Mosul əməliyyatı (ərəb. معركة الموصل) - İraq ordusu, Kürdüstan Regional Hökumətinə tabe olan silahlı birləşmələr və xarici koalisiyanın dəstəyi ilə Mosul şəhərinin İraq Şam İslam Dövlətinin nəzarətindən çıxarılması uğrunda aparılan hərbi əməliyyat. Döyüşlər Biz Nineviyaya gəlirik (ərəb. قادمون يا نينوى; Qadimun Ya Naynawa) şüarı altında 2016-cı ilin 16 oktyabr tarixində başlanıb.2014-cü ilin iyun ayında İraq Şam İslam Dövlətinin İraq ordusu ilə apardığı 6 günlük müharibə nəticəsində şəhər İŞİD-in nəzarəti altına keçib və həmin tarixdən sonra şəhərin azad olunması üçün aparılan əməliyyatlarda bir nəticə əldə olunmayıb.Mosul şəhərinin itirilməsi 2003-cü ildə ABŞ-nin İraqdakı Səddam Hüseyn rejiminə qarşı apardığı hərbi əməliyyatlardakı məğlubiyyətlərdən sonra ikinci ən böyük məğlubiyyət hesab olunur.
Mosul əməliyyatı | |||
---|---|---|---|
Tarix | 16 oktyabr, 2016 - 20 iyul, 2017 | ||
Yeri | Mosul şəhəri İraq | ||
Səbəbi | Mosul şəhərinin İŞİD-dən azad edilməsi | ||
Nəticəsi | İraq ordusunun qələbəsi | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
İtkilər | |||
| |||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Mosul şəhərinin azad olunması üçün 2015-ci ildə keçirilmiş Mosul əməliyyatı və 2016-cı ilin mart ayında başladılmış Mosul uğrunda əməliyyatda ciddi nəticələr əldə olunmamış, şəhər əvvəlki kimi İraq Şam İslam Dövlətinin nəzarəti altında qalmışdır. Müttəfiq qüvvələr əvvəlki iki əməliyyatda Mosul ətrafında yerləşən qəsəbə və kəndləri azad etməyə nail olmuşdular. Mosul müharibələrdən əvvəl 1.5 milyon əhalisi ilə İraqın ən böyük üçüncü şəhəri hesab olunurdu. İraq Şam İslam Dövlətinin özünə paytaxt olaraq elan etdiyi Suriya ərazisində yerləşən Əl-Rəqqa şəhəri ilə birlikdə Mosul, İŞİD nəzarətində olan ən böyük iki şəhərdən biridir. Beynəlxalq humanitar təşkilatların hesabatlarına görə şəhər, İŞİD nəzarəti altında keçəndən sonra əhalisinin yarısından çoxu ərazidən qaçıb və şəhərdə onlarla ağır cinayətlər törədilib. İraq Şam İslam Dövlətinin dinc əhalidən canlı qalxan kimi istifadə olunması ilə bağlı onlarla sübutlar mövcuddur.
İraq ordusunun və Kürdüstan Regional Hökumətinə bağlı qüvvələr 16 oktyabr tarixindən etibarən dörd müxtəlif cəbhədən şəhər istiqamətində irəliləməyə başlayıb. ABŞ və digər müttəfiq ölkələrə bağlı aviasiya isə havadan İŞİD mövqələrinə endirilən zərbələrlə qurudan aparılan əməliyyatı tezləşdirməyə çalışır. Mosul əməliyyatının ilk günlərindən sonra 20-dən çox qəsəbə və kəndin İŞİD-dən azad edildiyi bilidirlir. 26 oktyabr tarixinə olan məlumata görə azad edilmiş kəndlərin sayı 37-dir. Rəmsilər döyüşlərin belə tempdə davam edəcəyi halda Mosulun təxmin ediləndən daha tez azad edilə biləcəyini bildirir.
Arxa plan
Mosul İraqda əhalisinin sayına görə Bağdad və Bəsrədən sonra üçüncü, strateji əhəmiyyətinə görə isə Bağdaddan sonra ikinci şəhər idi. Səddam Hüseynin edam olunmasından sonra İraq daxilində parçalanmaların sürətlənməsi və şiə yönümlü hakimiyyətin başa keçməsinin ardından əhalisinin mütləq əksəriyyətininin sünni müsəlmanlardan təşkil olunduğu Mosulda fikir ayrılıqları yaranmağa başladı. Şəhər əhalisi şəhərin İraq Şam İslam Dövləti tərəfindən zəbt olunmasını arzulamasada, İraq hökumətinin yürütdüyü siyasətdən açıq şəkildə narazı olduqlarını bir necə dəfə ifadə etmişdir. İraq ordusunun ərazidə gücünün zəifləməsindən istifadə edən İraq Şam İslam Dövləti terrorçuları 2014-ci ilin iyun ayının 4-də əməliyyatla doğru hərəkət etməyə başladılar. Əməliyyatlar 6 gün davam etdi və 10 iyun tarixində 1.5 milyona yaxın əhalisi olan şəhər cəmi 800 nəfər İŞİD terrorçusu tərəfindən işğal edildi.Mosul şəhərində yerləşən İraq və Şam İslam Dövlətinin lideri Əbu Bəkr əl-Bağdadi etdiyi çıxışında İraq və Suriya ərazilərinin əhatə edən böyük bir xəlifəliyin yaradılıdğını elan etmişdir.
İraq Şam İslam Dövlətinin ərazidə terror fırtınası əstirməsi nəticəsində iki il ərzində Mosul və ətraf ərazilərində yaşayan 1 milyona yaxın insan ərazinin məcburi şəkildə tərk etməli oldu. Xüsusi ilə qeyri-islami dini inanclara sahib olan və müxtəlif qruplar halında yaşayan yezidilər, ermənilər, assuriyalılar və İŞİD ilə islamın eyni təriqətlərini bölüşməyən türkmanlar və şahbeklər açıq hədəf halına gəlmişdi.Mosul İraqda terrorçuların əsas qalası sayılır və şəhərin tam şəkildə azad edilməsi İraq Şam İslam Dövlətinin İraqda olan nüfuzunu tamam itirməsi ilə nəticələnə bilər. Bütün bu səbəblərə görə 2016-cı ilin oktyabr ayında başladılan Mosul əməliyyatı müharibələrin anası hesab olunur.
İraq ordusu və Kürdüstan Regional Hökumətinin qurudan apardığı əməliyyatlara ABŞ aviasiyası havadan İŞİD mövqelərinə endirdiyi zərbələrlə dəstək göstərməkdədir. Britaniya Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus hərbi təyyarələr 72 saat ərzində Mosul ətrafında yerləşən hədəfələrə endirdiyi zərbələr nəticəsində onlarla müxtəlif hədəfin məhv edildiyini açıqlamışdır. Müttəfiqlərin hərəkətini məhdudlaşdırmaq üçün işidçilər neftlə dolu quyuları yandıraraq Mosul ətrafında yanğınlar törətmişdilər.
