Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kamillo Kavur (10 avqust 1810- 6 iyun 1861, Torino), İtalyan dövlət xadimi, beynəlxalq və inqilabçı hərəkatlardan yararlanaraq Savoyya sülaləsi idarəsində İtaliyanın birliyini yaradan və yeni krallığın ilk baş nazırı olan Piyemontlu mühavizəkar dövlət adamı.
| Kamillo Benso Kavur | |
|---|---|
| it. | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Turin, |
| Vəfat tarixi | (50 yaşında) |
| Vəfat yeri | Turin, İtaliya krallığı |
| Vəfat səbəbi | Malyariya |
| Atası | Michele Giuseppe Francesco Antonio Benso |
| Anası | Adelaide Suzanne |
| Milliyyəti | İtalyan |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, diplomat, iş adamı, yazıçı |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ailəsi və gənclik dövrü
Köklü bir keçmişi olan 16-cı əsrdən başlayaraq əsgər və məmur olaraq Savoyya sülaləsinə xidmət etmişdir. Kamillonun Cenevrə doğumlu və Kalvinist olan anası, dövrün bütün siyası, dini və toplumsal cərəyanlarına açıq bir şəhər olan Cenevrənin abu-havasını ailəyə gətirərkən, atası Michele də, köhnə rejimlə əlaqələri ilə əlaqədar ilə nüfuzu təhlükə altına girən ailənin Napaleon dövründə yenidən seçkin bir pilləyə gətirmişdi. Kavur, 10 yaşında qəbul oldu. Ailənin kiçik oğlu olaraq miras gözləntisi olmadığından, qarşısındakı tək yol Savoyya və Piyemont şahzadəsi Karl Albertin qoruyuculuğu altında parlaq bir məqama çatmaq idi. Hələ tələbəlik illəri zamanı siyası düşüncələrə maraq hiss etməyə başladı. 1821-ci ildəki məşrutiyyətçi Piyemont inqilabının hərbi tələbələrə qədər yayılan azadlıq və milli yönlərindən təsirləmdi. Ailə içindəki söhbətlər zamanı yenidən hakimiyyətə keçdiyi Fransadakı daxili siyasi dəyişikliklər, Osmanlı idarəsinə qarşı Yunan üsyanı, Rusiyadakı Dekabrist qiyamı kimi dövrünün mövzularını yaxından izlədi. Bencamin Franklin, Piyemont inqilabının məşjur lideri və uzaq qohumu kimi insanlara duyduğu simpatiya coşqulu bir şəkildə üzə vurmağa başladı. Özündən üç yaş böyük bir hərbi tələbə olan Baron Severino Kassionun təsiri ilə vətənpərvər və millətçi cərəyanlara yönəldi. Respublikaçı kimi tanınan Kassio ilə yaxınlığından rahatsız olan ailəsi bu münasibətləri sonlandırmasını istəyincə, böyük bir təpki göstərdi. Ailəyi bu müdaxiləyə yönəldən, 1824-cü il-də şəxsi xidmətinə verildiyi Vəliəhd Şahzadə Karl Albertə tərs münasibəti idi. Şahzadə ilə arasının pozulmasına səbəb olan bu durum, saraydan uzaqlaşdırılmasına və 20 il qədər heç bir siyasi vəzifə almamasına səbəb oldu.
Siyasi fikirlərinin İnkişafı
1826-cı ildə leytenant olaraq orduya qəbul edildi. Əvvəl Turinə sonra isə 1830-cu ildə Genuyaya getdi. Burada aşırı radikal demokratik və respublikaçı fikirlərini müdafiə edən Anna Giustiniani ilə tanışdı. O dövrlərdə Cüzeppe Madzininin rəhbərlik etdiyi gizli inqilabı təşkilat olan Karbonarianın bir çox üzvləri tez-tez Annanın evində görüşərdi. Kavur, Annaya olan sevgisi və Severino Kassio ilə yenidən qurduğu dostluğun təsiri ilə radikalizmi mənimsədi. Bu arada, 1830-cu ildə Fransız İnqilabı inqilabçı hissini daha da qatılaşdırdı. Avropadakı siyasi hadisələrdən bəhs edən qəzetləri yaxşı izləyə bilmək üçün İngiliscə öyrəndi. Fransız yazıçıları və liberal fikirlərindən irəli çıxaraq mütləq monarxiyaya, , torpaq sahibləri, aristokratiya və ruhani sinfinin mənfəətlərini təmsil edən Burbon tərəfdarı geriçiliyə və taxt ilə kilsə arasındakı birliyə qarşı kəskin bir