Kərim xan İrəvanski, Kərim xan İrəvanlı və ya Kərim Abbasqulu xan İrəvanski (15 noyabr 1885, İrəvan – 9 oktyabr 1919, Nalçik) — Rusiya imperiyasının və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərbi xadimi, polkovnik.
Kərim xan İrəvanski | |
---|---|
28 fevral 1919 – 31 mart 1919 | |
General-qubernator | Bəhram xan Naxçıvanski |
Əvvəlki | Vəzifə təsis olundu |
Sonrakı | Kəlbəli xan Naxçıvanski |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 15 noyabr 1885 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 9 oktyabr 1919 (33 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | zabit |
Hərbi xidmət | |
Mənsubiyyəti | polkovnik |
Döyüşlər | |
Rütbəsi | polkovnik |
| |
Təltifləri |
Birinci Dünya müharibəsində iştirak edib. 1915-ci ildə üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli və üçüncü dərəcəli (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1916-cı ildə üçüncü dərəcəli (qılınclarla və bantla birlikdə) ordeni ilə, 1917-ci ildə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə), ikinci dərəcəli (qılınclarla birlikdə) ordeni, Rumın kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni və Georgi silahı ilə təltif edilib.
Azərbaycan Cümhuriyyəti dövründə Naxçıvana gəlib. Yerli əhalini erməni dəstələrinin hücumlarından qorumaq üçün könüllü döyüşçülərə rəhbərlik edib. 1919-cu ildə yaradılmış Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğunda, qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib.
Ağ hərəkatda Kabardin Atlı Alayının tərkibində bolşeviklərə qarşı döyüşüb.
Həyatı və təhsili
Kərim xan 1885-ci ilin noyabr ayının 15-də İrəvan şəhərində anadan olub. Atası Abbasqulu xan İrəvan xanlarının nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varisidir. Abbasqulu xan 1886–1899-cu illərdə İrəvan şəhər dumasının qlasnısı olub. Kərim xan İrəvanski Sankt-Peterburqda yerləşən Nikolayevski Kadet Korpusunda təhsil almağa gedir. 1907-ci ildə məktəbi bitirib.
Hərbi xidməti
Xidmətinin ilk illəri
1907-ci ildə Nikolaev süvari məktəbindəki təhsilini bitirdikdən sonra kornet hərbi rütbəsi alaraq Tiflisdə yerləşən 17-ci Nijeqorod draqun alayında xidmət etməyə başlayıb. 1908-ci ildə Mariya Fyodorovnanın adına olan kirasir alayına ezamiyyətə göndərilir. 1909-cu ilin may ayından etibarən isə alaya rəsmi şəkildə təyinat alır. 1912-ci ilin avqust ayına qədər bu alayda xidmət edib.
Duel
1912-ci ilin aprel ayının 12-də Qatçina şəhərində Kirasir alayının poruçiki iki zabitin Kərim xan İrəvanski və Kirasir alayının komandanı general-mayor Lev Fyodoroviç Jirar de Sukantonun oğlu donanma leytenantı Lev Lvoviç Jirar de Sukantonun duelə çıxacaqları ilə bağlı xəbər yayılır. Şəxsi mövzuda toqquşan bu iki zabit duelə çıxmaq istəkləri ilə bağlı, Kirasir alayının zabitlərinin Cəmiyyətinə və Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinə müraciət etdilər. Hər iki qurum baş vermiş mübahisənin yalnız duellə həll olunacağı haqda qərar qəbul etdilər.
Tərəflər 25 aprel səhər saatlarında Prioratsk parkına toplaşırlar. Burada duelin iştirakçıları, onların sekundatları (İrəvanski tərəfdən Kirasir alayından iki zabit, Sukanton tərəfdən iki donanma zabiti), Baltik donanmasının dəniz vasitəçilər məhkəməsinin təmsilçiləri, Kirasir alayının həkimləri, A. İvanov, V. Pikkel iştirak edirdilər.
Dueldə ilk atəş açan Kərim xan Sukantonu sağ döş qəfəsindən yaralayır. Bundan sonra ona həkimlər və sekundatlar yaxınlaşıb ilkin tibbi yardım göstərirlər. Daha sonra isə Kirasir alayının tibb məntəqəsində sarğı işləri görüldükdən sonra onu Varşava vağzalına apararaq buradan da Peterburqa göndərirlər. Yarası olduqca ağır olsa da onu sağalda bilirlər. Bundan sonra Lev Lvoviç Jirar de Sukanton uzun müddət orduda xidmət edir. Təqaüdə çıxdıqdan sonra isə Çinin Xarbin şəhərində yaşayıb və 1934-cü ildə burada dünyasını dəyişib.
Birinci Dünya Müharibəsində
Birinci Dünya müharibəsi başlayanda Kərim xan İrəvanski poruçik hərbi rütbəsində idi. 1914-cü ilin avqust ayında Qafqaz yerli süvari diviziyasının Kabardin Atlı Alayına göndərilir. 29 avqustda xidmət yerinə çatan o, alayın komandiri polkovnik İllarion Vorontsov-Daşkov tərəfindən alayın müvəqqəti adyutantı təyin edilir. 1914-cü il sentyabr 3-ü verilmiş 6 nömrəli əmrlə poruçik Xan İrəvanski alayın adyutantı təyin edilir. Kərim xan İrəvanskinin o dövrdə Vəhşi Diviziyanın komandanı olan II Nikolayın kiçik qardaşı Mixail Romanovla yaxın dostluq əlaqələri olub. 1915-ci yanvarın 9-da il Vetlino kəndinin ətrafında gecə baş vermiş döyüşə görə ştabs-rotmistr Xan İrəvanski üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif edilir.
