Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Liviya inqilabı (1969). Əl-Fateh inqlabı ― 1 sentyabr 1969-cu ildə Muəmmər Qəddafinin başçılıq etdiyi "Azad Zabitlərin Yunonist-Sosialist Təşkilatı" adlı gizli ordu təşkilatı tərəfindən Liviyada edilmiş hərbi çevriliş. Liviyanın kralı I İdris inqilab zamanı Türkiyədə müalicə alırdı və bir sıra qərb dövlətlərinin onun hökümətini dəstəkləməsinə baxmayaraq o, heç cür inqlabı dəyandıra bilmədi. Çevrilişin nəticəsində Liviya Krallığı aradan qaldırıldı və yerinə yarandı, həm də ölkənin xarici siyasəti radikal dəyişikliyə uğradı və daha çox və dəstək verildi.
| Liviya inqilabı (1969) | |
|---|---|
 Müəmmər əl-Qəzzafi 1969-cu ildə keçirilmiş ərəb sammitində, sentyabr revolyusiyasından sonra. Qəzzafi hərbi geyimdə ortada oturub, yanında Misir prezidenti Camal Əbdül Nasir (solda) və Suriya prezidenti Nureddin el Atasi (sağda) oturub, 1969-cu il | |
| Yer | Liviya |
| Tarix | 1 sentyabr, 1969 |
| Səbəb | Korrupsiya, Liviya rəhbərliyinin qərb siyasəti, kral rejimin ümümi zəifliyi |
| Əsas məqsəd | Monarxiyanın devrilməsi |
| Nəticə | Birləşmiş Liviya Krallığı aradan qaldırıldı və yerinə yarandı |
| Hərəkətverici qüvvələr |  «Azad Zabitlərin Yunonist-Sosialist Təşkilatı» |
| Əleyhdarları |
|
| Həlak olanlar | 1 (Təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən) |
| Yaralananlar | 15 (Təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən) |
Monarxiya dövründə Liviya
müstəqilliyini 1951-ci ildə əldə etdi. Azadlığın alınmasında Kirenaiki əmiri İdiris As-Suensinin böyük rolu vardı, çünki Liviya xalqı məhz onun çevik və bacarıqlı diplomatiyası sayəsində müstəqillik qazandı. Ölkə konstitusiyalı monarxiya rejiminə keçdi, əmir titulu isə kral titulu ilə əvəzləndi. Liviyanın sonuncu kralı I İdris Liviya vətəndaşı kimi Misirdə yaşamış və 1983-cü ildə 93 yaşında orada vəfat etdi.
Azad Zabitlərin Yunonist-Sosialist Təşkilatı
1964-cü ildə Aralıq dənizi sahilində yerləşən balaca Tolmeyt qəsəbəsində 23 yaşlı gənc leytenant Muammər Qəzzafinin rəhbərliyi altında yaradılmışdı. Tolmeytdə keçirilən gənc liviyalı zabitlərin qurultayında Misir inqilabının şüarı, «Azadlıq, Sosializm, Birlik», şüarı gənc zabitlərin devizi olaraq qəbul edildi. Elə təşkilatın adı da bu şüardan götürüldü. Gənc Qəzzafi panarabist hərəkatının lideri və Misir inqilabının rəhbəri Camal Əbdül Nasirın vurğunu idi və yarım əsr boyunca bütün siyasi həyatını Nasirın ideylarının reallaşmasına sərf edəcəkdi.
Qurultayda qərara alındı ki, gənc zabitlər Liviyada çevriliş edib sosialist cəmiyyəti qurmaq üçün hərtərəfli fəaliyyətə başlasınlar. Bundan başqa qurultay gənc zabitlərin qarşısına bir neçə tələb də qoydu. Zabitlər dini qaydalara riayət etməli, çevrilişin gizliliyini təmin etmək üçün içkidən və qumardan imtina etməli və əyləncə mərkəzlərinə getməməliydilər. Mərkəzi Komitə gənc zabit Muammər Qəzzafiyə xüsusi səlahiyyətlər verdi.
Qurultaydan sonra Qəzzafi ayrı-ayrı qruplar formalaşdırdı. Həmin qrupların heyətini və məqsədlərini ancaq Qəzzafi bilirdi və hər bir qrup digər qrupun fəaliyyətindən xəbərsizdi. Tezliklə hələ dünən kursant olan gənc zabitlər Liviya ordusunun bütün bölmələrində xidmətə başladılar. Onlar hər ay Qəzzafiyə hesabat verir və ondan təlimat alırdılar.