mövqe sərgilədi. Bu hadisələr üzərinə yenidən rəsmi məqamların xəyallarını qurdu və polis nəzarəti altında tutulmağa başladı. Atasının araya girməsi ilə edam edilməyərək, uzaq bir dağ qalasına sürgün edildi. Artıq orduda qala bilməyəcəyini başa düşdüyündən 1831-ci ildə istefa etdi. Atasının müdaxiləsi ilə Turinin cənubundakı bir kəndə bələdiyyə başçısı kimi göndərildi. Bu zaman əmilərinin bu tərəflərdəki geniş torpaqlarının idarəsini üstləndi. Özünü kənd təsərrüfatı və biznesə həsr etdi. Leridəki torpaqlarının modern bir işlətmə vəziyyətinə gətirdi. Banko de Turinin səhmdarına çevrildi. Bu zamanlarda yoxsulalrın və məhkumların təhsili ilə bağlı problemləri araşdırmağa keçdi. 1834-cü ildə yoxsulluq barədə yazdığı araşdırma, sonrakı il Londonda yayınlanan Report from His Majesty's Commissioners for inquiring into the Administration and practical Operation of the Poor Laws ( Kralın Yoxsullara Yardım Qanunlarının həyata keçirilməsi və praktikadakı işləyişini araşdırmaqla vəzifəli Komitənin Hesabatı ) adlı kitabçada yer aldı. İngiltərədəki Yoxsullara Yardım Qanunlarının tarixi barədə ikinçi kitabçasını 1835-ci ildə Turində nəşr etdirdi. Həmçinin də, çoxdan planlaşdırdığı Paris və London səyahətlərini tamamladı. Beləcə konstitutsiyalı və liberal rejimlər tərəfindən idarə olunan, sürətli iqtisadi və toplumsal inkişafdan keçən Qərbin iki böyük paytaxtını tanıma fürsətini tapdı. İngiltərədə Tokiavelli ilə rastlaşdı. İngiltərə və Fransadakı parlamentar işləyişi incələdi, universitetlərdəki dərslərə qatıldı, fabrikləri, dəmiryollarını, limanları, xəstəxana, məktəb və həbsxanaları gzdi. Bu iki Qərb paytaxtında və Cenevrədə qazandığı təcrübələr, radikallıqdan uzaqlaşaraq orta yolu izləməsinə səbəb oldu. Daha yaxşı bir cəmiyyət qurmaq üçün şiddətə baş vurmağı gərəkli görən devrimçilərə olduğu qədər, gözü qapalı bir şəkildə hər cür yeniliyə qarşı çıxan, nəticədə inqilabı hərəkatlara səbəb olan qatı mühavizəkarlara da mənfi münasibət duymağa başladı. Hər şeydən əvvəl, yaxşı bir Avropalı olmağı istəməklə birlikdə, millətçi və vətənpərvər mövqeyini də dəyişmədi. Dəyərini anlayan bir dostunun Fransadakı parlaq bir gələcək üçün Pyemontdan ayrılması təklifını bu səbəbdən rədd etdi. 1835-ci ildə səyahətindən geri döndükdən sonra bir sıra ticarı girişim etdi və nəticədə böyük bir sərvət qazandı. Ayrıca yazılarıyla da bəlli bir məşhurluq qazandı.
Siyasi kariyerası
1848-ci ilə doğru, Avropanı bürüyəcək inqilabı bir fırtınanın ilk cücərtiləri özünü bəlli edincə, Kavurun siyasətə duyduğu maraq yenidən əvvəlki maraqlarını arxa plana atmağa başladı. Kral Karl Albertin reformist qərarlarının və mətbuata müəyyən bir azadlıq tanımasından sonra tam mənada siyasətə döndü. 1847-ci ildə kralın Fövqəladə Müşafiri Kesare Balbo ilə razılaşaraq, qısa müddətdə radikal reformların baş müdafiəçısı vəziyyətinə gələn II Risorgimento adlı qəzəti nəşr etdirməyə başladı. Bu qəzətdə konstitutsiyalı krallıqdan və Savoyya sülaləsinin öndərliyində İtaliya birliyindən tərəf oldu. İqtisadi sahədəki liberal fikirlərinə baxmayaraq, siyasi mənada o daha çəx mühavizəkar idi. Karl Albertin liberal bir konstitutsiya qəbul etməsində müəyyən bir rol oynadı. II Risorgimentonun vasitəsi ilə, Lombardiya və Venesiyanı əlində saxlayan Avstriyaya müharibə elan etməyin tarixi məcburiyyət olduğunu yaymağa başladı. Parlamentə seçildikdən sonra mərkəzçilərlə inqilabçılar arasında orta bir yol izlədiyindən, həm sağın, həm solun düşmənliyini qazandı. Avstriyaya girilən müharibə Piyemontun əleyhinə bir gəlişmə göstərincə, orduya könüllü yazılmağa qərar verdi. Amma III Qanunverici Məclisə seçildikdən sonra, itirilmiş bir savaşın davam etdirilməsini müdafiə edən solun radikal qanadına qarşı çıxaraq, Avstriya ilə sülh andlaşmasının ratikivikasiya üçün çalışmağa başladı. 