1915-ci il fevralın 17-də Karpat dağlarının ətəyində yerləşən Maydan kəndi (indiki Ukrayna ərazisində yerləşir) ətrafında baş vermiş gecə döyüşündə fərqləndiyinə görə Georgi silahı ilə təltif olunmaq üçün rəhbərliyə təqdim olunur. Təqdimatda yazılıb:
Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski alay adyutantı vəzifəsini yerinə yetirərək, 1915-ci il fevralın 17-də Meydan kəndi yaxınlığında baş tutan gecə döyüşündə, xüsusi əhəmiyyətli tapşırığa göndərilib. Ona, mənim komandanlığımda olan Kabardin Atlı Alayı və general Staxoviçin dəstəsinin sağ cinahı ilə əlaqəni bərpa etmək tapşırılmışdı. Atıcı dəstə zənciri qalın meşədə irəlilədikcə qonşu dəstələrlə əlaqəni itirmişdi, bu isə bütün dəstəni təhlükəli vəziyyətə salırdı. Ştabs-rotmistr Xan İrəvanski düşmənin öldürücü atəşi altında, öz həyatını təhlükəyə ataraq ona tapşırılmış işi uğurla yerinə yetirdi. Heç nəyə baxmayaraq o, düşmən mövqelərinə kəşfiyyata gedərək, avstriyalıların səngərlərinə 50 addımlıq məsafəyə qədər yaxınlaşmış, onların yerləşdikləri mövqelər və digər məlumatları çatdırmış və bütün dəstəyə əhəmiyyətli kömək etmişdir. |
Lakin Kabardin Atlı Alayının komandirinin təqdimatı, Georgiyevski Duma tərəfindən rədd edilir. 1915-ci il avqustun 26-da Cənub-Qərb cəbhəsinin IX ordusunun komandanı, general Leçitskinin əmri ilə "1914-cü il dekabrın 1-dən, 1915-ci il iyulun 1-ə qədər olan tarixdə düşmənlə döyüşdə fərqləndiyinə görə" Kərim xan İrəvanski üçüncü dərəcəli (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə, 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə düşmənə qarşı döyüşdə fərqləndiyinə görə Kabardin Atlı Alayının 4-cü yüzlüyünün komandiri ştabs-rotmistr Kərim xan İrəvanski ikinci dərəcəli (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilir. 27 iyul 1917-ci ildə Kərim xana rotmistr hərbi rütbəsi verilir. 1917-ci il iyulun 27-də Rumıniya kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib. Həmin ilin 29 sentyabrında Kərim xan İrəvanskini yenidən Kabardin Atlı Alayına hərbi xidmətə göndərirlər.
1917-ci il avqust ayında Vəhşi Diviziyanın Petroqrada olan yürüşündə iştirak edib. Ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə 1917-ci il oktyabrın 8-də rotmistr Kərim xan İrəvanski hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif olunub. Kabardin Atlı Alayı ilə 1917-ci ilin oktyabr ayında Şimali Qafqaza gəlib. Həmin ilin noyabrında Kərim xan Kiçik Kabardanın Axlovo (indiki Nijnıy Kurp) kəndində yerli əhalini quldur hücumlarından qoruyub.
Azərbaycan Cümhuriyyətində
Kərim xan 1918-ci ilin sonlarında Naxçıvana gəlib. 28 yanvar 1919-cu ildə verilən 364 nömrəli əmrdə olan qeydlərdən məlum olur ki, Kərim xan polkovnik rütbəsindədir və onun komandiri olduğu könüllü döyüşçülərin sayı 1,000 nəfərdən çoxdur. Bu əmrdə qeyd edilib ki, onun rəhbərlik etdiyi döyüş dəstəsi podpolkovnik Kalbalı xan Naxçıvanskinin rəislik etdiyi qərargaha tabedir. Hətta onun döyüşçülərinin iki döyüş topunun olduğu da yazılıb. Qeyd olunub ki, Kərim xanın komandirlik etdiyi dəstə ermənilərlə döyüşdə böyük şücaətlər göstərib. Şərur dairəsinin komandiri kimi mərkəzə verdiyi məlumatda deyilir:
1918-ci il miladi, 23 dekabr. Şərur nahiyyəsinin baş komandanı Kərim xan tərəfindən verilən telefonun məzmunu: "İrəvanda fransız nümayəndələri oturmuşlar. Müsəlman kəndlərinin adamları bu son zamanda müharibəsiz ermənilərə tərksilah olaraq təslim olmuşlar. Bunlara ermənilər olmazın cəza və cəfa verməkdədirlər. Müsəlmanların cavan, iş bilən və möhtərəmlərindən tutub edam edirlər. |
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 28 fevral 1919-cu il sərəncamı ilə Cənub-Qərbi Azərbaycan general-qubernatorluğu yaradılıb və Kərim xan İrəvanski general-qubernatorun hərbi işlər üzrə köməkçisi təyin edilib. 16 mart 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökumətinjn digər bir qərarı ilə Zaqatalanın qubernatoru general Əliyar bəy Haşımbəyov general-qubernator, Kərim xan İrəvanski hərbi, Bəhram xan Naxçıvanski isə mülki işlər üzrə general-qubernatorun müavin təyin edildilər. isə vəzifəsindən azad edilmiş sayıldı. 31 mart 1919-cu il tarixində Azərbaycan hökumətinin qərarı ilə Kəlbəli xan Naxçıvanski Qarabağ general-qubernatorunun hərbi işlər üzrə müavini təyin edildi. Kərim xan İrəvanski isə vəzifəsindən kənarlaşdırıldı. Daha sonra isə qardaşı ilə birlikdə Kabardaya getmişdir.
