Karbi mahalı — XIV əsr-XIX əsrlərdə inzibati nahiyə. İrəvan xanlığına tabe olmuş mahal.
Tarixi
Elxanilər dövlətinin Çuxursəəd tüməninin Karbi nahiyəsi
Matenadaranda saxlanan alqı-satqı sənədlərinə görə, hələ 1431-ci ildə Ağqoyunlu Yaqub padşahın nümayəndəsi Əmir Rüstəm 7 kəndi (Vağarşabad (Eçmiədzin-Üçkilsə), Əştərək, , , , və ) katolikos Qriqor Makuluya 530 min Təbriz dinarına satmışdı.
1441-ci ildə erməni katalikoslarının fəaliyyət mərkəzi Kilikiyanın Sis şəhərindən Azərbaycana - İrəvan yaxınlığındakı Üçkilsə (Üçmüədzin) Cahanşah Qaraqoyunlu fərman vermiş
1590-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinə tabe olan Karbi nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi: 73 kənd
- Karpi kəndi
- ("əkin yeri") - Maçdərə kəndinin yaxınlığında yerləşİR. "Kasim vələdi Yusif" adlı bir şəxsə (mülkədara) məxsus olmuş
- kəndi
- Qoş kəndi
- Qızıləyrək kəndi
- Əxis (?) kəndi
- Pirtəkiyyəsi kəndi
- Pireken kəndi
- Kötüklü məzrə`əsi
- Qızılağıl və Dəmirkilsə məzrə`əsi.
- Zopanus kəndi
- Parpi kəndi
- Arani məzrə`əsi
- Xızır İlyas məzrə`əsi
- Uşi kəndi
- Maqta kəndi
- Xanevənk kəndi
- Ədis kəndi
- Əştərək
- Molla Dursun kəndi.
- Tus kəndi
- Firənk kəndi
- Qızıldəmir kəndi
- Ağdəmir kəndi
- Kəranpa (?) kəndi
- Oşakan kəndi
- Hacı Qaralı (Hacıqara (Üçkilsə)) kəndi
- Kətxuda Tal (?) məzrə`əsi.
- Hacılar kəndi
- Yoncalıq məzrə`əsi
- Hacavəng məzrə`əsi.
- Dığır kəndi
- Batrınc kəndi
- Qaraağıl kəndi
- Ağcaqala kəndi. Başqa adı Xatunkənddir.
- Üçkilsə kəndi
- Əbdürrəhman məzrə`əsi.
- Zaviyyə kəndi
- Yataq (?) kəndi
- Səliğar kəndi
- Xəlifəkənd. Başqa adı Bayqaradır.
- Muğanlı kəndi - (Muğancıq (Üçkilsə))(kəndin əhalisinin Boyat tayfasına mənsub olması qeyd olunmuşdur )
- Uçan kəndi
- Lazrəvan (?) kəndi
- Sarıvəng kəndi
- Sərkuni kəndi
- Ərzincan məzrə`əsi.
- Daşlı kəndi
- Ərdic kəndi
- Körpəli kəndi
- Xəzaviz (?) kəndi
- Palu kəndi
- Xockəri kəndi
- Ağnadon kəndi
- Yasaqlı kəndi
- Ənqurik kəndi
- Avan kəndi
- Başsız kəndi
- Dükan kəndi
- Əlibəyli kəndi
- Şəhidi-Allah (?) kəndi
- Xatunarıqlı kəndi
- Mehmandar kəndi
- Əliyarküs (?) kəndi
- Əyrək kəndi
- Saat məzrə`əsi
- Şeyxzadəli qışlağı
- Uluxanbəyli qışlağı (indiki Uluxanlı)
- Sələpürd kəndi
- Şeyxəliviranı məzrə`əsi
- Azərku (?) kəndi
- Yaşıllar kəndi
- Piri kəndi
- Sağasgird (?) kəndi
- Sarıyer (?) kəndi.
XVIII əsr erməni katalikosu və salnaməçisi İrəvanlı Simeonun “Cambr” əsərində Karpi dairəsində yerləşən Aqcots monastrına məxsus Çatqıran kəndinin adını çəkmişdir.
1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinin İrəvan livasınə tabe olan Karbi nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi: 166 kənd 59 boş kənd var idi.
- Abaran
- Karbi kəndi. Gəlir: 52.000 ağça
- Batrınc (Patrinc) kəndi. Gəlir: 15.000 ağça
- Sərkovit kəndi. Gəlir: 9.000 ağça - Ermənilərin yaşadığı kəndlərdəndir.
