Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mikroneziya Federativ Ştatları, bəzən yalnız Mikroneziya (ing. Federated States of Micronesia) — Yeni Qvineya sahillərinin şimalında, Karolin adalarında, Mikroneziyada yerləşən Okeaniyada dövlət.
| Mikroneziya Federativ Ştatları | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| fr. les États fédérés de Micronésie | |||||
| |||||
| Peace, Unity, Liberty (Barış, birlik, azadlıq) | |||||
 | |||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Palikir | ||||
| İdarəetmə forması | federal prezident respublikası | ||||
| • Su sahəsi (%) | 0 % | ||||
| • Əhali |
| ||||
| Valyuta | ABŞ dolları | ||||
| İnternet domeni | .fm | ||||
| FM | |||||
| BOK kodu | FSM | ||||
| Telefon kodu | +691 | ||||
| Saat qurşaqları | | ||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
3 noyabr 1986-cı ildən bəri rəsmi olaraq müstəqil olan bu ölkə ABŞ-la sıx əlaqədə qalır (ABŞ-la sərbəst birləşmə) və Amerikanın iqtisadi yardımından çox asılıdır. Assosiasiya Razılaşmasına əsasən, ABŞ-dən müdafiə və maliyyə subsidiyaları təmin etmək tələb olunur
Etimologiyası
Mikronezya adı — "kiçik ada" qədim yunan sözlərindən "mikro" — "kiçik" və "nesos" — "ada"-dan gəlir, sonu ümumiyyətlə ölkələrin və ərazilərin adları üçündür; okeanın bu hissəsindəki kiçik adaların motivasiyasındadır. 19-cu əsrin birinci yarısından bəri istifadə edilmişdir.
Coğrafiyası
Mikronezya Federativ Dövlətləri Mikroneziyada yer alır və Okeaniyanın şimal-qərb hissəsində, Karolin adaları arxipelaqında, 0 ilə 14 ° N arasındadır. ş. və 136 və 166 ° E. d., Havay adalarından təxminən 4.000 km cənub-qərbdə.
Yalnız 40-ı böyük ölçüdə olan 607 kiçik adadan ibarət bir dövlətdir. 607 adadan 65-də yaşayış var. FSM dörd əyalətdən ibarətdir: Yap, Çuuk (əvvəlki adı Truk), Pohnpei (əvvəlki adı Ponape) və Kosrae (əvvəlki adı Kusae). Paytaxt adadakı Palikir şəhəridir. Pohnpei. Ölkədəki ümumi quru sahəsi cəmi 702 km² olsa da, Sakit Okeandakı müstəsna iqtisadi zona 2,6 milyon km²-dən çox ərazini əhatə edir. Dörd əyalətin hər biri, ümumiyyətlə vulkanik mənşəli bir və ya daha çox "yüksək adadan" ibarətdir və Kosrae xaricində hamısı çoxsaylı atolları əhatə edir. Çuuk ştatı - Ümumi sahəsi 127 km² və yeddi əsas ada qrupunu əhatə edir. Ponpei əyaləti 344 km² ərazini əhatə edir ki, bunun da 130-u FSM-nin ən böyüyü olan Pohnpei Adasında yerləşir. Yap əyaləti, ümumi ərazisi 122 km² olan 4 böyük adadan, yeddi kiçik adadan və 134 atoldan ibarətdir. Kosrae State, 109 km² sahəsi olan yüksək bir adadır.
Vulkanik mənşəli bütün böyük adalar dağlıqdır, meşə ilə örtülmüş, mərcan rifləri ilə əhatə olunmuşdur. Digərləri atollardır - içərisində dayaz bir lagünü əhatə edən üzük şəklində mərcan adaları.
Ən yüksək nöqtə Nana Laud dağıdır (Ponpei adasında, 798 m). Əsas dillər: İngilis (rəsmi), Yapon, Truk, Pohnpei, Kosrae.
Adalar dəniz və hava nəqliyyatı ilə əlaqələndirilir. ABŞ, Yaponiya, Filippin, Tayvan, Guamın qərb sahilləri ilə dəniz əlaqəsi və Guam, Havay, Nauru ilə hava əlaqəsi mövcuddur.