Ağ hərəkatda
1919-cu ilin yay və payızında Cənubi Rusiya Silahlı Qüvvələrinin, Kabardin Atlı Diviziyasının, II Kabardin Atlı Alayında rotmistr hərbi rütbəsində xidmət edib. Bir müddət müvəqqəti olaraq alaya rəhbərlik edib. 1919-cu ilin avqust ayının sonlarında Nalçikə vurduğu teleqramda 12 avqust tarixində bolşeviklərin III Qırmızı Atlı Alayını dağıtmaqları və sağ qalanlarının qaçmaqları haqda, eləcə də 2 pulemyot və bir çox odlu silah və güllələrin ələ keçirilməsi haqda məlumat verib. 1919-cu ilin avqustun 30-da Veliko Knyajeski stansiyasından vurduğu teleqramda isə, avqustun 24-də Tsaritsın ətrafında piyada bolşeviklərə hücum edib 600 əsir, 5 pulemyot ələ keçirmələri və çox sayda bolşeviki məhv etmələri barədə məlumat verib.
Ailəsi
Atası Abbasqulu xan İrəvan xanlarının nəslindən olan Hüseynəli xan Sərdarın varislərindəndir. Abbasqulu xanın atası Möhübəli xan Sərdarın nəvəsidir. 1886–1899-cu illərdə İrəvan şəhər dumasının qlasnısı, 1904–1906-cı illərdə İrəvandakı rus-tatar məktəblərindən birinin fəxri himayəçisi olub.
Anası Tərlan xanım isə naxçıvanlı general İsmayıl xan Naxçıvanskinin-Kəngərlinin qızıdır.
Qardaşı Ağa xan İrəvanski 1904-cü ildə İrəvan Şəhər Dumasına, 1906-cı ildə isə Rusiya İmperiyasının I Dövlət Dumasına üzv seçilib. 1919-cu ildə İrəvan Müsəlman Milli Şurasının sədri olub.
Kərim xan İrəvanski ilk dəfə Hüseyn xan Naxçıvanskinin həyat yoldaşının əmisi qızı, lüteran inancına sahib İnna Herbel ilə ailə həyatı qurub. Lakin bu nikahdan övladı dünyaya gəlməyib. 1918-ci il yanvarın 11-də isə ikinci dəfə Nalçik dairəsindən milliyyətcə balkar olan əsilzadə ailəsinin nümayəndəsi Şamside Kumukovna Aydabulova ilə ailə qurub.
Mükafatları
Birinci Dünya Müharibəsində döyüşlərdə fərqləndiyinə görə təltif edildiyi ordenlər.
- — 1915-ci il yanvarın 9-da il üzərində "İgidliyə görə" yazılmış dördüncü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni ilə təltif edilib.
- — 1915-ci il avqustun 26-da üçüncü dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.
- — 1916-cı il aprelin 2-də üçüncü dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.
- — 1917-ci il martın 19-da Cənub-Qərb cəbhəsi ordusunun əmri ilə dördüncü dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni (qılınclarla və bantla birlikdə) ilə təltif edilib.
- — 1917-ci il martın 25-də Dördüncü ordunun əmri ilə ikinci dərəcəli Müqəddəs Anna ordeni (qılınclarla birlikdə) ilə təltif edilib.
- — 1917-ci il iyulun 27-də Rumın kralı I Ferdinand tərəfindən Rumıniyanın ulduzları ordeni ilə təltif edilib.
- — 1917-ci il oktyabrın 8-də ordunun və hərbi dəniz donanmasının əmri ilə ali hərbi mükafat — Georgi silahı ilə təltif edilib.
Ölümü
1919-cu il oktyabr ayının 9-da Volqaboyunda Tsaritsın cəbhəsində gedən döyüşlərdən birində həlak olub. Cəbhə komandanlığının təşkilatçılığı ilə Kərim xanın nəşi Nalçik şəhərinə gətirilərək oradakı Volnıy Aul qəbiristanlığında dəfn olunub.
Mənbə
Ədəbiyyat
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты. Azərbaycan Nəşriyyatı. 1998. 560.
- Fərhad Nağdəliyev. Ханы Нахичеванские в Российской Империи / Naxçıvan xanları Rusiya İmperiyasında (PDF). Moskva: Новый Аргумент. 2006. 432. ISBN .
