Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Karbohidrat mübadiləsi — Karbohidrat mübadiləsi canlı orqanizmlərdə karbohidratların metabolik formalaşması, parçalanması və qarşılıqlı çevrilməsindən məsul olan bütün biokimyəvi proseslərdir.
Karbohidratlar bir çox əsas metabolik yolların mərkəzidir. Bitkilər fotosintez yolu ilə karbon dioksid və sudan karbohidratlar sintez edərək, günəş işığından udulmuş enerjini daxildə saxlamağa imkan verir. Heyvanlar və göbələklər bitkiləri istehlak etdikdə, enerjini hüceyrələrə çatdırmaq üçün bu yığılmış karbohidratları parçalamaq üçün hüceyrə tənəffüsündən istifadə edirlər. Həm heyvanlar, həm də bitkilər sərbəst buraxılan enerjini müxtəlif hüceyrə proseslərində istifadə etmək üçün müvəqqəti olaraq ATF kimi yüksək enerjili molekullar şəklində saxlayırlar.
İnsanlar müxtəlif karbohidratlar istehlak edə bilər, həzm mürəkkəb karbohidratları maddələr mübadiləsi üçün bir neçə sadə monomerə (monosaxaridlərə) parçalayır: qlükoza, , mannoz və qalaktoza. Qlükoza toxumalardakı hüceyrələrə paylanır, burada parçalanır və ya qlikogen kimi saxlanılır. Aerob tənəffüsdə qlükoza və oksigen enerjini buraxmaq üçün metabolizə olunur, karbon dioksid və su son məhsuldur. Fruktoza və qalaktozanın çoxu qaraciyərə gedir və burada qlükoza və yağa çevrilə bilər .
Bəzi sadə karbohidratlar, daha mürəkkəb karbohidratlardan yalnız bir neçəsi kimi öz fermentativ oksidləşmə yollarına malikdir. Məsələn, disakarid laktoza, laktaza fermentinin monosaxarid komponentlərinə, qlükoza və qalaktoza parçalanmasını tələb edir.
Metabolik proseslər
Qlikoliz
Qlikoliz qlükoza molekulunun iki piruvat molekuluna parçalanması prosesidir, eyni zamanda bu proses zamanı ayrılan enerjini və NADF şəklində saxlayır. Qlükozanı parçalayan demək olar ki, bütün orqanizmlər qlikolizdən istifadə edir. Qlükoza tənzimlənməsi və məhsulun istifadəsi bu yolların orqanizmlər arasında fərqləndiyi əsas kateqoriyalardır. Bəzi toxumalarda və orqanizmlərdə qlikoliz enerji istehsalının yeganə üsuludur. Bu yol həm anaerob, həm də aerob tənəffüs üçün ümumidir .
Qlikoliz on mərhələdən ibarətdir və iki fazaya bölünür. Birinci fazada o, iki ATF molekulunun parçalanmasını tələb edir. İkinci fazada ara məhsullardan kimyəvi enerji ATF və NADF-ə keçir. Bir qlükoza molekulunun parçalanması, sonrakı proseslərdə daha çox enerji əldə etmək üçün daha da oksidləşə bilən iki piruvat molekulu ilə nəticələnir.
Qlikogenoliz
Qlikogenoliz qlikogenin parçalanmasına aiddir. Qaraciyərdə, əzələlərdə və böyrəklərdə bu proses lazım olduqda qlükoza təmin etmək üçün baş verir. Tək bir qlükoza molekulu glikogenin bir qolundan ayrılır və bu proses zamanı qlükoza-1-fosfata çevrilir. Bu molekul daha sonra qlikoliz yolunda aralıq olan qlükoza-6-fosfata çevrilə bilər.
Qlükoza-6-fosfat daha sonra qlikoliz yolu ilə irəliləyə bilər. Qlükoza qlikogendə əmələ gəldikdə qlikoliz yalnız bir ATP molekulunun daxil olmasını tələb edir. Alternativ olaraq, qlükoza-6-fosfat qaraciyərdə və böyrəklərdə yenidən qlükoza çevrilə bilər və lazım olduqda qanda qlükoza səviyyəsini yüksəltməyə imkan verir .
