Hamar-Daban (bur. Хамар дабаан) — Şərqi Sibirin cənubunda, Pribaykalın da cənubunda yerləşən dağlıq ölkə. Ərazisinin böyük qismi Rusiya Federasiyası Buryatiya Respublikası ərazisində yerləşir.
Hamar-Daban | |
---|---|
| |
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 2396 m |
Uzunluğu | ~360 km |
Eni | ~55 km |
Hündür nöqtəsi | dağı |
Süxurları | Qneys, bazalt, Əhəng daşı, qranit |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Coğrafi xüsusiyyətləri
Hamar-Daban — erkıən protrezoy dövrünə aid silsilələr kompleksidir. Onun uzunluğu q.rbdən şərqə 350 km, eni isə 50–60 km təşkil edir. Baykal gölünün cənubunda yerləşir. Silsilə qərbdə Zun-Suren çayının aşağı qolları ətrafından başlayaraq cənub-şərqdə Xanqarul və Snejnaya çaylarının yuxarı axarlarına qədər uzanır. Ondan şərqdə Xanqaril silsiləsi yerləşir. Buradan Snejnoy çayı sahili boyunca şimal-şərq istiqamətində uzanır.
Hamar-Daban İrkutsk vilayətinin Slyudan rayonu və Buryatiyanın altı rayonunu özündə birləşdirir. Su ayrıcı silsilə bu rayonlar arasında təbii sərhəd rolunu oynayır. Silsilənin şimalı ilə Transsibir magistralı və Baykal avtomagistralı keçir.
Baykal gölünün cənub-qərb sahilləri Pribaykalın ən rütübətli sahəsidir. Bura il ərzində 1200 mm yağıntı düşür. Bu baxımdanda zəngin bitki örtüyü ilə seçilir. Burada əsasən dağ tundra bitkiləri yayılmışdır. Meşələri əsasən enliyarpaqlıdır — adi şam, Avropa qara şamı, Sibir sidrağacı, ağ şam. Üstəlik burada Qovaq və tozağacı meşələri belə vardır. Alp zolağında isə Alçaqboylu sidr şamı, cırtdan tozağacı kimi bitkilərtə sahibdir.
Qorunan ərazilər
Hamar-Daban silsiləsinin mərkəzində Bykal qoruğu yerləşir. Ondan qərbdə, Buryatiyanın Zakamen rayonu ərazisində isə Snejinski botanik yasaqlığı yerləşir (sahəsi — 238,48 min ha). Hamar-Dabanın qərbində, Tunkinski rayonu ərazisində Tunkinski Milli parkı qərarlaşır.
Funa
Əsas sakinləri:
quruda — qonur ayı, maral, sığın, izübr, müşk maralı, canavar, tülkü, dələ, dovşan, , turac, , əlvan ağacdələn, adi bonazi tetrası
çaylarda — , , , Rutilus.
Zirvələri
Hamar-Daban silsiləsinin ən hündür zirvəsi (2371 m) dağıdır. Ancaq Ululik çayının yuxarı axarlarında hündürlüyü 2396 m olan Subutuy dağə yerləşir. Ən məşhur zirvə isə Çerski pikidir (2090 m). Hər il onu minlərlə turist ziyarət edir. Mərkəzi hissədə, Baykal qoruğu ərazisində şahid dağ olan Soxor yerləşir (2316 m).
Göl və çayları
Hamar-Daban silsiləsi ərazisində müxtəlif göllərə rastlamaq mümkündür. Onlar arasında ən böyüyü və məşhuru . Digə gölləri — , , .
Su turizmi üçün əlverişli çayları:Utulık, Snejnaya, Temnik, Xara-Murin.
İncəsənətdə
Hamar-Daban silsiləsinə 1962-ci ildə Yuri İosiofoviç Vızbor eyni adlı mahnı yazmışdır.
Qalereya
Mənbə
- Baykalın təbiəti. Hamar-Daban
- Baykalın təbiəti. Hamar-Daban rayonunun sxemi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hamar Daban bur Hamar dabaan Serqi Sibirin cenubunda Pribaykalin da cenubunda yerlesen dagliq olke Erazisinin boyuk qismi Rusiya Federasiyasi Buryatiya Respublikasi erazisinde yerlesir Hamar DabanMunku Sardik zirvesiUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 2396 mUzunlugu 360 kmEni 55 kmHundur noqtesi dagiSuxurlari Qneys bazalt Eheng dasi qranitYerlesmesi51 17 10 sm e 104 19 31 s u Olke RusiyaHamar Daban Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografi xususiyyetleriHamar Daban erkien protrezoy dovrune aid silsileler kompleksidir Onun uzunlugu q rbden serqe 350 km eni ise 50 60 km teskil edir Baykal golunun cenubunda yerlesir Silsile qerbde Zun Suren cayinin asagi qollari etrafindan baslayaraq cenub serqde Xanqarul ve Snejnaya caylarinin yuxari axarlarina qeder uzanir Ondan serqde Xanqaril silsilesi yerlesir Buradan Snejnoy cayi sahili boyunca simal serq istiqametinde uzanir Hamar Daban Irkutsk vilayetinin Slyudan rayonu ve Buryatiyanin alti rayonunu ozunde birlesdirir Su ayrici silsile bu rayonlar arasinda tebii serhed rolunu oynayir Silsilenin simali ile Transsibir magistrali ve Baykal avtomagistrali kecir Baykal golunun cenub qerb sahilleri Pribaykalin en rutubetli sahesidir Bura il erzinde 1200 mm yaginti dusur Bu baximdanda zengin bitki ortuyu ile secilir Burada esasen dag tundra bitkileri yayilmisdir Meseleri esasen enliyarpaqlidir adi sam Avropa qara sami Sibir sidragaci ag sam Ustelik burada Qovaq ve tozagaci meseleri bele vardir Alp zolaginda ise Alcaqboylu sidr sami cirtdan tozagaci kimi bitkilerte sahibdir Qorunan erazilerHamar Daban silsilesinin merkezinde Bykal qorugu yerlesir Ondan qerbde Buryatiyanin Zakamen rayonu erazisinde ise Snejinski botanik yasaqligi yerlesir sahesi 238 48 min ha Hamar Dabanin qerbinde Tunkinski rayonu erazisinde Tunkinski Milli parki qerarlasir FunaEsas sakinleri quruda qonur ayi maral sigin izubr musk marali canavar tulku dele dovsan turac elvan agacdelen adi bonazi tetrasi caylarda Rutilus ZirveleriHamar Daban silsilesinin en hundur zirvesi 2371 m dagidir Ancaq Ululik cayinin yuxari axarlarinda hundurluyu 2396 m olan Subutuy dage yerlesir En meshur zirve ise Cerski pikidir 2090 m Her il onu minlerle turist ziyaret edir Merkezi hissede Baykal qorugu erazisinde sahid dag olan Soxor yerlesir 2316 m Gol ve caylariHamar Daban silsilesi erazisinde muxtelif gollere rastlamaq mumkundur Onlar arasinda en boyuyu ve meshuru Dige golleri Su turizmi ucun elverisli caylari Utulik Snejnaya Temnik Xara Murin IncesenetdeHamar Daban silsilesine 1962 ci ilde Yuri Iosiofovic Vizbor eyni adli mahni yazmisdir QalereyaMenbeBaykalin tebieti Hamar Daban Baykalin tebieti Hamar Daban rayonunun sxemi