Qüvvələr
ABŞ Müdafiə Nazirliyinin məlumatına əsasən Mosul və ətraf ərazilərdə İraq Şam İslam Dövlətinə bağlı 3.000 - 5.000 civarında terrorçu mövcuddur. Digər mənbələrdə isə terrorçuların sayı 2.000 və 9.000 aralığında göstərilir. CNN xəbər kanalına İraq rəsmiləri tərəfindən verilən məlumata görə koalisiya qüvvələri tərəfdən 94.000 yaxın döyüşçü əməliyyatlara cəlb olunub. Müttəfiqlərin sıralarına 54.000 - 60.000 İraq Müdafiə Nazirliyinə tabe olan İraq Nizami Ordusunun əsgərləri, Şiə yönümlü Əl-Həşd Əl-Şəhabi qruplaşmasına daxil 16.000 döyüşçü və Kürdüstan Regional Hökumətinin nəzarəti altında döyüşən 40.000 nəfərlik peşmərgə birlikləri daxildir. İraqda yaşayan xristian dini icmaların nümayəndələridə yaratdıqları kiçik qruplar ilə müttəfiq qüvvələrin sıralarında döyüşür. Bu qəbildən tərkibi Assuriyalılardan təşkil olunmuş misal göstərmək olar. İran aparılan hərbi əməliyyatlarda şiə yönümlü müxtəlif qruplara dəstəyini göstərir. Şiə yönümlü Əl-Həşd Əl-Şəhabi və digər bənzəri qruplaşmalar İŞİD ilə aparılan müharibədə aktiv rol alırlar.
ABŞ tərəfindən rəhbərlik edilən və Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv olan 60 qədər ölkənin daxil olduğu hərbi koalisiya İraq Şam İslam Dövləti ilə aparılan mübarizədə İraq ordusuna və digər müttəfiqlərinə köməklik göstərməkdədir. Beynəlxalq koalisiyanın qərargahı Mosul şəhərindən 60 kilometr cənubda yerləşən Qayyarah hava limanın ərazisində qurulmuşdur və əməliyyatlar buradan idarə edilməkdədir.
ABŞ ordusuna bağlı 101-ci Desant Diviziyasının 560 hərbçisi Qayyarah hava limanında yerli birləşmələrə təlimlər, lojistik dəstək keçməklə yanaşı əməliyyatlarda da aktiv rol almaqdadır.ABŞ tərəfindən Mosul ətrafında HİMARS markalı topçu raket sistemləri və müxtəlif növ topçu batareyaları yerləşdirilmişdir. Fransa ordusu da 150-200 civarında şəxsi heyəti və ağır texnikası ilə Qayyarahda yaradılmış qərargahda fəaliyyət göstərir.Mosul ətrafında olan Fransa əsgərlərindən başqa Ərbil şəhərində peşmərgə qüvvələrinə təlim keçmələri üçün 150 nəfərlik fransız əsgəri də səfərbər olunub.Avstraliya Silahlı Qüvvələrinə bağlı 80, Kanada Silahlı Qüvvələrinə bağlı 210-a yaxın hərbçi peşmərgələrə lojistik dəstək və təlim keçmək üçün ərazidə səfərbər edilib. Bundan əlavə Kanada ordusunun iki səhra xəstəxanası 60 nəfərlik şəxsi heyətlə birlikdə İŞİD-lə aparılan döyüşlərdə yaralanmış iraqlı və kürd döyüşçülərə xidmət göstərməkdədir.Türkiyə Silahlı Qüvvələri Mosulun azad edilməsi hərəkatı başladılandan dərhal sonra proseslərdə aktiv rol almağa hazır olduğunu açıqladı. Hal-hazırda İraq ərazisində Türk ordusuna bağlı 1.500 - 2.000 civarında hərbçi və hərbçi sayına münasib hərbi texnika mövcuddur. İraqın Başqiya ərazisində 500 nəfərə yaxın hərbçisi olan Türkiyə Silahlı Qüvvələri burada yerli sünni iraqlılara və türkmanlara təlimlər keçir, yerli ərazilərin İŞİD hücumundan müdafiə etməyə çalışır. Bəzi İraq rəsmiləri Türkiyənin prosesə müdaxilə etməsini işğal kimi qələmə versələrdə, Türkiyə Respublikasının 12-ci prezidenti, Rəcəb Tayyib Ərdoğan 1 oktyabr tarixində Türkiyə Böyük Millət Məclisində etdiyi çıxış zamanı Biz Mosulun azad olunması əməliyyatında öz töhfəmizi verəcəyik və heç kim bizə buna görə mane ola bilməz fikirlərini səsləndirmişdir. Ərdoğan həmçinin Türkiyənin İraqdakı hadisələrə müdaxilə etməsinin ölkəsində silsilə şəkildə baş verən terror hücumlarının qarşısının alınmasında da effektiv olacağını bildirmişdir.Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Mosul əməliyyatında iştirakı Kürdüstan Regional Hökumətinin etirazı ilə qarşılanmışdır. Yüzlərlə etirazçı 18 oktyabr tarixində Türkiyənin Bağdad şəhərində yerləşən səfirliyinin qarşısında toplanaraq Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin dərhal İraqdan çəkilməsini tələb etmişdir.
Səddam Hüseynin keçmiş vitse-prezidenti olmuş İzzət İbrahim Əl-Duri İraqlı Sosialistlərin cəmləşdiyi Bəəz pariyasının adından yaydığı müraciətində Mosul əhalisninin İraq Şam İslam Dövlətinə qarşı etirazlara qalxmağa səsləmişdir. Koalisiya qüvvələrinin və onlarla müxtəlif silahlı birləşmələrin olmasına baxmayaraq İraqın Baş Naziri Heydər əl-Abadi Mosul şəhərinə ilk daxil olacaq ilk birləşmənin İraq ordusu və İraq polisinin olacağını bildirmişdir.
Döyüşlər
16 oktyabr
İraqın Baş Naziri Heydər əl-Abadi Mosulun azad edilməsi üçün yeni bir hərəkata başladıqlarını elan etdi. Rəsmilər həmin gün şəhər ətrafında yerləşən İŞİD mövqelərinə müxtəlif avia zərbələrin endirildiyini açıqladılar.