- Əsgər Zeynalov. (PDF). Bakı: Mütərcim Tərcümə və Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi. 2011. 400. ISBN . Archived from the original on 2017-09-20. İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- Известия Азербайджанского историко-родословного общества / Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri. Bakı: Adiloğlu. 2010. 224. ISBN .
- Elmi redaktor:Fərhad Cabbarov. Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə. Elmi̇ məqalələr toplusu (PDF). Bakı: Ziya. 2014.
İstinadlar
- Musa Rəhimoğlu. "Polkovnik Kərim xan İrəvanski – igid süvari, cəsur ordu komandiri" (az.). 525-ci qəzet. 12 avqust 2016. 2022-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2022.
- "Хан-Эриванский Керим-Аббас-Кули" (rus). ria1914.info. 16 yanvar 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 7 iyul 2022.
- Владислав Кислов. (PDF). səh. 1. Archived from the original on 2020-01-09. İstifadə tarixi: 2022-07-07.
- Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, 2010. səh. 106
- Адрес-Календарь. Общая роспись начальствующих и прочих должностных лиц. По всем управлениям в Российской Империи на 1909 год. Часть I и II. 1909, с. 970. Sankt-Peterburq. 1909. səh. 970.
- N.Blaqovo, M.Vəliyev. "Baron Johann Theodolph Leo Girard de Soucanton" (rus). kmay.ru. 3 may 2017. 7 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2022.
- "Leo Roman Paul Girard de Soucanton" (rus). bogatov.info. 2022-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2022.
- Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə, 2014. səh. 62
- Dmitri Sofin. "Великий князь Михаил Александрович и формирование Дикой дивизии" (rus). permgaspi.ru. January 2, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: July 14, 2022.
- Oleq Oprışko. "Кабардинцы и Балкарцы в составе Кабардинского конного полка в первой мировой войне 1914–1918" (PDF). Сборник документов и материалов (rus). Издательский отдел КБИГИ, 2014. – 222 с. 2014. 2016-03-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-07-14.
- Fərhad Nağdəliyev. "По отношению к Нахчывану было допущено очень много несправедливостей" (rus). Азербайджанские известия. May 13, 2017. July 14, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 14, 2022.
- Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, 2010. səh. 107
- ЦГА РСО-А. ФО. 58. Оп. 1. Д. 111. / Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Mərkəzi Dövlət Arxivi Fond 58, İnv. 1, İş 111
- Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə, 2014. səh. 122
- Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, 2010. səh. 108
- Eldar İsmayılov, (PDF), IRS, 4, 2014: 50–51, Archived from the original on 2021-08-31, İstifadə tarixi: 2022-07-14
- Oleq Oprışko. Nalçik: Эль-Фа. 2007. səh. harv. ISBN . Archived from the original on 2021-06-22. İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- Musa Rəhimoğlu. "Milli yaddaşımıza əbədi həkk olunmuş sərkərdə" (az.). 525-ci qəzet. 23 oktyabr 2018. 2022-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 7 iyul 2022.
- Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, 2010. səh. 109
- Musa Quliyev. "Доблестный защитник Нахчывана" (rus). Kaspi. September 17,2-16. July 14, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 14, 2022.
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 454
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 472
- Qanunverici aktlar, 1998. səh. 492
- İltifat Şahsevən (Əliyarlı), İltifat Musa oğlu. İstiqlal fədailəri — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Daxili İşlər Nazirləri və silahdaşları: 1918–1920 Bakı – Mütərcim – 2013
- Musa Rəhimoğlu. "Naxçıvan və İrəvan xanlıqları tarixinin yeni aydınlanan səhifələri" (az.). 525-ci qəzet. 28 oktyabr 2016. 2022-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 iyul 2022.
- Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, 2010. səh. 110
- Zeynalov, 2011. səh. 69
- Musa Quliyev. "Abbasqulu Xan İrəvanski və nəsil şəcərəsi" (az.). 525-ci qəzet. June 17, 2009. January 14, 2011 tarixində . İstifadə tarixi: July 13, 2022.
- Zeynalov, 2011. səh. 70
- Азербайджанская Демократическая Республика: 1918–1920: законодательные акты / Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti: 1918–1920: qanunvericilik aktları (PDF). Bakı: Azərnəşr. 1998. səh. 452. 2022-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-07-05.
- Azərbaycan Tarixi Şəcərə Cəmiyyətinin Xəbərləri, 2010. səh. 111
- Azərbaycanın Birinci dünya müharibəsi dövründə, 2014. səh. 84
- Eldar İsmayılov. (PDF). səh. 7. Archived from the original on 2014-08-07. İstifadə tarixi: 2022-07-14.
- "Эриванский Керим-хан :: Георгиевское оружие (Золотое оружие «За храбрость»). Документы о награждениях". gwar.mil.ru. 2023-11-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-14.
