Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Monoloq (yun. μόνος — bir və λόγος — nitq) tək bir personaj tərəfindən təqdim olunan əksər hallarda birbaşa, bəzən də fikirlərini səslə ifadə etmək üçün təqdim olunan nitq. Başqa bir xarakterə və ya auditoriyaya müraciət edilir. Monoloqlar dramatik mediada (pyeslər, filmlər və s.), eləcə də poeziya kimi dramatik olmayan mediada geniş yayılıb.
Monoloqlar soliloqlar (özünə ünvanlanmış nitq), apostroflar (nidalı ritorik nitq fiquru) və apartda (ictimaiyyətə yönəlmiş monoloqlar və ya iradlar mənasını verən teatr termini) daxil olmaqla bir sıra digər ədəbi formalarla çox oxşardır. Bununla belə, bu formaların hər biri arasında fərqlər var.
Oxşar ədəbi formaları
Monoloqlar şeirlərə, epifaniyalara və digərlərinə bənzəyir, ona görə ki, bir "səs" nitqini əhatə edir, lakin aralarında fərqlər var.
Məsələn, soliloloq bir personajın öz düşüncələrini və hisslərini başqa personajlara müraciət etmədən özü və tamaşaçı ilə əlaqələndirməsini əhatə edir. Monoloq — insanın ucadan söylənilən fikirləridir.
Monoloqlar natiqin və ya yazıçının xəyali şəxsə, cansız obyektə və ya ideyaya istinad etdiyi apostroflardan da fərqlənir.
Apart (teatr termini) onların hər birindən təkcə müddətinə görə deyil, həm də məntiqi olaraq olması lazım olan situasiyalarda belə kənar personajlar tərəfindən eşidilməməsi ilə fərqlənir (məsələn, iki personajın dialoqu onlardan birinin bir söz deməsi ilə kəsilir).
Tarixi
Qərb dramaturgiyasının mənşəyi olan qədim yunan teatrında şərti üç aktyor qaydasından əvvəl iki aktyor qaydası tətbiq edilirdi ki, bu da öz növbəsində səhnəyə özündən əvvəl xorla birlikdə yalnız bir aktyorun çıxacağı bir konvensiya var idi.
Beləliklə, dramatik bir vasitə kimi monoloqun mənşəyi dialoqdan qaynaqlanmır. Əksinə, dialoq monoloqdan inkişaf etmişdir.
Monoloqlar qədim yunan və ya müasir teatrdan daha çox qədim Roma teatrında geniş istifadə olunurdu. Bu monoloqların əsas məqsədlərindən biri səhnələr daxilində xeyli vaxtın (bu real vaxtda oynamaq yorucu olacaq) keçməsini göstərməkdir. Bu tip monoloqa əlaqələndirici monoloq deyilir. Digər monoloq növlərinə "giriş monoloqları" və çıxış monoloqları daxildir. Bu halların hər birinin əsas funksiyası vaxtın keçməsini göstərməkdir.
İntibah dövrünün teatrından bəri monoloqlar adətən dramatik ehtiyaclarını ödəmək üçün geniş nitqdən istifadə edən personajlara diqqət yetirir. Postmodern teatr isə çox vaxt monoloqun ifaçılıq aspektlərini özündə cəmləşdirir, xarakter təsviri (məsələn, aktyor oyunu) və avtobioqrafik nitqlər arasındakı sərhədə qədər.
Növləri
Daxili monoloqlarda personaj öz fikirlərini zahiri şəkildə ifadə edir ki, tamaşaçı əks halda daha çox daxili olacaq təcrübələrin şahidi olsun. Bunun əksinə olaraq, dramatik monoloqda bir personaj digər personajla danışır.
Monoloqları aktiv və povest monoloqlarına bölmək olar. Aktiv monoloqda xarakter aydın məqsədə çatmaq üçün nitqindən istifadə edir. Povest monoloqları sadəcə olaraq hekayəni danışan personajı əhatə edir və çox vaxt onların keçmiş zamanda olması ilə müəyyən edilə bilər.
Dinləmələr
Teatrda, bəzən kino və televiziyada aktyorlardan dinləmələrdə monoloqlar söyləmələri tələb oluna bilər. Dinləmə monoloqları aktyorun tamaşa hazırlamaq və tamaşa səhnələşdirmək bacarığını nümayiş etdirir. Bu pyeslər adətən iki dəqiqə və ya daha az müddətlə məhdudlaşır və tez-tez ziddiyyətli monoloqlarla birləşdirilir: komik və dramatik; klassik və müasir. Dinləmək üçün monoloqların seçimi çox vaxt tamaşadan və ya roldan asılıdır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "The Greatest Movie Speeches/Monologues of all time!". IMDb. 1 aprel 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 29 aprel 2018.
- "Dramatic Monologue: An Introduction". Victorianweb.org. 10 mart 2003. 7 avqust 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 16 avqust 2013.