1848-ci ilin iyununda ara seçimlərində millət vəkili seçilincə, Kustoza məğlubiyyətinin yaratdığı qarışıqlıq ortamında ağıl yolunu göstərməyə çalışdı. Cəhdləri boşa çıxdı, 1849-cu ilin yanvar seçkilərində məğlub oldu. Novara məğlubiyyəti və Karl Albertin taxtdan əl çəkməsindən sonra yenidən Turin millət vəkili seçildi. Maliyyə və hərbi mövzularla bağlı mübahisələrdə dərin bilgisiylə, Marki Massimo Taparelli Azeglionun sağ yönlü hğkümətini dəstəkləyən çoxluq millət vəkilləri arasında vacib bir yer aldı. 1850-ci ilin oktyabrda Azeglio hökumətinin Kənd Təsərrüfatı və Ticarət Nazirliyinə gətirildi və qısa zamanda hökumətin ən vacib və təsirediciüzvü oldu. Fransa, Belçika və İngiltərəylə edilən bir sıra müqaviləylə, sərbəst ticarətin ola bildikcə genişlənməsini üçün şərait yaratmağa çalışdı. Ayrıca, Piyemont ilə böyük dövlətlər arasında bir iqtisadı maraqlar əlaqəsi yaradaraq, Avstriyaya qarşı siyasi bir ittifaqın zəminini hazırlamağa başladı. 1850-ci ildə Maliyyə Nazirliyinə gətirildikdən sonra mərkəz sağ ilə mərkəz sol arasında bir ittifaq yaratmağa çalışdı. Beləcə, Piyemontu dünyəviləşdirməyə və modernləşdirmə siyasətini daha böyük bir hərəkat sərbəstliyinə çatdıra biləcək yeni bir çoxluq yaratmaq istəyirdi. Konnubio (Evlilik) olaraq adlandırıln bu ittifaq, məclisdəki dəstəyini bütünlüklə itirmiş olan Azeglionun istefasına səbəb oldu. 1849-cu ildə Karl Albertın yerinə keçən II Viktor Emanuel, yenidən güclü bir Azeglio hökuməti qurma cəhdlərinin nəticəsizliyi müqabilində, hökumət qurma yekisini Kamillo Kavura verməyə məcbur oldu. Beləcə, Kamillo Kavur, bu tarixdən etibarən ölümünədək İtaliyanın siyasi lideri oldu.
Baş nazirliyi
1852-ci ildə II Viktor Emanuel tərəfindən baş nazirliyə gətirilincə, özü mərkəz sağ partiyası ilə Rattazzinni idarə etdiyi mərkəz sol arasında ittifaqa söykənən bir hökumət qurdu. Hökuməti ortaya bir iqtisadi reform programı qoydu: torpaqların mənimsənilməsi və suvarılması, Piyemontun ticarətini inkişaf etdirmə, proteksionist ticarət, Banko de Sedegnanın qurulması və dəmiryollarınınn artırılması. Kavur eyni zamanda ordu islahatı həyata keçirdi və ordu yenidən təşkil olundu. Piyemont kilsəsinin imtiyazlarını qaldıraraq və monastrların mülkiyyətini müsadirə edərək, kilsənin gücünü azaltmağa çalışdı. Bu siyasət kilsəyə qarşı olaraq bilindi və kilsə dairələrinin Kavura qarşı çıxmasına səbəb oldu. Kavur istefa verdi, ancaq vəzifəsinə yenidən döndü. İtaliyanın birliyini yaratmaq məqsədi ilə və Daniel Maninin qurduğu Societa Nazionale-dən istifadə edərək, yarımadada, milli bir xanədanlığın idarə etdiyi tək krallıq olan Piyemont ilə birləşərək xarıcı işğaldan qurtulmaq ideyasını yaydı. Piyemontun digər dövlətlərdən fərqi burada konstitutsiyalı monarxiyanın olması, həmçinin də keçirilən iqtisadi islahatlar nəticəsində burada sürətli iqtisadi inkişafın olması bu ideyanın daha sürətlə yayılmasına səbəbə olurdu. Digər tərəfdən Avstriyaya qarşı müttəfiq qazanmaq üçün, Kavur Piyemontun İngiltərə və Fransanın müttəfiqi kimi Krım Savaşına qatılmasına qərar verdi.