- Səbuhi Əhmədov. "К 135-летию Керим хана Иреванского: Пара дуэльных пистолетов" (rus). 1news.az. 31 may 2020. 5 July 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 iyul 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kerim xan Irevanski Kerim xan Irevanli ve ya Kerim Abbasqulu xan Irevanski 15 noyabr 1885 Irevan 9 oktyabr 1919 Nalcik Rusiya imperiyasinin ve Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin herbi xadimi polkovnik Kerim xan IrevanskiCenub Qerbi Azerbaycan general qubernatorunun herbi isler uzre muavini28 fevral 1919 31 mart 1919General qubernatorBehram xan NaxcivanskiEvvelkiVezife tesis olunduSonrakiKelbeli xan NaxcivanskiSexsi melumatlarDogum tarixi 15 noyabr 1885 1885 11 15 Dogum yeri Irevan Irevan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 9 oktyabr 1919 1919 10 09 33 yasinda Vefat yeri NalcikTehsili Nikolayev Suvari Mektebi d Fealiyyeti zabitHerbi xidmetMensubiyyeti polkovnikDoyusler Birinci Dunya muharibesiRutbesi polkovnikTeltifleri Birinci Dunya muharibesinde istirak edib 1915 ci ilde uzerinde Igidliye gore yazilmis dorduncu dereceli Muqeddes Anna ordeni ve ucuncu dereceli Muqeddes Stanislav qilinclarla ve bantla birlikde ordeni ile 1916 ci ilde ucuncu dereceli Muqeddes Anna qilinclarla ve bantla birlikde ordeni ile 1917 ci ilde dorduncu dereceli Muqeddes Vladimir ordeni qilinclarla ve bantla birlikde ikinci dereceli Muqeddes Anna qilinclarla birlikde ordeni Rumin krali I Ferdinand terefinden Ruminiyanin ulduzlari ordeni ve Georgi silahi ile teltif edilib Azerbaycan Cumhuriyyeti dovrunde Naxcivana gelib Yerli ehalini ermeni destelerinin hucumlarindan qorumaq ucun konullu doyusculere rehberlik edib 1919 cu ilde yaradilmis Cenub Qerbi Azerbaycan general qubernatorlugunda qubernatorun herbi isler uzre komekcisi teyin edilib Ag herekatda Kabardin Atli Alayinin terkibinde bolseviklere qarsi doyusub Heyati ve tehsiliKerim xan 1885 ci ilin noyabr ayinin 15 de Irevan seherinde anadan olub Atasi Abbasqulu xan Irevan xanlarinin neslinden olan Huseyneli xan Serdarin varisidir Abbasqulu xan 1886 1899 cu illerde Irevan seher dumasinin qlasnisi olub Kerim xan Irevanski Sankt Peterburqda yerlesen Nikolayevski Kadet Korpusunda tehsil almaga gedir 1907 ci ilde mektebi bitirib Herbi xidmetiXidmetinin ilk illeri 1907 ci ilde Nikolaev suvari mektebindeki tehsilini bitirdikden sonra kornet herbi rutbesi alaraq Tiflisde yerlesen 17 ci Nijeqorod draqun alayinda xidmet etmeye baslayib 1908 ci ilde Mariya Fyodorovnanin adina olan kirasir alayina ezamiyyete gonderilir 1909 cu ilin may ayindan etibaren ise alaya resmi sekilde teyinat alir 1912 ci ilin avqust ayina qeder bu alayda xidmet edib Duel 1912 ci ilin aprel ayinin 12 de Qatcina seherinde Kirasir alayinin poruciki iki zabitin Kerim xan Irevanski ve Kirasir alayinin komandani general mayor Lev Fyodorovic Jirar de Sukantonun oglu donanma leytenanti Lev Lvovic Jirar de Sukantonun duele cixacaqlari ile bagli xeber yayilir Sexsi movzuda toqqusan bu iki zabit duele cixmaq istekleri ile bagli Kirasir alayinin zabitlerinin Cemiyyetine ve Baltik donanmasinin deniz vasiteciler mehkemesine muraciet etdiler Her iki qurum bas vermis mubahisenin yalniz duelle hell olunacagi haqda qerar qebul etdiler Terefler 25 aprel seher saatlarinda Prioratsk parkina toplasirlar Burada duelin istirakcilari onlarin sekundatlari Irevanski terefden Kirasir alayindan iki zabit Sukanton terefden iki donanma zabiti Baltik donanmasinin deniz vasiteciler mehkemesinin temsilcileri Kirasir alayinin hekimleri A Ivanov V Pikkel istirak edirdiler Duelde ilk ates acan Kerim xan Sukantonu sag dos qefesinden yaralayir Bundan sonra ona hekimler ve sekundatlar yaxinlasib ilkin tibbi yardim gosterirler Daha sonra ise Kirasir alayinin tibb menteqesinde sargi isleri goruldukden sonra onu Varsava vagzalina apararaq buradan da Peterburqa gonderirler Yarasi olduqca agir olsa da onu sagalda bilirler Bundan sonra Lev Lvovic Jirar de Sukanton uzun muddet orduda xidmet edir Teqaude cixdiqdan sonra ise Cinin Xarbin seherinde yasayib ve 1934 cu ilde burada dunyasini deyisib Birinci Dunya Muharibesinde Birinci Dunya muharibesi baslayanda Kerim xan Irevanski porucik herbi rutbesinde idi 1914 cu ilin avqust ayinda Qafqaz yerli suvari diviziyasinin