Qaraciyərdəki qlükaqon hipoqlikemiya kimi tanınan qanda qlükoza azaldıqda glikogenolizi stimullaşdırır. Qaraciyərdəki qlikogen yeməklər arasında ehtiyat qlükoza mənbəyi kimi fəaliyyət göstərə bilər. Qaraciyər qlikogeni əsasən mərkəzi sinir sisteminə xidmət edir. Adrenalin məşq zamanı skelet əzələsində qlikogenin parçalanmasını stimullaşdırır. Əzələlərdə glikogen hərəkət üçün sürətlə əldə edilə bilən enerji mənbəyini təmin edir.
Qlikogenez
Qlikogenez qlikogenin sintezi prosesinə aiddir. İnsanlarda qlükoza bu proses vasitəsilə qlikogenə çevrilə bilər. Qlikogen yüksək şaxələnmiş strukturdur, əsas protein Qlikogenindən ibarətdir, qlükoza vahidlərinin budaqları ilə əhatə olunmuş və bir-birinə bağlıdır. Qlikogenin budaqlanması onun həllolma qabiliyyətini artırır və eyni zamanda daha çox sayda qlükoza molekulunun parçalanmaq üçün əlçatan olmasına imkan verir. Qlikogenez əsasən qaraciyərdə, skelet əzələlərində və böyrəklərdə baş verir. Qlikogenez yolu, əksər sintetik yollar kimi enerji sərf edir, çünki təqdim edilən hər bir qlükoza molekulu üçün ATF və UTP istehlak olunur.
Pentoza fosfat yolu
Pentoza fosfat yolu qlükozanı oksidləşdirən alternativ üsuldur. Qaraciyərdə, piy toxumasında, adrenal korteksdə, xayalarda, süd vəzilərində, faqositlərdə və qırmızı qan hüceyrələrində olur. NADP-ni NADPH-ə endirməklə yanaşı, digər hüceyrə proseslərində istifadə olunan məhsullar istehsal edir. Bu yol qlükoza-6-fosfat dehidrogenazanın aktivliyindəki dəyişikliklərlə tənzimlənir.
Fruktoza mübadiləsi
Fruktoza qlikoliz yoluna daxil olmaq üçün müəyyən əlavə addımlardan keçməlidir. Müəyyən toxumalarda yerləşən fermentlər fruktozaya bir fosfat qrupu əlavə edə bilər. Bu fosforlaşma qlikoliz yolunda aralıq olan fruktoza-6-fosfat yaradır və birbaşa həmin toxumalarda parçalana bilir. Bu yol əzələlərdə, yağ toxumasında və böyrəkdə baş verir. Qaraciyərdə fermentlər fruktoza-1-fosfat istehsal edir ki, bu da qlikoliz yoluna daxil olur və daha sonra qliseraldehid və dihidroksiaseton fosfata parçalanır.
Qalaktoza mübadiləsi
Laktoza və ya süd şəkəri bir molekul qlükoza və bir molekul qalaktozadan ibarətdir. Qlükozadan ayrıldıqdan sonra qalaktoza qlükoza çevrilmək üçün qaraciyərə gedir. Qalaktokinaz qalaktozanı fosforilləşdirmək üçün bir ATF molekulundan istifadə edir. Fosforlanmış qalaktoza daha sonra qlükoza-1-fosfata, sonra isə qlikolizdə parçalana bilən qlükoza-6-fosfata çevrilir .
Enerji istehsalı
Karbohidrat mübadiləsində bir çox addımlar hüceyrələrə enerji əldə etməyə və onu müvəqqəti olaraq ATF-də saxlamağa imkan verir. NAD+ və FAD kofaktorları bəzən bu proses zamanı azalaraq NADH və FADH2 əmələ gətirir ki, bu da digər proseslərdə ATF yaradılmasını stimullaşdırır. Bir qayda olaraq, aerob tənəffüs nəticəsində bir qlükoza molekulunun ümumi parçalanması (yəni həm qlikoliz, həm də limon turşusu dövrünün iştirakı ilə) adətən təxminən 30–32 ATP molekuludur. Bir qram karbohidratın oksidləşməsi təxminən 4 kkal enerji verir.