Krım müharibəsi və Paris sülh konfransı
İtaliya problemini Avropa dövlətlərinə çatdırmaq üçün ilk şərait Krım müharibəsi zamanı yarandı. Belə ki, Rusiya imperiyasının Osmanlının ərazi bütövlüyünə etdiyi hörmətsizliklər, həmçinin də onun boğazlara yiyələnmək siyasəti Fransa və İngiltərə tərəfindən müqavimətlə rastlaşdı. Piyemont kralı II Viktor Emanuel Fransa və İngiltərəyə yardım haqqında söz verdi. Lakin Piyemontun Krım macərası Kavurun nazirləri tərəfindən rədd olundu. Kavur iki yol arasında qaldı- ya müharibəyə girmə qərarı verərək, öz nazirləri tərəfindən istefa verməyə məcbur ediləcək, ya da müharibəyə girməmək qərarı verərək, kral tərəfindən vəzifəsindən alınacaqdı. Lakin Kavur həmişəki bacarığı və özünəinamı nəticəsində müharibəyə girmək haqqında öz nazirlərini razı sala bilir. Bu müharibədə Rusiya məğlub edilir. Avstriyanın bu müharibədə bitərəf olması Piyemontu Fransa və İngiltərə ilə daha da yaxınlaşdırır. Bu üç dövlətin təzyiqi olduqdan sonra Avstriya Rusiyaya ultimatum verir və sülhə məcbur edir. Sülh konfransı Parisdə keçirilir. Bğyük dövlətlərin yığıncağına Kavurun səyləri nəticəsində kişin Piyemont dövləti də dəvət olunur. Kavur burada məşhur avropa diplomatları ilə görüşlər keçirir. Nəhayət razı sala bilir. 1858-ci ildə Plombiers şəhərində keçirilən gizli görüşdə III Napaleonla Kavur razılığa gəlirlər. Belə ki, bu iki dövlət Avstriyanı müharibəyə başlamağa təhrik etməli idilər. Qazanılan qələbədən sonra isə Fransa Avropanın ən böyük dövləti olmalı, həmçinin Piyemont ona Savoyya nə Nissa şəhərlərini verməli idi, Fransa isə Lombardiyanı Piyemonta verməli idi. 1859-cu ilin əvvəlləri üçün artıq bu gizli görüş haqqında şayiələr yayılmağa başladı. İngiltərə işə qarışdı, onun kompaniyası ilə Kavura qarşı şəxsi və siyasi təzyqlər gücləndi. Kavur tam istefa vermə mərhələsində ikən Avstriya Kavurun buraxdığı şayiəyə inanaraq, Piyemonta silahlanmanı dayandırması haqqında ultimatum verdi. Əks halda isə, müharibə ilə hədələyirdi. Avstriyanın müharibə elan etməsinın ardınca Fransa da Avstriyaya müharibə elan etdi. 1859-cu ilin iyun ayında Avstriya qoşunları darmadağın edildi. Bunun ardınca Avstriya qoşunları tam darmadağın edildilər. Bu qələbədən sonra Orta İtaliyada inqilabı hərəkat başlandı. Bundan qorxuya düşən III Napaleon Avstriya imperatoru I Frans İosiflə Villafrankada sülh imzalandı. Sülhə görə Lombardiya Piyemonta verildi. Müharibə Toskana, Modena və Parma hersoqluqlarında və Po çayı ilə Alp dağları arasında, Bolonyadan Kattolikaya qədər uzanan inqilabı hərəkarlara yol açdı. Hersoqlar və Papa nümayəndələri qovuldu. Atəşkəs, Kavurun Alplardan Adriatikə qədər bütün İtaliyanı qurtarmaq yanında əhəmiyyətsiz qalan Lombardiyanın ələ keçirilməsi xaricində, hər şeyi sual altında qoyurdu. Kavur, Villafrankadakı uğursuzluğunun hirsini sanki kraldan çıxırmış kimi, istefa verdi. Ancaq kralın təkidi ilə yenidən 1860-cı ildə Baş Nazir oldu. Bu zaman Kavur daha çox daxili hissələrdə olan və keşmiş Piyemont hökmdarlarına məxsus hersoqluqların ilhaqı ilə məşğul olmağa başladı. Bunu isə yalnız Savoyya və Nissanın Fransaya verilməsindən sonra münkün ola bilərdi.
Nissanın Fransaya verilməsi, xalq qəhrəmanı ilə Kavurun münasibətlərini gərginləşdirdi. Piyemontun Alp dağları divarını əldən çıxarmasını yalnız İtaliyanın daxilinə və İki Siciliya Krallığına tərəf genişlənmə ilə zərərsizləşdirilə bilərdi. Amma qıtənin sakitliyini tez-tez pozduğu üçün Avropa diplomatiyasının sevilməyən adamı vəziyyətinə düşən Kavur, İngiltərədən dəstək almasa vəziyyəti ələ alacaq vəziyyətdə deyildi. Kavurun əl-qolunun bağlanmasından yaranan sakitliyi Cüzeppe Haribaldı pozdu. Məşhur ilə Siciliyaya çıxan Haribaldı adadakı və cənubdakı Burbon hakimiyyətini qələbəsi ilə devirdi. Haribaldının cəsur hərbi zəfərləri Kavurun diplomatiyasını bir müddətlik ikinci plana atdı. Daha da vacibi, mülayim və monarxist bir İtaliya ilə respublikaçı bir İtaliya arasındakı mübarizənni ilk cücərtiləri görünməyə başladı. Lakin Haribaldının güzəştə getməsi və Kavurun diplomatiyası nəticəsində bu narazılıq aradan qaldırıldı. Avropadakı gözündə inqilabçı hərəkatları qarşısında hüququn və düzənin, III Napaleonun qarşısında isə Haribaldinin hücumlarına qarşı Papalıq torpaqlarınının son parçasının qoruyucusu vəzifəsini qazanan Kamillo Kavur Haribaldini dayandırmaq və iki İtaliyanı birləşdirmək üçün Vittorio Emanuele komandanlığı altında bir ordunu Marche və Umbriaya göndərdi. 1861-ci ilin martında Turində İtaliya krallığının yaradıldığı elan olundu. Kamillo Kavur isə az müddət sonra vəfat etdi.
