Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fatin Rüştü Zorlu (20 aprel 1910, Konstantinopol – 16 sentyabr 1961, İmralı, Bursa vilayəti) , Türk siyasətçisi və diplomatı. 27 may hadisələrindən sonra Yassıda məhkəmləri keçilirən zaman dönəmin baş naziri Adnan Menderes, maliyyə naziri Həsən Polatkan ilə birgə edam edildi.
| Fatin Rüştü Zorlu | |
|---|---|
| türk. Fatin Rüştü Zorlu | |
 | |
Türkiyə Cumhuriyəyi Baş Nazirinin müavini | |
| 17 may 1954 – 29 iyul 1955 | |
| Əvvəlki | Səməd Ağaoğlu |
| Sonrakı | Mehmed Fuad Köprülü |
Türkiyə Cumhuriyyətinin Xarici işlər naziri | |
| 25 noyabr 1957 – 27 may 1960 | |
| Əvvəlki | Mehmed Fuad Köprülü |
| Sonrakı | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 20 aprel 1910 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 sentyabr 1961(51 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | asılma[d] |
| Dəfn yeri |
|
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | diplomat, siyasətçi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fatin Rüştü Zorlunun babası Rus İbrahim Paşa Osmanlı dövlətinə sığınaraq Əsənkaya- köhnə adıyla Zor kəndinə gəlir və burada kəndin bəylərindən olan Əli Paşanın qızıyla evlənir. Zorlu soyadının mənşəyi də bu kəndin adına söykənir. O, 20 aprel 1910-cu ildə İstanbulda anadan olmuşdur. 1936-cı ildə o illər xarici işlər naziri olan Tövfiq Rüştü Arasın qızı Əməl xanımla ailə həyatı qurur. 1936-cı ildə Sevin adındı bir qızı dünyaya gəlir.
Təhsili və əmək fəaliyyəti
Orta məktəbi Qalatasaray liseyində oxuduqdan sonra Paris Universitetinin siyasi elmlər fakültəsinə daxil olur. Bundan başqa Cenevrə Universitetində hüquq təhsili alır. Təshilini tamamladıqdan sonra Türkiyəyə qayıdaraq 1932-ci ildə Siyasi işlər idarəsində təcrübəçi kimi işə başlayır. 1933-cü ildə əmri verilsə də, 1934-cü ildə hərbi xidmətə çağırıldığı üçün işindən çıxmalı olur. 1935-ci ildə Siyasət idarəsinin baş direktoru, 1936-cı ildə isə Hüquq müşavirliyində səd müavini vəzifəsini icra edir. 1937-ci ildə Ticarət və İqtisad idarəsinin, 1938-ci ildə isə Siyasi işlər idarəsinin I şöbələrinin sədri vəzifəsində xidmət göstərmişdir. Eyni il Bern səfiriyində baş katib vəzifəsinə təyin olunur. 1939-cu ildə Paris səfirliyində baş katib, 1941-ci ildə Siyasi planlaşdırma idarəsində sədr, 1942-ci ildə Moskva səfirliyində baş katib, 1943-cü ildə Beyrut baş konsulluğunda baş konsul , 1946-cı ildə Ticarət və İqtisadiyyat idarəsində baş direktor, 1949-cu ildə Ticarət və İqtisadiyyat idarəsinin rəisi, 1950-ci ildə ümumi katiblik üzrə iqtisadi işlər müavini, 1951-ci ildə millətlərarası iqtisadi əməkdaşlıq katibliyində baş katib, 1952-ci ildə Şimali Atlantika müqaviləsinin Türkiyə nümayəndəliyinin səfiri vəzifələrini icra etmişdir. 1959-cu ildə Adnan Menderes ilə birgə Bilderberq yığıncağında iştirak etmişdir.
Siyasi kariyerası
Siyasi karyerasına 1954-cü ildə başlayır və 1957-ci ilə qədər Çanaqqala millətvəkili seçilir. Adnan Menderesin hökumətlərində Baş Nazir köməkçisi (1954 may-1955 noyabr), Dövlət nazirliyində (1954 may-1955 noyabr) və xarici işlər nazirliyində (1957 noyabr-1960 may) işləmişdir. 1957-ci ildə Kiprdə yaşayan türklərin EOKA terroruna qarşı təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə Türk Müqavimət Təşkilatını yaradır. Xarici işlər naziri olduğu illərdə yeritdiyi siyasət NATO-ya olan bağlılığa söykənirdi. O cümlədən Türkiyənin iqtisadi inkişafı üçün Amerikadan az bir miqdar mali dəstək almağa çalışmışdır. 1974-cü ildə Bülənt Əcəvitin Baş nazirliyi dövründə TSK tərəfindən həyata keçirilən Kipr hərəkatının hüquqi əsası, Fatin Rüştü Zorlunun 11 fevral 1959-cu ildə İsveçrədə Yunanistan və Birləşmiş krallıqla imzaladığı Zürix müqaviləsindəki Garantiya hökmü hesab edilir. 1960-cı il 27 may dövlət çevrilişindən sonra hökumətin digər üzvləri və DP-nın rəhbələri ilə birlikdə həbs olunaraq, yeni yaradılan "Yüksək Ədalət Məhkəməsi" tərəfindən Yassıadada mühakimə olunmuşdur. Bu məhkəmə 14 hökmlü Fatin Rüştü Zorlunu da ölümünə məhkum etmişdir. Onun hökmü Adnan Menderes və Həsən Polatkan ilə birgə tərəfindən təsdiqlənmiş,16 sentyabr 1961-ci il tarixində isə edam edilmişdir.
