Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kimək xaqanlığı (qaz. Қимақ қағандығы/Qïmaq qağandığı, tatar. Kimäk Qağanlığı) — Köçəri türklərin qədim dövləti, 750-ci ildən 1035-ci ilədək Qazaxıstan və Cənubi Sibirdə yerləşirdi.
| Tarixi dövlət | |
| Kimək xaqanlığı | |
|---|---|
 | |
| | |
| Dilləri | türk dilləri, Monqol dilləri |
| Dövlət dini | Tanrıçılıq |
| İdarəetmə forması | Monarxiya |
Tarixi
İrtış (əsl adı Erdişi) çayı sahilləri və Altay dağları arasında VIII əsrdə çeşidli boylarla birlikdə ittifaq dövləti içində yaşamış bir Türk ulusu olan kiməklər xaqanlıq qurmağa çalışırdılar. VIII yüzildə müstəqil oldular və X yüzildə hücumu nəticəsində Ural dağlarının cənubuna köç etdilər. XI yüzildə Asiyanın şərqindən qərbinə sürəkli köç etdiklərindən boy birliyine əsaslanan quruluşları pozulmuşdu. Birlikləri pozulunca Qıpçaqlara tabe oldular.
Bu zamana qədər, Kiməklərin Monqol kökənli olduğu əsas götürülürdü. Aparılan araşdırmalar nəticəsində Kiməklərin də Türk kökənli olduğu sübut olundu. Qıpçaqların kiməklərin davamı olduğu bilinir.
Kiməklər , , , eymur, bayandur, tatar, qıpçaq tayfalarına ayrılırdılar..
Orta çağa bağlı Çin coğrafyacılardan Yemək (Kimək), ayrıca Chumuhun və Üeban (Yūēban) kimi etnik grupların kim olduqları bilinmirdi, Ərəb və Fars coğrafyacıları; bütün bu adların Yemək (Kimək) boyu olduğunu yazmışdılar.. Uyğur dönəmində, Çu boylarının içində əsas boyu olan Yeməkləri (Kimək) Ərəb və Fars qaynaqlarından tanınmışdılar. Yemək boy adından erken İslâm qaynaqları da bəhs etməkdədir. Yemək əsilli kimsələr Abbasi xəlifəsinin gulâmları (memlük) arasında vardılar.
Mahmud Qaşqarlı , :
"Rûm ölkəsinə ən yaxın olan boy Beçenekdir; sonra Kıpçak, Oğuz, Yemek, Başgırt, Basmıl, Kay(Kayı), Yabaku, Tatar, Kırkız (Kırgız) gelir. Qırğızlar Çin ölkəsinə yaxındırlar.". tüm Türk boy ve oymakların yaşam alanları tanımlanır.
İctimai quruluşu
Hökmdarları
İstinadlar
- .
- Bax: Плетнёва С. А. Кочевники Средневековья: поиски исторических закономерностей / Отв. ред. акад. Рыбаков Б. А. — М.: "Наука", 1982. — 190 с.
- Статья Кимаки — народ Ураанхай-Саха? 2012-03-28 at the Wayback Machine на сайте kyrgyz.ru
- "Qumilev, L.N. "Ancient Turks", Moscow, Science, 1967, Ch.27". 2008-05-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2011-02-14.
- S. A. Pletneva, "Kipchaks", sayfa 26.
- P. Golden, "Kıpçak Kabileleri Üzerine Notlar: Kimek ve Yemekler", Türkler, Cilt II, səhifə 762.
- Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't – Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. , Cilt I, sayfa 28.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Кимакский каганат — Каганаты
- Алёхин Ю. П. 1998 : Курган кимакской знати на Рудном Алтае. // Сохранение и изучение культурного наследия Алтайского края. Вып. IX. Барнаул: 1998. С. 201–203.
- Арсланова Ф. Х. 1991 : Некоторые образцы наконечников стрел кимаков Верхнего Прииртышья. // Проблемы средневековой археологии Южной Сибири и сопредельных территорий. Новосибирск: 1991. С. 67–77.
- Кудряшов К. В. Половецкая степь. — М., 1948.
- Кумеков Б. Е. Страна кимаков по карте ал-Идриси. // Страны и народы Востока, т. Х. 1971. С. 194–198.
- Кумеков Б. Е. Государство кимаков IX–X вв. по арабским источникам. — Алма-Ата: "Наука", — 1972. 156 с.
- Кызласов Л. Р. Торговые пути и связи древнехакасского государства с Западной Сибирью и Восточной Европой //Западная Сибирь в эпоху средневековья. — Томск, — 1984.
- Могильников В. А. Кимаки. — Сросткинская культура. — Карлуки. // Степи Евразии в эпоху Средневековья. Серия: Археология СССР. — М.: 1981, С. 43–46.
- Плетнёва С. А. Кочевники Средневековья: поиски исторических закономерностей / Отв. ред. акад. Рыбаков Б. А. — М.: "Наука", 1982. — 190 с.
- Савинов Д. Г. Расселение кимаков по археологическим данным. // Прошлое Казахстана по археологическим источникам. Алма-Ата: 1976.
- Савинов Д. Г. Этнокультурные связи енисейских кыргызов и кимаков в IX–X вв. // ТС 1975. М.: 1978. С. 209–225.
- Савинов Д. Г. К исторической оценке генеалогической легенды кимаков. // Краткое содержание докладов Лавровских (Среднеазиатско-Кавказских) чтений. 1990–1991. СПб: 1992, с. 27–29.