Kabardin Atli Alayina gonderilir 29 avqustda xidmet yerine catan o alayin komandiri polkovnik Illarion Vorontsov Daskov terefinden alayin muveqqeti adyutanti teyin edilir 1914 cu il sentyabr 3 u verilmis 6 nomreli emrle porucik Xan Irevanski alayin adyutanti teyin edilir Kerim xan Irevanskinin o dovrde Vehsi Diviziyanin komandani olan II Nikolayin kicik qardasi Mixail Romanovla yaxin dostluq elaqeleri olub 1915 ci yanvarin 9 da il Vetlino kendinin etrafinda gece bas vermis doyuse gore stabs rotmistr Xan Irevanski uzerinde Igidliye gore yazilmis dorduncu dereceli Muqeddes Anna ordeni ile teltif edilir 1915 ci il fevralin 17 de Karpat daglarinin eteyinde yerlesen Maydan kendi indiki Ukrayna erazisinde yerlesir etrafinda bas vermis gece doyusunde ferqlendiyine gore Georgi silahi ile teltif olunmaq ucun rehberliye teqdim olunur Teqdimatda yazilib Mixail Romanov Kabardin Atli Alayi ile birlikde Ehtimal olunur ki onun solunda Kerim xan Irevanskidir Stabs rotmistr Xan Irevanski alay adyutanti vezifesini yerine yetirerek 1915 ci il fevralin 17 de Meydan kendi yaxinliginda bas tutan gece doyusunde xususi ehemiyyetli tapsiriga gonderilib Ona menim komandanligimda olan Kabardin Atli Alayi ve general Staxovicin destesinin sag cinahi ile elaqeni berpa etmek tapsirilmisdi Atici deste zenciri qalin mesede ireliledikce qonsu destelerle elaqeni itirmisdi bu ise butun desteni tehlukeli veziyyete salirdi Stabs rotmistr Xan Irevanski dusmenin oldurucu atesi altinda oz heyatini tehlukeye ataraq ona tapsirilmis isi ugurla yerine yetirdi Hec neye baxmayaraq o dusmen movqelerine kesfiyyata gederek avstriyalilarin sengerlerine 50 addimliq mesafeye qeder yaxinlasmis onlarin yerlesdikleri movqeler ve diger melumatlari catdirmis ve butun desteye ehemiyyetli komek etmisdir Lakin Kabardin Atli Alayinin komandirinin teqdimati Georgiyevski Duma terefinden redd edilir 1915 ci il avqustun 26 da Cenub Qerb cebhesinin IX ordusunun komandani general Lecitskinin emri ile 1914 cu il dekabrin 1 den 1915 ci il iyulun 1 e qeder olan tarixde dusmenle doyusde ferqlendiyine gore Kerim xan Irevanski ucuncu dereceli Muqeddes Stanislav ordeni qilinclarla ve bantla birlikde ile 1917 ci il martin 19 da Cenub Qerb cebhesi ordusunun emri ile dorduncu dereceli Muqeddes Vladimir ordeni qilinclarla ve bantla birlikde ile 1917 ci il martin 25 de Dorduncu ordunun emri ile dusmene qarsi doyusde ferqlendiyine gore Kabardin Atli Alayinin 4 cu yuzluyunun komandiri stabs rotmistr Kerim xan Irevanski ikinci dereceli Muqeddes Anna ordeni qilinclarla birlikde ile teltif edilir 27 iyul 1917 ci ilde Kerim xana rotmistr herbi rutbesi verilir 1917 ci il iyulun 27 de Ruminiya krali I Ferdinand terefinden Ruminiyanin ulduzlari ordeni ile teltif edilib Hemin ilin 29 sentyabrinda Kerim xan Irevanskini yeniden Kabardin Atli Alayina herbi xidmete gonderirler 1917 ci il avqust ayinda Vehsi Diviziyanin Petroqrada olan yurusunde istirak edib Ordunun ve herbi deniz donanmasinin emri ile 1917 ci il oktyabrin 8 de rotmistr Kerim xan Irevanski herbi mukafat Georgi silahi ile teltif olunub Kabardin Atli Alayi ile 1917 ci ilin oktyabr ayinda Simali Qafqaza gelib Hemin ilin noyabrinda Kerim xan Kicik Kabardanin Axlovo indiki Nijniy Kurp kendinde yerli ehalini quldur hucumlarindan qoruyub Azerbaycan Cumhuriyyetinde Kerim xan 1918 ci ilin sonlarinda Naxcivana gelib 28 yanvar 1919 cu ilde verilen 364 nomreli emrde olan qeydlerden melum olur ki Kerim xan polkovnik rutbesindedir ve onun komandiri oldugu konullu doyusculerin sayi 1 000 neferden coxdur Bu emrde qeyd edilib ki onun rehberlik etdiyi doyus destesi podpolkovnik Kalbali xan Naxcivanskinin reislik etdiyi qerargaha tabedir Hetta onun doyusculerinin iki doyus topunun oldugu da yazilib Qeyd olunub ki Kerim xanin komandirlik etdiyi deste ermenilerle doyusde boyuk sucaetler gosterib Serur dairesinin komandiri kimi merkeze verdiyi melumatda deyilir 1918 ci il miladi 23 dekabr Serur nahiyyesinin bas komandani Kerim xan terefinden verilen telefonun mezmunu Irevanda fransiz numayendeleri oturmuslar Muselman kendlerinin adamlari bu son zamanda muharibesiz ermenilere terksilah olaraq teslim olmuslar Bunlara ermeniler olmazin ceza ve cefa vermekdedirler Muselmanlarin cavan is bilen ve mohteremlerinden tutub edam