17 oktyabr
Baş Nazir Heydər əl-Abadinin televiziyada xalqa etdiyi çıxış ardından səhər saat 06:00 da əsas hücum əməliyyatının başladığı elan edildi.BBC müxbiri Əhməd Maker hazırladığı repotajlarında İraq ordusun əsas hədəflərinin Mosul şəhərinin mərkəzinə daxil olmamışdan əvvəl şəhəri tam şəkildə mühasirəyə almaq olduğunu bildirmişdir. İraq ordusu cənubdan Kürdüstan Regional Hökumətinə bağlı peşmərgə birlikləri isə şimaldan olmaqla üç müxtəlif cəbhədən şəhər istiqamətinə doğru hərəkət etməyə başladılar. İŞİD-lə aparılan döyüşlərin ilk 24 saatından sonra 20-dən çox kənd və qəsəbə müttəfiqlərin nəzarəti altına keçdi. Cənub cəbhəsində İraq ordusunun Qəyyarah, Əl-Sirt, Bayvanya, Əl-Hud və Əl-Məsraf istiqamətlərində uğur əldə etməsi İŞİD-in Mosul ətrafındakı manevr imkanlarını xeyli zəiflətdi. İraq rəsmiləri Qəyyarah bölgəsində yerləşən bu vaxta qədər İŞİD nəzarəti altında olan 56 ədəd neft quyusunun ordunun nəzarəti altına keçdiyini açıqladı. İraq ordusunun ciddi müqavimətlə qarşılaşmasına baxmayaraq Kürdüstan Regional Hökumətinə bağlı peşmərgə birlikləri şərq və şimal cəbhələri istiqamətindəki döyüşlərdə gözləniləndən fərqli ciddi müqavimətlə rastlaşmadılar.Kürdüstan Regional Hökumətinin Prezidenti Məsud Barzani əməliyyatının ilk günün tamamında peşmərgə güclərinin və İraq ordusunun 200 kvadrat kilometr ərazinin İŞİD-dən təmizləndiyini açıqlamışdır. Ən azı 5 peşmərgənin müharibənin ilk günündə İŞİD silahlıları tərəfindən öldürüldüyü Al Jazeera mənbələrində qeyd olunmuşdur.
İraq rəsmiləri İŞİD-in müharibənin ilk günlərində verdiyi ağır itkilər səbəbindən Mosulun cənubunda yerləşən Hamadinya bölgəsinə doğru geri çəkildiyini açıqlamışdır. CNN telekanalı döyüşlərdə yaralanmış onlarla terrorçunun müalicə üçün İŞİD-in özünə paytaxt elan etdiyi şəhərinə göndərildiyini bildirmişdir. Ağır bombardımanlardan sonra Mosul daxilində yerləşən İŞİD birliklərinin öz qərargahlarını dəyişdirdikləri və terror təşkilatının sıralarında olan bir çox şəxsin ərazidən qaçmaq istədikləri qeyd olunur.
18 oktyabr
Humanitar vəziyyət
Tərəflər arasında aparılan hərbi əməliyyatlardan ən çox zərəri Mosolun yerli əhalisi çəkməkdədir. Qış fəsilini yaxınlaşması, zəruri istehlak mallarına olan təlabatın kəskin formada artması nəticəsində insanlar arasında böyül humanitar fəlakat yaranmışdır. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Humanitar Məsələlər üzrə koordinatoru Liza Qrande Ən pis ssenariyə əsasən biz 2016-cı ilin ən dəhşətli humanitar fəlakətlərindən birini izləməkdəyik fikirini səsləndirmişdir. beynəlxalq təşkilatının hazırladığı hesabatda şəhər əhalisinin ərazidən çıxarılması üçün etibarlı kordidorların təmin edilməcəyi təqdirdə şəhərdə böyük qətliamların baş verə biləcəyi narahatçılığı ifadə olunmuşdur. ABŞ Dövlət Departamenti yaydığı hesabatda İŞİD-in yerli Mosul əhalisindən canlı qalxan kimi istifadə etdiyini və dinc əhalinin aparılan döyüşlərdən böyük ziyan gördüyünü bildirmişdir.
İŞİD-in şəhərdən çıxamaq istəyən dinc əhalini ölümlə təhdid etdiyi təxmin olunur. Snayperlər və əraziyə yaxın yerlərdə basdırılmış minalar, şəhərdən qaçmaq istəyən dinc əhali üçün təhdid yaradıb. İraq rəsmiləri şəhərdə yayımlanan radio kanallara müdaxilə edərək, şəhər əhalisini evlərindən çölə çıxamamğa və etibarlı yerlərdə gizlənməyə səsləyib. Hökumət şəhər əhalisinin aparılan əməliyyatlarda maksimum az zərər görməsi üçün şəhərə gedən qaz xəttlərini kəsib.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının nümayəndəsi Filippo Qrandi 17 oktyabrda Ərbil şəhərinə gedərək kürd rəsmilərlə görüşüb. Aparılan danışıqlarda Mosuldan və ətraf ərazilərdən gəlmiş qaçınlar üçün 45.000 nəfərlik tutumu olan beş qaçqın düşərgəsinin yaradıldığı və gələcəkdə qaşqın düşərgələrininin tutumunun 120.000 nəfərə qədər qaldırılması planlaşdırılıb. Mosuldan çıxmaq məcburiyyətində qalmış onlarla ailə Suriyanın şimalında kürdlərin nəzarəti altında olan bölgədə yerləşən Əl-Havl qaçqın düşərgəsinə gətirilib. Bura gətirilən qaçqınlarının ümumi sayının 6.000 nəfərdən çox olduğu bildirilir.
18 oktyabr tarixində 2.000 nəfərə yaxın Mosul sakini Suriyaya qaçaq şəkildə keçmək istəyərkən YPG birlikləri tərəfindən saxlanılıb və qaçqın düşərgələrinə yönləndirilib. Şəhərin qərb cinahından çıxan qaçqınların müxtəlif qaçqın düşərgələrinə yerləşdirilməsi mümkün olsa da, şərq tərəfdən şəhəri tərk edənlərlə əlaqə saxlanılması və onların gələcək taleləri barədə konkret fikir bildirmək çətindir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının əsas narahatçılıqlarından biri də şəhəri şərq tərəfdən tərk edən qaçqınlarla lazımi əlaqənin yaradıla bilməməsi ilə bağlıdır. Avstraliya Mosuldan qaçqın düşmüş insanlara humanitar yardımının göstərilməsi ilə bağlı dövlət büdcəsindən 7.500.000 dollar, Yeni Zelandiya isə 1.000.000 dollar məbləğin ayrıldığını elan edib.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- Haddad, Tareq. "'US military has started shelling Mosul' says Peshmerga commander". International Business Times. 16 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- [1] 2020-11-08 at the Wayback Machine Musul yakınlarında peşmerge tuğgeneral Sabri Kavli IŞİD tarafından yakalanmış. Sorgulandıktan sonra öldürülmüş.
- [2] 2020-11-08 at the Wayback Machine Musul Harekatı'nda görevli Serdar Salih ve Hamit Birmoza isimli 2 peşmerge albayı IŞİD tarafından Musul doğusunda öldürüldü.
- Walsh, Nick Paton; Blau, Max; Park, Madison; McLaughlin, Eliott C. "Battle for Mosul: Iraqi forces inflict 'heavy losses'". CNN. 17 October 2016. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "Evidence of a 'difficult fight' ahead as forces move toward ISIS-held Mosul". Washington Post. 18 October 2016. 22 May 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 19 October 2016.