Hormonal tənzimləmə
Pankreasdan ayrılan hormonlar qlükozanın ümumi metabolizmasını tənzimləyir. İnsulin və qlükaqon qanda qlükozanın sabit səviyyəsinin saxlanmasında iştirak edən əsas hormonlardır və hər birinin sərbəst buraxılması hazırda mövcud olan qida maddələrinin miqdarı ilə idarə olunur. Qanda sərbəst buraxılan insulinin miqdarı və hüceyrələrin insulinə həssaslığı həm hüceyrələrin parçaladığı qlükoza miqdarını müəyyən edir. Qlükaqonun səviyyəsinin artması qlikogenolizi kataliz edən fermentləri aktivləşdirir və qlikogenezi kataliz edən fermentləri inhibə edir. Əksinə, qanda yüksək səviyyədə insulin olduqda glikogenez güclənir və glikogenoliz inhibə edilir.
Qan dövranındakı qlükoza səviyyəsi (rəsmi olaraq "qan şəkəri" kimi tanınır), həmçinin Duodenumda qida maddələrinin aşkarlanması istehsal olunan qlükaqon və ya insulinin miqdarını təyin edən ən vacib amildir. Qlükaqonun sərbəst buraxılması qanda qlükoza səviyyəsinin aşağı olması ilə baş verir, qanda qlükozanın yüksək səviyyəsi isə hüceyrələri insulin istehsalını stimullaşdırır. Qan dövranındakı qlükoza səviyyəsi əsasən pəhriz karbohidratlarının qəbulu ilə müəyyən edildiyi üçün, pəhriz insulin vasitəsilə maddələr mübadiləsinin əsas aspektlərinə nəzarət edir.[13] İnsanlarda insulin mədəaltı vəzinin beta hüceyrələri tərəfindən hazırlanır, yağlar piy toxuması hüceyrələrində saxlanılır və glikogen qaraciyər hüceyrələri tərəfindən həm saxlanılır, həm də lazım olduqda sərbəst buraxılır. İnsulin səviyyəsindən asılı olmayaraq, əzələ hüceyrələrindən daxili glikogen anbarlarından qana qlükoza buraxılmır.
Karbohidratlar anbar kimi
Karbohidratlar adətən struktur dəstək (məsələn, xitin, sellüloza) və ya enerjinin saxlanması (məsələn, qlikogen, nişasta) üçün qlikozid bağları olan qlükoza molekullarının uzun polimerləri kimi saxlanılır. Bununla belə, əksər karbohidratların suya güclü yaxınlığı, həll edilmiş su-karbohidrat kompleksinin böyük molekulyar çəkisi səbəbindən böyük miqdarda karbohidratların saxlanmasını səmərəsiz edir. Əksər orqanizmlərdə yağ turşularının sintezi yolu üçün yem ehtiyatı olan əmələ gətirmək üçün artıq karbohidratlar müntəzəm olaraq katabolize edilir, yağ turşuları, triqliseridlər və digər lipidlər uzunmüddətli enerji saxlama üçün istifadə olunur. Lipidlərin hidrofobik xüsusiyyəti onları hidrofilik karbohidratlardan daha yığcam enerji saxlama forması edir. Qlükoneogenez qlükoza müxtəlif mənbələrdən, o cümlədən lipidlərdən sintez etməyə imkan verir.
Bəzi heyvanlarda (məsələn, termitlər) və bəzi mikroorqanizmlərdə (protistlər və bakteriyalar kimi) sellüloza həzm zamanı parçalana və qlükoza kimi udula bilər .
İstinadlar
- Maughan, Ron. "Carbohydrate metabolism". Surgery (Oxford). 27 (1). 2009: 6–10. doi:10.1016/j.mpsur.2008.12.002.
- Nelson, David Lee. Lehninger principles of biochemistry. Cox, Michael M., Lehninger, Albert L. (6th). New York: W.H. Freeman and Company. 2013. ISBN . OCLC 824794893.
- Sanders, L. M. Carbohydrate: Digestion, Absorption and Metabolism // Encyclopedia of Food and Health. 2016. 643–650. doi:10.1016/b978-0-12-384947-2.00114-8. ISBN .
- Hall, John E. Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology E-Book (13). Elsevier Health Sciences. 2015. ISBN .
- Hansen, R. Gaurth; Gitzelmann, Richard. Physiological Effects of Food Carbohydrates. ACS Symposium Series. 15. American Chemical Society. 1975-06-01. 100–122. doi:10.1021/bk-1975-0015.ch006. ISBN .
- "Regulation of Cellular Respiration (Article)." Khan Academy. www.khanacademy.org, https://www.khanacademy.org/science/biology/cellular-respiration-and-fermentation/variations-on-cellular-respiration/a/regulation-of-cellular-respiration 2021-11-24 at the Wayback Machine.
- Gropper, Sareen S.; Smith, Jack L.; Carr, Timothy P. Advanced Nutrition and Human Metabolism (ingilis). Cengage Learning. 2016-10-05. ISBN . 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-24.
- Lebovitz, Harold E. Hyperglycemia Secondary to Nondiabetic Conditions and Therapies // Endocrinology: Adult and Pediatric. 2016. 737–51. doi:10.1016/b978-0-323-18907-1.00042-1. ISBN .
- Brockman, R P. "Roles of glucagon and insulin in the regulation of metabolism in ruminants. A review". The Canadian Veterinary Journal. 19 (3). March 1978: 55–62. ISSN 0008-5286. PMC 1789349. PMID 647618.
- Gropper, Sareen S.; Smith, Jack L.; Carr, Timothy P. Advanced Nutrition and Human Metabolism (ingilis). Cengage Learning. 2016-10-05. ISBN . 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-24.
- Watanabe, Hirofumi; Hiroaki Noda; Gaku Tokuda; Nathan Lo. "A cellulase gene of termite origin". Nature. 394 (6691). 23 July 1998: 330–31. doi:10.1038/28527. PMID 9690469.
- Coleman, Geoffrey. "The Metabolism of Cellulose, Glucose, and Starch by the Rumen Ciliate Protozoon Eudiplodinium Magii". Journal of General Microbiology. 107 (2). 8 February 1978: 359–66. doi:10.1099/00221287-107-2-359.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Karbohidrat mubadilesi Karbohidrat mubadilesi canli orqanizmlerde karbohidratlarin metabolik formalasmasi parcalanmasi ve qarsiliqli cevrilmesinden mesul olan butun biokimyevi proseslerdir Karbohidratlar bir cox esas metabolik yollarin merkezidir Bitkiler fotosintez yolu ile karbon dioksid ve sudan karbohidratlar sintez ederek gunes isigindan udulmus enerjini daxilde saxlamaga imkan verir Heyvanlar ve gobelekler bitkileri istehlak etdikde enerjini huceyrelere catdirmaq ucun bu yigilmis karbohidratlari parcalamaq ucun huceyre teneffusunden istifade edirler Hem heyvanlar hem de bitkiler serbest buraxilan enerjini muxtelif huceyre proseslerinde istifade etmek ucun muveqqeti olaraq ATF kimi yuksek enerjili molekullar seklinde saxlayirlar Insanlar muxtelif karbohidratlar istehlak ede biler hezm murekkeb karbohidratlari maddeler mubadilesi ucun bir nece sade monomere monosaxaridlere parcalayir qlukoza mannoz ve qalaktoza Qlukoza toxumalardaki huceyrelere paylanir burada parcalanir ve ya qlikogen kimi