- Савинов Д. Г. О взаимоотношениях между енисейскими кыргызами и кимаками (по материалам археологических памятников Кемеровской области). // Современные проблемы исторического краеведения. ТД. Кемерово: 1993. С. 14–16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kimek xaqanligi qaz Қimak kagandygy Qimaq qagandigi tatar Kimak Qaganligi Koceri turklerin qedim dovleti 750 ci ilden 1035 ci iledek Qazaxistan ve Cenubi Sibirde yerlesirdi Tarixi dovletKimek xaqanligi743 1220Dilleri turk dilleri Monqol dilleriDovlet dini TanriciliqIdareetme formasi MonarxiyaTarixiIrtis esl adi Erdisi cayi sahilleri ve Altay daglari arasinda VIII esrde cesidli boylarla birlikde ittifaq dovleti icinde yasamis bir Turk ulusu olan kimekler xaqanliq qurmaga calisirdilar VIII yuzilde musteqil oldular ve X yuzilde hucumu neticesinde Ural daglarinin cenubuna koc etdiler XI yuzilde Asiyanin serqinden qerbine surekli koc etdiklerinden boy birliyine esaslanan quruluslari pozulmusdu Birlikleri pozulunca Qipcaqlara tabe oldular Bu zamana qeder Kimeklerin Monqol kokenli oldugu esas goturulurdu Aparilan arasdirmalar neticesinde Kimeklerin de Turk kokenli oldugu subut olundu Qipcaqlarin kimeklerin davami oldugu bilinir Kimekler eymur bayandur tatar qipcaq tayfalarina ayrilirdilar Orta caga bagli Cin cografyacilardan Yemek Kimek ayrica Chumuhun ve Ueban Yueban kimi etnik gruplarin kim olduqlari bilinmirdi Ereb ve Fars cografyacilari butun bu adlarin Yemek Kimek boyu oldugunu yazmisdilar Uygur doneminde Cu boylarinin icinde esas boyu olan Yemekleri Kimek Ereb ve Fars qaynaqlarindan taninmisdilar Yemek boy adindan erken Islam qaynaqlari da behs etmekdedir Yemek esilli kimseler Abbasi xelifesinin gulamlari memluk arasinda vardilar Mahmud Qasqarli Rum olkesine en yaxin olan boy Becenekdir sonra Kipcak Oguz Yemek Basgirt Basmil Kay Kayi Yabaku Tatar Kirkiz Kirgiz gelir Qirgizlar Cin olkesine yaxindirlar tum Turk boy ve oymaklarin yasam alanlari tanimlanir Ictimai qurulusuHokmdarlariBacman xanIstinadlar Bax Pletnyova S A Kochevniki Srednevekovya poiski istoricheskih zakonomernostej Otv red akad Rybakov B A M Nauka 1982 190 s Statya Kimaki narod Uraanhaj Saha 2012 03 28 at the Wayback Machine na sajte kyrgyz ru Qumilev L N Ancient Turks Moscow Science 1967 Ch 27 2008 05 17 tarixinde Istifade tarixi 2011 02 14 S A Pletneva Kipchaks sayfa 26 P Golden Kipcak Kabileleri Uzerine Notlar Kimek ve Yemekler Turkler Cilt II sehife 762 Atalay Besim 2006 Divanu Lugati t Turk Ankara Turk Tarih Kurumu Basimevi ISBN 975 16 0405 2 Cilt I sayfa 28 Hemcinin baxKimeklerXarici kecidlerKimakskij kaganat Kaganaty Alyohin Yu P 1998 Kurgan kimakskoj znati na Rudnom Altae Sohranenie i izuchenie kulturnogo naslediya Altajskogo kraya Vyp IX Barnaul 1998 S 201 203 Arslanova F H 1991 Nekotorye obrazcy nakonechnikov strel kimakov Verhnego Priirtyshya Problemy srednevekovoj arheologii Yuzhnoj Sibiri i sopredelnyh territorij Novosibirsk 1991 S 67 77 Kudryashov K V Poloveckaya step M 1948 Kumekov B E Strana kimakov po karte al Idrisi Strany i narody Vostoka t H 1971 S 194 198 Kumekov B E Gosudarstvo kimakov IX X vv po arabskim istochnikam Alma Ata Nauka 1972 156 s Kyzlasov L R Torgovye puti i svyazi drevnehakasskogo gosudarstva s Zapadnoj Sibiryu i Vostochnoj Evropoj Zapadnaya Sibir v epohu srednevekovya Tomsk 1984 Mogilnikov V A Kimaki Srostkinskaya kultura Karluki Stepi Evrazii v epohu Srednevekovya Seriya Arheologiya SSSR M 1981 S 43 46 Pletnyova S A Kochevniki Srednevekovya poiski istoricheskih zakonomernostej Otv red akad Rybakov B A M Nauka 1982 190 s Savinov D G Rasselenie kimakov po arheologicheskim dannym Proshloe Kazahstana po arheologicheskim istochnikam Alma Ata 1976 Savinov D G Etnokulturnye svyazi enisejskih kyrgyzov i kimakov v IX X vv TS 1975 M 1978 S 209 225 Savinov D G K istoricheskoj ocenke genealogicheskoj legendy kimakov Kratkoe soderzhanie dokladov Lavrovskih Sredneaziatsko Kavkazskih chtenij 1990 1991 SPb 1992 s 27 29 Savinov D G O vzaimootnosheniyah mezhdu enisejskimi kyrgyzami i kimakami po materialam arheologicheskih pamyatnikov Kemerovskoj oblasti Sovremennye problemy istoricheskogo kraevedeniya TD Kemerovo 1993 S 14 16