- "Fighting intensifies as Iraqi special forces drive toward Mosul; U.S. soldier killed". 2020-12-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-22.
- "First US Service Member Killed In Mosul Offensive". Military.com. 20 October 2016. 26 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 20 October 2016.
- "Battaglia di Mosul, Baghdad: ucciso emiro di Ninive dell'Isis". 2017-02-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-22.
- "Mosul battle: IS launches Iraq counter-attack at Kirkuk". BBC News (ingilis). 2016-10-21. 2016-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-21.
- Dunford, Daniel. "Battle for Mosul: UN prepares for aftermath 'chaos'". BBC News. 15 October 2016. 15 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 15 October 2016.
- "The Coming Battle for Mosul". The New York Times. 14 October 2016. 5 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 15 October 2016.
- von Hein, Matthias. "Interview: Battle for Mosul likely to lead to power struggle". Deutsche Welle. 14 October 2016. 15 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 15 October 2016.
- "العبادي يطلق على عمليات تحرير نينوى تسمية "قادمون يا نينوى" أمن". Al Sumaria. 17 October 2016. 19 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 21 October 2016.
- Winter, Charlie. "How ISIS Is Spinning the Mosul Battle". The Atlantic. 20 October 2016. 1 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 21 October 2016.
- "Battle for Mosul: Iraq and Kurdish troops make gains". BBC News. 17 October 2016. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Blau, Max; Park, Madison; McLaughlin, Eliott C. "Battle for Mosul: Iraqi forces close in". CNN. 17 October 2016. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Yan, Holly; Muaddi, Nadeem. "Why the battle for Mosul matters in the fight against ISIS". CNN. 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "What is the battle for Mosul? Everything you need to know about the fight to liberate Isil's last bastion of power in Iraq". The Daily Telegraph. 17 October 2016. 9 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "Battle for Mosul sparks fears of humanitarian crisis". Times LIVE. Agence France Press. 17 October 2016. 1 September 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Chulov, Martin; Borger, Julian. "Two months to take Mosul from Isis, says Iraqi general". The Guardian. 19 October 2016. 1 March 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 21 October 2016.
- "Factbox: Once-tolerant Mosul site of Iraq push against Islamic State". Reuters. 16 October 2016. 19 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Factbox: Once-tolerant Mosul site of Iraq push against Islamic State". 2016-10-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-22.
- Bulos, Nabih. "The battle in Iraq that could turn the tide against Islamic State: The fight for Mosul is about to begin". Los Angeles Times. 2 October 2016. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Ensor, Josie. "Isil 'launches suicide attacks' on Kurdish forces in Mosul as bloody battle to retake terror group's Iraq stronghold begins". The Daily Telegraph. 17 October 2016. 9 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "Iraqi army begins 'mother of all battles' to reclaim Mosul". msn.com. 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Hughes, Chris. "ISIS under devastating attack as 'mother of all battles' begins in Mosul". The Mirror. 17 October 2016. 19 November 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Wedeman, Ben. "Will ISIS be pushed easily from Mosul?". CNN. 25 August 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "Isil 'launches suicide attacks' on Kurdish forces in Mosul as bloody battle to retake terror group's Iraq stronghold begins". The Daily Telegraph. 17 October 2016. 9 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- . presstv.com. 26 December 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Walsh, Nick; Blau, Max; Grinberg, Emanuella; Hume, Tim. "Battle for Mosul: Iraqi forces inflict 'heavy losses' on ISIS". CNN. 17 October 2016. Event occurs at 20:02. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Lodge, Carey. "Christian Forces Will 'Fight Relentlessly' To Free Mosul From ISIS | Christian News on Christian Today". Christian Today. 18 October 2016. 10 October 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Iraq, Syria Make Significant Strides Countering ISIL, Press Secretary". U.S. Department of Defense. 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Forey, Samuel. "Bataille de Mossoul: reportage à Qayyarah, dans le QG de la coalition". Le Figaro (fransız). 16 October 2016. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Sisk, Richard. "101st Soldiers Deploying to Bolster Fight Against ISIS in Iraq". Military.com (ingilis). 8 August 2016. 19 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Chapleau, Philippe. "Les quatre Caesar de Qayyarah ont déjà donné de la voix". Ouest-France. 29 September 2016. 29 September 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Bataille de Mossoul : qui participe à la reconquête ?". L'Observer (fransız). 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Greene, Andrew. "Islamic State: Australia's special forces to assist Iraq military in battle for Mosul". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 2017-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Chase, Steven. "Canadian forces providing crucial support in battle to recapture Mosul". The Globe and Mail. 8 February 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Mathieu, Luc; Kodmani, Hala. ""Le gouvernement irakien n'a pas de plan pour le jour d'après"". Libération.fr. 16 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Offensive sur Mossoul: Washington tente de désamorcer les tensions Turquie-Irak". L'Orient-Le Jour. 12 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Reconquête de Mossoul: la Turquie entend peser sur le champ de bataille irakien" (fransız). Radio France Internationale. 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Lister, Tim; Alkhshali, Hamdi. "Stakes high for Iraq as Mosul offensive looms". CNN. 4 October 2016. 17 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Erdogan: Iraq unable to liberate Mosul on its own". Al Arabiya. 15 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Hesen, Rêbaz. "People of South Kurdistan: Turkey after a permanent occupation in Mosul". . 17 October 2016. 19 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "آلاف العراقيين يتظاهرون للمطالبة بخروج القوات التركية (Thousands of Iraqis Demonstrate to Demand the Withdrawal of Turkish Troops". قناة الحرة (Al Hurra). 18 October 2016. 20 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "تحرير الموصل.. جيش النقشبندية ينفي اشتباك البشمركة مع "داعش"". Bawwabat Al-Arab (Arabic). 18 October 2016. 21 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 20 October 2016.
- . Azzaman (Arabic). 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 October 2016.
- "Trompettes et tambours médiatiques pour la reconquête de Mossoul". Ouest-France (fransız). 17 October 2016. 31 October 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- Gordon, Michael R.; Arango, Tim. "Kurdish Troops Advance on ISIS-Held Villages East of Mosul". The New York Times. 17 October 2016. 15 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "Mosul battle: EU 'should expect influx of jihadists'". BBC News. 18 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Iraq's Kurdish forces launch fresh push east of Mosul 2016-10-18 at the Wayback Machine Deccan Chronicle (17 October 2016)
- Chmaytelli, Maher. "Iraqi forces announce progress in Mosul offensive". Reuters. Baghdad. 18 October 2016. 20 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Goran, Baxtiyar. "Iraqi army liberate new villages in second day of Mosul operation". Kurdistan 24. 18 October 2016. 21 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 20 October 2016.