İqlimi
İqlim ekvatorial və subekvatorialdır, ticarət külək-musson tiplidir. Mövsümi istilik dalğalanmaları əhəmiyyətsizdir. Orta aylıq temperatur 26-33 °C-dir. Burada tez-tez yağış yağır. Ən nəmli ay aprel ayıdır. Yağıntılar ildə 2250 mm-dən 3000–6000 mm-ə qədər (Kusap adasındakı dağlarda). Sakit Okeanın Mikroneziyanın yerləşdiyi hissəsi tayfunların mənşə bölgəsidir, orta hesabla ildə 25 tayfun olur. Tayfun mövsümü avqust-dekabr aylarıdır.
Həmişəyaşıl yağış meşələri, savannalar; böyük mərcan adalarında hindistan cevizi və pandanus üstünlük təşkil edir.
Tarixi
ABŞ ilə assosiasiya edilmiş dövlətçiliyə malikdir. 1990-cı ildə BMT-yə üzv olub. Hər ehtimala görə Mikroneziyalılar bu adalara Asiyadan eramızdan əvvəl ikinci minillikdə gəlməyə başladılar. e. Tarixin müstəmləkə dövrünə qədər bir abidə Ponape adasında yerləşən Nan Madol kompleksidir.
Adaların Avropa müstəmləkəçiliyi başladığı zaman yerli əhali ibtidai icma sisteminin parçalanma mərhələsində idi. Cəmiyyət mövqelərində bərabər olmayan bir sıra sosial qruplara bölündü. Hələ dövlətlər yaradılmasa da, bəzi ada qruplarında böyük ərazi birlikləri meydana çıxdı.
Karolin Adaları 1527-ci ildə İspanlar tərəfindən kəşf edildi. XVII əsrdə İspaniya Karolin mülkiyyət elan etdi, lakin arxipelaq üzərində faktiki nəzarət qurulmadı. 1885-ci ildə Almaniya Karolin Adalarına iddialarını elan etdi və adalardan birinə Alman bayrağı qaldırıldı. İspaniya beynəlxalq arbitraja müraciət etdi və Papa Leo XIII seçildi, hakimləri adaları İspaniyaya verdi.
1899-cu ildə Almaniya Karolin Adalarını İspaniyadan satın aldı.
1914-cü ildə Birinci Dünya Müharibəsi zamanı, adalar Yaponiya tərəfindən ələ keçirildi, Versal Müqaviləsinə görə müharibə bitdikdən sonra adalar Yaponiyaya mandat olaraq verildi. Yaponlar orada böyük şəkər əkinləri yaratdılar və yaponların Karolinaya köçürülməsi siyasəti fəal şəkildə davam etdirildi. Yerli sakinlər yaponlar tərəfindən məcburi assimilyasiyaya məruz qaldılar.
İkinci Dünya Müharibəsi dövründə, Karolin, 1947-ci ildən bəri, Sakit Okean Adaları Etibar Bölgəsinin bir hissəsi olaraq onları BMT mandatı altında idarə edən ABŞ tərəfindən işğal edildi.
1979-cu ildə Karolin Adaları "Amerika Birləşmiş Ştatları ərazisi ilə sərbəst əlaqəli" statusu aldı (müqavilə 1982-ci ildə imzalanmışdı).
3 noyabr 1986-cı ildən bu yana Mikronezya Federativ Dövlətləri, Amerika Birləşmiş Ştatları ilə sərbəst birləşən suveren bir dövlətdir. Bu status, ABŞ-nin bu dövlətin müdafiəsinə cavabdeh olduğu və bu ölkəyə maddi dotasiya verməyi öhdəsinə götürdüyü mənasına gəlir.
İnzibati-ərazi bölgüsü
Mikroneziya Federativ Ştatlarına 4 ştat daxildir:
| Ştatın bayrağı | Ştat | Ştatın inzibati mərkəzi | Ştatın sahəsi, km² | Ştatın əhalisi, чел. (2010) | Əhalinin sıxlığı, nəf./km² |
|---|---|---|---|---|---|
 | 127 | 48 654 | 383,10 | ||
 | 109 | 6616 | 60,70 | ||
 | 344 | 36 196 | 105,22 | ||
 | 122 | 11 377 | 93,25 | ||
| Cəmi | 702 | 102 843 | 146,50 |
İstinadlar
- http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf.