İstinadlar
- Martin, Henri (1859), C. Benso, Paris.
- Beales & Biagini, The Risorgimento and the Unification of Italy, p.108.
- Jonathan, "The Siege of Milano" , 2005
Ədəbiyyat
- H.Rövşən, "Yeni tarixdən mühazirələr kursu" Bakı,);
- Oxsford lüğəti, Kamillo Benso maddəsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kamillo Kavur 10 avqust 1810 6 iyun 1861 Torino Italyan dovlet xadimi beynelxalq ve inqilabci herekatlardan yararlanaraq Savoyya sulalesi idaresinde Italiyanin birliyini yaradan ve yeni kralligin ilk bas naziri olan Piyemontlu muhavizekar dovlet adami Kamillo Benso Kavurit Dogum tarixi 10 avqust 1810Dogum yeri Turin Vefat tarixi 7 iyun 1861 50 yasinda Vefat yeri Turin Italiya kralligiVefat sebebi MalyariyaAtasi Michele Giuseppe Francesco Antonio BensoAnasi Adelaide SuzanneMilliyyeti ItalyanFealiyyeti siyasetci diplomat is adami yazici Vikianbarda elaqeli mediafayllarAilesi ve genclik dovruKoklu bir kecmisi olan 16 ci esrden baslayaraq esger ve memur olaraq Savoyya sulalesine xidmet etmisdir Kamillonun Cenevre dogumlu ve Kalvinist olan anasi dovrun butun siyasi dini ve toplumsal cereyanlarina aciq bir seher olan Cenevrenin abu havasini aileye getirerken atasi Michele de kohne rejimle elaqeleri ile elaqedar ile nufuzu tehluke altina giren ailenin Napaleon dovrunde yeniden seckin bir pilleye getirmisdi Kavur 10 yasinda qebul oldu Ailenin kicik oglu olaraq miras gozlentisi olmadigindan qarsisindaki tek yol Savoyya ve Piyemont sahzadesi Karl Albertin qoruyuculugu altinda parlaq bir meqama catmaq idi Hele telebelik illeri zamani siyasi dusuncelere maraq hiss etmeye basladi 1821 ci ildeki mesrutiyyetci Piyemont inqilabinin herbi telebelere qeder yayilan azadliq ve milli yonlerinden tesirlemdi Aile icindeki sohbetler zamani yeniden hakimiyyete kecdiyi Fransadaki daxili siyasi deyisiklikler Osmanli idaresine qarsi Yunan usyani Rusiyadaki Dekabrist qiyami kimi dovrunun movzularini yaxindan izledi Bencamin Franklin Piyemont inqilabinin mesjur lideri ve uzaq qohumu kimi insanlara duydugu simpatiya cosqulu bir sekilde uze vurmaga basladi Ozunden uc yas boyuk bir herbi telebe olan Baron Severino Kassionun tesiri ile vetenperver ve milletci cereyanlara yoneldi Respublikaci kimi taninan Kassio ile yaxinligindan rahatsiz olan ailesi bu munasibetleri sonlandirmasini isteyince boyuk bir tepki gosterdi Aileyi bu mudaxileye yonelden 1824 cu il de sexsi xidmetine verildiyi Veliehd Sahzade Karl Alberte ters munasibeti idi Sahzade ile arasinin pozulmasina sebeb olan bu durum saraydan uzaqlasdirilmasina ve 20 il qeder hec bir siyasi vezife almamasina sebeb oldu Cavour s hal hazirdaSiyasi fikirlerinin Inkisafi1826 ci ilde leytenant olaraq orduya qebul edildi Evvel Turine sonra ise 1830 cu ilde Genuyaya getdi Burada asiri radikal demokratik ve respublikaci fikirlerini mudafie eden Anna Giustiniani ile tanisdi O dovrlerde Cuzeppe Madzininin rehberlik etdiyi gizli inqilabi teskilat olan Karbonarianin bir cox uzvleri tez tez Annanin evinde goruserdi Kavur Annaya olan sevgisi ve Severino Kassio ile yeniden qurdugu dostlugun tesiri ile radikalizmi menimsedi Bu arada 1830 cu ilde Fransiz Inqilabi inqilabci hissini daha da qatilasdirdi Avropadaki siyasi hadiselerden behs eden qezetleri yaxsi izleye bilmek ucun Ingilisce oyrendi Fransiz yazicilari ve liberal fikirlerinden ireli cixaraq mutleq monarxiyaya torpaq sahibleri aristokratiya ve ruhani sinfinin menfeetlerini temsil eden Burbon terefdari gericiliye ve taxt ile kilse arasindaki birliye qarsi keskin bir movqe sergiledi Bu hadiseler uzerine yeniden resmi meqamlarin xeyallarini qurdu ve polis nezareti altinda tutulmaga basladi Atasinin araya girmesi ile edam edilmeyerek uzaq bir dag qalasina surgun edildi Artiq orduda qala bilmeyeceyini