İnqilabi Komandanlıq Şurası
1969-cu il sentyabrın 1-də səhər tezdən Qəddafinin başçılığı ilə, üsyana hazırlıq ərəfəsində yaradılmış, tərkibində 12 zabitin olduğu İnqilabi Komandanlıq Şurasının (İKŞ) rəhbərliyi altında silahlı dəstələr eyni vaxtda Benqazi, Tripoli və ölkənin digər şəhərlərinə irəliləməyə başladılar. Onlar tez bir zamanda əsas dövlət və hərbi obyektlər üzərində nəzarəti ələ keçirdilər. ABŞ bazalarının bütün girişləri əvvəlcədən bağlanılmışdı.
Həmin gün radio ilə çıxış edən Qəzzafi ölkədə monarxiyanın devrildiyini elan etdi.
Həmin vaxt məlumat verildi ki, ali hakimiyyəti müvəqqəti olaraq İKŞ həyata keçirəcək. Lakin onun say və ad tərkibi uzun müddət bildirilmədi. Həmçinin bu ali hakimiyyət orqanına kimin başçılıq etdiyi də heç kəsə bəlli deyildi. Yalnız çevrilişdən iki həftə sonra 27 yaşlı Müəm-mər Qəzzafi rəhbər və İKŞ-nin sədri elan edildi. Eyni zamanda ona polkovnik rütbəsi verilməsi xəbəri də yayıldı. İKŞ-nin digər üzvləri isə yalnız 1970-ci il yanvarın 10-da elan olundu
1973-cü ilin aprel ayının 15-də Zuvar şəhərində çıxış edən Qəddafi 5 maddədən ibarət mədəni inqilabın həyata keçiriləcəyini bəyan edir:
- Monarxiya rejimində qüvvədə olan bütün qanunların ləğv edilərək, şəriətə əsaslanan qanunların qəbulu;
- Kommunizm və konservatizm repressiyası – siyasi sferada təmizlik (inqilaba qarşı çıxan bütün qüvvələrin – kommunistlər, ateistlər, Müsəlman Qardaşlar, kapitalizmin müdafiəçiləri və qərb təbliğatını həyata keçirən casuslar) fəaliyyətinin ləğvi;
- İctimai müqavimətin inqilaba dəstək verməsi üçün insanlara silah paylanılması;
- Bürokratiyanın kökünün kəsilməsi üçün inzibati islahatların keçirilməsi;
- İslam ideyalarının yayılması
İstinadlar
- Cyrenaican Defence Force 2013-10-08 at the Wayback Machine Leigh Ingram-Seal
- "sonuncu monarx".[ölü keçid]
- "Təşkillat haqda".[ölü keçid]
- "İKŞ". 2016-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-01-10.
- . 2014-11-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-10.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Liviya inqilabi 1969 El Fateh inqlabi 1 sentyabr 1969 cu ilde Muemmer Qeddafinin basciliq etdiyi Azad Zabitlerin Yunonist Sosialist Teskilati adli gizli ordu teskilati terefinden Liviyada edilmis herbi cevrilis Liviyanin krali I Idris inqilab zamani Turkiyede mualice alirdi ve bir sira qerb dovletlerinin onun hokumetini desteklemesine baxmayaraq o hec cur inqlabi deyandira bilmedi Cevrilisin neticesinde Liviya Kralligi aradan qaldirildi ve yerine yarandi hem de olkenin xarici siyaseti radikal deyisikliye ugradi ve daha cox ve destek verildi Liviya inqilabi 1969 Muemmer el Qezzafi 1969 cu ilde kecirilmis ereb sammitinde sentyabr revolyusiyasindan sonra Qezzafi herbi geyimde ortada oturub yaninda Misir prezidenti Camal Ebdul Nasir solda ve Suriya prezidenti Nureddin el Atasi sagda oturub 1969 cu ilYer LiviyaTarix 1 sentyabr 1969Sebeb Korrupsiya Liviya rehberliyinin qerb siyaseti kral rejimin umumi zeifliyiEsas meqsed Monarxiyanin devrilmesiNetice Birlesmis Liviya Kralligi aradan qaldirildi ve yerine yarandiHereketverici quvveler Azad Zabitlerin Yunonist Sosialist Teskilati Eleyhdarlari Liviya Kralligi Kirenaiki mudafie gucuHelak olanlar 1 Tehlukesizlik quvveleri terefinden Yaralananlar 15 Tehlukesizlik quvveleri terefinden Monarxiya dovrunde Liviyamusteqilliyini 1951 ci ilde elde etdi Azadligin alinmasinda Kirenaiki emiri Idiris As Suensinin boyuk rolu vardi cunki Liviya xalqi mehz onun cevik ve bacariqli diplomatiyasi sayesinde