- Chulov, Martin; Hawramy, Fazel; Borger, Julian; Wintour, Patrick. "Battle for Mosul: Iraqi forces converge in decisive battle against Isis". The Guardian. 18 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Battle for Mosul: Iraqi forces claim gains against ISIL". Al Jazeera. 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "ISIS evacuates its headquarters and withdraws to east side of Mosul". Iraqi News. 17 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "Children's charity warns Mosul population could face bloodshed without safe routes". rudaw.net. 17 October 2016. 29 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- "Mosul battle: US says IS using human shields". BBC News. 19 October 2016. 29 September 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 23 October 2016.
- "L'armée irakienne largue des tracts sur Mossoul en prévision d'une offensive". France 24 (fransız). 16 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 17 October 2016.
- "UN: Protection of civilians must be ensured in Mosul offensive". Rudaw Media Network. 17 October 2016. 27 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- Paton Walsh, Nick; McKirdy, Euan. "Mosul: Territory recaptured from ISIS". CNN. 18 October 2016. 18 October 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 18 October 2016.
- . Global Times. Xinhua. 19 October 2016. 19 October 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 October 2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mosul emeliyyati ereb معركة الموصل Iraq ordusu Kurdustan Regional Hokumetine tabe olan silahli birlesmeler ve xarici koalisiyanin desteyi ile Mosul seherinin Iraq Sam Islam Dovletinin nezaretinden cixarilmasi ugrunda aparilan herbi emeliyyat Doyusler Biz Nineviyaya gelirik ereb قادمون يا نينوى Qadimun Ya Naynawa suari altinda 2016 ci ilin 16 oktyabr tarixinde baslanib 2014 cu ilin iyun ayinda Iraq Sam Islam Dovletinin Iraq ordusu ile apardigi 6 gunluk muharibe neticesinde seher ISID in nezareti altina kecib ve hemin tarixden sonra seherin azad olunmasi ucun aparilan emeliyyatlarda bir netice elde olunmayib Mosul seherinin itirilmesi 2003 cu ilde ABS nin Iraqdaki Seddam Huseyn rejimine qarsi apardigi herbi emeliyyatlardaki meglubiyyetlerden sonra ikinci en boyuk meglubiyyet hesab olunur Mosul emeliyyatiMosul seheri etrafinda Iraq ordusunun ve kurd quvvelerinin hereketi ISID nezareti altinda olan sehere 4 muxtelif bolgeden hucum emeliyyatlari teskil olunub Tarix 16 oktyabr 2016 20 iyul 2017Yeri Mosul seheri IraqSebebi Mosul seherinin ISID den azad edilmesiNeticesi Iraq ordusunun qelebesiMunaqise terefleriIraq Iraq Kurdustani ISIDKomandan lar Heyder el Abadi Neyim El Ciburi Omer Huseyn Sebri Kavli Serdar Saleh Hemid Birmoza Ebu Bekr el Bagdadi Eziz Eli Tereflerin quvvesi54 000 60 000 40 000 9 000Itkiler2 herbci 16 herbci 1 herbci 298 terrorcu Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mosul seherinin azad olunmasi ucun 2015 ci ilde kecirilmis Mosul emeliyyati ve 2016 ci ilin mart ayinda basladilmis Mosul ugrunda emeliyyatda ciddi neticeler elde olunmamis seher evvelki kimi Iraq Sam Islam Dovletinin nezareti altinda qalmisdir Muttefiq quvveler evvelki iki emeliyyatda Mosul etrafinda yerlesen qesebe ve kendleri azad etmeye nail olmusdular Mosul muharibelerden evvel 1 5 milyon ehalisi ile Iraqin en boyuk ucuncu seheri hesab olunurdu Iraq Sam Islam Dovletinin ozune paytaxt olaraq elan etdiyi Suriya erazisinde yerlesen El Reqqa seheri ile birlikde Mosul ISID nezaretinde olan en boyuk iki seherden biridir Beynelxalq humanitar teskilatlarin hesabatlarina gore seher ISID nezareti altinda kecenden sonra ehalisinin yarisindan coxu eraziden qacib ve seherde onlarla agir cinayetler toredilib Iraq Sam Islam Dovletinin dinc ehaliden canli qalxan kimi istifade olunmasi ile bagli onlarla subutlar movcuddur Iraq ordusunun ve Kurdustan Regional Hokumetine bagli quvveler 16 oktyabr tarixinden etibaren dord muxtelif cebheden seher istiqametinde irelilemeye baslayib ABS ve diger muttefiq olkelere bagli aviasiya ise havadan ISID movqelerine endirilen zerbelerle qurudan aparilan emeliyyati tezlesdirmeye calisir Mosul emeliyyatinin ilk gunlerinden sonra 20 den cox qesebe ve kendin ISID den azad edildiyi bilidirlir 26 oktyabr tarixine olan melumata gore azad edilmis kendlerin sayi 37 dir Remsiler doyuslerin bele tempde davam edeceyi halda Mosulun texmin edilenden daha tez azad edile bileceyini bildirir Arxa planABS ordusuna mexsus M109 haubitsasi ISID movqelerine ates acarken 2016 16 oktyabr Mosul Iraqda ehalisinin sayina gore Bagdad ve Besreden sonra ucuncu strateji ehemiyyetine gore ise Bagdaddan sonra ikinci seher idi Seddam Huseynin edam olunmasindan sonra Iraq daxilinde parcalanmalarin suretlenmesi ve sie yonumlu hakimiyyetin basa kecmesinin ardindan ehalisinin mutleq ekseriyyetininin sunni muselmanlardan teskil olundugu Mosulda fikir ayriliqlari yaranmaga basladi Seher ehalisi seherin Iraq Sam Islam Dovleti terefinden zebt olunmasini arzulamasada Iraq hokumetinin yurutduyu siyasetden aciq sekilde narazi olduqlarini bir nece defe ifade etmisdir Iraq ordusunun erazide gucunun zeiflemesinden istifade eden Iraq Sam Islam Dovleti terrorculari 2014 ci ilin iyun ayinin 4 de emeliyyatla dogru hereket etmeye basladilar Emeliyyatlar 6 gun davam etdi ve 10 iyun tarixinde 1 5 milyona yaxin ehalisi olan seher cemi 800 nefer ISID terrorcusu terefinden isgal edildi Mosul seherinde yerlesen Iraq ve Sam Islam Dovletinin lideri Ebu Bekr el Bagdadi etdiyi cixisinda Iraq ve Suriya erazilerinin ehate eden boyuk bir xelifeliyin yaradilidgini elan etmisdir Iraq Sam Islam Dovletinin erazide terror firtinasi estirmesi neticesinde iki il erzinde Mosul ve etraf erazilerinde yasayan 1 milyona yaxin insan erazinin mecburi sekilde terk etmeli oldu Xususi ile qeyri islami dini inanclara sahib olan ve muxtelif qruplar halinda yasayan yezidiler ermeniler assuriyalilar ve ISID ile islamin eyni teriqetlerini bolusmeyen turkmanlar ve sahbekler aciq hedef halina gelmisdi Mosul Iraqda terrorcularin esas qalasi sayilir ve seherin tam sekilde azad edilmesi Iraq Sam Islam Dovletinin Iraqda olan nufuzunu tamam itirmesi ile neticelene biler Butun bu sebeblere gore 2016 ci ilin oktyabr ayinda basladilan Mosul emeliyyati muharibelerin anasi hesab olunur Iraq ordusu ve Kurdustan Regional Hokumetinin qurudan apardigi emeliyyatlara ABS aviasiyasi havadan ISID movqelerine endirdiyi zerbelerle destek gostermekdedir Britaniya