- Атлас мира: Максимально подробная информация. Москва: АСТ. Руководители проекта: А. Н. Бушнев, А. П. Притворов. 2017. 93. ISBN .
- http://www.fsmed.fm/index.php/documents/ndoe-documents?view=download&fileId=715. S. 13.
- World Bank Open Data. Dünya Bankı.
- Поспелов, 2002
- "Перепись населения (Citypopulation-2010)". 2020-09-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-09.
 | ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mikroneziya Federativ Statlari bezen yalniz Mikroneziya ing Federated States of Micronesia Yeni Qvineya sahillerinin simalinda Karolin adalarinda Mikroneziyada yerlesen Okeaniyada dovlet Mikroneziya Federativ Statlarifr les Etats federes de MicronesieBayraq d Gerb d Peace Unity Liberty Baris birlik azadliq Resmi dilleri ingilis diliPaytaxt PalikirIdareetme formasi federal prezident respublikasi Su sahesi 0 Ehali 105 544 nef 2017 Valyuta ABS dollariInternet domeni fmFMBOK kodu FSMTelefon kodu 691Saat qursaqlari UTC 10 00UTC 11 00Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllar 3 noyabr 1986 ci ilden beri resmi olaraq musteqil olan bu olke ABS la six elaqede qalir ABS la serbest birlesme ve Amerikanin iqtisadi yardimindan cox asilidir Assosiasiya Razilasmasina esasen ABS den mudafie ve maliyye subsidiyalari temin etmek teleb olunurEtimologiyasiMikronezya adi kicik ada qedim yunan sozlerinden mikro kicik ve nesos ada dan gelir sonu umumiyyetle olkelerin ve erazilerin adlari ucundur okeanin bu hissesindeki kicik adalarin motivasiyasindadir 19 cu esrin birinci yarisindan beri istifade edilmisdir CografiyasiMikronezya Federativ Statlarinin xeritesiOlkenin cenub hissesindeki Nukuoro Atoll Mikronezya Federativ Dovletleri Mikroneziyada yer alir ve Okeaniyanin simal qerb hissesinde Karolin adalari arxipelaqinda 0 ile 14 N arasindadir s ve 136 ve 166 E d Havay adalarindan texminen 4 000 km cenub qerbde Yalniz 40 i boyuk olcude olan 607 kicik adadan ibaret bir dovletdir 607 adadan 65 de yasayis var FSM dord eyaletden ibaretdir Yap Cuuk evvelki adi Truk Pohnpei evvelki adi Ponape ve Kosrae evvelki adi Kusae Paytaxt adadaki Palikir seheridir Pohnpei Olkedeki umumi quru sahesi cemi 702 km olsa da Sakit Okeandaki mustesna iqtisadi zona 2 6 milyon km den cox erazini ehate edir Dord eyaletin her biri umumiyyetle vulkanik menseli bir ve ya daha cox yuksek adadan ibaretdir ve Kosrae xaricinde hamisi coxsayli atollari ehate edir Cuuk stati Umumi sahesi 127 km ve yeddi esas ada qrupunu ehate edir Ponpei eyaleti 344 km erazini ehate edir ki bunun da 130 u FSM nin en boyuyu olan Pohnpei Adasinda yerlesir Yap eyaleti umumi erazisi 122 km olan 4 boyuk adadan yeddi kicik adadan ve 134 atoldan ibaretdir Kosrae State 109 km sahesi olan yuksek bir adadir Vulkanik menseli butun boyuk adalar dagliqdir mese ile ortulmus mercan rifleri ile ehate olunmusdur Digerleri atollardir icerisinde dayaz bir lagunu ehate eden uzuk seklinde mercan adalari En yuksek noqte Nana Laud dagidir Ponpei adasinda 798 m Esas diller Ingilis resmi Yapon Truk Pohnpei Kosrae Adalar deniz ve hava neqliyyati ile elaqelendirilir ABS Yaponiya Filippin Tayvan Guamin qerb sahilleri ile deniz elaqesi ve Guam Havay Nauru ile hava elaqesi movcuddur IqlimiIqlim ekvatorial ve subekvatorialdir ticaret