- Ələkli kəndi. Gəlir: 9.500 ağça
- Siyaqut kəndi. Gəlir: 12.000 ağça
- Kosacan kəndi. Gəlir: 12.000 ağça
- Aşağı Parçı kəndi. Kəndin başqa adı Vayxırdır. Gəlir: 12.600 ağça
- Zülfüqar qışlağı. Əhalisi Bayat əşirətindəndir. Gəlir: 2.880 ağça
- Oğuzdaş kəndi. Gəlir: 4.000 ağça
- Aşağı Qarxın kəndi. Gəlir: 4.500 ağça
- Qalacıq kəndi. Gəlir 14.500 ağça
- Yuxarı və Aşağı Aralıq kəndləri. Gəlir: 9.500 ağça
- Qazançılı kəndi. Kəndin başqa adı Yengicədir. Gəlir: 3.000 ağça
- Yuxarı Əlişar kəndi. Gəlir: 3.000 ağça
- Aşağı Noraşen kəndi. Gəlir: 10.060 ağça
- Qarabürc kəndi. Gəlir: 15.000 ağça
- Aşağı Şəhriyar kəndi. Gəlir: 7.800 ağça
- Yalqızağac kəndi. Gəlir: 7.700 ağça
- Məlikkənd. Kəndin başqa adı Daşarxdır. Gəlir: 11.700 ağça
- Vəzirabad məzrə`əsinin yaxınlığında yerləşən Pirverdi qışlağı. Gəlir: 3.000 ağça
- Parçı-Vayxır kəndinin yaxınlığında yerləşən Sənəyim (?) kəndi. Gəlir:3.100 ağça
- Vayxır kəndinin yaxınlığında yerləşən Aşağı Parçı və Dövlətabad kəndləri.Gəlir: 3.400 ağça
- Göyçü kəndinin yaxınlığında yerləşən Elvar kəndi. Gəlir: 3.600 ağça
- Asaçe (?) kəndinin yaxınlığında yerləşən Abi-siyah kəndi. Gəlir: 3.200 ağça
- Vayxır kəndinin yaxınlığında yerləşən Bəydili kəndi. Gəlir: 3.300 ağça
- Xəlifkənd yaxınlığında yerləşən Acıkəhriz kəndi. Gəlir: 3.200 ağça
- Yuxarı Parçı kəndinin yaxınlığında yerləşən Tanağa kəndi. Gəlir: 3.600 ağça
- Xəlifkənd yaxınlığında yerləşən Bülbülabad kəndi. Gəlir: 3.200 ağça
- Xəlifkənd yaxınlığında yerləşən Danaqalası kəndi. Gəlir: 3.500 ağça
- Vayxır-Parçı kəndinin yaxınlığında yerləşən Uzunabad kəndi. Gəlir: 3.400 ağça
- Quşçu kəndinin yaxınlığında yerləşən Gəray qışlağı. Gəlir: 3.000 ağça
- Quşçu kəndinin yaxınlığında yerləşən Sudələn 44 qışlağı. Gəlir: 3.200 ağça
- Quşçu kəndinin yaxınlığında yerləşən Şah Hüseyn qışlağı45. Gəlir: 3.000 ağça
- Quşçu kəndinin yaxınlığında yerləşən Çinar qışlağı. Gəlir: 3.000 ağça
- Qazıxan kəndinin yaxınlığında yerləşən Dərvişlər qışlağı. Gəlir: 6.640 ağça
- Apaça kəndi. Gəlir: 9.200 ağça
- Xalac kəndi. Gəlir: 14.000 ağça
- Qarabürc kəndinin Behzad bulağı məzrə`əsi. Gəlir: 2.000 ağça
- Maxta kəndinin yaxınlığında yerləşən Behzad budağı kəndi. Gəlir: 3.000 ağça
- Qalacıq kəndinin yaxınlığında olan Fərhad arxı məzrə`əsi. Gəlir: 3.000 ağça
- Kosacan kəndinin yaxınlığında olan Bayramxan məzrə`əsi. Gəlir: 500 ağça
- Şəhriyar kəndinin yaxınlığında olan Sinli (?) və Səid məzrə`ələri. Gəlir: 500 ağça
- Xəlicə kəndi. Gəlir: 500 ağça
- Xanabad qışlağı. Gəlir: 600 ağça
- Aseçeabad (?) kəndi. Gəlir: 600 ağça
- Abdullabad kəndi. Gəlir: 500 ağça
- Diyadin kəndi. Gəlir: 500 ağça
- Bəydili kəndi. Kəndin başqa adı Görəçiabaddır. Gəlir: 500 ağça
- Daşarx kəndi. Kəndin başqa adı Məlikkəndabaddır. Gəlir: 400 ağça
1747 ci il də İrəvan xanlığının bölgələrindən biri.
İstinadlar
- İbrahim Bayramov, "Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri", Bakı, "Elm", 2002.
- Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV - первой половины XVIII вв., Бакы, 1993, səh.41
- "Arxivlənmiş surət". 2021-10-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-03.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-03-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-07.
- 1728 İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri səh 5
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2022-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-15.
Mənbə
- Əziz Ələkbərli, "Qədim türk-oğuz yurdu "Ermənistan"", Bakı, "Sabah", 1994.
- PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh.
- Həbib Rəhimoğlu. "Silinməz adlar, sağalmaz yaralar", Bakı, "Azərnəşr", 1997.
- B.Ə.Budaqov, Q.Ə.Qeybullayev. "Ermənistanda Azərbaycan mənşəli toponimlərin izahlı lüğəti". Bakı, "Oğuz eli", 1998.
- Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası, Bakı, "Gənclik", 1995.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karbi mahali XIV esr XIX esrlerde inzibati nahiye Irevan xanligina tabe olmus mahal TarixiElxaniler dovletinin Cuxurseed tumeninin Karbi nahiyesi Matenadaranda saxlanan alqi satqi senedlerine gore hele 1431 ci ilde Agqoyunlu Yaqub padsahin numayendesi Emir Rustem 7 kendi Vagarsabad Ecmiedzin Uckilse Esterek ve katolikos Qriqor Makuluya 530 min Tebriz dinarina satmisdi 1441 ci ilde ermeni katalikoslarinin fealiyyet merkezi Kilikiyanin Sis seherinden Azerbaycana Irevan yaxinligindaki Uckilse Ucmuedzin Cahansah Qaraqoyunlu ferman vermis 1590 ci ilin icmal defterine gore Osmanli Imperiyasinin Irevan eyaletine tabe olan Karbi nahiyesinde asagidaki kendler movcud idi 73 kend Karpi kendi ekin yeri Macdere kendinin yaxinliginda yerlesIR Kasim veledi Yusif adli bir sexse mulkedara mexsus olmus kendi Qos kendi Qizileyrek kendi Exis kendi Pirtekiyyesi kendi Pireken kendi Kotuklu mezre esi Qizilagil ve Demirkilse mezre esi Zopanus kendi Parpi kendi Arani mezre esi Xizir Ilyas mezre esi Usi kendi Maqta kendi Xanevenk kendi Edis kendi Esterek Molla Dursun kendi Tus kendi Firenk kendi Qizildemir kendi Agdemir kendi Keranpa kendi Osakan kendi Haci Qarali Haciqara Uckilse kendi Ketxuda Tal mezre esi Hacilar kendi Yoncaliq mezre esi Hacaveng mezre esi Digir kendi Batrinc kendi Qaraagil kendi Agcaqala kendi Basqa adi Xatunkenddir Uckilse kendi Ebdurrehman mezre esi Zaviyye kendi Yataq kendi Seligar kendi Xelifekend Basqa adi Bayqaradir Muganli kendi Muganciq Uckilse kendin ehalisinin Boyat tayfasina mensub olmasi qeyd olunmusdur Ucan kendi Lazrevan kendi Sariveng kendi Serkuni kendi Erzincan mezre esi Dasli kendi Erdic kendi Korpeli kendi Xezaviz kendi Palu kendi Xockeri kendi Agnadon kendi Yasaqli kendi Enqurik kendi Avan kendi Bassiz kendi Dukan kendi Elibeyli kendi Sehidi Allah kendi Xatunariqli kendi Mehmandar kendi Eliyarkus kendi Eyrek kendi Saat mezre esi Seyxzadeli qislagi Uluxanbeyli qislagi indiki Uluxanli Selepurd kendi Seyxelivirani mezre esi Azerku kendi Yasillar kendi Piri kendi Sagasgird kendi Sariyer kendi XVIII esr ermeni katalikosu ve salnamecisi Irevanli Simeonun Cambr eserinde Karpi dairesinde yerlesen Aqcots monastrina mexsus Catqiran kendinin adini cekmisdir 1728 ci ilin icmal defterine gore Osmanli Imperiyasinin Irevan eyaletinin Irevan livasine tabe olan Karbi nahiyesinde asagidaki kendler movcud idi 166 kend 59 bos kend var idi Abaran Karbi kendi Gelir 52 000 agca Batrinc Patrinc kendi Gelir 15 000 agca Serkovit kendi Gelir 9 000 agca