Herbi Hava Quvvelerine mexsus herbi teyyareler 72 saat erzinde Mosul etrafinda yerlesen hedefelere endirdiyi zerbeler neticesinde onlarla muxtelif hedefin mehv edildiyini aciqlamisdir Muttefiqlerin hereketini mehdudlasdirmaq ucun isidciler neftle dolu quyulari yandiraraq Mosul etrafinda yanginlar toretmisdiler QuvvelerABS Mudafie Nazirliyinin melumatina esasen Mosul ve etraf erazilerde Iraq Sam Islam Dovletine bagli 3 000 5 000 civarinda terrorcu movcuddur Diger menbelerde ise terrorcularin sayi 2 000 ve 9 000 araliginda gosterilir CNN xeber kanalina Iraq resmileri terefinden verilen melumata gore koalisiya quvveleri terefden 94 000 yaxin doyuscu emeliyyatlara celb olunub Muttefiqlerin siralarina 54 000 60 000 Iraq Mudafie Nazirliyine tabe olan Iraq Nizami Ordusunun esgerleri Sie yonumlu El Hesd El Sehabi qruplasmasina daxil 16 000 doyuscu ve Kurdustan Regional Hokumetinin nezareti altinda doyusen 40 000 neferlik pesmerge birlikleri daxildir Iraqda yasayan xristian dini icmalarin numayendeleride yaratdiqlari kicik qruplar ile muttefiq quvvelerin siralarinda doyusur Bu qebilden terkibi Assuriyalilardan teskil olunmus misal gostermek olar Iran aparilan herbi emeliyyatlarda sie yonumlu muxtelif qruplara desteyini gosterir Sie yonumlu El Hesd El Sehabi ve diger benzeri qruplasmalar ISID ile aparilan muharibede aktiv rol alirlar Mosul emeliyyati ucun hazirlanmis pesmergelere Erbil seherinde telimlerin kecirilmesi ABS terefinden rehberlik edilen ve Birlesmis Milletler Teskilatina uzv olan 60 qeder olkenin daxil oldugu herbi koalisiya Iraq Sam Islam Dovleti ile aparilan mubarizede Iraq ordusuna ve diger muttefiqlerine komeklik gostermekdedir Beynelxalq koalisiyanin qerargahi Mosul seherinden 60 kilometr cenubda yerlesen Qayyarah hava limanin erazisinde qurulmusdur ve emeliyyatlar buradan idare edilmekdedir ABS ordusuna bagli 101 ci Desant Diviziyasinin 560 herbcisi Qayyarah hava limaninda yerli birlesmelere telimler lojistik destek kecmekle yanasi emeliyyatlarda da aktiv rol almaqdadir ABS terefinden Mosul etrafinda HIMARS markali topcu raket sistemleri ve muxtelif nov topcu batareyalari yerlesdirilmisdir Fransa ordusu da 150 200 civarinda sexsi heyeti ve agir texnikasi ile Qayyarahda yaradilmis qerargahda fealiyyet gosterir Mosul etrafinda olan Fransa esgerlerinden basqa Erbil seherinde pesmerge quvvelerine telim kecmeleri ucun 150 neferlik fransiz esgeri de seferber olunub Avstraliya Silahli Quvvelerine bagli 80 Kanada Silahli Quvvelerine bagli 210 a yaxin herbci pesmergelere lojistik destek ve telim kecmek ucun erazide seferber edilib Bundan elave Kanada ordusunun iki sehra xestexanasi 60 neferlik sexsi heyetle birlikde ISID le aparilan doyuslerde yaralanmis iraqli ve kurd doyusculere xidmet gostermekdedir Turkiye Silahli Quvveleri Mosulun azad edilmesi herekati basladilandan derhal sonra proseslerde aktiv rol almaga hazir oldugunu aciqladi Hal hazirda Iraq erazisinde Turk ordusuna bagli 1 500 2 000 civarinda herbci ve herbci sayina munasib herbi texnika movcuddur Iraqin Basqiya erazisinde 500 nefere yaxin herbcisi olan Turkiye Silahli Quvveleri burada yerli sunni iraqlilara ve turkmanlara telimler kecir yerli erazilerin ISID hucumundan mudafie etmeye calisir Bezi Iraq resmileri Turkiyenin prosese mudaxile etmesini isgal kimi qeleme verselerde Turkiye Respublikasinin 12 ci prezidenti Receb Tayyib Erdogan 1 oktyabr tarixinde Turkiye Boyuk Millet Meclisinde etdiyi cixis zamani Biz Mosulun azad olunmasi emeliyyatinda oz tohfemizi vereceyik ve hec kim bize buna gore mane ola bilmez fikirlerini seslendirmisdir Erdogan hemcinin Turkiyenin Iraqdaki hadiselere mudaxile etmesinin olkesinde silsile sekilde bas veren terror hucumlarinin qarsisinin alinmasinda da effektiv olacagini bildirmisdir Turkiye Silahli Quvvelerinin Mosul emeliyyatinda istiraki Kurdustan Regional Hokumetinin etirazi ile qarsilanmisdir Yuzlerle etirazci 18 oktyabr tarixinde Turkiyenin Bagdad seherinde yerlesen sefirliyinin qarsisinda toplanaraq Turkiye Silahli Quvvelerinin derhal Iraqdan cekilmesini teleb etmisdir Seddam Huseynin kecmis vitse prezidenti olmus Izzet Ibrahim El Duri Iraqli Sosialistlerin cemlesdiyi Beez pariyasinin adindan yaydigi muracietinde Mosul ehalisninin Iraq Sam Islam Dovletine qarsi etirazlara qalxmaga seslemisdir Koalisiya quvvelerinin ve onlarla muxtelif silahli birlesmelerin olmasina baxmayaraq Iraqin Bas Naziri Heyder el Abadi Mosul seherine ilk daxil olacaq ilk birlesmenin Iraq ordusu ve Iraq polisinin olacagini bildirmisdir Doyusler16 oktyabr Iraqin Bas Naziri Heyder el Abadi Mosulun azad edilmesi ucun yeni bir herekata basladiqlarini elan etdi Resmiler hemin gun seher etrafinda yerlesen ISID movqelerine muxtelif avia zerbelerin endirildiyini aciqladilar 17 oktyabr Bas Nazir Heyder el Abadinin televiziyada xalqa etdiyi cixis ardindan seher saat 06 00 da esas hucum emeliyyatinin basladigi elan edildi BBC muxbiri Ehmed Maker hazirladigi repotajlarinda Iraq ordusun esas hedeflerinin Mosul seherinin merkezine daxil olmamisdan evvel seheri tam sekilde muhasireye almaq oldugunu bildirmisdir Iraq ordusu cenubdan Kurdustan Regional Hokumetine bagli pesmerge birlikleri ise simaldan olmaqla uc muxtelif cebheden seher istiqametine dogru hereket etmeye basladilar ISID le aparilan doyuslerin ilk 24 saatindan sonra 20 den cox kend ve qesebe muttefiqlerin nezareti altina kecdi Cenub cebhesinde Iraq ordusunun Qeyyarah El Sirt Bayvanya El Hud ve El Mesraf istiqametlerinde ugur elde etmesi ISID in Mosul etrafindaki manevr imkanlarini xeyli zeifletdi Iraq resmileri Qeyyarah bolgesinde yerlesen bu vaxta qeder ISID nezareti altinda olan 56 eded neft quyusunun ordunun nezareti altina kecdiyini aciqladi Iraq ordusunun ciddi muqavimetle qarsilasmasina baxmayaraq Kurdustan Regional Hokumetine bagli pesmerge birlikleri serq ve simal cebheleri istiqametindeki doyuslerde gozlenilenden ferqli ciddi muqavimetle rastlasmadilar Kurdustan Regional Hokumetinin Prezidenti Mesud Barzani emeliyyatinin ilk gunun tamaminda pesmerge guclerinin ve Iraq ordusunun 200 kvadrat kilometr erazinin ISID den temizlendiyini aciqlamisdir En azi 5 pesmergenin muharibenin ilk gununde ISID silahlilari terefinden oldurulduyu Al Jazeera menbelerinde qeyd olunmusdur Iraq resmileri ISID in muharibenin ilk gunlerinde verdiyi agir itkiler sebebinden Mosulun cenubunda yerlesen Hamadinya bolgesine dogru geri cekildiyini aciqlamisdir CNN telekanali doyuslerde yaralanmis onlarla terrorcunun mualice