Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Mehmed Fuad Köprülü (5 dekabr 1890 və ya 4 dekabr 1890, Konstantinopol – 28 iyun 1966[…], İstanbul) — Türk siyasətçisi, tarixçisi, ədəbiyyatşünası, professoru
| Mehmed Fuad Köprülü | |
|---|---|
| türk. Mehmet Fuat Köprülü | |
 | |
Türkiyə Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri | |
| 22 may 1950 – 15 aprel 1955 | |
| Əvvəlki | Nəcməttin Satak |
| Sonrakı | Adnan Menderes (vəkil) |
| 9 dekabr 1955 – 20 iyun 1956 | |
| Əvvəlki | Adnan Menderes (vəkil) |
| Sonrakı | Fatin Rüştü Zorlu |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 5 dekabr 1890 və ya 4 dekabr 1890 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 28 iyun 1966[…](75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | yol-nəqliyyat hadisəsi |
| Partiya |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | diplomat, siyasətçi, tarixçi, akademik[d], universitet müəllimi[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Mehmed Fuad Köprülü (1890–1966) Azərbaycan ədəbiyyatının tədqiqinə 1918-ci ildən başlamışdı. O, 1925-ci ildə Bakıda keçirilən Türkoloji Qurultayda iştirak edib. İstanbul Universitetinin professoru olaraq hələ 20-ci illərin əvvəllərindən dünya şöhrətli Türkoloq kimi tanınan Köprülü ədəbiyyata sosioloji metod prizmasından baxır, ümumTürk ədəbiyyatını Osmanlı, Azərbaycan və Orta Asiya bölgələri üzrə öyrənməyi təklif edirdi. O, dil faktorunu əsas götürür, Azərbaycan ədəbiyyatını Həsənoğludan başlamağı təklif edir, farsca yazan şairləri bu ədəbiyyata "qəbul etmirdi". Türkiyədə Azərbaycan ədəbiyyatının tanıdılmasında Əhməd Zəki Vəlidi Toğan, Mühiddin Birgen, Əhməd Cəfəroğlu, Səlim Rəfiq Rəfioğlu, Əbdülbaqi Gölpınarlı, Məhərrəm Ergin, Hüseyn Baykara, Əbdülvahab Yurdsevər kimi onun da töhfələri vardır. Özəlliklə də Əhməd Cəfəroğlunun "Azərbaycan Yurd Bilgisi" dərgisi səhifələrində sistemli təqdimatlar yer aldığı ayrıca qeyd edildi. Yavuz Akpınara görə, bu dərgidə çox ciddi məqalələr tapmaq olar. Yavuz Akpinar qeyd etdi ki, bu gün Türkiyənin özündə bir ayrıca "Azərbaycan ədəbiyyatı" var. Bu, heç də siyasi mühacirlərin yaratdığı ədəbiyyatla məhdudlaşmır. Qars ətrafı bölgələrdə "ikinci" bir Azərbaycan ədəbiyyatı, ağız ədəbiyyatı mövcuddur. Onların arasında "Qarapapaq Mehrəli bəy" dastanı çox məşhurdur. Bundan başqa, Amasiya yörəsində "şirvanlılar" və "qarabağlılar" deyə tanınan toplumun ağız ədəbiyyatı, yazılı ədəbiyyatı var. Yavuz Akpinarın məlumatına görə, hazırda Türkiyə ali məktəblərində, elm çevrələrində Azərbaycan ədəbiyyatına dair bir sıra araşdırmalar aparılır. Nəsimi, Əhməd Cavad, Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Şəhriyar haqqında çalışmalar yürüdülür. Yavuz Akpinar dedi: "Bu gün Azərbaycan ədəbiyyatını Azərbaycana sıxışdırıb öyrənmək doğru olmaz. Burada bir lüzumsuz qısqanclıq var. Halbuki Azərbaycan — Türkiyə, Azərbaycan — Krım, Azərbaycan — Orta Asiya, Azərbaycan — Tatarıstan bağları çox güclüdür və bunlar nəzərə alınmalıdır". Yavuz bəyin fəaliyyətinə rektor Hamlet İsaxanlı, Pənah Xəlilov, Camal Mustafayev, Süleyman Əliyarlı, Kamil Vəli Nərimanoğlu, Firidun Cəlilov çox yüksək qiymət verərək, görülən və görüləcək işləri təqdir etdilər. "Türkiyədə böyük alimlər çoxdur, amma Yavuz Akpinarın yeri ayrıdır. Yavuz bəy 70-ci illərdən ədəbiyyatlarımız arasında körpü oldu, Mehmet Fuad Köprülüdən sonra bu sahədə ikinci isim Yavuz Akpinardır. Kim Türkiyədə Azərbaycan ədəbiyyatı barədə bir kəlmə yazırsa, Yavuz bəylə məsləhətləşir. O öz fəaliyyəti ilə bir akademiyanın işini görmüşdür" — bu sözləri onun barəsində professor Kamil Vəli Nərimanoğlu söylədi.