Fatin Zorlunun ölümündən əvvəl yazdığı məktubun mətni belədir:
İndi mən qüdrətli Allahın hüzuruna çıxıram. Sakitəm. Rahatlıq içindəyəm. Mənim üçün narahat olmayın. Sizlərin sakit və sülh içində yaşamağınız məni həmişə xoşbəxt edəcək. Bir və bərabər olun. Allahın təqdiri belə imiş. Xidmət etmişəm və həmişə şərəfimi qorumuşam. Ana, sevdiklərimi qoruyun və Allahın lütfü ilə həmişə rahat yaşayışlarını təmin edin. Mən hamınızı Allaha əmanət edirəm, kədərlənməməyiniz və həyata davam etməyinizi xahiş edirəm.
Allah məmləkətimi qorusun.Fatin Rüştü Zorlu
Vəfatından 29 il sonra, 17 sentyabr 1990-cı ildə cəsədi İmralı adasındakı məzarından çıxarılaraq İstanbulda inşa etdirilən Anıtmezara gətirildi
İstinadlar
- Fatin Zorlu // Munzinger Personen (alm.).
- Anguera J. E. Enciclopedia universal ilustrada europeo-americana (isp.). Editorial Espasa, 1905. Vol. Suplemento 1961-1962. P. 352–353.
- https://afroasian.mediaplaygrounds.co.uk/.
- Soner Yalçın, Efendi — Beyaz Türklerin Büyük Sırrı, Doğan Kitapçılık, İstanbul, 2007, s.368
- "Fatin Rüştü Zorlu". 2022-07-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-09-18.
- "O asker 51 yıl sonra konuştu". 2016-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-09-18.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Fatin Rustu Zorlu 20 aprel 1910 Konstantinopol 16 sentyabr 1961 Imrali Bursa vilayeti Turk siyasetcisi ve diplomati 27 may hadiselerinden sonra Yassida mehkemleri keciliren zaman donemin bas naziri Adnan Menderes maliyye naziri Hesen Polatkan ile birge edam edildi Fatin Rustu Zorluturk Fatin Rustu ZorluTurkiye Cumhuriyeyi Bas Nazirinin muavini17 may 1954 29 iyul 1955EvvelkiSemed AgaogluSonrakiMehmed Fuad KopruluTurkiye Cumhuriyyetinin Xarici isler naziri25 noyabr 1957 27 may 1960EvvelkiMehmed Fuad KopruluSonrakiSexsi melumatlarDogum tarixi 20 aprel 1910 1910 04 20 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 16 sentyabr 1961 1961 09 16 51 yasinda Vefat yeri Imrali Bursa vilayeti TurkiyeVefat sebebi asilma d Defn yeri Topqapi qebiristanligi d Partiya Demokrat PartiyaTehsili Siyasi Arasdirmalar Institutu Qalatasaray Ali Mektebi d Fealiyyeti diplomat siyasetci Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFatin Rustu Zorlunun babasi Rus Ibrahim Pasa Osmanli dovletine siginaraq Esenkaya kohne adiyla Zor kendine gelir ve burada kendin beylerinden olan Eli Pasanin qiziyla evlenir Zorlu soyadinin menseyi de bu kendin adina soykenir O 20 aprel 1910 cu ilde Istanbulda anadan olmusdur 1936 ci ilde o iller xarici isler naziri olan Tovfiq Rustu Arasin qizi Emel xanimla aile heyati qurur 1936 ci ilde Sevin adindi bir qizi dunyaya gelir Tehsili ve emek fealiyyetiOrta mektebi Qalatasaray liseyinde oxuduqdan sonra Paris Universitetinin siyasi elmler fakultesine daxil olur Bundan basqa Cenevre Universitetinde huquq tehsili alir Teshilini tamamladiqdan sonra Turkiyeye qayidaraq 1932 ci ilde Siyasi isler idaresinde tecrubeci kimi ise baslayir 1933 cu ilde emri verilse de 1934 cu ilde herbi xidmete cagirildigi ucun isinden cixmali olur 1935 ci ilde Siyaset idaresinin bas direktoru 1936 ci ilde ise Huquq musavirliyinde sed muavini vezifesini icra edir 1937 ci ilde Ticaret ve Iqtisad idaresinin 1938 ci ilde