saxlanilir Aerob teneffusde qlukoza ve oksigen enerjini buraxmaq ucun metabolize olunur karbon dioksid ve su son mehsuldur Fruktoza ve qalaktozanin coxu qaraciyere gedir ve burada qlukoza ve yaga cevrile biler Bezi sade karbohidratlar daha murekkeb karbohidratlardan yalniz bir necesi kimi oz fermentativ oksidlesme yollarina malikdir Meselen disakarid laktoza laktaza fermentinin monosaxarid komponentlerine qlukoza ve qalaktoza parcalanmasini teleb edir Metabolik proseslerQlikoliz Qlikoliz qlukoza molekulunun iki piruvat molekuluna parcalanmasi prosesidir eyni zamanda bu proses zamani ayrilan enerjini ve NADF seklinde saxlayir Qlukozani parcalayan demek olar ki butun orqanizmler qlikolizden istifade edir Qlukoza tenzimlenmesi ve mehsulun istifadesi bu yollarin orqanizmler arasinda ferqlendiyi esas kateqoriyalardir Bezi toxumalarda ve orqanizmlerde qlikoliz enerji istehsalinin yegane usuludur Bu yol hem anaerob hem de aerob teneffus ucun umumidir Qlikoliz on merheleden ibaretdir ve iki fazaya bolunur Birinci fazada o iki ATF molekulunun parcalanmasini teleb edir Ikinci fazada ara mehsullardan kimyevi enerji ATF ve NADF e kecir Bir qlukoza molekulunun parcalanmasi sonraki proseslerde daha cox enerji elde etmek ucun daha da oksidlese bilen iki piruvat molekulu ile neticelenir Qlikogenoliz Qlikogenoliz qlikogenin parcalanmasina aiddir Qaraciyerde ezelelerde ve boyreklerde bu proses lazim olduqda qlukoza temin etmek ucun bas verir Tek bir qlukoza molekulu glikogenin bir qolundan ayrilir ve bu proses zamani qlukoza 1 fosfata cevrilir Bu molekul daha sonra qlikoliz yolunda araliq olan qlukoza 6 fosfata cevrile biler Qlukoza 6 fosfat daha sonra qlikoliz yolu ile irelileye biler Qlukoza qlikogende emele geldikde qlikoliz yalniz bir ATP molekulunun daxil olmasini teleb edir Alternativ olaraq qlukoza 6 fosfat qaraciyerde ve boyreklerde yeniden qlukoza cevrile biler ve lazim olduqda qanda qlukoza seviyyesini yukseltmeye imkan verir Qaraciyerdeki qlukaqon hipoqlikemiya kimi taninan qanda qlukoza azaldiqda glikogenolizi stimullasdirir Qaraciyerdeki qlikogen yemekler arasinda ehtiyat qlukoza menbeyi kimi fealiyyet gostere biler Qaraciyer qlikogeni esasen merkezi sinir sistemine xidmet edir Adrenalin mesq zamani skelet ezelesinde qlikogenin parcalanmasini stimullasdirir Ezelelerde glikogen hereket ucun suretle elde edile bilen enerji menbeyini temin edir Qlikogenez Qlikogenez qlikogenin sintezi prosesine aiddir Insanlarda qlukoza bu proses vasitesile qlikogene cevrile biler Qlikogen yuksek saxelenmis strukturdur esas protein Qlikogeninden ibaretdir qlukoza vahidlerinin budaqlari ile ehate olunmus ve bir birine baglidir Qlikogenin budaqlanmasi onun hellolma qabiliyyetini artirir ve eyni zamanda daha cox sayda qlukoza molekulunun parcalanmaq ucun elcatan olmasina imkan verir Qlikogenez esasen qaraciyerde skelet ezelelerinde ve boyreklerde bas verir Qlikogenez yolu ekser sintetik yollar kimi enerji serf edir cunki teqdim edilen her bir qlukoza molekulu ucun ATF ve UTP istehlak olunur Pentoza fosfat yolu Pentoza fosfat yolu qlukozani oksidlesdiren alternativ usuldur Qaraciyerde piy toxumasinda adrenal korteksde xayalarda sud vezilerinde faqositlerde