- Hasegawa, Yoko. Soliloquy in Japanese and English. Amsterdam: John Benjamins Pub. Co. 2010. 2. ISBN . OCLC 697617483.
- Adam, Abdulaziz M. Soliloquies as a Dramatic Technique in Advancing the Plot In Shakespeare's Play Hamlet (Tezis) (ingilis). Sudan University of Science and Technology. 2015-09-10. 2022-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-04-27.
- Большая Российская энциклопедия: В 30 т. / Председатель науч.-ред. совета Ю. С. Осипов. Отв. ред С. Л. Кравец. Т. 2. Анкилоз — Банка. — Большая Российская энциклопедия, 2005. — 766 с.: ил.: карт.
- "Soliloquy – Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary". Merriam-webster.com. 6 iyul 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 16 avqust 2013.
- . Pleasanton.k12.ca.us. 2 sentyabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 avqust 2013.
- The origins of theater in ancient Greece and beyond : from ritual to drama. Csapo, Eric., Miller, Margaret Christina. Cambridge: Cambridge University Press. 2007. 1–32. ISBN . OCLC 70335135.
- Kuritz, Paul. The Making of Theatre History. 1988. ISBN . İstifadə tarixi: 27 May 2014.
- Henry W. Prescott. "Link Monologues in Roman Comedy". Classical Philology. 34 (1). January 1939: 1–23. doi:10.1086/362195. JSTOR 264065.
- Henry W. Prescott. "Link Monologues in Roman Comedy". Classical Philology. 34 (2). April 1939: 116–126. doi:10.1086/362225. JSTOR 264823.
- Henry W. Prescott. "Exit Monologues in Roman Comedy". Classical Philology. 37 (1). January 1942: 1–21. doi:10.1086/362568. JSTOR 264367.
- Geis, Deborah R. Postmodern theatric(k)s: monologue in contemporary American drama. University of Michigan Press. December 1993. ISBN . İstifadə tarixi: 27 May 2014.
- monologue (drama and literature) - Encyclopædia Britannica // Britannica.com. 12 avqust 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 16 avqust 2013.
- "Monologue Information". Angelfire.com. 28 oktyabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 16 avqust 2013.
- "Audition Monologues". Ace Your Audition. 14 iyul 2010 tarixində .
- "Monologues from Movies & Plays". Daily Actor. October 4, 2018. April 25, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: April 27, 2023.
Xarici keçidlər
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
- Квятковский А. П. Поэтический словарь / Науч. ред. И. Роднянская. — М.: Сов. Энцикл., 1966
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Monoloq yun monos bir ve logos nitq tek bir personaj terefinden teqdim olunan ekser hallarda birbasa bezen de fikirlerini sesle ifade etmek ucun teqdim olunan nitq Basqa bir xaraktere ve ya auditoriyaya muraciet edilir Monoloqlar dramatik mediada pyesler filmler ve s elece de poeziya kimi dramatik olmayan mediada genis yayilib Aktyor Kristofer Uolken 1984 cu ilde sehnede monoloq ifa edir Monoloqlar soliloqlar ozune unvanlanmis nitq apostroflar nidali ritorik nitq fiquru ve apartda ictimaiyyete yonelmis monoloqlar ve ya iradlar menasini veren teatr termini daxil olmaqla bir sira diger edebi formalarla cox oxsardir Bununla bele bu formalarin her biri arasinda ferqler var Oxsar edebi formalariMonoloqlar seirlere epifaniyalara ve digerlerine benzeyir ona gore ki bir ses nitqini ehate edir lakin aralarinda ferqler var Meselen soliloloq bir personajin oz dusuncelerini ve hisslerini basqa personajlara muraciet etmeden ozu ve tamasaci ile elaqelendirmesini ehate edir Monoloq insanin ucadan soylenilen fikirleridir Monoloqlar natiqin ve ya yazicinin xeyali sexse cansiz obyekte ve ya ideyaya istinad etdiyi apostroflardan da ferqlenir Apart teatr termini onlarin her birinden tekce muddetine gore deyil hem de mentiqi olaraq olmasi lazim olan situasiyalarda bele kenar personajlar terefinden esidilmemesi ile ferqlenir meselen iki personajin dialoqu onlardan birinin bir soz demesi ile kesilir TarixiQerb dramaturgiyasinin menseyi olan qedim yunan teatrinda serti uc aktyor qaydasindan evvel iki aktyor qaydasi tetbiq edilirdi ki bu da oz novbesinde sehneye ozunden evvel xorla birlikde yalniz bir aktyorun cixacagi bir konvensiya var idi Belelikle dramatik bir vasite kimi monoloqun menseyi dialoqdan qaynaqlanmir Eksine dialoq monoloqdan inkisaf etmisdir Monoloqlar qedim yunan