ise Siyasi isler idaresinin I sobelerinin sedri vezifesinde xidmet gostermisdir Eyni il Bern sefiriyinde bas katib vezifesine teyin olunur 1939 cu ilde Paris sefirliyinde bas katib 1941 ci ilde Siyasi planlasdirma idaresinde sedr 1942 ci ilde Moskva sefirliyinde bas katib 1943 cu ilde Beyrut bas konsullugunda bas konsul 1946 ci ilde Ticaret ve Iqtisadiyyat idaresinde bas direktor 1949 cu ilde Ticaret ve Iqtisadiyyat idaresinin reisi 1950 ci ilde umumi katiblik uzre iqtisadi isler muavini 1951 ci ilde milletlerarasi iqtisadi emekdasliq katibliyinde bas katib 1952 ci ilde Simali Atlantika muqavilesinin Turkiye numayendeliyinin sefiri vezifelerini icra etmisdir 1959 cu ilde Adnan Menderes ile birge Bilderberq yigincaginda istirak etmisdir Siyasi kariyerasiSiyasi karyerasina 1954 cu ilde baslayir ve 1957 ci ile qeder Canaqqala milletvekili secilir Adnan Menderesin hokumetlerinde Bas Nazir komekcisi 1954 may 1955 noyabr Dovlet nazirliyinde 1954 may 1955 noyabr ve xarici isler nazirliyinde 1957 noyabr 1960 may islemisdir 1957 ci ilde Kiprde yasayan turklerin EOKA terroruna qarsi tehlukesizliyini temin etmek meqsedile Turk Muqavimet Teskilatini yaradir Xarici isler naziri oldugu illerde yeritdiyi siyaset NATO ya olan bagliliga soykenirdi O cumleden Turkiyenin iqtisadi inkisafi ucun Amerikadan az bir miqdar mali destek almaga calismisdir 1974 cu ilde Bulent Ecevitin Bas nazirliyi dovrunde TSK terefinden heyata kecirilen Kipr herekatinin huquqi esasi Fatin Rustu Zorlunun 11 fevral 1959 cu ilde Isvecrede Yunanistan ve Birlesmis kralliqla imzaladigi Zurix muqavilesindeki Garantiya hokmu hesab edilir 1960 ci il 27 may dovlet cevrilisinden sonra hokumetin diger uzvleri ve DP nin rehbeleri ile birlikde hebs olunaraq yeni yaradilan Yuksek Edalet Mehkemesi terefinden Yassiadada muhakime olunmusdur Bu mehkeme 14 hokmlu Fatin Rustu Zorlunu da olumune mehkum etmisdir Onun hokmu Adnan Menderes ve Hesen Polatkan ile birge terefinden tesdiqlenmis 16 sentyabr 1961 ci il tarixinde ise edam edilmisdir Fatin Zorlunun olumunden evvel yazdigi mektubun metni beledir Anam Emelim Sevinim ve qardasim Indi men qudretli Allahin huzuruna cixiram Sakitem Rahatliq icindeyem Menim ucun narahat olmayin Sizlerin sakit ve sulh icinde yasamaginiz meni hemise xosbext edecek Bir ve beraber olun Allahin teqdiri bele imis Xidmet etmisem ve hemise serefimi qorumusam Ana sevdiklerimi qoruyun ve Allahin lutfu ile hemise rahat yasayislarini temin edin Men haminizi Allaha emanet edirem kederlenmemeyiniz ve heyata davam etmeyinizi xahis edirem Allah memleketimi qorusun Fatin Rustu Zorlu Vefatindan 29 il sonra 17 sentyabr 1990 ci ilde cesedi Imrali adasindaki mezarindan cixarilaraq Istanbulda insa etdirilen Anitmezara getirildiIstinadlarFatin Zorlu Munzinger Personen alm Anguera J E Enciclopedia universal ilustrada europeo americana isp Editorial Espasa 1905 Vol Suplemento 1961 1962 P 352 353 ISBN 978 84 239 4500 9 https afroasian mediaplaygrounds co uk Soner Yalcin Efendi Beyaz Turklerin Buyuk Sirri Dogan Kitapcilik Istanbul 2007 s 368 Fatin Rustu Zorlu 2022 07 08 tarixinde Istifade tarixi 2018 09 18 O asker 51 yil sonra konustu 2016 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2018 09 18