ve qirmizi qan huceyrelerinde olur NADP ni NADPH e endirmekle yanasi diger huceyre proseslerinde istifade olunan mehsullar istehsal edir Bu yol qlukoza 6 fosfat dehidrogenazanin aktivliyindeki deyisikliklerle tenzimlenir Fruktoza mubadilesi Fruktoza qlikoliz yoluna daxil olmaq ucun mueyyen elave addimlardan kecmelidir Mueyyen toxumalarda yerlesen fermentler fruktozaya bir fosfat qrupu elave ede biler Bu fosforlasma qlikoliz yolunda araliq olan fruktoza 6 fosfat yaradir ve birbasa hemin toxumalarda parcalana bilir Bu yol ezelelerde yag toxumasinda ve boyrekde bas verir Qaraciyerde fermentler fruktoza 1 fosfat istehsal edir ki bu da qlikoliz yoluna daxil olur ve daha sonra qliseraldehid ve dihidroksiaseton fosfata parcalanir Qalaktoza mubadilesi Laktoza ve ya sud sekeri bir molekul qlukoza ve bir molekul qalaktozadan ibaretdir Qlukozadan ayrildiqdan sonra qalaktoza qlukoza cevrilmek ucun qaraciyere gedir Qalaktokinaz qalaktozani fosforillesdirmek ucun bir ATF molekulundan istifade edir Fosforlanmis qalaktoza daha sonra qlukoza 1 fosfata sonra ise qlikolizde parcalana bilen qlukoza 6 fosfata cevrilir Enerji istehsaliKarbohidrat mubadilesinde bir cox addimlar huceyrelere enerji elde etmeye ve onu muveqqeti olaraq ATF de saxlamaga imkan verir NAD ve FAD kofaktorlari bezen bu proses zamani azalaraq NADH ve FADH2 emele getirir ki bu da diger proseslerde ATF yaradilmasini stimullasdirir Bir qayda olaraq aerob teneffus neticesinde bir qlukoza molekulunun umumi parcalanmasi yeni hem qlikoliz hem de limon tursusu dovrunun istiraki ile adeten texminen 30 32 ATP molekuludur Bir qram karbohidratin oksidlesmesi texminen 4 kkal enerji verir Hormonal tenzimlemePankreasdan ayrilan hormonlar qlukozanin umumi metabolizmasini tenzimleyir Insulin ve qlukaqon qanda qlukozanin sabit seviyyesinin saxlanmasinda istirak eden esas hormonlardir ve her birinin serbest buraxilmasi hazirda movcud olan qida maddelerinin miqdari ile idare olunur Qanda serbest buraxilan insulinin miqdari ve huceyrelerin insuline hessasligi hem huceyrelerin parcaladigi qlukoza miqdarini mueyyen edir Qlukaqonun seviyyesinin artmasi qlikogenolizi kataliz eden fermentleri aktivlesdirir ve qlikogenezi kataliz eden fermentleri inhibe edir Eksine qanda yuksek seviyyede insulin olduqda glikogenez guclenir ve glikogenoliz inhibe edilir Qan dovranindaki qlukoza seviyyesi resmi olaraq qan sekeri kimi taninir hemcinin Duodenumda qida maddelerinin askarlanmasi istehsal olunan qlukaqon ve ya insulinin miqdarini teyin eden en vacib amildir Qlukaqonun serbest buraxilmasi qanda qlukoza seviyyesinin asagi olmasi ile bas verir qanda qlukozanin yuksek seviyyesi ise huceyreleri insulin istehsalini stimullasdirir Qan dovranindaki qlukoza seviyyesi esasen pehriz karbohidratlarinin qebulu ile mueyyen edildiyi ucun pehriz insulin vasitesile maddeler mubadilesinin esas aspektlerine nezaret edir 13 Insanlarda insulin medealti vezinin beta huceyreleri terefinden hazirlanir yaglar piy toxumasi huceyrelerinde saxlanilir ve glikogen qaraciyer huceyreleri terefinden hem saxlanilir hem de lazim olduqda serbest buraxilir Insulin seviyyesinden asili olmayaraq ezele huceyrelerinden daxili glikogen anbarlarindan qana