ve ya muasir teatrdan daha cox qedim Roma teatrinda genis istifade olunurdu Bu monoloqlarin esas meqsedlerinden biri sehneler daxilinde xeyli vaxtin bu real vaxtda oynamaq yorucu olacaq kecmesini gostermekdir Bu tip monoloqa elaqelendirici monoloq deyilir Diger monoloq novlerine giris monoloqlari ve cixis monoloqlari daxildir Bu hallarin her birinin esas funksiyasi vaxtin kecmesini gostermekdir Intibah dovrunun teatrindan beri monoloqlar adeten dramatik ehtiyaclarini odemek ucun genis nitqden istifade eden personajlara diqqet yetirir Postmodern teatr ise cox vaxt monoloqun ifaciliq aspektlerini ozunde cemlesdirir xarakter tesviri meselen aktyor oyunu ve avtobioqrafik nitqler arasindaki serhede qeder Novleri source source track track Rafael Baronesinin dramatik monoloq numunesi Daxili monoloqlarda personaj oz fikirlerini zahiri sekilde ifade edir ki tamasaci eks halda daha cox daxili olacaq tecrubelerin sahidi olsun Bunun eksine olaraq dramatik monoloqda bir personaj diger personajla danisir Monoloqlari aktiv ve povest monoloqlarina bolmek olar Aktiv monoloqda xarakter aydin meqsede catmaq ucun nitqinden istifade edir Povest monoloqlari sadece olaraq hekayeni danisan personaji ehate edir ve cox vaxt onlarin kecmis zamanda olmasi ile mueyyen edile biler DinlemelerTeatrda bezen kino ve televiziyada aktyorlardan dinlemelerde monoloqlar soylemeleri teleb oluna biler Dinleme monoloqlari aktyorun tamasa hazirlamaq ve tamasa sehnelesdirmek bacarigini numayis etdirir Bu pyesler adeten iki deqiqe ve ya daha az muddetle mehdudlasir ve tez tez ziddiyyetli monoloqlarla birlesdirilir komik ve dramatik klassik ve muasir Dinlemek ucun monoloqlarin secimi cox vaxt tamasadan ve ya roldan asilidir Hemcinin baxRitorikaIstinadlar The Greatest Movie Speeches Monologues of all time IMDb 1 aprel 2016 tarixinde Istifade tarixi 29 aprel 2018 Dramatic Monologue An Introduction Victorianweb org 10 mart 2003 7 avqust 2013 tarixinde Istifade tarixi 16 avqust 2013 Hasegawa Yoko Soliloquy in Japanese and English Amsterdam John Benjamins Pub Co 2010 2 ISBN 978 90 272 8753 3 OCLC 697617483 Adam Abdulaziz M Soliloquies as a Dramatic Technique in Advancing the Plot In Shakespeare s Play Hamlet Tezis ingilis Sudan University of Science and Technology 2015 09 10 2022 09 15 tarixinde Istifade tarixi 2023 04 27 Bolshaya Rossijskaya enciklopediya V 30 t Predsedatel nauch red soveta Yu S Osipov Otv red S L Kravec T 2 Ankiloz Banka Bolshaya Rossijskaya enciklopediya 2005 766 s il kart Soliloquy Definition and More from the Free Merriam Webster Dictionary Merriam webster com 6 iyul 2013 tarixinde Istifade tarixi 16 avqust 2013 Pleasanton k12 ca us 2 sentyabr 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 16 avqust 2013 The origins of theater in ancient Greece and beyond from ritual to drama Csapo Eric Miller Margaret Christina Cambridge Cambridge University Press 2007 1 32 ISBN 9780521836821 OCLC 70335135 Kuritz Paul The Making of Theatre History 1988 ISBN 978 0 13 547861 5 Istifade tarixi 27 May 2014 Henry W Prescott Link Monologues in Roman Comedy Classical Philology 34 1 January 1939 1 23 doi 10 1086 362195 JSTOR 264065 Henry W Prescott Link Monologues in Roman Comedy Classical Philology 34 2 April 1939 116 126 doi 10 1086 362225 JSTOR 264823 Henry W Prescott Exit Monologues in Roman Comedy Classical Philology 37 1 January 1942 1 21 doi 10 1086 362568 JSTOR 264367 Geis Deborah R Postmodern theatric k s monologue in contemporary American drama University of Michigan Press December 1993 ISBN 978 0 472 10467 3 Istifade tarixi 27 May 2014 monologue drama and literature Encyclopaedia Britannica Britannica com 12 avqust 2013 tarixinde Istifade tarixi 16 avqust 2013 Monologue Information Angelfire com 28 oktyabr 2013 tarixinde Istifade tarixi 16 avqust 2013 Audition Monologues Ace Your Audition 14 iyul 2010 tarixinde Monologues from Movies amp Plays Daily Actor October 4 2018 April 25 2023 tarixinde Istifade tarixi April 27 2023 Xarici kecidlerVikilugetde monoloq movzusuna dair melumatlar var Monolog Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona V 86 tomah 82 t i 4 dop SPb 1890 1907 Kvyatkovskij A P Poeticheskij slovar Nauch red I Rodnyanskaya M Sov Encikl 1966