Ermenilerin yasadigi kendlerdendir Elekli kendi Gelir 9 500 agca Siyaqut kendi Gelir 12 000 agca Kosacan kendi Gelir 12 000 agca Asagi Parci kendi Kendin basqa adi Vayxirdir Gelir 12 600 agca Zulfuqar qislagi Ehalisi Bayat esiretindendir Gelir 2 880 agca Oguzdas kendi Gelir 4 000 agca Asagi Qarxin kendi Gelir 4 500 agca Qalaciq kendi Gelir 14 500 agca Yuxari ve Asagi Araliq kendleri Gelir 9 500 agca Qazancili kendi Kendin basqa adi Yengicedir Gelir 3 000 agca Yuxari Elisar kendi Gelir 3 000 agca Asagi Norasen kendi Gelir 10 060 agca Qaraburc kendi Gelir 15 000 agca Asagi Sehriyar kendi Gelir 7 800 agca Yalqizagac kendi Gelir 7 700 agca Melikkend Kendin basqa adi Dasarxdir Gelir 11 700 agca Vezirabad mezre esinin yaxinliginda yerlesen Pirverdi qislagi Gelir 3 000 agca Parci Vayxir kendinin yaxinliginda yerlesen Seneyim kendi Gelir 3 100 agca Vayxir kendinin yaxinliginda yerlesen Asagi Parci ve Dovletabad kendleri Gelir 3 400 agca Goycu kendinin yaxinliginda yerlesen Elvar kendi Gelir 3 600 agca Asace kendinin yaxinliginda yerlesen Abi siyah kendi Gelir 3 200 agca Vayxir kendinin yaxinliginda yerlesen Beydili kendi Gelir 3 300 agca Xelifkend yaxinliginda yerlesen Acikehriz kendi Gelir 3 200 agca Yuxari Parci kendinin yaxinliginda yerlesen Tanaga kendi Gelir 3 600 agca Xelifkend yaxinliginda yerlesen Bulbulabad kendi Gelir 3 200 agca Xelifkend yaxinliginda yerlesen Danaqalasi kendi Gelir 3 500 agca Vayxir Parci kendinin yaxinliginda yerlesen Uzunabad kendi Gelir 3 400 agca Quscu kendinin yaxinliginda yerlesen Geray qislagi Gelir 3 000 agca Quscu kendinin yaxinliginda yerlesen Sudelen 44 qislagi Gelir 3 200 agca Quscu kendinin yaxinliginda yerlesen Sah Huseyn qislagi45 Gelir 3 000 agca Quscu kendinin yaxinliginda yerlesen Cinar qislagi Gelir 3 000 agca Qazixan kendinin yaxinliginda yerlesen Dervisler qislagi Gelir 6 640 agca Apaca kendi Gelir 9 200 agca Xalac kendi Gelir 14 000 agca Qaraburc kendinin Behzad bulagi mezre esi Gelir 2 000 agca Maxta kendinin yaxinliginda yerlesen Behzad budagi kendi Gelir 3 000 agca Qalaciq kendinin yaxinliginda olan Ferhad arxi mezre esi Gelir 3 000 agca Kosacan kendinin yaxinliginda olan Bayramxan mezre esi Gelir 500 agca Sehriyar kendinin yaxinliginda olan Sinli ve Seid mezre eleri Gelir 500 agca Xelice kendi Gelir 500 agca Xanabad qislagi Gelir 600 agca Aseceabad kendi Gelir 600 agca Abdullabad kendi Gelir 500 agca Diyadin kendi Gelir 500 agca Beydili kendi Kendin basqa adi Goreciabaddir Gelir 500 agca Dasarx kendi Kendin basqa adi Melikkendabaddir Gelir 400 agca 1747 ci il de Irevan xanliginin bolgelerinden biri IstinadlarIbrahim Bayramov Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Baki Elm 2002 Mamedov S A Azerbajdzhan po istochnikam XV pervoj poloviny XVIII vv Baky 1993 seh 41 Arxivlenmis suret 2021 10 24 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 03 Arxivlenmis suret 2022 03 31 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 07 1728 Irevan eyaletinin mufessel defteri seh 5 Arxivlenmis suret PDF 2022 07 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 05 15 MenbeEziz Elekberli Qedim turk oguz yurdu Ermenistan Baki Sabah 1994 PDF versiyasi Qerbi Azerbaycanin turk menseli toponimleri Muellifi I M Bayramov Redaktorlari B E Budaqov H I Mirzeyev S A Memmedov Baki Elm nesriyyati 2002 696 seh ISBN 5 8066 1452 2 Hebib Rehimoglu Silinmez adlar sagalmaz yaralar Baki Azernesr 1997 B E Budaqov Q E Qeybullayev Ermenistanda Azerbaycan menseli toponimlerin izahli lugeti Baki Oguz eli 1998 Ermenistan azerbaycanlilarinin tarixi cografiyasi Baki Genclik 1995