qlukoza buraxilmir Karbohidratlar anbar kimiKarbohidratlar adeten struktur destek meselen xitin selluloza ve ya enerjinin saxlanmasi meselen qlikogen nisasta ucun qlikozid baglari olan qlukoza molekullarinin uzun polimerleri kimi saxlanilir Bununla bele ekser karbohidratlarin suya guclu yaxinligi hell edilmis su karbohidrat kompleksinin boyuk molekulyar cekisi sebebinden boyuk miqdarda karbohidratlarin saxlanmasini semeresiz edir Ekser orqanizmlerde yag tursularinin sintezi yolu ucun yem ehtiyati olan emele getirmek ucun artiq karbohidratlar muntezem olaraq katabolize edilir yag tursulari triqliseridler ve diger lipidler uzunmuddetli enerji saxlama ucun istifade olunur Lipidlerin hidrofobik xususiyyeti onlari hidrofilik karbohidratlardan daha yigcam enerji saxlama formasi edir Qlukoneogenez qlukoza muxtelif menbelerden o cumleden lipidlerden sintez etmeye imkan verir Bezi heyvanlarda meselen termitler ve bezi mikroorqanizmlerde protistler ve bakteriyalar kimi selluloza hezm zamani parcalana ve qlukoza kimi udula biler IstinadlarMaughan Ron Carbohydrate metabolism Surgery Oxford 27 1 2009 6 10 doi 10 1016 j mpsur 2008 12 002 Nelson David Lee Lehninger principles of biochemistry Cox Michael M Lehninger Albert L 6th New York W H Freeman and Company 2013 ISBN 978 1429234146 OCLC 824794893 Sanders L M Carbohydrate Digestion Absorption and Metabolism Encyclopedia of Food and Health 2016 643 650 doi 10 1016 b978 0 12 384947 2 00114 8 ISBN 9780123849533 Hall John E Guyton and Hall Textbook of Medical Physiology E Book 13 Elsevier Health Sciences 2015 ISBN 978 0323389303 Hansen R Gaurth Gitzelmann Richard Physiological Effects of Food Carbohydrates ACS Symposium Series 15 American Chemical Society 1975 06 01 100 122 doi 10 1021 bk 1975 0015 ch006 ISBN 978 0841202467 Regulation of Cellular Respiration Article Khan Academy www khanacademy org https www khanacademy org science biology cellular respiration and fermentation variations on cellular respiration a regulation of cellular respiration 2021 11 24 at the Wayback Machine Gropper Sareen S Smith Jack L Carr Timothy P Advanced Nutrition and Human Metabolism ingilis Cengage Learning 2016 10 05 ISBN 978 1 337 51421 7 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 24 Lebovitz Harold E Hyperglycemia Secondary to Nondiabetic Conditions and Therapies Endocrinology Adult and Pediatric 2016 737 51 doi 10 1016 b978 0 323 18907 1 00042 1 ISBN 9780323189071 Brockman R P Roles of glucagon and insulin in the regulation of metabolism in ruminants A review The Canadian Veterinary Journal 19 3 March 1978 55 62 ISSN 0008 5286 PMC 1789349 PMID 647618 Gropper Sareen S Smith Jack L Carr Timothy P Advanced Nutrition and Human Metabolism ingilis Cengage Learning 2016 10 05 ISBN 978 1 337 51421 7 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 24 Watanabe Hirofumi Hiroaki Noda Gaku Tokuda Nathan Lo A cellulase gene of termite origin Nature 394 6691 23 July 1998 330 31 doi 10 1038 28527 PMID 9690469 Coleman Geoffrey The Metabolism of Cellulose Glucose and Starch by the Rumen Ciliate Protozoon Eudiplodinium Magii Journal of General Microbiology 107 2 8 February 1978 359 66 doi 10 1099 00221287 107 2 359