Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Nalçik (rus. Нальчик) — Rusiyanın cənubunda, Şimali Qafqazda yerləşən Kabardin-Balkar Respublikasının paytaxtı.
| Nalçik | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Нальчик | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 1724, 1822, 1818 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 512 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəsmi dili | |||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +7 8662 | ||||
| Poçt indeksi | 360000–360051, 360000 | ||||
| Digər | |||||
| na.adm-kbr.ru | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Nalçik şəhəri Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində, 550 metr yüksəklikdə, 150 km² ərazidə yerləşir. Şəhər əhalisi 269 641 (2008) nəfərdir.
Tarixi
Kabarda Balkar Muxtar Respublikasının paytaxtı Nalçik şəhəri Elbrus dağ silsiləsinin ən yüksək dağları olan Koştan tau, Xatın tau, Cəngi tau ilə əhatələnmişdir. Tarixən adı Nalcıq olan bu yaşayış məntəqəsi şübhəsiz, öz adını üzərində yerləşdiyi Nalcıq çayının (Terek hövzəsində) adından götürmüşdür. Nalcıq çayı isə həqiqətən dağların ətəyində nal şəklində qıvrılaraq axır. Kabarda-Balkarın hələ faktiki olaraq 1577-ci ildə Rusiyaya qoşulmasına baxmayaraq bu diyar qəti şəkildə istilası XIX əsrin başlanğıc illərində tamamlandı.Qafqaz müharibələrinin birinci mərhələsində Şimal-Qərbi Qafqazda Azov Mozdok xətti boyu hərb qalaların tikilməsi(1768-1780) başa çatdı. 1817-ci ilə Yermolovun süngüsü ilə Böyük Kabarda torpaqlarına yol açıldı. Malka (əvvəl:Balık Su), Baksan, Çegem və b. çaylar üzərində rusların hərb qalaları tikildi. Bu qalalar sırasında Nalcıq da var idi. Nalcıq qalası özlüyündə kiçik olsa da Qafqaz möhkəmləndirilmiş xəttində mühüm fort sayılırdı . Gürcü missionerləri fəal idilər . Rahiblərin zorla xristianlaşdırıb həbsə saldıqları, ürəyi qübar bağlayıb həlak olan gənc müsəlman -Lermontovun "Mıtsıri" poemasının qəhrəmanı kimi talesizlər yüzlərcə idi. (Mıtsıri gürcü dilində "yeni xristian" deməkdir). 1818-ci ildən ruslarla məskunlaşdırılan qalanın kənarında 1838-ci ildə hərbi köçürülmələr ayrıca slabodada yerləşdirilir. Elə bu illərdə də Nalcıqda ilk pravoslav kilsəsi və sinaqoq tikilir. Rusların idarəsinə keçənə kimi Nalcıq və ətraf diyar yerli xan Küçük Canxota mənsub idi. Qafqazın canişini Yermolovun yanında işləyən A.Qriboyedov qohumuna göndərdiyi məktubda rusların bu ailəyə tutduğu divandan bəhs edirdi. Kənd istila olunan kimi Nalcıq sözü rus tələffüzünə uyğunlaşdırılır, tezliklə Nalcıq adı Nalçik kimi rəsmiləşdirilir. "Nalçik sözünün yalnız türk mənşəyi haqqında düşünmək olar, bu terminin türk təbiəti о qədər aydın sezilir ki, sübuta ehtiyac qalmır. Türk dillərində, о cümlədən Qaraçay-Balkar və noqay dillərində nal "podkova", çik "kiçiltmə" şəkilçisidir. Bununla Nalçik asanlıqla "podkova" - nalcıq kimi tərcümə edilir .
Coğrafiyası
İkinci dünya müharibəsi zamanı Nalçik, Faşist Almaniyası tərəfindən işğal edilib (28 oktyabr 1942-3 yanvar 1943). İşğal zamanı şəhər dağıdılıb. Bununla belə 2003-cü ildə Nalçik "Rusiyanın ikinci ən təmiz şəhəri" seçilib.
İstinadlar
- https://viktorkotl.livejournal.com/145636.html.
- http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar.
