akademiyasinin Yanar Faydali Qazintilarin Geologiyasi ve Kesfiyyati Institututunun direktor muavini ve Neftli qazli vilayetlerin stratiqrafik tedqiqi laboratoriyasinin rehberi olmusdur Tebasir dovrunun inoseram faunasi sistematika ve biostratiqrafiya sahesinde taninmis mutexessis olmus Qafqazin Orta Asiyanin Qerbi Sibirin neft qazli komplekslerinin stratiqrafik tedqiqini aparmis hemcinin Elcazair Saxarasi ve Atlaslarin Yaxin ve Orta Serqin regional geologiyasi ve neftliliyi ile mesgul olmusdur Mezozoy uzre Baki paleontoloq ve stratiqraflar mektebinin yaradicisidir Lenin ordeni iki Qirmizi Emek Bayragi ordeni Seref nisani ordeni ve medallarla teltif edilmisdir 40 elmler doktoru ve namizedi yetisdirmisdir 210 elmi eserin o cumleden 15 monoqrafiyanin muellifidir XatiresiAzerbaycan Respublikasi Prezidenti 21 fevral 2018 ci il tarixinde Akademik Musa Eliyevin 110 illiyinin qeyd edilmesi haqqinda Serencam imzalamisdir Akademik Musa Eliyevin omrunun son illerinde qeleme aldigi gundelikleri esasinda 2022 ci ilde jurnalist Nadejda Ismayilovanin kitabi isiq uzu gorub KitabiMusa Eliyevin Omrum memuari haqqinda Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin prezidenti Milli Meclisin deputati akademik Isa Hebibbeyli yazir Fikrimce akademik Musa Eliyevin Omrum memuari kimi qiymetli tale romani gorkemli alim ve taninmis dovlet xadiminin yasadigi dovrun konyukturalarindan uzaq olan musteqil bir akademik baxisin daxilen menevi cehetden azad olan obyektiv dusuncenin tebii eks sedasi olaraq yazilmisdir Bize gore Omrum memuarinin bir sexsiyyetin tale romani olmaqla hem de genis menada boyuk bir tarixi epoxanin salnamesi kimi umumilesmesinin esas sebeblerinden biri belke de en birincisi onun muellifinin sexsiyyete deyer vererken yasadigi cemiyyetin azad ve musteqil baxisinin aparici simasi meyari ile qiymetlendirmesi ile elaqedardir Omrum memuarina teqdim olunan dovr ve haqqinda danisilan sexsiyyetler mehz hemin meyar esasinda isigi ve ya qaranligi temsil edenler kimi seciyyelendirilir Azerbaycan Respublikasinin dovlet musteqilliyi dovrunde olkemizin tam erazi butovluyu ve suverenlik qazandigi tarixi bir merhelede Omrum memuarinin Azerbaycan diline tercume edilmesi ve kitab halinda yuksek poliqrafik seviyyede nesr olunmasi da tamamile qanunauygun olub hazirki azad ve demokratik bir cemiyyetde sexsiyyetin musteqil dusuncesinin olkesinin musteqilliyi ile uzvi vehdet teskil etmesinin tentenesini eks etdirir Akademik Musa Eliyevin ve Omrum kitabinda onun eqide ve emel dostlari olaraq teqdim edilen gorkemli isiqli simalarin agrisi da ve en boyuk arzulari da mehz bundan ibaret idi IstinadlarAkademik Musa Eliyevin 110 illiyinin qeyd edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami 2018 03 29 at the Wayback Machine president az 21 02 2018 az ATV Musa Eliyeva hesr olunmus kitabin teqdimati kecirilib az Youtube com 14 09 2022 2022 09 15 tarixinde Istifade tarixi 2022 09 14 Akademikin tale romani ve dovrun akademik salnamesi Isa Hebibbeyli yazir 2024 04 08 tarixinde Istifade tarixi 2024 04 08