Loru mərzi

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Loru.

Loru mərzi (erm. Լոռու մարզ Lorru marz) — Ermənistan Respublikasında inzibati-ərazi vahidi. Şimalda Gürcüstanın Aşağı Kartli diyarı, şərqdə , cənubda Dərəçiçək mahalı və Karbi mahalı, qərbdə Şirak mərzi ilə həmsərhəddir. Gürcüstanla sərhəd xətti 110 km–dir. İnzibati mərkəzi Böyük Qarakilsə şəhəridir.

Mərz
Loru mahalı
erm. Լոռու մարզ
Böyük Qarakilsəda mərzbanlığın binası, 2009-cu il
Gerb
Ölkə	Ermənistan
İnzibati mərkəz	Böyük Qarakilsə
Ən böyük şəhərləri	Böyük Qarakilsə
Mərzban	Andrəy Ghukasiyan
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	07.11.1995
Sahəsi	3 789 km² (1.274 %, 3-cü-ci yer)
Hündürlük  Maksimal  Minimal	3 101 m 390 m
Saat qurşağı	UTC+4
Əhalisi
Əhalisi	235 537 nəfər (2011) (78 %,6-cı-ci yer)
Əhalinin sıxlığı	6.216 nəfər/km² (6-cı-ci yer)
Etnik tərkib	Ermənilər – 98.01 % Ruslar – 1.34 % Yezidilər – 0.28 % Digərləri – 0.37 %. ()
Dini tərkib	Qriqorian – 89.82 % Dinsiz – 2.21 % – 2.19 % Katolik – 1.31 % Molokan – 0.85 % Digər və s. – 3.62 %. ()
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu	AM.LO
FIPS kodu	AM06
Poçt indeksi	1701–2117
İnternet domeni	.am
Avtomobil nömrəsi	36
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

Mərz ölkənin şimalında Gürcüstanla sərhəddə, tarixi Loru mahalı ərazisində yerləşir. 7 noyabr 1995-ci ildə Ermənistan Respublikası Milli Məclisinin qərarı ilə Alaverdi, Quqark, Taşir, Spitak, Stepanavan və Tumanyan rayonları ləğv edilərək onların hesabına Loru mərzi təşkil edilmişdir.

Coğrafiya

Mərzin ərazisi 2011–ci il siyahıyaalınması zamanı 3.789 km² idi. Yeni inzibati dəyişikliklərdən sonra mərzin ərazisi 10 km² artaraq 1 yanvar 2012–ci il tarixindən etibarən 3.799 km² təşkil edir. Ərazinin 251.154 hektarı kənd təsərrüfatı üçün yararlı hesab edilən torpaqlardır, ondan 42.075 hektarı əkin sahələridir. Orta illik yağıntı 600–700 mm təşkil edir. Mərzin ən hündür nöqtəsi (3101 m) Tej-əhməd dağı, ən alçaq hissəsi isə Tona çayının Gürcüstanla sərhəddə yaxın aşağı axarının vadisi (təqribən 390 m) hesab edilir. Mərzin ümumi ərazisi əsasən dağlıqdır, düzənliklərdən Loru çökəkliyi ölçülərinin böyüklüyünə görə fərqlənir. Sıx çay şəbəkəsi var, əksəriyyəti kiçik çaylardır. Demək olar ki, hamısı Cəlaloğlu və Pəmbək çaylarının və onların qovuşmasından yaranan Tona çayının, həmçinin Çapal çayının hövzəsinə daxildir.

İnzibati-ərazi bölgü

Loru mərzi inzibati cəhətdən 113 bələdiyyəyə (erm. Համայնք) bölünür. Hər bir bələdiyyə kənd və şəhər olmasından asılı olmayaraq bir və ya bir neçə yaşayış məntəqəsini əhatə edir. ERMSTAT–ın 1 yanvar 2011–ci ilə olan rəsmi məlumatına əsasən mərzin ərazisində 8–i şəhər və 105–i kənd bələdiyyəsi olmaqla 113 bələdiyyə mövcuddur. Bələdiyyələrin tərkibinə 8 şəhər və 122 kənd daxildir.

