Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hiraqa Qennay (平賀 源内, 1728[…], Şido[d] – 24 yanvar 1780, Tenma-ço həbsxanası[d], Tokio) – Edo dövründə yaşamış Yaponiya polimatı. O, təbiətşünas, farmakoloq, , həkim, ixtiraçı, yazıçı, dulusçu və rəssam kimi tanınmışdır. Samuray ailəsində doğulsa da, özünü elmə və incəsənətə həsr etməyə qərar vermiş, ronin olmuşdur.
| Hiraqa Qennay | |
|---|---|
| yap. 平賀源内 | |
 | |
| Doğum tarixi | 1728[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 24 yanvar 1780 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | Tetanus |
| Fəaliyyəti | yazıçı, həkim, botanik, ixtiraçı, esseist, təbib |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təxəllüsləri
Qennay həyatı boyunca müxtəlif təxəllüslərlə tanınmışdır.Təbiətşünaslıq və rəssamlıqla məşğul olarkən Kyukey ("Göyərçin dərəsi"), yazıçılıqla məşğul olarkən isə Furay Sancin ("Külək sürən") və Tenciku Ronin ("Xaricdən gələn ronin") təxəllüslərindən istifadə etmişdir. əsərlərini isə Fukuuçi Kiqay təxəllüsü ilə imzalamışdır. İstifadə etdiyi digər təxəllüslərə Kuvazu Hinraku ("Heç nə yemədən yoxsulluğun dadını çıxarmaq") və Hinka Zeninay ("Kasıb ev, pul yoxdur") aiddir.
Qennayın istifadə etdiyi təxəllüslər özünə tərif, istehza, hikkə, qayğısızlıq kimi xüsusiyyətlər daşıyır.
Həyatı
1728–1763
Hiraqa Qennay 1728-ci ildə doğulmuşdur. Atası aşağı rütbəli samuray idi. Ailəsinin başçısı olduqdan sonra soyadını Hiraqa olaraq dəyişmişdir. O, erkən yaşlardan etibarən bacarıqlarını nümayiş etdirməyə başlamış və daymyo bitki bağında işləmişdir.
1752-ci ildə han tərəfindən bir illik təhsil üçün Naqasakiyə göndərilmişdir. Qennay Naqasakidə yeni ideyalarla tanış olduqdan sonra rəsmi postunu tərk etmək qərarına gəlmiş və 1754-cü ildə Takamatsuya qayıdanda ailə başçısı statusunu kiçik bacısının ərinə ötürmüşdür. 1763-cü ildə Takamatsu hanı ilə münasibətlərini tamamilə kəsmiş və ronin olmuşdur.
Qennay Osaka şəhərinə gedərək təhsili almışdır. 1757-ci ildə isə şəhərinə getmiş, herbaloq və dövlət həkimi şagirdi olmuşdur.Nakaqava Cunan eyni məktəbdə olduğu üçün onun vasitəsilə ilə tanış olmuşdur. Qennay Tamuranı razı salaraq – təbiətşünaslar simpoziumuna dəstək verməsinə nail olmuşdur. Bu yakuhin-enin məqsədi yeni və qeyri-adi məhsulları dəyərləndirmək idi. Qennayın başçılığı altında 1762-ci ilə qədər 5 belə görüş baş tutmuşdur. Yaponiyanın müxtəlif yerlərindən olan herbaloqlar və digər sahə alimləri ümumilikdə 1300 heyvan, bitki və mineral növü təqdim etmişdirlər. Qennay onların arasından 360 növünü seçmiş və əsas əsəri olan "Müxtəlif materialların klassifikasiyası" əsərində hər biri haqqında detallı açıqlamalar vermişdir. Əsər 1763-cü ildə nəşr olunmuşdur.
1763–1780
1763-cü ildə Qennay iki satirik roman nəşr etdirmişdir: "Köksüz otlar" və "Şikodenin qəhrəman tarixi". Bu dövrdən etibarən Qennay janrının yazıçısı kimi tanınmağa başlamışdır. Onun təcrübə və istehsal artırma sahəsindəki fəaliyyətləri tərəfindən dəstəklənmişdir. Tanumanın dəstəyi ilə Qennay 1770–72-ci illərdə ikinci dəfə Naqasakiyə səyahət etmişdir. Bu dövrdə asbest parça (kakanfu) istehsal etmiş, termometrlər hazırlamış, holland üslubunda dulusçuluqla məşğul olmuş və mineral ehtiyatlar üçün axtarışlar aparmışdır. O, yun istehsalı və Qərb rəssamlığı ilə də maraqlanmışdır. Bir neçə müəllifi olmuş, "Yaquçi bərəsində möcüzə" adlı əsəri 1770-ci ildə səhnələşdirilmişdir.
Qennay 1773-cü ildə yerləşən bir mis mədənini yenidən açmaq üçün cəhd etsə də, uğursuz olmuşdur. Lakin Akitada olanda Odano Naotake ilə tanış olmuş, onu Qərb rəssamlığı ilə tanış edərək qurulmasında rol oynamışdır. 1774-cü ildə Çiçibu dəmir mədəninin tədqiqində də uğursuz olmuşdur. Bu uğursuzluqlar onu ümidsizliyə və qəzəbə sövq etmişdir.Elektrik sahəsindəki uğurları da onun psixoloji vəziyyətini yaxşılaşdırmamışdır.
1777-ci ildə "Küləyi sındırmaq traktatı" adlı avtobioqrafik memuarını tamamlamışdır. 1779-cu ildə psixoloji vəziyyəti daha da pisləşmiş, şagirdlərindən birini qılıncla öldürmüşdür. 1780-ci ildə həbsxanada ölmüşdür.
Qeydlər
- Hazırda Kaqava prefekturası.
- Orijinal adı "Butsurui hinşitsu".
- Orijinal adı "Nenaşi qusa".
- Orijinal adı "Furyu Şikoden den".
- Orijinal adı "Şinrey Yaquçi no vataşi".
- Orijinal adı "Hohiron".
İstinadlar
- Hiraga Gennai // Union List of Artist Names (ing.).
- Bibliothèque nationale de France Gen'nai Hiraga // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Kodansha Encyclopedia of Japan
Ədəbiyyat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hiraqa Qennay 平賀 源内 1728 Sido d 24 yanvar 1780 Tenma co hebsxanasi d Tokio Edo dovrunde yasamis Yaponiya polimati O tebietsunas farmakoloq hekim ixtiraci yazici duluscu ve ressam kimi taninmisdir Samuray ailesinde dogulsa da ozunu elme ve incesenete hesr etmeye qerar vermis ronin olmusdur Hiraqa Qennayyap 平賀源内Dogum tarixi 1728 Dogum yeri Sido d Vefat tarixi 24 yanvar 1780 1780 01 24 Vefat yeri Tenma co hebsxanasi d Nihonbasi Kodenmaco d Cuo Tokio YaponiyaVefat sebebi TetanusFealiyyeti yazici hekim botanik ixtiraci esseist tebib Vikianbarda elaqeli mediafayllarTexellusleriQennay heyati boyunca muxtelif texelluslerle taninmisdir Tebietsunasliq ve ressamliqla mesgul olarken Kyukey Goyercin deresi yaziciliqla mesgul olarken ise Furay Sancin Kulek suren ve Tenciku Ronin Xaricden gelen ronin texelluslerinden istifade etmisdir eserlerini ise Fukuuci Kiqay texellusu ile imzalamisdir Istifade etdiyi diger texelluslere Kuvazu Hinraku Hec ne yemeden yoxsullugun dadini cixarmaq ve Hinka Zeninay Kasib ev pul yoxdur aiddir Qennayin istifade etdiyi texellusler ozune terif istehza hikke qaygisizliq kimi xususiyyetler dasiyir Heyati1728 1763 Hiraqa Qennay 1728 ci ilde dogulmusdur Atasi asagi rutbeli samuray idi Ailesinin bascisi olduqdan sonra soyadini Hiraqa olaraq deyismisdir O erken yaslardan etibaren bacariqlarini numayis etdirmeye baslamis ve daymyo bitki baginda islemisdir 1752 ci ilde han terefinden bir illik tehsil ucun Naqasakiye gonderilmisdir Qennay Naqasakide yeni ideyalarla tanis olduqdan sonra resmi postunu terk etmek qerarina gelmis ve 1754 cu ilde Takamatsuya qayidanda aile bascisi statusunu kicik bacisinin erine oturmusdur 1763 cu ilde Takamatsu hani ile munasibetlerini tamamile kesmis ve ronin olmusdur Qennay Osaka seherine gederek tehsili almisdir 1757 ci ilde ise seherine getmis herbaloq ve dovlet hekimi sagirdi olmusdur Nakaqava Cunan eyni mektebde oldugu ucun onun vasitesile ile tanis olmusdur Qennay Tamurani razi salaraq tebietsunaslar simpoziumuna destek vermesine nail olmusdur Bu yakuhin enin meqsedi yeni ve qeyri adi mehsullari deyerlendirmek idi Qennayin basciligi altinda 1762 ci ile qeder 5 bele gorus bas tutmusdur Yaponiyanin muxtelif yerlerinden olan herbaloqlar ve diger sahe alimleri umumilikde 1300 heyvan bitki ve mineral novu teqdim etmisdirler Qennay onlarin arasindan 360 novunu secmis ve esas eseri olan Muxtelif materiallarin klassifikasiyasi eserinde her biri haqqinda detalli aciqlamalar vermisdir Eser 1763 cu ilde nesr olunmusdur Qennay terefinden ixtira edilmis adli cihaz 1763 1780 1763 cu ilde Qennay iki satirik roman nesr etdirmisdir Koksuz otlar ve Sikodenin qehreman tarixi Bu dovrden etibaren Qennay janrinin yazicisi kimi taninmaga baslamisdir Onun tecrube ve istehsal artirma sahesindeki fealiyyetleri terefinden desteklenmisdir Tanumanin desteyi ile Qennay 1770 72 ci illerde ikinci defe Naqasakiye seyahet etmisdir Bu dovrde asbest parca kakanfu istehsal etmis termometrler hazirlamis holland uslubunda dulusculuqla mesgul olmus ve mineral ehtiyatlar ucun axtarislar aparmisdir O yun istehsali ve Qerb ressamligi ile de maraqlanmisdir Bir nece muellifi olmus Yaquci beresinde mocuze adli eseri 1770 ci ilde sehnelesdirilmisdir Qennay 1773 cu ilde yerlesen bir mis medenini yeniden acmaq ucun cehd etse de ugursuz olmusdur Lakin Akitada olanda Odano Naotake ile tanis olmus onu Qerb ressamligi ile tanis ederek qurulmasinda rol oynamisdir 1774 cu ilde Cicibu demir medeninin tedqiqinde de ugursuz olmusdur Bu ugursuzluqlar onu umidsizliye ve qezebe sovq etmisdir Elektrik sahesindeki ugurlari da onun psixoloji veziyyetini yaxsilasdirmamisdir 1777 ci ilde Kuleyi sindirmaq traktati adli avtobioqrafik memuarini tamamlamisdir 1779 cu ilde psixoloji veziyyeti daha da pislesmis sagirdlerinden birini qilincla oldurmusdur 1780 ci ilde hebsxanada olmusdur QeydlerHazirda Kaqava prefekturasi Orijinal adi Butsurui hinsitsu Orijinal adi Nenasi qusa Orijinal adi Furyu Sikoden den Orijinal adi Sinrey Yaquci no vatasi Orijinal adi Hohiron IstinadlarHiraga Gennai Union List of Artist Names ing Bibliotheque nationale de France Gen nai Hiraga BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Kodansha Encyclopedia of JapanEdebiyyatKodansha Encyclopedia of Japan ingilisce III cild G I Tokio Kodansha 1983 seh 142 ISBN 0 87011 623 1 Istifade tarixi 7 avqust 2022