Əsərləri
- Anadolu beğlikleri tarihine ait notlar (1900)
- Hayat-ı Fikriye (Makale) (1909)
- Malümat-i Edebiyye (1915)
- Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı (1916)
- Türk Dilinin Sarf ve Nahvi (1917)
- Tevfik Fikret ve ahli (1918)
- Türk Edebiyatı Tarihi (1920)
- Türkiye Tarihi (1923)
- Fuzuli Hayatı ve Eserleri (1924)
- Bugünkü Edebiyat (1924) (Makale)
- Türk Tarih-i Dinisi (1925)
- Azeri Edebiyatına Ait Tetkikler (1926)
- Milli Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan-ı Türk-i Basit (1928)
- Erzurumlu Emrah (1929)
- Türk Tarihinin Ana Hatları (1931)
- Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar (1934)
- Anadolu’da Türk Dili ve Edebiyatı’nın Tekamülüne Bir Bakış (1934)
- Les Origines de L'Empire Ottoman (Paris, 1935)
- Türk Saz Şairleri Antolojisi (1930–1940, üç cilt)
- Ali Şir Nevayi (1941)
- Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu (1959)
- Demokrasi Yolunda (1964)
- Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar (1919–1966)
- Edebiyat Araştırmaları (1966)
- Edebiyat Araştırmaları Külliyatı (1966)
- Nasrettin Hoca (1918–1981)
- Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesri (1981, ölümünden sonra)
- İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi (1983, ölümünden sonra)
- Mektep Şiirleri (3 Cilt)
Həmçinin bax
İstinadlar
- Mehmed Fuat Koprulu // Encyclopædia Britannica (ing.).
- https://www.dailysabah.com/portrait/2015/05/29/mehmet-fuat-koprulu-doyen-of-modern-historians.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Mehmed Fuad Koprulu 5 dekabr 1890 ve ya 4 dekabr 1890 Konstantinopol 28 iyun 1966 Istanbul Turk siyasetcisi tarixcisi edebiyyatsunasi professoruMehmed Fuad Kopruluturk Mehmet Fuat KopruluTurkiye Cumhuriyyetinin xarici isler naziri22 may 1950 15 aprel 1955EvvelkiNecmettin SatakSonrakiAdnan Menderes vekil 9 dekabr 1955 20 iyun 1956EvvelkiAdnan Menderes vekil SonrakiFatin Rustu ZorluSexsi melumatlarDogum tarixi 5 dekabr 1890 1890 12 05 ve ya 4 dekabr 1890 1890 12 04 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 28 iyun 1966 1966 06 28 75 yasinda Vefat yeri Istanbul Istanbul ili TurkiyeVefat sebebi yol neqliyyat hadisesiPartiya CHP 1935 1945 Demokrat Partiya 1946 1957 Tehsili Istanbul liseyi d Istanbul Universitetinin Huquq bolmesiFealiyyeti diplomat siyasetci tarixci akademik d universitet muellimi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiMehmed Fuad Koprulu 1890 1966 Azerbaycan edebiyyatinin tedqiqine 1918 ci ilden baslamisdi O 1925 ci ilde Bakida kecirilen Turkoloji Qurultayda istirak edib Istanbul Universitetinin professoru olaraq hele 20 ci illerin evvellerinden dunya sohretli Turkoloq kimi taninan Koprulu edebiyyata sosioloji metod prizmasindan baxir umumTurk edebiyyatini Osmanli Azerbaycan ve Orta Asiya bolgeleri uzre oyrenmeyi teklif edirdi O dil faktorunu esas goturur Azerbaycan edebiyyatini Hesenogludan baslamagi teklif edir farsca yazan sairleri bu edebiyyata qebul etmirdi Turkiyede Azerbaycan edebiyyatinin tanidilmasinda Ehmed Zeki Velidi Togan Muhiddin Birgen Ehmed Ceferoglu Selim Refiq Refioglu Ebdulbaqi Golpinarli