ucun ISID in ozune paytaxt elan etdiyi seherine gonderildiyini bildirmisdir Agir bombardimanlardan sonra Mosul daxilinde yerlesen ISID birliklerinin oz qerargahlarini deyisdirdikleri ve terror teskilatinin siralarinda olan bir cox sexsin eraziden qacmaq istedikleri qeyd olunur 18 oktyabrHumanitar veziyyetTerefler arasinda aparilan herbi emeliyyatlardan en cox zereri Mosolun yerli ehalisi cekmekdedir Qis fesilini yaxinlasmasi zeruri istehlak mallarina olan telabatin keskin formada artmasi neticesinde insanlar arasinda boyul humanitar felakat yaranmisdir Birlesmis Milletler Teskilatinin Humanitar Meseleler uzre koordinatoru Liza Qrande En pis ssenariye esasen biz 2016 ci ilin en dehsetli humanitar felaketlerinden birini izlemekdeyik fikirini seslendirmisdir beynelxalq teskilatinin hazirladigi hesabatda seher ehalisinin eraziden cixarilmasi ucun etibarli kordidorlarin temin edilmeceyi teqdirde seherde boyuk qetliamlarin bas vere bileceyi narahatciligi ifade olunmusdur ABS Dovlet Departamenti yaydigi hesabatda ISID in yerli Mosul ehalisinden canli qalxan kimi istifade etdiyini ve dinc ehalinin aparilan doyuslerden boyuk ziyan gorduyunu bildirmisdir ISID in seherden cixamaq isteyen dinc ehalini olumle tehdid etdiyi texmin olunur Snayperler ve eraziye yaxin yerlerde basdirilmis minalar seherden qacmaq isteyen dinc ehali ucun tehdid yaradib Iraq resmileri seherde yayimlanan radio kanallara mudaxile ederek seher ehalisini evlerinden cole cixamamga ve etibarli yerlerde gizlenmeye sesleyib Hokumet seher ehalisinin aparilan emeliyyatlarda maksimum az zerer gormesi ucun sehere geden qaz xettlerini kesib Birlesmis Milletler Teskilatinin Qacqinlar uzre Ali Komissarliginin numayendesi Filippo Qrandi 17 oktyabrda Erbil seherine gederek kurd resmilerle gorusub Aparilan danisiqlarda Mosuldan ve etraf erazilerden gelmis qacinlar ucun 45 000 neferlik tutumu olan bes qacqin dusergesinin yaradildigi ve gelecekde qasqin dusergelerininin tutumunun 120 000 nefere qeder qaldirilmasi planlasdirilib Mosuldan cixmaq mecburiyyetinde qalmis onlarla aile Suriyanin simalinda kurdlerin nezareti altinda olan bolgede yerlesen El Havl qacqin dusergesine getirilib Bura getirilen qacqinlarinin umumi sayinin 6 000 neferden cox oldugu bildirilir 18 oktyabr tarixinde 2 000 nefere yaxin Mosul sakini Suriyaya qacaq sekilde kecmek isteyerken YPG birlikleri terefinden saxlanilib ve qacqin dusergelerine yonlendirilib Seherin qerb cinahindan cixan qacqinlarin muxtelif qacqin dusergelerine yerlesdirilmesi mumkun olsa da serq terefden seheri terk edenlerle elaqe saxlanilmasi ve onlarin gelecek taleleri barede konkret fikir bildirmek cetindir Birlesmis Milletler Teskilatinin Qacqinlar uzre Ali Komissarliginin esas narahatciliqlarindan biri de seheri serq terefden terk eden qacqinlarla lazimi elaqenin yaradila bilmemesi ile baglidir Avstraliya Mosuldan qacqin dusmus insanlara humanitar yardiminin gosterilmesi ile bagli dovlet budcesinden 7 500 000 dollar Yeni Zelandiya ise 1 000 000 dollar meblegin ayrildigini elan edib IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Haddad Tareq US military has started shelling Mosul says Peshmerga commander International Business Times 16 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 1 2020 11 08 at the Wayback Machine Musul yakinlarinda pesmerge tuggeneral Sabri Kavli ISID tarafindan yakalanmis Sorgulandiktan sonra oldurulmus 2 2020 11 08 at the Wayback Machine Musul Harekati nda gorevli Serdar Salih ve Hamit Birmoza isimli 2 pesmerge albayi ISID tarafindan Musul dogusunda olduruldu Walsh Nick Paton Blau Max Park Madison McLaughlin Eliott C Battle for Mosul Iraqi forces inflict heavy losses CNN 17 October 2016 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Evidence of a difficult fight ahead as forces move toward ISIS held Mosul Washington Post 18 October 2016 22 May 2022 tarixinde Istifade tarixi 19 October 2016 Fighting intensifies as Iraqi special forces drive toward Mosul U S soldier killed 2020 12 02 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 22 First US Service Member Killed In Mosul Offensive Military com 20 October 2016 26 December 2018 tarixinde Istifade tarixi 20 October 2016 Battaglia di Mosul Baghdad ucciso emiro di Ninive dell Isis 2017 02 16 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 22 Mosul battle IS launches Iraq counter attack at Kirkuk BBC News ingilis 2016 10 21 2016 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 21 Dunford Daniel Battle for Mosul UN prepares for aftermath chaos BBC News 15 October 2016 15 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 15 October 2016 The Coming Battle for Mosul The New York Times 14 October 2016 5 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 15 October 2016 von Hein Matthias Interview Battle for Mosul likely to lead to power struggle Deutsche Welle 14 October 2016 15 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 15 October 2016 العبادي يطلق على عمليات تحرير نينوى تسمية قادمون يا نينوى أمن Al Sumaria 17 October 2016 19 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 21 October 2016 Winter Charlie How ISIS Is Spinning the Mosul Battle The Atlantic 20 October 2016 1 September 2022 tarixinde Istifade tarixi 21 October 2016 Battle for Mosul Iraq and Kurdish troops make gains BBC News 17 October 2016 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Blau Max Park Madison McLaughlin Eliott C Battle for Mosul Iraqi forces close in CNN 17 October 2016 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Yan Holly Muaddi Nadeem Why the battle for Mosul matters in the fight against ISIS CNN 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 What is the battle for Mosul Everything you need to know about the fight to liberate Isil s last bastion of power in Iraq The Daily Telegraph 17 October 2016 9 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Battle for Mosul sparks fears of humanitarian crisis Times LIVE Agence France Press 17 October 2016 1 September 2018 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Chulov Martin Borger Julian Two months to take Mosul from Isis says Iraqi general The Guardian 19 October 2016 1 March 2021 tarixinde Istifade tarixi 21 October 2016 Factbox Once tolerant Mosul site of Iraq push against Islamic State Reuters 16 October 2016 19 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Factbox Once tolerant Mosul site of Iraq push against Islamic State 2016 10 19 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 22 Bulos Nabih The battle in Iraq that could turn the tide against Islamic State The fight for Mosul is about to begin Los Angeles Times 2 October 2016 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Ensor Josie Isil launches suicide attacks on Kurdish forces in Mosul as bloody battle to retake terror group s Iraq stronghold begins The Daily Telegraph 17 October 2016 9 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Iraqi army begins mother of all battles to reclaim Mosul msn com 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Hughes Chris ISIS under devastating attack as mother of all battles begins in Mosul The Mirror 17 October 2016 19 November 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Wedeman Ben Will ISIS be pushed easily from Mosul CNN 25 August 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Isil launches suicide attacks on Kurdish forces in Mosul as bloody battle to retake terror group s Iraq stronghold begins The Daily Telegraph 17 October 2016 9 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 presstv com 26 December 2018 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 October 2016 Walsh Nick Blau Max Grinberg Emanuella Hume Tim Battle for Mosul Iraqi forces inflict heavy losses on ISIS CNN 17 October 2016 Event occurs at 20 02 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Lodge Carey Christian Forces Will Fight Relentlessly To Free Mosul From ISIS Christian News on Christian Today Christian Today 18 October 2016 10 October 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 October 2016 Iraq Syria Make Significant Strides Countering ISIL Press Secretary U S Department of Defense 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Forey Samuel Bataille de Mossoul reportage a Qayyarah dans le QG de la coalition Le Figaro fransiz 16 October 2016 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Sisk Richard 101st Soldiers Deploying to Bolster Fight Against ISIS in Iraq Military com ingilis 8 August 2016 19 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Chapleau Philippe Les quatre Caesar de Qayyarah ont deja donne de la voix Ouest France 29 September 2016 29 September 2018 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Bataille de Mossoul qui participe a la reconquete L Observer fransiz 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Greene Andrew Islamic State Australia s special forces to assist Iraq military in battle for Mosul ABC News Australian Broadcasting Corporation 2017 10 10 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Chase Steven Canadian forces providing crucial support in battle to recapture Mosul The Globe and Mail 8 February 2019 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Mathieu Luc Kodmani Hala Le gouvernement irakien n a pas de plan pour le jour d apres Liberation fr 16 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Offensive sur Mossoul Washington tente de desamorcer les tensions Turquie Irak L Orient Le Jour 12 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Reconquete de Mossoul la Turquie entend peser sur le champ de bataille irakien fransiz Radio France Internationale 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Lister Tim Alkhshali Hamdi Stakes high for Iraq as Mosul offensive looms CNN 4 October 2016 17 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Erdogan Iraq unable to liberate Mosul on its own Al Arabiya 15 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Hesen Rebaz People of South Kurdistan Turkey after a permanent occupation in Mosul 17 October 2016 19 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 آلاف العراقيين يتظاهرون للمطالبة بخروج القوات التركية Thousands of Iraqis Demonstrate to Demand the Withdrawal of Turkish Troops قناة الحرة Al Hurra 18 October 2016 20 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 تحرير الموصل جيش النقشبندية ينفي اشتباك البشمركة مع داعش Bawwabat Al Arab Arabic 18 October 2016 21 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 20 October 2016 Azzaman Arabic 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 October 2016 Trompettes et tambours mediatiques pour la reconquete de Mossoul Ouest France fransiz 17 October 2016 31 October 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 17 October 2016 Gordon Michael R Arango Tim Kurdish Troops Advance on ISIS Held Villages East of Mosul The New York Times 17 October 2016 15 April 2019 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Mosul battle EU should expect influx of jihadists BBC News 18 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Iraq s Kurdish forces launch fresh push east of Mosul 2016 10 18 at the Wayback Machine Deccan Chronicle 17 October 2016 Chmaytelli Maher Iraqi forces announce progress in Mosul offensive Reuters Baghdad 18 October 2016 20 December 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Goran Baxtiyar Iraqi army liberate new villages in second day of Mosul operation Kurdistan 24 18 October 2016 21 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 20 October 2016 Chulov Martin Hawramy Fazel Borger Julian Wintour Patrick Battle for Mosul Iraqi forces converge in decisive battle against Isis The Guardian 18 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Battle for Mosul Iraqi forces claim gains against ISIL Al Jazeera 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 ISIS evacuates its headquarters and withdraws to east side of Mosul Iraqi News 17 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 Children s charity warns Mosul population could face bloodshed without safe routes rudaw net 17 October 2016 29 December 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Mosul battle US says IS using human shields BBC News 19 October 2016 29 September 2018 tarixinde Istifade tarixi 23 October 2016 L armee irakienne largue des tracts sur Mossoul en prevision d une offensive France 24 fransiz 16 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 17 October 2016 UN Protection of civilians must be ensured in Mosul offensive Rudaw Media Network 17 October 2016 27 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Paton Walsh Nick McKirdy Euan Mosul Territory recaptured from ISIS CNN 18 October 2016 18 October 2016 tarixinde Istifade tarixi 18 October 2016 Global Times Xinhua 19 October 2016 19 October 2016 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 19 October 2016