edirler Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin 28 fevral 1919 cu il serencami ile Cenub Qerbi Azerbaycan general qubernatorlugu yaradilib ve Kerim xan Irevanski general qubernatorun herbi isler uzre komekcisi teyin edilib 16 mart 1919 cu il tarixinde Azerbaycan hokumetinjn diger bir qerari ile Zaqatalanin qubernatoru general Eliyar bey Hasimbeyov general qubernator Kerim xan Irevanski herbi Behram xan Naxcivanski ise mulki isler uzre general qubernatorun muavin teyin edildiler ise vezifesinden azad edilmis sayildi 31 mart 1919 cu il tarixinde Azerbaycan hokumetinin qerari ile Kelbeli xan Naxcivanski Qarabag general qubernatorunun herbi isler uzre muavini teyin edildi Kerim xan Irevanski ise vezifesinden kenarlasdirildi Daha sonra ise qardasi ile birlikde Kabardaya getmisdir Ag herekatda 1919 cu ilin yay ve payizinda Cenubi Rusiya Silahli Quvvelerinin Kabardin Atli Diviziyasinin II Kabardin Atli Alayinda rotmistr herbi rutbesinde xidmet edib Bir muddet muveqqeti olaraq alaya rehberlik edib 1919 cu ilin avqust ayinin sonlarinda Nalcike vurdugu teleqramda 12 avqust tarixinde bolseviklerin III Qirmizi Atli Alayini dagitmaqlari ve sag qalanlarinin qacmaqlari haqda elece de 2 pulemyot ve bir cox odlu silah ve gullelerin ele kecirilmesi haqda melumat verib 1919 cu ilin avqustun 30 da Veliko Knyajeski stansiyasindan vurdugu teleqramda ise avqustun 24 de Tsaritsin etrafinda piyada bolseviklere hucum edib 600 esir 5 pulemyot ele kecirmeleri ve cox sayda bolseviki mehv etmeleri barede melumat verib AilesiAbbasqulu Xan Irevanski merkezde oz ailesi ile birlikde Arxa cergede soldan ikinci Kerim xan Irevanskidir Atasi Abbasqulu xan Irevan xanlarinin neslinden olan Huseyneli xan Serdarin varislerindendir Abbasqulu xanin atasi Mohubeli xan Serdarin nevesidir 1886 1899 cu illerde Irevan seher dumasinin qlasnisi 1904 1906 ci illerde Irevandaki rus tatar mekteblerinden birinin fexri himayecisi olub Anasi Terlan xanim ise naxcivanli general Ismayil xan Naxcivanskinin Kengerlinin qizidir Qardasi Aga xan Irevanski 1904 cu ilde Irevan Seher Dumasina 1906 ci ilde ise Rusiya Imperiyasinin I Dovlet Dumasina uzv secilib 1919 cu ilde Irevan Muselman Milli Surasinin sedri olub Kerim xan Irevanski ilk defe Huseyn xan Naxcivanskinin heyat yoldasinin emisi qizi luteran inancina sahib Inna Herbel ile aile heyati qurub Lakin bu nikahdan ovladi dunyaya gelmeyib 1918 ci il yanvarin 11 de ise ikinci defe Nalcik dairesinden milliyyetce balkar olan esilzade ailesinin numayendesi Samside Kumukovna Aydabulova ile aile qurub MukafatlariBirinci Dunya Muharibesinde doyuslerde ferqlendiyine gore teltif edildiyi ordenler 1915 ci il yanvarin 9 da il uzerinde Igidliye gore yazilmis dorduncu dereceli Muqeddes Anna ordeni ile teltif edilib 1915 ci il avqustun 26 da ucuncu dereceli Muqeddes Stanislav ordeni qilinclarla ve bantla birlikde ile teltif edilib 1916 ci il aprelin 2 de ucuncu dereceli Muqeddes Anna ordeni qilinclarla ve bantla birlikde ile teltif edilib 1917 ci il martin 19 da Cenub Qerb cebhesi ordusunun emri ile dorduncu dereceli Muqeddes Vladimir ordeni qilinclarla ve bantla birlikde ile teltif edilib 1917 ci il martin 25 de Dorduncu ordunun emri ile ikinci dereceli Muqeddes Anna ordeni qilinclarla birlikde ile teltif edilib 1917 ci il iyulun 27 de Rumin krali I Ferdinand terefinden Ruminiyanin ulduzlari ordeni ile teltif edilib 1917 ci il oktyabrin 8 de ordunun ve herbi deniz donanmasinin emri ile ali herbi mukafat Georgi silahi ile teltif edilib Olumu1919 cu il oktyabr ayinin 9 da Volqaboyunda Tsaritsin cebhesinde geden doyuslerden birinde helak olub Cebhe komandanliginin teskilatciligi ile Kerim xanin nesi Nalcik seherine getirilerek oradaki Volniy Aul qebiristanliginda defn olunub MenbeEdebiyyat Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 zakonodatelnye akty Azerbaycan Nesriyyati 1998 560 Ferhad Nagdeliyev Hany Nahichevanskie v Rossijskoj Imperii Naxcivan xanlari Rusiya Imperiyasinda PDF Moskva Novyj Argument 2006 432 ISBN 5 903224 01 6 Esger Zeynalov PDF Baki Mutercim Tercume ve Nesriyyat Poliqrafiya Merkezi 2011 400 ISBN 978 9952 28 066 1 Archived from the original on 2017 09 20 Istifade tarixi 2022 07 05 Izvestiya Azerbajdzhanskogo istoriko rodoslovnogo