Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Doqquzillik müharibə (1688–1697), Böyük İttifaq müharibəsi; Auqsburq liqası müharibəsi; Pfals varisliyi uğrunda müharibə; İngiltərə varisliyi uğrunda müharibə, və Kral Vilyamın müharibəsi Fransa və əsasən Müqəddəs Roma İmperiyası, Yeddi Birləşmiş Əyalət Respublikası, İngiltərə, İspaniya, Savoyya, İsveç və Portuqaliyanın daxil olduğu Avropa koalisiyası arasındakı hərbi münaqişə idi. Bu müharibə Avropada və ətraf dənizlərdə, Şimali Amerikada və Hindistanda keçdiyi üçün bəzən ilk qlobal müharibə hesab olunur.
| Doqquzillik müharibə | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Tarix | 27 sentyabr 1688 - 20 sentyabr 1697 (8 il, 11 ay, 3 həftə və 3 gün) | ||
| Yeri |
| ||
| Nəticəsi | |||
| Ərazi dəyişikliyi |
| ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| Ümumi itkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Fransa kralı XIV Lüdovik 1678-ci ildə Fransa-Niderland müharibəsindən Avropanın ən güclü monarxı, orduları çoxsaylı hərbi qələbələr qazanmış mütləq hökmdar kimi çıxmışdı. Təcavüz, ilhaq və kvazi-qanuni vasitələrin birləşməsindən istifadə edərək, XIV Lüdovik Fransanın sərhədlərini sabitləşdirmək və gücləndirmək üçün əldə etdiyi nailiyyətləri genişləndirməyə başladı və qısa (1683–1684) ilə nəticələndi. Ratisbon barışığı Fransanın yeni sərhədlərinə iyirmi il zəmanət verdi, lakin XIV Lüdovikin sonrakı hərəkətləri, xüsusən də 1685-ci ildə onun Fontenblo fərmanı (Nant fərmanının ləğvi) onun siyasi üstünlüyünün pisləşməsinə səbəb oldu və xüsusilə Avropanın protestant dövlətləri arasında narahatlıq doğurdu. XIV Lüdovikin 1688-ci ilin sentyabrında Reyn çayını keçmək qərarı onun təsirini genişləndirmək və Müqəddəs Roma İmperiyasına onun ərazi və sülalə iddialarını qəbul etməsinə təzyiq etmək məqsədi daşıyırdı. Bununla belə, Müqəddəs Roma imperatoru I Leopold və alman knyazları müqavimət göstərməyə qərar verdilər. Yeddi Birləşmiş Əyalət Respublikası və III Vilyam Niderland və İngiltərəni Fransaya qarşı gətirdilər və tezliklə digər dövlətlər də onlara qoşuldular, bu da indi Fransız kralının ambisiyalarını məhdudlaşdırmağa yönəlmiş güclü bir koalisiya ilə üzləşməsi demək idi.
Əsas döyüşlər , Reynland, Savoyya hersoqluğu və Kataloniya sərhədləri ətrafında baş verib. Döyüşlərə ümumiyyətlə XIV Lüdovikin orduları üstünlük edirdi, lakin 1696-cı ilə qədər ölkəsi iqtisadi böhranın məngənəsində idi. Dəniz Gücləri (İngiltərə və Niderland Respublikası) də maliyyə cəhətdən tükənmişdi və Savoyya ittifaqdan çıxdıqda, bütün tərəflər sülhü müzakirə etməyə can atırdılar. Risvik sülhünün şərtlərinə görə, XIV Lüdovik bütün Elzas ərazisini özündə saxladı, lakin bunun müqabilində Lotaringiyanı qaytarmalı və Reynin sağ sahilindəki qazanclardan imtina etməli oldu. XIV Lüdovik III Vilyamı da İngiltərənin qanuni kralı kimi tanıdı, hollandlar isə sərhədlərinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün İspaniya Niderlandında baryer qala sistemi aldılar.
Sülh qısamüddətli olacaqdı. İspaniyanın xəstə və uşaqsız kralı II Karlın ölümü yaxınlaşması ilə İspan İmperiyasının mirası ilə bağlı yeni mübahisə tezliklə XIV Lüdovik və Böyük ittifaqı İspan varisliyi müharibəsinə aparıb çıxardı.
İstinadlar
- Levy, Jack S (1983). War in the Modern Great Power System: 1495 to 1975. University Press of Kentucky. Page 90.
- Childs, John (1991) The Nine Years' War and the British Army. Manchester University Press. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Doqquzillik muharibe 1688 1697 Boyuk Ittifaq muharibesi Auqsburq liqasi muharibesi Pfals varisliyi ugrunda muharibe Ingiltere varisliyi ugrunda muharibe ve Kral Vilyamin muharibesi Fransa ve esasen Muqeddes Roma Imperiyasi Yeddi Birlesmis Eyalet Respublikasi Ingiltere Ispaniya Savoyya Isvec ve Portuqaliyanin daxil oldugu Avropa koalisiyasi arasindaki herbi munaqise idi Bu muharibe Avropada ve etraf denizlerde Simali Amerikada ve Hindistanda kecdiyi ucun bezen ilk qlobal muharibe hesab olunur Doqquzillik muharibeTarix 27 sentyabr 1688 20 sentyabr 1697 8 il 11 ay 3 hefte ve 3 gun Yeri AvropaIrlandiya kralligi d Simali AmerikaCenubi AmerikaAsiyaNeticesiErazi deyisikliyi Fransa Elzas bolgesini Strasburq daxil olmaqla saxlayir ve Akadiya ile Pondiserini geri alir Fraybuq Breysax ve Filippsburq seherleri Muqeddes Roma Imperiyasina qaytarildiKataloniya ve Mons Luksemburq ve baryer qalalari Ispaniyaya qaytarilir Isgal altinda olan Leopold Josefe qaytarilirIII Vilyam Ingiltere krali olaraq tanindiMunaqise terefleri Muqeddes Roma imperiyasi Niderland Ingiltere Sotlandiya Ispaniya Portuqaliya Sardiniya Isvec FransaTereflerin quvvesi102000 Niderland 87440 Ingiltere 127410 Muqeddes Roma imperiyasi 362000Umumi itkiler680000 herbci Vikianbarda elaqeli mediafayllar Fransa krali XIV Ludovik 1678 ci ilde Fransa Niderland muharibesinden Avropanin en guclu monarxi ordulari coxsayli herbi qelebeler qazanmis mutleq hokmdar kimi cixmisdi Tecavuz ilhaq ve kvazi qanuni vasitelerin birlesmesinden istifade ederek XIV Ludovik Fransanin serhedlerini sabitlesdirmek ve guclendirmek ucun elde etdiyi nailiyyetleri genislendirmeye basladi ve qisa 1683 1684 ile neticelendi Ratisbon barisigi Fransanin yeni serhedlerine iyirmi il zemanet verdi lakin XIV Ludovikin sonraki hereketleri xususen de 1685 ci ilde onun Fontenblo fermani Nant fermaninin legvi onun siyasi ustunluyunun pislesmesine sebeb oldu ve xususile Avropanin protestant dovletleri arasinda narahatliq dogurdu XIV Ludovikin 1688 ci ilin sentyabrinda Reyn cayini kecmek qerari onun tesirini genislendirmek ve Muqeddes Roma Imperiyasina onun erazi ve sulale iddialarini qebul etmesine tezyiq etmek meqsedi dasiyirdi Bununla bele Muqeddes Roma imperatoru I Leopold ve alman knyazlari muqavimet gostermeye qerar verdiler Yeddi Birlesmis Eyalet Respublikasi ve III Vilyam Niderland ve Ingiltereni Fransaya qarsi getirdiler ve tezlikle diger dovletler de onlara qosuldular bu da indi Fransiz kralinin ambisiyalarini mehdudlasdirmaga yonelmis guclu bir koalisiya ile uzlesmesi demek idi Esas doyusler Reynland Savoyya hersoqlugu ve Kataloniya serhedleri etrafinda bas verib Doyuslere umumiyyetle XIV Ludovikin ordulari ustunluk edirdi lakin 1696 ci ile qeder olkesi iqtisadi bohranin mengenesinde idi Deniz Gucleri Ingiltere ve Niderland Respublikasi de maliyye cehetden tukenmisdi ve Savoyya ittifaqdan cixdiqda butun terefler sulhu muzakire etmeye can atirdilar Risvik sulhunun sertlerine gore XIV Ludovik butun Elzas erazisini ozunde saxladi lakin bunun muqabilinde Lotaringiyani qaytarmali ve Reynin sag sahilindeki qazanclardan imtina etmeli oldu XIV Ludovik III Vilyami da Ingilterenin qanuni krali kimi tanidi hollandlar ise serhedlerinin tehlukesizliyini temin etmek ucun Ispaniya Niderlandinda baryer qala sistemi aldilar Sulh qisamuddetli olacaqdi Ispaniyanin xeste ve usaqsiz krali II Karlin olumu yaxinlasmasi ile Ispan Imperiyasinin mirasi ile bagli yeni mubahise tezlikle XIV Ludovik ve Boyuk ittifaqi Ispan varisliyi muharibesine aparib cixardi IstinadlarLevy Jack S 1983 War in the Modern Great Power System 1495 to 1975 University Press of Kentucky Page 90 Childs John 1991 The Nine Years War and the British Army Manchester University Press ISBN 0719034612