musteqillik qazandi Olke konstitusiyali monarxiya rejimine kecdi emir titulu ise kral titulu ile evezlendi Liviyanin sonuncu krali I Idris Liviya vetendasi kimi Misirde yasamis ve 1983 cu ilde 93 yasinda orada vefat etdi Azad Zabitlerin Yunonist Sosialist Teskilati1964 cu ilde Araliq denizi sahilinde yerlesen balaca Tolmeyt qesebesinde 23 yasli genc leytenant Muammer Qezzafinin rehberliyi altinda yaradilmisdi Tolmeytde kecirilen genc liviyali zabitlerin qurultayinda Misir inqilabinin suari Azadliq Sosializm Birlik suari genc zabitlerin devizi olaraq qebul edildi Ele teskilatin adi da bu suardan goturuldu Genc Qezzafi panarabist herekatinin lideri ve Misir inqilabinin rehberi Camal Ebdul Nasirin vurgunu idi ve yarim esr boyunca butun siyasi heyatini Nasirin ideylarinin reallasmasina serf edecekdi Qurultayda qerara alindi ki genc zabitler Liviyada cevrilis edib sosialist cemiyyeti qurmaq ucun herterefli fealiyyete baslasinlar Bundan basqa qurultay genc zabitlerin qarsisina bir nece teleb de qoydu Zabitler dini qaydalara riayet etmeli cevrilisin gizliliyini temin etmek ucun ickiden ve qumardan imtina etmeli ve eylence merkezlerine getmemeliydiler Merkezi Komite genc zabit Muammer Qezzafiye xususi selahiyyetler verdi Qurultaydan sonra Qezzafi ayri ayri qruplar formalasdirdi Hemin qruplarin heyetini ve meqsedlerini ancaq Qezzafi bilirdi ve her bir qrup diger qrupun fealiyyetinden xebersizdi Tezlikle hele dunen kursant olan genc zabitler Liviya ordusunun butun bolmelerinde xidmete basladilar Onlar her ay Qezzafiye hesabat verir ve ondan telimat alirdilar Inqilabi Komandanliq Surasi1969 cu il sentyabrin 1 de seher tezden Qeddafinin basciligi ile usyana hazirliq erefesinde yaradilmis terkibinde 12 zabitin oldugu Inqilabi Komandanliq Surasinin IKS rehberliyi altin da silahli desteler eyni vaxtda Benqazi Tripoli ve olkenin diger seherlerine irelilemeye basladilar Onlar tez bir zamanda esas dovlet ve herbi obyektler uzerinde nezareti ele kecirdiler ABS bazalarinin butun girisleri evvelceden baglanilmisdi Hemin gun radio ile cixis eden Qezzafi olkede monar xi ya nin devrildiyini elan etdi Hemin vaxt melumat verildi ki ali hakimiyyeti muveqqeti olaraq IKS heyata kecirecek Lakin onun say ve ad terkibi uzun muddet bildirilmedi Hemcinin bu ali hakimiyyet or qa nina kimin basciliq etdiyi de hec kese belli deyildi Yalniz cevrilisden iki hefte sonra 27 yasli Muem mer Qezza fi rehber ve IKS nin sedri elan edildi Eyni za man da ona polkovnik rutbesi verilmesi xeberi de yayildi IKS nin diger uzvleri ise yalniz 1970 ci il yanvarin 10 da elan olundu 1973 cu ilin aprel ayinin 15 de Zuvar seherinde cixis eden Qeddafi 5 maddeden ibaret medeni inqilabin heyata kecirileceyini beyan edir Monarxiya rejiminde quvvede olan butun qanunlarin legv edilerek seriete esaslanan qanunlarin qebulu Kommunizm ve konservatizm repressiyasi siyasi sferada temizlik inqilaba qarsi cixan butun quvvelerin kommunistler ateistler Muselman Qardaslar kapitalizmin mudafiecileri ve qerb tebligatini heyata keciren casuslar fealiyyetinin legvi Ictimai muqavimetin inqilaba destek vermesi ucun insanlara silah paylanilmasi Burokratiyanin kokunun kesilmesi ucun inzibati islahatlarin kecirilmesi Islam ideyalarinin yayilmasiIstinadlarCyrenaican Defence Force 2013 10 08 at the Wayback Machine Leigh Ingram Seal sonuncu monarx olu kecid Teskillat haqda olu kecid IKS 2016 03 13 tarixinde Istifade tarixi 2015 01 10 2014 11 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 01 10