basa dusduyunden 1831 ci ilde istefa etdi Atasinin mudaxilesi ile Turinin cenubundaki bir kende belediyye bascisi kimi gonderildi Bu zaman emilerinin bu tereflerdeki genis torpaqlarinin idaresini ustlendi Ozunu kend teserrufati ve biznese hesr etdi Lerideki torpaqlarinin modern bir isletme veziyyetine getirdi Banko de Turinin sehmdarina cevrildi Bu zamanlarda yoxsulalrin ve mehkumlarin tehsili ile bagli problemleri arasdirmaga kecdi 1834 cu ilde yoxsulluq barede yazdigi arasdirma sonraki il Londonda yayinlanan Report from His Majesty s Commissioners for inquiring into the Administration and practical Operation of the Poor Laws Kralin Yoxsullara Yardim Qanunlarinin heyata kecirilmesi ve praktikadaki isleyisini arasdirmaqla vezifeli Komitenin Hesabati adli kitabcada yer aldi Ingilteredeki Yoxsullara Yardim Qanunlarinin tarixi barede ikinci kitabcasini 1835 ci ilde Turinde nesr etdirdi Hemcinin de coxdan planlasdirdigi Paris ve London seyahetlerini tamamladi Belece konstitutsiyali ve liberal rejimler terefinden idare olunan suretli iqtisadi ve toplumsal inkisafdan kecen Qerbin iki boyuk paytaxtini tanima fursetini tapdi Ingilterede Tokiavelli ile rastlasdi Ingiltere ve Fransadaki parlamentar isleyisi inceledi universitetlerdeki derslere qatildi fabrikleri demiryollarini limanlari xestexana mekteb ve hebsxanalari gzdi Bu iki Qerb paytaxtinda ve Cenevrede qazandigi tecrubeler radikalliqdan uzaqlasaraq orta yolu izlemesine sebeb oldu Daha yaxsi bir cemiyyet qurmaq ucun siddete bas vurmagi gerekli goren devrimcilere oldugu qeder gozu qapali bir sekilde her cur yeniliye qarsi cixan neticede inqilabi herekatlara sebeb olan qati muhavizekarlara da menfi munasibet duymaga basladi Her seyden evvel yaxsi bir Avropali olmagi istemekle birlikde milletci ve vetenperver movqeyini de deyismedi Deyerini anlayan bir dostunun Fransadaki parlaq bir gelecek ucun Pyemontdan ayrilmasi teklifini bu sebebden redd etdi 1835 ci ilde seyahetinden geri dondukden sonra bir sira ticari girisim etdi ve neticede boyuk bir servet qazandi Ayrica yazilariyla da belli bir meshurluq qazandi Genc yaslarinda Kavurun portreti Siyasi kariyerasi1848 ci ile dogru Avropani buruyecek inqilabi bir firtinanin ilk cucertileri ozunu belli edince Kavurun siyasete duydugu maraq yeniden evvelki maraqlarini arxa plana atmaga basladi Kral Karl Albertin reformist qerarlarinin ve metbuata mueyyen bir azadliq tanimasindan sonra tam menada siyasete dondu 1847 ci ilde kralin Fovqelade Musafiri Kesare Balbo ile razilasaraq qisa muddetde radikal reformlarin bas mudafiecisi veziyyetine gelen II Risorgimento adli qezeti nesr etdirmeye basladi Bu qezetde konstitutsiyali kralliqdan ve Savoyya sulalesinin onderliyinde Italiya birliyinden teref oldu Iqtisadi sahedeki liberal fikirlerine baxmayaraq siyasi menada o daha cex muhavizekar idi Karl Albertin liberal bir konstitutsiya qebul etmesinde mueyyen bir rol oynadi II Risorgimentonun vasitesi ile Lombardiya ve Venesiyani elinde saxlayan Avstriyaya muharibe elan etmeyin tarixi mecburiyyet oldugunu yaymaga basladi Parlamente secildikden sonra merkezcilerle inqilabcilar arasinda orta bir yol izlediyinden hem sagin hem solun dusmenliyini qazandi Avstriyaya girilen muharibe Piyemontun eleyhine bir gelisme gosterince orduya konullu yazilmaga qerar verdi Amma III Qanunverici Meclise secildikden sonra itirilmis bir savasin davam etdirilmesini mudafie eden solun radikal qanadina qarsi cixaraq Avstriya ile sulh andlasmasinin ratikivikasiya ucun calismaga basladi 1848 ci ilin iyununda ara secimlerinde millet vekili secilince Kustoza meglubiyyetinin yaratdigi qarisiqliq ortaminda agil yolunu gostermeye calisdi Cehdleri bosa cixdi 1849 cu ilin yanvar seckilerinde meglub oldu Novara meglubiyyeti ve Karl