obshestva Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri Baki Adiloglu 2010 224 ISBN 978 99152 25 115 7 Elmi redaktor Ferhad Cabbarov Azerbaycanin Birinci dunya muharibesi dovrunde Elmi meqaleler toplusu PDF Baki Ziya 2014 Istinadlar Musa Rehimoglu Polkovnik Kerim xan Irevanski igid suvari cesur ordu komandiri az 525 ci qezet 12 avqust 2016 2022 07 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 iyul 2022 Han Erivanskij Kerim Abbas Kuli rus ria1914 info 16 yanvar 2020 tarixinde Istifade tarixi 7 iyul 2022 Vladislav Kislov PDF seh 1 Archived from the original on 2020 01 09 Istifade tarixi 2022 07 07 Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri 2010 seh 106 Adres Kalendar Obshaya rospis nachalstvuyushih i prochih dolzhnostnyh lic Po vsem upravleniyam v Rossijskoj Imperii na 1909 god Chast I i II 1909 s 970 Sankt Peterburq 1909 seh 970 N Blaqovo M Veliyev Baron Johann Theodolph Leo Girard de Soucanton rus kmay ru 3 may 2017 7 July 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 iyul 2022 Leo Roman Paul Girard de Soucanton rus bogatov info 2022 07 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 iyul 2022 Azerbaycanin Birinci dunya muharibesi dovrunde 2014 seh 62 Dmitri Sofin Velikij knyaz Mihail Aleksandrovich i formirovanie Dikoj divizii rus permgaspi ru January 2 2022 tarixinde Istifade tarixi July 14 2022 Oleq Oprisko Kabardincy i Balkarcy v sostave Kabardinskogo konnogo polka v pervoj mirovoj vojne 1914 1918 PDF Sbornik dokumentov i materialov rus Izdatelskij otdel KBIGI 2014 222 s 2014 2016 03 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 07 14 Ferhad Nagdeliyev Po otnosheniyu k Nahchyvanu bylo dopusheno ochen mnogo nespravedlivostej rus Azerbajdzhanskie izvestiya May 13 2017 July 14 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi July 14 2022 Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri 2010 seh 107 CGA RSO A FO 58 Op 1 D 111 Simali Osetiya Alaniya Respublikasinin Merkezi Dovlet Arxivi Fond 58 Inv 1 Is 111 Azerbaycanin Birinci dunya muharibesi dovrunde 2014 seh 122 Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri 2010 seh 108 Eldar Ismayilov PDF IRS 4 2014 50 51 Archived from the original on 2021 08 31 Istifade tarixi 2022 07 14 Oleq Oprisko Nalcik El Fa 2007 seh harv ISBN 978 5 88195 873 2 Archived from the original on 2021 06 22 Istifade tarixi 2022 07 05 Musa Rehimoglu Milli yaddasimiza ebedi hekk olunmus serkerde az 525 ci qezet 23 oktyabr 2018 2022 07 07 tarixinde Istifade tarixi 7 iyul 2022 Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri 2010 seh 109 Musa Quliyev Doblestnyj zashitnik Nahchyvana rus Kaspi September 17 2 16 July 14 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi July 14 2022 Qanunverici aktlar 1998 seh 454 Qanunverici aktlar 1998 seh 472 Qanunverici aktlar 1998 seh 492 Iltifat Sahseven Eliyarli Iltifat Musa oglu Istiqlal fedaileri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Daxili Isler Nazirleri ve silahdaslari 1918 1920 Baki Mutercim 2013 Musa Rehimoglu Naxcivan ve Irevan xanliqlari tarixinin yeni aydinlanan sehifeleri az 525 ci qezet 28 oktyabr 2016 2022 07 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 7 iyul 2022 Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri 2010 seh 110 Zeynalov 2011 seh 69 Musa Quliyev Abbasqulu Xan Irevanski ve nesil seceresi az 525 ci qezet June 17 2009 January 14 2011 tarixinde Istifade tarixi July 13 2022 Zeynalov 2011 seh 70 Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 zakonodatelnye akty Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti 1918 1920 qanunvericilik aktlari PDF Baki Azernesr 1998 seh 452 2022 07 05 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 07 05 Azerbaycan Tarixi Secere Cemiyyetinin Xeberleri 2010 seh 111 Azerbaycanin Birinci dunya muharibesi dovrunde 2014 seh 84 Eldar Ismayilov PDF seh 7 Archived from the original on 2014 08 07 Istifade tarixi 2022 07 14 Erivanskij Kerim han Georgievskoe oruzhie Zolotoe oruzhie Za hrabrost Dokumenty o nagrazhdeniyah gwar mil ru 2023 11 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 14 Sebuhi Ehmedov K 135 letiyu Kerim hana Irevanskogo Para duelnyh pistoletov rus 1news az 31 may 2020 5 July 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 iyul 2022