- Qafqaz Universiteti, Qafqaz Araşdırmaları İnstitutu : Türk kitabı : unudulan tarix - dəyişdirilən adlar 2016-03-05 at the Wayback Machine:..Amma əski türk yurdlarının tarixi 200 il əvvəl dəyişilsə də yenə həmin mübhəm,müəamma düyünləri, məkrli sirlər, maneələr öz çətinliklərini ortaya qoyur.Məsələn, Nalcıq (Nalçik), Esendik (Yessentuki), Ala Buqa (Elabuqa), Deli Orman (Tellerman (ovski) və s...
 | Rusiya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Nalcik rus Nalchik Rusiyanin cenubunda Simali Qafqazda yerlesen Kabardin Balkar Respublikasinin paytaxti NalcikNalchikBayraq d Gerb43 29 sm e 43 37 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1724 1822 1818Sahesi 67 km Merkezin hundurluyu 512 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 239 710 nef 2019 Resmi dili Kabardin cerkez dili Qaracay balkar dili rus diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 8662Poct indeksi 360000 360051 360000Digerna adm kbr ruXeriteni goster gizle Nalcik Vikianbarda elaqeli mediafayllar Nalcik seheri Boyuk Qafqaz daglarinin eteyinde 550 metr yukseklikde 150 km erazide yerlesir Seher ehalisi 269 641 2008 neferdir TarixiKabarda Balkar Muxtar Respublikasinin paytaxti Nalcik seheri Elbrus dag silsilesinin en yuksek daglari olan Kostan tau Xatin tau Cengi tau ile ehatelenmisdir Tarixen adi Nalciq olan bu yasayis menteqesi subhesiz oz adini uzerinde yerlesdiyi Nalciq cayinin Terek hovzesinde adindan goturmusdur Nalciq cayi ise heqiqeten daglarin eteyinde nal seklinde qivrilaraq axir Kabarda Balkarin hele faktiki olaraq 1577 ci ilde Rusiyaya qosulmasina baxmayaraq bu diyar qeti sekilde istilasi XIX esrin baslangic illerinde tamamlandi Qafqaz muharibelerinin birinci merhelesinde Simal Qerbi Qafqazda Azov Mozdok xetti boyu herb qalalarin tikilmesi 1768 1780 basa catdi 1817 ci ile Yermolovun sungusu ile Boyuk Kabarda torpaqlarina yol acildi Malka evvel Balik Su Baksan Cegem ve b caylar uzerinde ruslarin herb qalalari tikildi Bu qalalar sirasinda Nalciq da var idi Nalciq qalasi ozluyunde kicik olsa da Qafqaz mohkemlendirilmis xettinde muhum fort sayilirdi Gurcu missionerleri feal idiler Rahiblerin zorla xristianlasdirib hebse saldiqlari ureyi qubar baglayib helak olan genc muselman Lermontovun Mitsiri poemasinin qehremani kimi talesizler yuzlerce idi Mitsiri gurcu dilinde yeni xristian demekdir 1818 ci ilden ruslarla meskunlasdirilan qalanin kenarinda 1838 ci ilde herbi kocurulmeler ayrica slabodada yerlesdirilir Ele bu illerde de Nalciqda ilk pravoslav kilsesi ve sinaqoq tikilir Ruslarin idaresine kecene kimi Nalciq ve etraf diyar yerli xan Kucuk Canxota mensub idi Qafqazin canisini Yermolovun yaninda isleyen A Qriboyedov qohumuna gonderdiyi mektubda ruslarin bu aileye tutdugu divandan behs edirdi Kend istila olunan kimi Nalciq sozu rus teleffuzune uygunlasdirilir tezlikle Nalciq adi Nalcik kimi resmilesdirilir Nalcik sozunun yalniz turk menseyi haqqinda dusunmek olar bu terminin turk tebieti o qeder aydin sezilir ki subuta ehtiyac qalmir Turk dillerinde o cumleden Qaracay Balkar ve noqay dillerinde nal podkova cik kiciltme sekilcisidir Bununla Nalcik asanliqla podkova nalciq kimi tercume edilir CografiyasiIkinci dunya muharibesi zamani Nalcik Fasist Almaniyasi terefinden isgal edilib 28 oktyabr 1942 3 yanvar 1943 Isgal zamani seher dagidilib Bununla bele 2003 cu ilde Nalcik Rusiyanin ikinci en temiz seheri secilib Istinadlarhttps viktorkotl livejournal com 145636 html http www gks ru free doc doc 2019 bul dr mun obr2019 rar Qafqaz Universiteti Qafqaz Arasdirmalari Institutu Turk kitabi unudulan tarix deyisdirilen adlar 2016 03 05 at the Wayback Machine Amma eski turk yurdlarinin tarixi 200 il evvel deyisilse de yene hemin mubhem mueamma duyunleri mekrli sirler maneeler oz cetinliklerini ortaya qoyur Meselen Nalciq Nalcik Esendik Yessentuki Ala Buqa Elabuqa Deli Orman Tellerman ovski ve s Vikianbarda Nalcik ile elaqeli mediafayllar var Rusiya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin