Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II Karl (31 mart 1651, Heydelberq – 26 may 1685, Heydelberq) — Vittelsbax sülaləsindən 1680–1685-ci illərdə Pfals kürfürstü.
| II Karl | |
|---|---|
| alm. Karl II. von der Pfalz | |
 | |
| 28 avqust 1680 – 26 may 1685 | |
| Əvvəlki | I Karl Lüdviq |
| Sonrakı | Filipp Vilhelm |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 mart 1651 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 may 1685(34 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | kolleksiyaçı, rəhbər[d] |
| Atası | I Karl Lüdviq |
| Ailəsi | Vittelsbax sülaləsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlk illəri
Karl kürfürst I Karl Lüdviq (1617–1680) və Hessen landqrafı qızı Şarlotta (1627–1686) ilə evliliyindən doğulmuş böyük oğlu idi. Karlın kiçik bacısı daha sonra Orlean hersoqinası olan idi. Valideynlər pozulmuş nikahdan sonra ayrıldılar və Karlın anası yenidən Kasselə köçdü. Nəticədə Karl avtoritar atasının müşaiyəti altında anasız böyüdü. Atası ikinci evliliyini kasıblamış bir baron olan Kristof fon Deqenfeldin qızı Luiza ilə etdiyi üçün ondan olan övladları Pfals taxtına rəsmi varis kimi tanınmadılar.
Şahzadənin təhsilinə alimlər Samuel von Pufendorf və Ezekiel Spanheim cəlb olunmuşdu. Karl 1670-ci ildə İsveçrə və Fransaya səyahətə çıxdı. İsveçrədə Karl üzünü əbədi olaraq eybəcərləşdirən çiçək xəstəliyinə tutuldu. Karl çox dindar idi və 1672-ci ildə Symbola Christiana adlı bir kitabı "Philotheus" psevdonimi ilə nəşr etdirmişdi. Karlın atası ilə münasibətləri çətin idi. O, oğlunu Kreuznaxda istədiyi valilikdən imtina etmiş və hökumət işlərində iştirakını məhdudlaşdırmışdı.
Evliliyi
20 sentyabr 1671-ci ildə atasının təzyiqi və xalası vasitəçiliyi ilə, Danimarka-Norveç kralı qızı Vilhelmina Ernestina ilə Heydelberqdə evləndi. 7 iyul 1671-ci ildə Danimarka kralı tərəfindən ilə də təltif edildi. Evlilik uğursuz idi və uşaqsız nəticələnmişdi. Toy şənlikləri zamanı Karl toy gecəsində nə etməli olduğu barədə məsləhət almalı olmuşdu.
Hakimiyyəti
Fransızlar 1680-ci ildə Qermershaymı viran etdikdə, Karl XIV Lüdovikə qarşı kömək almaq üçün atası tərəfindən İngiltərə kralı II Çarlzın sarayına göndərildi. Karl bu məqsədinə nail ola bilmədisə də əvəzində Bant ordeninə qəbul edildi və Oksford Universitetində tibb elmləri doktoru oldu. Karlın atası İngiltərəyə səfəri zamanı öldü və 1680-ci ildə kürfürstlüyə yüksəldi və Müqəddəs Roma İmperiyasının simvolik "baş xəzinədarı" kimi təyin edildi.
Karlın qısa çəkmiş kürfürstlüyü əlamətdar olmadı. O, özünün etibarlı və keçmiş tərbiyəçisi Pol Haçenberqi dövlət vəzifəsinə yararsız olmağına baxmayaraq baş nazir təyin etmiş, ögey qardaşlarını (ataları onlara Pfals rauqrafları titulunu vermişdi) xüsusən də təkcə onun atasının sevimlisi olan Karl Lüdviqlə arasını çox pisləşdirmişdi. Anasını Kasseldən geri gətirmiş, onun böyük borclarını ödəmişdi. Karl zəif və utancaq bir təbiətə malik idi, bu da öz növbəsində ailədəki uşaqlıq təcrübələri, hər şeydən əvvəl davakar anası ilə dominant atası arasındakı mübahisələrdən qaynaqlanırdı. O, hərbi həyata səthi həvəs göstərdi və sərt bir Kalvinist həyat tərzi yaşadı. Buna görə də vətənlərindən qovulmuş kalvinistlərə Pfalsa köçməyə icazə verdi. O, Haçenberqin ölümündən sonra yüksək səviyyəli nazir olan saray keşişi İohann Lüdviq Lanqhannsdan təsirlənərək həyat yoldaşının da inandığı lüterançılığı sıxışdırdı.
Böyük sarayların, ovçuluq və teatra həvəsin, eləcə də hərbi xərclərin səbəb olduğu dövlət büdcəsində artan maliyyə çətinlikləri artıq vergi artımı ilə tənzimlənə bilməzdi. 1682-ci ildə Qermershaym mülkünü iyirmi il müddətinə Fransaya icarəyə verdi. O, mühasirələrlə, gəmilərlə və s. ilə bahalı səhnələnmiş istehzalı döyüşləri izləməyi sevirdi və atasının uzun illər ərzində topladığı xəzinəni bir neçə il ərzində israf etdi.
Ölümü
Karl 1685-ci ildə Heydelberqdə vəfat etdi. O, Vittelsbax sülaləsinin protestant olan Pfals-Zimmern qolundan sonuncu kürfürst idi, onun varisi Filipp Vilhelm katolik qolu olan Pfals-Noyburqdan idi. Hər iki xətt Pfals-Çvaybrükgen hersoqu nəslindən gəlirdi. Ölümündən öncə Karl Pfalsda dini məsələ ilə bağlı varisi ilə kompromis əldə edə bilsə də o, bacısı Orlean hersoqinasının miras iddiaları ilə bağlı hadisələrin sonrakı gedişatında Doqquzillik müharibənin başlanmasının qarşısını ala bilmədi.
İstinadlar
- RKDartists (nid.).
- Lundy D. R. Karl II Kurfürst von der Pfalz // The Peerage (ing.).
- Deutsche Nationalbibliothek Record #102440174 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- : Große Damen des Barock. Fischer-TB.-Verlag, Frankfurt am Main 1996, S. 169.
Ədəbiyyat
- Arthur Kleinschmidt: Karl II. (Kurfürst von der Pfalz). Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 15, Duncker & Humblot, Leipzig 1882, S. 324–326.
- Peter Fuchs: Karl II. (Kurfürst von der Pfalz). Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 11, Duncker & Humblot, Berlin 1977, ISBN 3-428-00192-3, S. 249 f. (Rəqəmsallaşdırılmış).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Karl 31 mart 1651 Heydelberq 26 may 1685 Heydelberq Vittelsbax sulalesinden 1680 1685 ci illerde Pfals kurfurstu II Karlalm Karl II von der Pfalz Pfals kurfurstu28 avqust 1680 26 may 1685EvvelkiI Karl LudviqSonrakiFilipp VilhelmSexsi melumatlarDogum tarixi 31 mart 1651 1651 03 31 Dogum yeri Heydelberq Pfals kurfurstluyuVefat tarixi 26 may 1685 1685 05 26 34 yasinda Vefat yeri Heydelberq Pfals kurfurstluyuDefn yeri Muqeddes Ruh kilsesiFealiyyeti kolleksiyaci rehber d Atasi I Karl LudviqAilesi Vittelsbax sulalesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarIlk illeriKarl kurfurst I Karl Ludviq 1617 1680 ve Hessen landqrafi qizi Sarlotta 1627 1686 ile evliliyinden dogulmus boyuk oglu idi Karlin kicik bacisi daha sonra Orlean hersoqinasi olan idi Valideynler pozulmus nikahdan sonra ayrildilar ve Karlin anasi yeniden Kassele kocdu Neticede Karl avtoritar atasinin musaiyeti altinda anasiz boyudu Atasi ikinci evliliyini kasiblamis bir baron olan Kristof fon Deqenfeldin qizi Luiza ile etdiyi ucun ondan olan ovladlari Pfals taxtina resmi varis kimi taninmadilar Sahzadenin tehsiline alimler Samuel von Pufendorf ve Ezekiel Spanheim celb olunmusdu Karl 1670 ci ilde Isvecre ve Fransaya seyahete cixdi Isvecrede Karl uzunu ebedi olaraq eybecerlesdiren cicek xesteliyine tutuldu Karl cox dindar idi ve 1672 ci ilde Symbola Christiana adli bir kitabi Philotheus psevdonimi ile nesr etdirmisdi Karlin atasi ile munasibetleri cetin idi O oglunu Kreuznaxda istediyi valilikden imtina etmis ve hokumet islerinde istirakini mehdudlasdirmisdi Evliliyi20 sentyabr 1671 ci ilde atasinin tezyiqi ve xalasi vasiteciliyi ile Danimarka Norvec krali qizi Vilhelmina Ernestina ile Heydelberqde evlendi 7 iyul 1671 ci ilde Danimarka krali terefinden ile de teltif edildi Evlilik ugursuz idi ve usaqsiz neticelenmisdi Toy senlikleri zamani Karl toy gecesinde ne etmeli oldugu barede meslehet almali olmusdu HakimiyyetiFransizlar 1680 ci ilde Qermershaymi viran etdikde Karl XIV Ludovike qarsi komek almaq ucun atasi terefinden Ingiltere krali II Carlzin sarayina gonderildi Karl bu meqsedine nail ola bilmedise de evezinde Bant ordenine qebul edildi ve Oksford Universitetinde tibb elmleri doktoru oldu Karlin atasi Ingiltereye seferi zamani oldu ve 1680 ci ilde kurfurstluye yukseldi ve Muqeddes Roma Imperiyasinin simvolik bas xezinedari kimi teyin edildi Karlin qisa cekmis kurfurstluyu elametdar olmadi O ozunun etibarli ve kecmis terbiyecisi Pol Hacenberqi dovlet vezifesine yararsiz olmagina baxmayaraq bas nazir teyin etmis ogey qardaslarini atalari onlara Pfals rauqraflari titulunu vermisdi xususen de tekce onun atasinin sevimlisi olan Karl Ludviqle arasini cox pislesdirmisdi Anasini Kasselden geri getirmis onun boyuk borclarini odemisdi Karl zeif ve utancaq bir tebiete malik idi bu da oz novbesinde ailedeki usaqliq tecrubeleri her seyden evvel davakar anasi ile dominant atasi arasindaki mubahiselerden qaynaqlanirdi O herbi heyata sethi heves gosterdi ve sert bir Kalvinist heyat terzi yasadi Buna gore de vetenlerinden qovulmus kalvinistlere Pfalsa kocmeye icaze verdi O Hacenberqin olumunden sonra yuksek seviyyeli nazir olan saray kesisi Iohann Ludviq Lanqhannsdan tesirlenerek heyat yoldasinin da inandigi luteranciligi sixisdirdi Boyuk saraylarin ovculuq ve teatra hevesin elece de herbi xerclerin sebeb oldugu dovlet budcesinde artan maliyye cetinlikleri artiq vergi artimi ile tenzimlene bilmezdi 1682 ci ilde Qermershaym mulkunu iyirmi il muddetine Fransaya icareye verdi O muhasirelerle gemilerle ve s ile bahali sehnelenmis istehzali doyusleri izlemeyi sevirdi ve atasinin uzun iller erzinde topladigi xezineni bir nece il erzinde israf etdi OlumuKarl 1685 ci ilde Heydelberqde vefat etdi O Vittelsbax sulalesinin protestant olan Pfals Zimmern qolundan sonuncu kurfurst idi onun varisi Filipp Vilhelm katolik qolu olan Pfals Noyburqdan idi Her iki xett Pfals Cvaybrukgen hersoqu neslinden gelirdi Olumunden once Karl Pfalsda dini mesele ile bagli varisi ile kompromis elde ede bilse de o bacisi Orlean hersoqinasinin miras iddialari ile bagli hadiselerin sonraki gedisatinda Doqquzillik muharibenin baslanmasinin qarsisini ala bilmedi IstinadlarRKDartists nid Lundy D R Karl II Kurfurst von der Pfalz The Peerage ing Deutsche Nationalbibliothek Record 102440174 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Grosse Damen des Barock Fischer TB Verlag Frankfurt am Main 1996 S 169 EdebiyyatArthur Kleinschmidt Karl II Kurfurst von der Pfalz Allgemeine Deutsche Biographie ADB Band 15 Duncker amp Humblot Leipzig 1882 S 324 326 Peter Fuchs Karl II Kurfurst von der Pfalz Neue Deutsche Biographie NDB Band 11 Duncker amp Humblot Berlin 1977 ISBN 3 428 00192 3 S 249 f Reqemsallasdirilmis