kulek musson tiplidir Movsumi istilik dalgalanmalari ehemiyyetsizdir Orta ayliq temperatur 26 33 C dir Burada tez tez yagis yagir En nemli ay aprel ayidir Yagintilar ilde 2250 mm den 3000 6000 mm e qeder Kusap adasindaki daglarda Sakit Okeanin Mikroneziyanin yerlesdiyi hissesi tayfunlarin mense bolgesidir orta hesabla ilde 25 tayfun olur Tayfun movsumu avqust dekabr aylaridir Hemiseyasil yagis meseleri savannalar boyuk mercan adalarinda hindistan cevizi ve pandanus ustunluk teskil edir TarixiABS ile assosiasiya edilmis dovletciliye malikdir 1990 ci ilde BMT ye uzv olub Her ehtimala gore Mikroneziyalilar bu adalara Asiyadan eramizdan evvel ikinci minillikde gelmeye basladilar e Tarixin mustemleke dovrune qeder bir abide Ponape adasinda yerlesen Nan Madol kompleksidir Adalarin Avropa mustemlekeciliyi basladigi zaman yerli ehali ibtidai icma sisteminin parcalanma merhelesinde idi Cemiyyet movqelerinde beraber olmayan bir sira sosial qruplara bolundu Hele dovletler yaradilmasa da bezi ada qruplarinda boyuk erazi birlikleri meydana cixdi Karolin Adalari 1527 ci ilde Ispanlar terefinden kesf edildi XVII esrde Ispaniya Karolin mulkiyyet elan etdi lakin arxipelaq uzerinde faktiki nezaret qurulmadi 1885 ci ilde Almaniya Karolin Adalarina iddialarini elan etdi ve adalardan birine Alman bayragi qaldirildi Ispaniya beynelxalq arbitraja muraciet etdi ve Papa Leo XIII secildi hakimleri adalari Ispaniyaya verdi 1899 cu ilde Almaniya Karolin Adalarini Ispaniyadan satin aldi 1914 cu ilde Birinci Dunya Muharibesi zamani adalar Yaponiya terefinden ele kecirildi Versal Muqavilesine gore muharibe bitdikden sonra adalar Yaponiyaya mandat olaraq verildi Yaponlar orada boyuk seker ekinleri yaratdilar ve yaponlarin Karolinaya kocurulmesi siyaseti feal sekilde davam etdirildi Yerli sakinler yaponlar terefinden mecburi assimilyasiyaya meruz qaldilar Ikinci Dunya Muharibesi dovrunde Karolin 1947 ci ilden beri Sakit Okean Adalari Etibar Bolgesinin bir hissesi olaraq onlari BMT mandati altinda idare eden ABS terefinden isgal edildi 1979 cu ilde Karolin Adalari Amerika Birlesmis Statlari erazisi ile serbest elaqeli statusu aldi muqavile 1982 ci ilde imzalanmisdi 3 noyabr 1986 ci ilden bu yana Mikronezya Federativ Dovletleri Amerika Birlesmis Statlari ile serbest birlesen suveren bir dovletdir Bu status ABS nin bu dovletin mudafiesine cavabdeh oldugu ve bu olkeye maddi dotasiya vermeyi ohdesine goturduyu menasina gelir Inzibati erazi bolgusuMikroneziya Federativ Statlarina 4 stat daxildir Statin bayragi Stat Statin inzibati merkezi Statin sahesi km Statin ehalisi chel 2010 Ehalinin sixligi nef km 127 48 654 383 10109 6616 60 70344 36 196 105 22122 11 377 93 25Cemi 702 102 843 146 50Istinadlarhttp cnig gouv fr wp content uploads 2020 02 CNT PVM r C3 A9vis C3 A9 2020 01 27 1 pdf Atlas mira Maksimalno podrobnaya informaciya Moskva AST Rukovoditeli proekta A N Bushnev A P Pritvorov 2017 93 ISBN 978 5 17 10261 4 http www fsmed fm index php documents ndoe documents view download amp fileId 715 S 13 World Bank Open Data Dunya Banki Pospelov 2002 Perepis naseleniya Citypopulation 2010 2020 09 15 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 09 Olke ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin