Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Heysəm ibn Xalid – Ərəb Xilafətinin Ərməniyyə və Azərbaycanda valisi, Azərbaycanda Şirvanşahlar dövlətinin banisi, müstəqil Şirvanşah tiltulu daşıyan ilk hökmdar.
| Heysəm ibn Xalid | |
|---|---|
Şirvanşahlar Dövlətinin I hökmdarı | |
| 861 – | |
| Əvvəlki | Məhəmməd ibn Xalid |
| Sonrakı | Məhəmməd ibn Heysəm |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | Bərdə |
| Atası | Xalidin ibn Yezid |
| Uşağı | |
| Ailəsi | Məzyədilər |
Fəaliyyəti
Üç dəfə Azərbaycan, Arran və Ərməniyyə hakimi təyin olunmuş Məhəmməd ibn Xalidin dövründə onun qardaşı Heysəm ibn Xalid Şirvanın hakimi idi, Məhəmməd özü isə Gəncədə hakimlik edirdi. H.247 (861)-ci ildə xəlifə Mütəvəkkil öldürüldükdən sonra Xilafətdə baş vermiş iğtişaşdan istifadə edən Heysəm özünü müstəqil elan etdi. O, təkhakimiyyətliliyə nail oldu və Şirvanşah titulunu qəbul etdi. Ehtimal ki, Heysəm ərəblərin təyin etdiyi Şirvanşahın hakimiyyətinə son qoymuşdur. Beləliklə, Heysəm ibn Xalid Şirvanın Şirvanşah titulu daşıyan ərəb mənşəli Məzyədilər sülaləsindən ilk müsəlman hakimdir. Həmin vaxtdan etibarən V.F.Minorskinin qeyd etdiyi kimi, "...Yəzidilər sülaləsinin tarixi öz xarakterini dəyişir: onun əvvəllər Bağdaddan əmir vəzifəsinə təyin edilən nümayəndələri indi öz iqta torpaqlarında irsi vassallara çevrilirlər..." Şirvanda sonralar baş verən hadisələr Məzyədi Şirvanşahlar dövlətinin tarixinə dair son dərəcə qiymətli mənbə olan "Tarix-i əl-Bab"da işıqlandırılır. Mənbələrdə Heysəm haqqında məlumat çox cüzidir. Onun Sərirdə "kafirlərlə" vuruşduğu xəbər verilir. Heysəmin ölüm ili məlum deyil. Görünür, o, az müddət hakimiyyət sürmüşdür.
"Tarix-i əl-Bab"a görə Məhəmməd ibn Xalid Gəncənin əsasını qoyan, yəni Arran şəhərlərindən birinin hakimi olmuşdur. Onun qardaşı Heysəm ibn Xalid həmin vaxt Şirvanın hakimi idi və müstəqillik qazanaraq, Şirvanşah titulu qəbul etmişdi. "Tarix-i əl- Bab"da sonra deyilir:
"...Heysəm ibn Xalid Şirvanda müstəqillik əldə edəndə onun qardaşı də Layzanda müstəqillik qazandı. Heysəm Şirvanşah, onun qardaşı Yəzid isə Layzanşah adlanırdı".
İstinadlar
- Qafar CƏBİYEV. "Lahıc: tarixə hörmət, gələcəyə təminat". Xalq qəzeti. 2017-10-13. 2021-09-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-05-18.
- Mинopcкий, c.47 Дopн. Oпыт иcтopии, c.542-544
- B. B – Бар-тoльд. Шиpвaншax. Coч., т.II, ч.l. M., 1965, c.875.
- Mинopcкий, c.82
- S. Aşurbəyli – Şirvanşahlar dövləti, IV nəşri, Bakı, 2007, səh 87
- S. Aşurbəyli – Şirvanşahlar dövləti, IV nəşri, Bakı, 2007, səh 90
Həmçinin bax
| SƏLƏF Məhəmməd ibn Xalid |  | Heysəm ibn Xalid Məzyədilər | | XƏLƏF Məhəmməd ibn Heysəm |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Heysem ibn Xalid Ereb Xilafetinin Ermeniyye ve Azerbaycanda valisi Azerbaycanda Sirvansahlar dovletinin banisi musteqil Sirvansah tiltulu dasiyan ilk hokmdar Heysem ibn XalidSirvansahlar Dovletinin I hokmdari861 EvvelkiMehemmed ibn XalidSonrakiMehemmed ibn HeysemSexsi melumatlarDogum yeri BerdeAtasi Xalidin ibn YezidUsagi Mehemmed ibn HeysemAilesi MezyedilerFealiyyetiUc defe Azerbaycan Arran ve Ermeniyye hakimi teyin olunmus Mehemmed ibn Xalidin dovrunde onun qardasi Heysem ibn Xalid Sirvanin hakimi idi Mehemmed ozu ise Gencede hakimlik edirdi H 247 861 ci ilde xelife Mutevekkil olduruldukden sonra Xilafetde bas vermis igtisasdan istifade eden Heysem ozunu musteqil elan etdi O tekhakimiyyetliliye nail oldu ve Sirvansah titulunu qebul etdi Ehtimal ki Heysem ereblerin teyin etdiyi Sirvansahin hakimiyyetine son qoymusdur Belelikle Heysem ibn Xalid Sirvanin Sirvansah titulu dasiyan ereb menseli Mezyediler sulalesinden ilk muselman hakimdir Hemin vaxtdan etibaren V F Minorskinin qeyd etdiyi kimi Yezidiler sulalesinin tarixi oz xarakterini deyisir onun evveller Bagdaddan emir vezifesine teyin edilen numayendeleri indi oz iqta torpaqlarinda irsi vassallara cevrilirler Sirvanda sonralar bas veren hadiseler Mezyedi Sirvansahlar dovletinin tarixine dair son derece qiymetli menbe olan Tarix i el Bab da isiqlandirilir Menbelerde Heysem haqqinda melumat cox cuzidir Onun Serirde kafirlerle vurusdugu xeber verilir Heysemin olum ili melum deyil Gorunur o az muddet hakimiyyet surmusdur Tarix i el Bab a gore Mehemmed ibn Xalid Gencenin esasini qoyan yeni Arran seherlerinden birinin hakimi olmusdur Onun qardasi Heysem ibn Xalid hemin vaxt Sirvanin hakimi idi ve musteqillik qazanaraq Sirvansah titulu qebul etmisdi Tarix i el Bab da sonra deyilir Heysem ibn Xalid Sirvanda musteqillik elde edende onun qardasi de Layzanda musteqillik qazandi Heysem Sirvansah onun qardasi Yezid ise Layzansah adlanirdi IstinadlarQafar CEBIYEV Lahic tarixe hormet geleceye teminat Xalq qezeti 2017 10 13 2021 09 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 05 18 Minopckij c 47 Dopn Opyt ictopii c 542 544 B B Bar told Shipvanshax Coch t II ch l M 1965 c 875 Minopckij c 82 S Asurbeyli Sirvansahlar dovleti IV nesri Baki 2007 seh 87 S Asurbeyli Sirvansahlar dovleti IV nesri Baki 2007 seh 90Hemcinin bax Sirvansahlar dovleti portaliMezyediler Azerbaycan tarixi SELEF Mehemmed ibn Xalid Heysem ibn Xalid Mezyediler XELEF Mehemmed ibn Heysem