Albertin taxtdan el cekmesinden sonra yeniden Turin millet vekili secildi Maliyye ve herbi movzularla bagli mubahiselerde derin bilgisiyle Marki Massimo Taparelli Azeglionun sag yonlu hgkumetini destekleyen coxluq millet vekilleri arasinda vacib bir yer aldi 1850 ci ilin oktyabrda Azeglio hokumetinin Kend Teserrufati ve Ticaret Nazirliyine getirildi ve qisa zamanda hokumetin en vacib ve tesirediciuzvu oldu Fransa Belcika ve Ingiltereyle edilen bir sira muqavileyle serbest ticaretin ola bildikce genislenmesini ucun serait yaratmaga calisdi Ayrica Piyemont ile boyuk dovletler arasinda bir iqtisadi maraqlar elaqesi yaradaraq Avstriyaya qarsi siyasi bir ittifaqin zeminini hazirlamaga basladi 1850 ci ilde Maliyye Nazirliyine getirildikden sonra merkez sag ile merkez sol arasinda bir ittifaq yaratmaga calisdi Belece Piyemontu dunyevilesdirmeye ve modernlesdirme siyasetini daha boyuk bir herekat serbestliyine catdira bilecek yeni bir coxluq yaratmaq isteyirdi Konnubio Evlilik olaraq adlandiriln bu ittifaq meclisdeki desteyini butunlukle itirmis olan Azeglionun istefasina sebeb oldu 1849 cu ilde Karl Albertin yerine kecen II Viktor Emanuel yeniden guclu bir Azeglio hokumeti qurma cehdlerinin neticesizliyi muqabilinde hokumet qurma yekisini Kamillo Kavura vermeye mecbur oldu Belece Kamillo Kavur bu tarixden etibaren olumunedek Italiyanin siyasi lideri oldu Bas nazirliyi1852 ci ilde II Viktor Emanuel terefinden bas nazirliye getirilince ozu merkez sag partiyasi ile Rattazzinni idare etdiyi merkez sol arasinda ittifaqa soykenen bir hokumet qurdu Hokumeti ortaya bir iqtisadi reform programi qoydu torpaqlarin menimsenilmesi ve suvarilmasi Piyemontun ticaretini inkisaf etdirme proteksionist ticaret Banko de Sedegnanin qurulmasi ve demiryollarininn artirilmasi Kavur eyni zamanda ordu islahati heyata kecirdi ve ordu yeniden teskil olundu Piyemont kilsesinin imtiyazlarini qaldiraraq ve monastrlarin mulkiyyetini musadire ederek kilsenin gucunu azaltmaga calisdi Bu siyaset kilseye qarsi olaraq bilindi ve kilse dairelerinin Kavura qarsi cixmasina sebeb oldu Kavur istefa verdi ancaq vezifesine yeniden dondu Italiyanin birliyini yaratmaq meqsedi ile ve Daniel Maninin qurdugu Societa Nazionale den istifade ederek yarimadada milli bir xanedanligin idare etdiyi tek kralliq olan Piyemont ile birleserek xarici isgaldan qurtulmaq ideyasini yaydi Piyemontun diger dovletlerden ferqi burada konstitutsiyali monarxiyanin olmasi hemcinin de kecirilen iqtisadi islahatlar neticesinde burada suretli iqtisadi inkisafin olmasi bu ideyanin daha suretle yayilmasina sebebe olurdu Diger terefden Avstriyaya qarsi muttefiq qazanmaq ucun Kavur Piyemontun Ingiltere ve Fransanin muttefiqi kimi Krim Savasina qatilmasina qerar verdi Kavur Sardiniya kralliginin Bas Naziri olarken 1850 ci il Krim muharibesi ve Paris sulh konfransiItaliya problemini Avropa dovletlerine catdirmaq ucun ilk serait Krim muharibesi zamani yarandi Bele ki Rusiya imperiyasinin Osmanlinin erazi butovluyune etdiyi hormetsizlikler hemcinin de onun bogazlara yiyelenmek siyaseti Fransa ve Ingiltere terefinden muqavimetle rastlasdi Piyemont krali II Viktor Emanuel Fransa ve Ingiltereye yardim haqqinda soz verdi Lakin Piyemontun Krim macerasi Kavurun nazirleri terefinden redd olundu Kavur iki yol arasinda qaldi ya muharibeye girme qerari vererek oz nazirleri terefinden istefa vermeye mecbur edilecek ya da muharibeye girmemek qerari vererek kral terefinden vezifesinden alinacaqdi Lakin Kavur hemiseki bacarigi ve ozuneinami neticesinde muharibeye girmek haqqinda oz nazirlerini razi sala bilir Bu muharibede Rusiya meglub edilir Avstriyanin bu muharibede biteref olmasi Piyemontu Fransa ve Ingiltere ile daha da yaxinlasdirir Bu uc dovletin tezyiqi olduqdan