Meherrem Ergin Huseyn Baykara Ebdulvahab Yurdsever kimi onun da tohfeleri vardir Ozellikle de Ehmed Ceferoglunun Azerbaycan Yurd Bilgisi dergisi sehifelerinde sistemli teqdimatlar yer aldigi ayrica qeyd edildi Yavuz Akpinara gore bu dergide cox ciddi meqaleler tapmaq olar Yavuz Akpinar qeyd etdi ki bu gun Turkiyenin ozunde bir ayrica Azerbaycan edebiyyati var Bu hec de siyasi muhacirlerin yaratdigi edebiyyatla mehdudlasmir Qars etrafi bolgelerde ikinci bir Azerbaycan edebiyyati agiz edebiyyati movcuddur Onlarin arasinda Qarapapaq Mehreli bey dastani cox meshurdur Bundan basqa Amasiya yoresinde sirvanlilar ve qarabaglilar deye taninan toplumun agiz edebiyyati yazili edebiyyati var Yavuz Akpinarin melumatina gore hazirda Turkiye ali mekteblerinde elm cevrelerinde Azerbaycan edebiyyatina dair bir sira arasdirmalar aparilir Nesimi Ehmed Cavad Yusif Vezir Cemenzeminli Sehriyar haqqinda calismalar yurudulur Yavuz Akpinar dedi Bu gun Azerbaycan edebiyyatini Azerbaycana sixisdirib oyrenmek dogru olmaz Burada bir luzumsuz qisqancliq var Halbuki Azerbaycan Turkiye Azerbaycan Krim Azerbaycan Orta Asiya Azerbaycan Tataristan baglari cox gucludur ve bunlar nezere alinmalidir Yavuz beyin fealiyyetine rektor Hamlet Isaxanli Penah Xelilov Camal Mustafayev Suleyman Eliyarli Kamil Veli Nerimanoglu Firidun Celilov cox yuksek qiymet vererek gorulen ve gorulecek isleri teqdir etdiler Turkiyede boyuk alimler coxdur amma Yavuz Akpinarin yeri ayridir Yavuz bey 70 ci illerden edebiyyatlarimiz arasinda korpu oldu Mehmet Fuad Kopruluden sonra bu sahede ikinci isim Yavuz Akpinardir Kim Turkiyede Azerbaycan edebiyyati barede bir kelme yazirsa Yavuz beyle meslehetlesir O oz fealiyyeti ile bir akademiyanin isini gormusdur bu sozleri onun baresinde professor Kamil Veli Nerimanoglu soyledi EserleriAnadolu beglikleri tarihine ait notlar 1900 Hayat i Fikriye Makale 1909 Malumat i Edebiyye 1915 Yeni Osmanli Tarih i Edebiyati 1916 Turk Dilinin Sarf ve Nahvi 1917 Tevfik Fikret ve ahli 1918 Turk Edebiyati Tarihi 1920 Turkiye Tarihi 1923 Fuzuli Hayati ve Eserleri 1924 Bugunku Edebiyat 1924 Makale Turk Tarih i Dinisi 1925 Azeri Edebiyatina Ait Tetkikler 1926 Milli Edebiyat Cereyaninin Ilk Mubessirleri ve Divan i Turk i Basit 1928 Erzurumlu Emrah 1929 Turk Tarihinin Ana Hatlari 1931 Turk Dili ve Edebiyati Hakkinda Arastirmalar 1934 Anadolu da Turk Dili ve Edebiyati nin Tekamulune Bir Bakis 1934 Les Origines de L Empire Ottoman Paris 1935 Turk Saz Sairleri Antolojisi 1930 1940 uc cilt Ali Sir Nevayi 1941 Osmanli Devleti nin Kurulusu 1959 Demokrasi Yolunda 1964 Turk Edebiyatinda Ilk Mutasavviflar 1919 1966 Edebiyat Arastirmalari 1966 Edebiyat Arastirmalari Kulliyati 1966 Nasrettin Hoca 1918 1981 Bizans Muesseselerinin Osmanli Muesseselerine Tesri 1981 olumunden sonra Islam ve Turk Hukuk Tarihi Arastirmalari ve Vakif Muessesesi 1983 olumunden sonra Mektep Siirleri 3 Cilt Hemcinin baxIstinadlarMehmed Fuat Koprulu Encyclopaedia Britannica ing https www dailysabah com portrait 2015 05 29 mehmet fuat koprulu doyen of modern historians Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011