Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avropa qara şamı (lat. Larix decidua) — bitkilər aləminin şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin şamkimilər fəsiləsinin qara şam cinsinə aid bitki növü.
| Avropa qara şamı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Avropa qara şamı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Qərbi və Şimali Avropanın qarışıq meşələrində, şərqdə isə Karpat dağlarına qədər yayılmışdır. Təbii arealının sərhədləri Alp və Karpat dağlarında əsaəsn dağlıq ərazidə olub, 1000-2500 m hündürlükdə yerləşir. Aşağı sahələrdə küknar və qara şamla qarıçıq bitir. Bu növ uzunömürlülüyü ilə fərqlənir, 500 və daha çox il yaşayır. Hündürlüyü 35-50 m-ə çatır. Çətiri konusvarı, əyilən budaqlardan ibarətdir. Gövdəsinin diametric 1,6 m, qabığı qonur rəngli və dərin çatlıdır. İynəyarpaqları açıq-yaşıldır, çox zaman mavi təbəqə ilə örtülü olur. Qozaları sentyabrda yetişir, lakin növbəti ilin yazında açılır. Budaqları üfüqi və ya yuxarı qalxan, nazikdir, tez böyüyür. İynəyarpaqları zərif, ensiz-xətvarıdır, uzunluğu 1,5-4,5 sm-ə çatır, rəngi parlaq-yaşıl, payızda isə qızılı-sarı olur, qışda tökülür. Uzunluğu 2,5-4 sm-ə çatan qozaları yumurtavarı-konusvarı, qonur rənglidir. Cavan qozaların toxum qabıqlarının kənarları dalğalı, seyrək tükcüklü, yetişmiş qozalarda hamar, enli-yumur, zəif qabarıq, kürəyində zolaqlı, çılpaqdır. Toxumları yumurtavarıdır. 3-4 mm uzunluqda, qanadları isə 18 mm uzunluqda olur. Kənar qabıqları uzunluğuna görə toxum qabıqlarının 2/3 hissəsinə bərabərdir. İçərisində 40-50 ədəd toxum olur, toxumla çoxalır. Avropa qara şamı məhsuldar, orta rütubətli, şəffaf torpaqlara tələbkar, işıqsevəndir.
Avropa qara şamı sahələrin və sənaye ərazilərinin yaşıllaşdırılmasında geniş istifadə olunur. Hər 0,5 m məsafədən canlı hasar kimi əkilir. Qubada, Gəncədə və Bərdədə tək-tək nümunələrinə təsadüf edilir. Qrup və tək əkinlər üçün yararlıdır. Böyümə dövründə üzvi gübrələr verilməlidir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avropa qara sami lat Larix decidua bitkiler aleminin sobesinin i yneyarpaqlilar sinfinin i yneyarpaqlilar destesinin samkimiler fesilesinin qara sam cinsine aid bitki novu Avropa qara samiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Sobe Sinif IyneyarpaqlilarYarimsinif IyneyarpaqlilarDeste IyneyarpaqlilarFesile SamkimilerYarimfesile Cins Qara samNov Avropa qara samiBeynelxalq elmi adiLarix decidua Mill 1768Sekil axtarisiITIS 183410NCBI 71402EOL 1061656 Qerbi ve Simali Avropanin qarisiq meselerinde serqde ise Karpat daglarina qeder yayilmisdir Tebii arealinin serhedleri Alp ve Karpat daglarinda esaesn dagliq erazide olub 1000 2500 m hundurlukde yerlesir Asagi sahelerde kuknar ve qara samla qariciq bitir Bu nov uzunomurluluyu ile ferqlenir 500 ve daha cox il yasayir Hundurluyu 35 50 m e catir Cetiri konusvari eyilen budaqlardan ibaretdir Govdesinin diametric 1 6 m qabigi qonur rengli ve derin catlidir Iyneyarpaqlari aciq yasildir cox zaman mavi tebeqe ile ortulu olur Qozalari sentyabrda yetisir lakin novbeti ilin yazinda acilir Budaqlari ufuqi ve ya yuxari qalxan nazikdir tez boyuyur Iyneyarpaqlari zerif ensiz xetvaridir uzunlugu 1 5 4 5 sm e catir rengi parlaq yasil payizda ise qizili sari olur qisda tokulur Uzunlugu 2 5 4 sm e catan qozalari yumurtavari konusvari qonur renglidir Cavan qozalarin toxum qabiqlarinin kenarlari dalgali seyrek tukcuklu yetismis qozalarda hamar enli yumur zeif qabariq kureyinde zolaqli cilpaqdir Toxumlari yumurtavaridir 3 4 mm uzunluqda qanadlari ise 18 mm uzunluqda olur Kenar qabiqlari uzunluguna gore toxum qabiqlarinin 2 3 hissesine beraberdir Icerisinde 40 50 eded toxum olur toxumla coxalir Avropa qara sami mehsuldar orta rutubetli seffaf torpaqlara telebkar isiqsevendir Avropa qara sami sahelerin ve senaye erazilerinin yasillasdirilmasinda genis istifade olunur Her 0 5 m mesafeden canli hasar kimi ekilir Qubada Gencede ve Berdede tek tek numunelerine tesaduf edilir Qrup ve tek ekinler ucun yararlidir Boyume dovrunde uzvi gubreler verilmelidir IstinadlarHemcinin bax