Əhali

İllərə görə əhali: Loru mərzi
(Mənbə: ERMSTAT)

İl	1995	1997	1999	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2011	2014	2015
Əhali	303.300	304.300	295.100	287.000	286.300	285.000	284.500	283.900	283.400	282.700	235.500	228.900	228.000

Şəhərlər

Mərzin 1 iyul 2014-cü il tarixinə rəsmən 228.9 min nəfər təxmin edilən de-yuri yəni daimi əhalisindən 134.7 min nəfəri şəhərlərdə yaşayırdı.ERMSTAT–ın rəsmi məlumatına əsasən mərzin daimi əhalisi azalaraq 2015–ci ilin yanvar ayının 1–inə 228 min nəfər təşkil etmişdir və onlardan 134.3 min nəfəri şəhər əhalisidir. Şəhər əhalisinin 83.4 min nəfəri Vanadzor sakinləridir.

12–21 oktyabr 2011–ci il siyahıyaalınmasına əsasən mərzin şəhərləri:

Şəkil	Yer	Şəhər	Əhali	Yer	Şəhər	Əhali	Şəkil
	1	Vanadzor	86 199	5	Taşir	7 773
	2	Alaverdi	13 343	6	Axtala	2 092
	3	Stepanavan	13 086	7	Tumanyan	1 710
	4	Spitak	12 881	8	Şamlıq	700

Etnik tərkib

Loru mərzi əhalisinin etnik tərkibi (2015):   Ermənilər (97,0 %)  Ruslar (1,5 %)  Yunanlar (1,0 %)  Digərləri (0,5 %)

Etnik qrup	1939 sa.		2001 sa.		2011 sa.
	Sayı	%	Sayı	%	Sayı	%
Cəmi	172 214	100.00	286 408	100.00	235 537	100.00
Ermənilər	138 554	80.45	280 471	97.93	231 066	98.01
Ruslar	16 312	9.47	3 882	1.36	3 152	1.34
Azərbaycanlılar	12 267	7.12	0	0	0	0
Yezidilər	337	0.20	793	0.28	652	0.28
Kürdlər			9		11
Yunanlar	3 350	1.95	655	0.23	360	0.15
Ukraynalılar	629	0.37	138	0.05	91	0.04
Gürcülər	252	0.15	460	0.15	100	0.04
Digər və s.	513	0.29			105	0.14

Şərhlər

1. 1939–cu il siyahıyaalınması zamanı Ermənistan SSR–in Kirovakan, Kalinino, Spitak, Stepanavan və Alaverdi rayonları əhalisinin cəminə uyğun.

İstinadlar

1. "Закон Республики Армения «Об административно-территориальном делении Республики Армения»" (rus). www.parliament.am. 2015-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
2. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Armenia in figures, 2011: General characteristik of the Republic of Armenia" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-16.
3. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "All places: 2001, 2011 censa" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
4. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Ethnic composition: 2011 census" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
5. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Religious composition: 2011 census" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
6. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Marzes of the Republic of Armenia in figures, 2008, p. 234" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2009-09-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
7. Լոռու մարզպետարան. (erməni). lori.mtaes.am. 2015-09-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
8. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2012, p. 11" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
9. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2013, p. 12" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
10. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2014, p. 11" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
11. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2015, p. 10" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
12. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Marzes of the Republic of Armenia in figures, 2008, p. 235" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2009-09-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
    Orijinal mətn  (ing.)  

    Tezh mountain (3101 m high) is the highest peak above sea level in the marz and lower reaches of Debed river is the lowest (about 390 m)

13. National Statistical Service of the Republic of Armenia. (ingilis). www.armstat.am. 2017-02-20 tarixində orijinalından (#bad_url) (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
14. Հայաստանի Հանրապետության Ազգային վիճակագրության ծառայություն. "Հայաստանի Հանրապետության մշտական բնակչության թվաքանակը 2014 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ" (PDF) (erməni). www.armstat.am. 2016-02-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-16.
15. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2015, p. 11" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
16. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Statistical Yearbook of Armenia, 2015, p. 13" (PDF) (ingilis). www.armstat.am. 2016-02-18 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-02-18.
17. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Armenia: Cities" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
18. "Кировоканский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
19. "Калининский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
20. "Спитакский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2016-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
21. "Степанаванский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2015-07-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
22. "Алавердский район". Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения районов, городов и крупных сел союзных республик СССР: Армянская ССР (rus). demoscope.ru. 2015-08-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-18.
23. "Население Армении: население Кироваканского, Калининского, Спитакского, Степанаванского и Алавердского районов (перепись 1939 года)" (rus). www.ethno-kavkaz.narod.ru. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.
24. National Statistical Service of the Republic of Armenia. "Ethnic composition: 2001 census" (ingilis). pop-stat.mashke.org. 2016-02-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-16.

Həmçinin bax

• Borçalı qəzası
• Borçalı distansiyası
• Loru mahalı
• Borçalı xanlığı