sonra Avstriya Rusiyaya ultimatum verir ve sulhe mecbur edir Sulh konfransi Parisde kecirilir Bgyuk dovletlerin yigincagina Kavurun seyleri neticesinde kisin Piyemont dovleti de devet olunur Kavur burada meshur avropa diplomatlari ile gorusler kecirir Nehayet razi sala bilir 1858 ci ilde Plombiers seherinde kecirilen gizli gorusde III Napaleonla Kavur raziliga gelirler Bele ki bu iki dovlet Avstriyani muharibeye baslamaga tehrik etmeli idiler Qazanilan qelebeden sonra ise Fransa Avropanin en boyuk dovleti olmali hemcinin Piyemont ona Savoyya ne Nissa seherlerini vermeli idi Fransa ise Lombardiyani Piyemonta vermeli idi 1859 cu ilin evvelleri ucun artiq bu gizli gorus haqqinda sayieler yayilmaga basladi Ingiltere ise qarisdi onun kompaniyasi ile Kavura qarsi sexsi ve siyasi tezyqler guclendi Kavur tam istefa verme merhelesinde iken Avstriya Kavurun buraxdigi sayieye inanaraq Piyemonta silahlanmani dayandirmasi haqqinda ultimatum verdi Eks halda ise muharibe ile hedeleyirdi Avstriyanin muharibe elan etmesinin ardinca Fransa da Avstriyaya muharibe elan etdi 1859 cu ilin iyun ayinda Avstriya qosunlari darmadagin edildi Bunun ardinca Avstriya qosunlari tam darmadagin edildiler Bu qelebeden sonra Orta Italiyada inqilabi herekat baslandi Bundan qorxuya dusen III Napaleon Avstriya imperatoru I Frans Iosifle Villafrankada sulh imzalandi Sulhe gore Lombardiya Piyemonta verildi Muharibe Toskana Modena ve Parma hersoqluqlarinda ve Po cayi ile Alp daglari arasinda Bolonyadan Kattolikaya qeder uzanan inqilabi herekarlara yol acdi Hersoqlar ve Papa numayendeleri qovuldu Ateskes Kavurun Alplardan Adriatike qeder butun Italiyani qurtarmaq yaninda ehemiyyetsiz qalan Lombardiyanin ele kecirilmesi xaricinde her seyi sual altinda qoyurdu Kavur Villafrankadaki ugursuzlugunun hirsini sanki kraldan cixirmis kimi istefa verdi Ancaq kralin tekidi ile yeniden 1860 ci ilde Bas Nazir oldu Bu zaman Kavur daha cox daxili hisselerde olan ve kesmis Piyemont hokmdarlarina mexsus hersoqluqlarin ilhaqi ile mesgul olmaga basladi Bunu ise yalniz Savoyya ve Nissanin Fransaya verilmesinden sonra munkun ola bilerdi Nissanin Fransaya verilmesi xalq qehremani ile Kavurun munasibetlerini gerginlesdirdi Piyemontun Alp daglari divarini elden cixarmasini yalniz Italiyanin daxiline ve Iki Siciliya Kralligina teref genislenme ile zerersizlesdirile bilerdi Amma qitenin sakitliyini tez tez pozdugu ucun Avropa diplomatiyasinin sevilmeyen adami veziyyetine dusen Kavur Ingiltereden destek almasa veziyyeti ele alacaq veziyyetde deyildi Kavurun el qolunun baglanmasindan yaranan sakitliyi Cuzeppe Haribaldi pozdu Meshur ile Siciliyaya cixan Haribaldi adadaki ve cenubdaki Burbon hakimiyyetini qelebesi ile devirdi Haribaldinin cesur herbi zeferleri Kavurun diplomatiyasini bir muddetlik ikinci plana atdi Daha da vacibi mulayim ve monarxist bir Italiya ile respublikaci bir Italiya arasindaki mubarizenni ilk cucertileri gorunmeye basladi Lakin Haribaldinin guzeste getmesi ve Kavurun diplomatiyasi neticesinde bu naraziliq aradan qaldirildi Avropadaki gozunde inqilabci herekatlari qarsisinda huququn ve duzenin III Napaleonun qarsisinda ise Haribaldinin hucumlarina qarsi Papaliq torpaqlarininin son parcasinin qoruyucusu vezifesini qazanan Kamillo Kavur Haribaldini dayandirmaq ve iki Italiyani birlesdirmek ucun Vittorio Emanuele komandanligi altinda bir ordunu Marche ve Umbriaya gonderdi 1861 ci ilin martinda Turinde Italiya kralliginin yaradildigi elan olundu Kamillo Kavur ise az muddet sonra vefat etdi IstinadlarMartin Henri 1859 C Benso Paris Beales amp Biagini The Risorgimento and the Unification of Italy p 108 Jonathan The Siege of Milano 2005EdebiyyatH Rovsen Yeni tarixden muhazireler kursu Baki Oxsford lugeti Kamillo Benso maddesi